Phân loại thực vật bài giảng dành cho sinh viên

TR

NGă

I H C PH MăV Nă

KHOAăS ăPH M T

NG

NHIÊN

BƠiăgi ng
Ẩôn h c:

PHÂNăLO I TH C V T
(2 ỏín Ếh - dùng Ếho h Cao đ ng Ỏ ph m ẾhỐyên ngành Sinh h c)

Tácăgi : Ths. Tr ngăTh Th o
T
: Sinh-KTNN

Qu ng Ngãi, 05-2014
1


Contents
M Că ệCHăMỌNăH C .............................................................................................6
Ki n th c ......................................................................................................................6
K ăn ng .........................................................................................................................6
HƠnhăviătháiăđ .............................................................................................................6

L IăNịIă U ............................................................................................................7
PH NăA.ăLệăTHUY T ...............................................................................................8
(18 ti t, 17 ti t d y-h căvƠă1ăti t ki m tra gi aăkì)......................................................8
Ch ng 1. M
U (1,5 ti t) ...................................................................................8
M cătiêuăc aăch

ng ....................................................................................................8

1.1.ă iăt ngăvƠănhi m v c aăphơnălo i h c th c v t...............................................8
1.2.ăL c s Phơnălo i h c th c v t .............................................................................9
1.2.1. Th iăkìăphơnălo iănhơnăt o................................................................................9
1.2.2. Th iăkìăphơnălo i t nhiên .................................................................................9
1.2.3. Th i kìăphơnălo i ti năhóa ...............................................................................10
1.3.ăăCácăquyăt căphơnălo i .........................................................................................10
1.3.1.ăă năv phơnălo iăvƠăcácăb căphơnălo i ...........................................................10
1.3.2.ăCáchăg iătênăcácăb căphơnălo i ........................................................................10
1.4.ăCácăph ngăphápăphơnălo i .................................................................................10
1.5.ăCácănhóm th c v tăchính .....................................................................................11
Cơuăh i t nghiênăc u ................................................................................................11
Ch ngă2.ăăNHịMăN M (1 ti t) .............................................................................12
M cătiêuăc aăch ng ..................................................................................................12
Bi tăđ că1ătínhăch tăđ cătr ngănh t c a gi i N m v t ch căc ăth , 2ăđ căđi măđ c
tr ngăv c u t o c a t bƠoăN m. Nêuăđ că3ăhìnhăth c sinh s n c a N m. Xácă
đ nhăđ c ngu n g c xu t hi n c a N m.ăNêuăđ c nh ngăđ căđi m c a 6 l p
n m thu căngƠnhăN m,ăvaiătròăc a N m trong t nhiênăvƠăconăng i. ................12
2.1. Khái ni m: .........................................................................................................12
2.2. N mănhƠy ............................................................................................................12
2.3.ăNgƠnhăN m (Mycophyta=Mycota) .....................................................................12
2.3.1. T ch căc ăth : ................................................................................................12

2.3.2. C u t o t bƠo .................................................................................................14
2.3.3. Sinh s n c a N m ...........................................................................................14
2.3.4.ăPhơnălo i ..........................................................................................................14
2.3.5. Ngu n g c c a n m .........................................................................................14

2


Cơuăh i t nghiênăc u ................................................................................................15
Ch ngă3.ăTH C V T B C TH P (T OăVÀă A Y- THALLOPHYTES) (2 ti t)
...................................................................................................................................16
M cătiêuăc aăch ng ..................................................................................................16
3.1.ăăNhómăT o (ALGAE)..........................................................................................16
3.1.1. T ch căc ăth .................................................................................................16
3.1.2. C u t o t bƠo ..................................................................................................16
3.1.3. Sinh s n ...........................................................................................................16
3.1.4.ăPhơnălo i ..........................................................................................................17
3.2.ăăNhómăc ngăsinh:ă a y (Lichenes) ....................................................................19
Cơuăh i th o lu n vƠăbáoăcáoătrênăl p ........................................................................20
Cơuăh i t nghiênăc u ................................................................................................20
Ch ngă4.ăTH C V T B C CAO HAY TH C V TăCịăTHÂNă(13,5ăti t) .......21
M cătiêu ......................................................................................................................21
4.1.ăă iăc ngăv th c v t b c cao ...........................................................................22
4.1.4.ăPhơnălo i ...........................................................................................................24
4.2.ăNgƠnhăRêuă(Bryophyta) ......................................................................................24
4.3.ăNgƠnhăQuy t tr năvƠăngƠnhăLáăthông .................................................................27
4.4.ăNgƠnhăThôngăđáă(Lycopodiophyta) ....................................................................28
4.5.ăNgƠnhăC thápăbútă(Equisetophyta) ....................................................................28
4.6.ăNgƠnhăD ngăx (Polypodiophyta) .....................................................................28
4.7.ăăNgƠnhăH t tr nă(Gymnospermatophyta)ă=ăNgƠnhăThôngă(Pinophyta) ..............29

4.8.ăNgƠnhăH tăkínă(ăAngiospermatophyta) ...............................................................30
4.8.1. căđi m chung: .............................................................................................30
4.8.2. Ngu n g c: ......................................................................................................32
4.8.3.ăCácăv năđ v ti năhóa ....................................................................................32
4.8.4. Phơnălo iăvƠăh th ng sinh: .............................................................................37
4.9. L păHaiăláăm m ...................................................................................................38
4.9.3. Phơnăl p Sau sau (Hamamelididae) ................................................................39
4.9.4.ăPhơnăl p C măch ng (Caryophyliidae) ........................................................39
4.9.5.ăPhơnăl p S (Dilleniidae) ................................................................................39
4.9.6.ăPhơnăl p Hoa h ng (Rosidae) .........................................................................40
4.10.ăăPhơnăl p M tăLáăm m ......................................................................................40
Cơuăh i th o lu năvƠăbáoăcáoăk t qu trênăl p ...........................................................41

3


9)

Tìmănh ngătínhăch tăphơnăbi t gi a hai h X

ngăr ngăvƠăC măch

ng c a

b C măch ng,ăphơnăl p C măch ng. ..................................................................41
Cơuăh iăvƠăbƠiăt p t nghiênăc u ................................................................................46
Ch ngă5.ă IăC
NGăV H TH C V T VI T NAM (1 ti t) ........................52
5.1. Nh ng đi u ki n t nhiên và l ch s c a h th c v t Vi t Nam ...................52
5.2. c đi m h th c v t Vi t Nam .......................................................................53

5.3. Phân chia các khu h th c v t Vi t Nam .....................................................54
PH N B. TH CăHÀNHă(24ăti t) .............................................................................55
Bài 1. NẢÀNả N M (MYCOPHYTA) (2 ti t) ..........................................................55
1.1. M cătiêu .............................................................................................................55
1.2. N i dung .............................................................................................................55
1.3. Chu n b .............................................................................................................55
1.4. Ti năhƠnhăquanăsát: ............................................................................................56
1.5.ăCơuăh iăvƠăbƠiăt p ...............................................................................................56
1.6.ăBáoăcáoăk t qu ..................................................................................................56
1.7.ăT ngătrình.........................................................................................................57
Bài 2. NảÓM T O (ALGAE) (2 ti t) ........................................................................58
2.1. M cătiêu .............................................................................................................58
2.2. N i dung .............................................................................................................58
2.3. Chu n b .............................................................................................................58
2.4. Ti năhƠnhăquanăsát .............................................................................................59
2.5.ăCơuăh iăvƠăbƠiăt p ...............................................................................................60
2.6.ăBáoăcáoăk t qu ..................................................................................................60
2.7.ăT ngătrình.........................................................................................................60
Bài 3. NẢÀNả ậÊU-TảÔNẢ Á-C TảÁẫ BÚT (2 ỏi t) ......................................61
3.1. M cătiêu. ............................................................................................................61
3.2. N i dung .............................................................................................................61
3.3. Chu n b .............................................................................................................61
3.4. Ti năhƠnhăquanăsát .............................................................................................62
3.5.ăCơuăh iăvƠăbƠi t p ...............................................................................................63
3.6.ăBáoăcáoăk t qu ..................................................................................................63
3.7.ăT ngătrình.........................................................................................................63
Bài 4. ẬUY T (ti p) VÀ ả T TR N (2 ti t) .............................................................64
4.1. M cătiêu. ............................................................................................................64
4.2. N i dung .............................................................................................................64

4


4.3. Chu n b .............................................................................................................64
4.4. Ti năhƠnhăquanăsát .............................................................................................64
4.5.ăCơuăh iăvƠăbƠiăt p ...............................................................................................65
4.6.ăBáoăcáoăk t qu ..................................................................................................65
4.7.ăT ngătrình.........................................................................................................65
NH NG V Nă
CHUNG KHI TH CăHÀNHăTH C V T H TăKệN .............66
Bài 5. CÁC ả NG C LAN, NA, LONẢ NÃO, SẠN (2 ỏi t) ...................................69
5.7.ăT ngătrình.........................................................................................................71
Bài 6. CÁC H C M Cả NẢ, ậAU ậ M, DÂU T M, D , PHI LAO (2 ti t) ...72
6.7.ăT ngătrình.........................................................................................................74
Bài 7. CÁC ả B U BÍ, BÔNẢ, Tả U D U, C I (2 TI T) ..................................75
7.7.ăT ngătrình.........................................................................................................77
Bài 8. CÁC ả H NẢ,
U, SẤM, CAM, ảOA TÁN (2 TẤ T) ..............................78
Bài 9. CÁC ả TậÚC ÀO, KảOAẤ LANẢ, CÀ, ảOA MÔẤ, CÚC (2 ỏi t)............81
Bài 10. CÁC ả ảÀNả, LAY N, CảU I, CHU I HOA (2 ti t) ..........................84
Bài 11. CÁC ả CÓẤ, LÚA, CAU, ậÁY (2 ỏi t) .......................................................86
Bài 12. Ấ TảAM ẬUAN NẢOÀẤ Tậ I (2 ti t) ......................................................89
TƠiăli u tham kh oầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.91

5


M C ệCH MỌN H C
Ki n th c
- Hi u đ

c h th ng Th c v t t th pă đ nă caoă quaă cácă b că phơnă lo i l n

(ngƠnh,ăl p), quan h h hƠngăvƠăh
- Bi tăđ

ng ti năhóaăc a chúng.

c m t s đ căđi m sinh h căvƠăýăngh aăth c t c aăcácănhómăth c v t

quan tr ng.
- Cóăm t vƠiăhi u bi tăc ăb n v s đaăd ng c a th c v t

n

cătaăđ t đó cóă

th v n d ngăvƠoăth c ti n gi ng d yăsauănƠy,ăliênăh v tìnhăhìnhăđ aăph

ng.

K n ng
-Cóă m t s k ă n ngă nghiênă c uă thôngă th

ng:ă quană sát,ă môă t , thu th pă vƠă

phơnătíchăm u v t,ălƠmătiêuăb năbáchăth oầph c v vi c t nghiênăc uăvƠăt ch c
h

ng d n h c t păsauănƠy.

- Cóăkh n ngăh

v t thu căch

ng d n h c t p ho căt ăv n , gi iăthíchănh ng v năđ v th c

ngătrìnhăTHCSăcóăliênăquanăđ nămônăphơnălo i th c v t (PLTV).

-Cóăkh n ngăd yăđ

căch

ngăVIIIăvƠăch

ngăXăsinhăh c 6.

-NgoƠiăraărènăluy năcácăk ăn ngăt h cănh ăphơnătíchăt ng h p,ăđánhăgiáầ,ăk ă
n ngălƠmăvi cănhómầ
Hành vi thái đ
T t o cho b năthơnăvƠăt đóăcóăth truy năđ t l i cho h c sinh c aămìnhăsauă
nƠyălòngăyêuăthiênănhiên,ăb mônăb ngăhƠnhăđ ng c th (b o v th c v t, b o v
môiătr

ng,ăhamămêătìmăhi uănghiênăc u th c v tầ)

6


L I NịI

U

Nh m t oăđi u ki năchoăsinhăviênăcóăthêmătƠiăli u h c t p, t ngăb
ch tăl

ngăđƠoăt oănênătr

ngă

cănơngăcaoă

i h c Ph măV năđ ngăđƣăk ho chăđ aăbƠiăgi ng

lênăwebsite.
MônăPhơnălo i h c th c v tăcóătrongăch

ngătrìnhăđƠoăt oăngƠnhăSinhăh c, h

Caoă đ ng. Khiă bƠiă gi ngă nƠyă đ

c t iă lênă m ngă thìă sinhă viênă Caoă đ ngă s ă ph m

Sinh h căcóăthêmăm tăc ăh iălƠăđ

c ti p c n s măh năv iătƠiăli u h c t p,ănh ăv y

h s hìnhădungăđ

c n iădungăvƠăph

ngăphápăh cămôn nƠy.

BƠiăgi ngănƠyăg măcóă2ăph n, ph năAălƠălýăthuy t, ph năBălƠăth căhƠnh.ă
Ph năAăbƠoăg mă5ăch

ng:

+ăCh

ngă1:ăM đ u.

+ăCH

ngă2:ăNhómăN m.

+ăCh

ngă3:ăTh c v t b c th p (T oăvƠă

a y).

Ch

ngă4:ăTh c v t b c cao hay th c v tăcóăthơn.

Ch

ngă5:ă

iăc

ngăv th c v t Vi t Nam.

Ph n B bao g măcóă12ăbƠiăth căhƠnh,ătrongăđóăcóă4ăbƠiăcóăn i dung t T o cho
đ n H t tr n, th c v t H tăkínăchi mă7ăbƠi,ăbƠiăcu iăcùngălƠăđiăthamăquanăngoƠiătr i.

7


PH N A. Lệ THUY T
(18 ti t, 17 ti t d y-h c và 1 ti t ki m tra gi a kì)
Ch

ng 1. M

M c tiêu c a ch
Nêuăđ

căđ iăt

lo i TV. Bi tăđ

U (1,5 ti t)
ng
ngăvƠănhi m v c aămônăh c, 3 th iăkìătrongăl

c s phơnă

căđ năv phơnălo i, 6 b căphơnălo iăchínhăvƠăm t s b căphơnălo i

ph , cáchăg iătênăcácăb căphơnălo iătrênătheoăti ng Latinh. TrìnhăbƠyăđ
phápăphơnălo iăchínhăvƠăm t s ph

că6ăph

ngă

ngăphápăph , kháiăni m 5 gi iăvƠă2ănhómăth c

v t l n cao.
D aă vƠoă đ că đi m c a 3 th iă kìă trongă l
nh

cs

phơnă tích đ

c nh ngă uă vƠă

căđi m c a m i th iăkì.
D aăvƠoăđ căđi m c a 3 th iăkìătrongăl

cs

đánhăgiá đ

c giáătr c a m i

th iăkì.
it

1.1.
iăt

ng và nhi m v c a phân lo i h c th c v t
ng: lƠăth gi i th c v t bao g măcácăcáăth vƠăcácăqu n th khácănhau.

Nhi m v :ăphơnălo iăvƠăs p x păchúngătheoăh th ng ti năhóaăt nhiên,ăt călƠă
s p x pă cácă th c v t trong t nhiênă thƠnhă t ngă nhómă trênă c ă s nh ngă đ că đi m
gi ng nhau c aă chúngă theoă m t tr t t nh tă đ nh t th pă đ n cao (g iă lƠă h th ng
ti năhóaăt nhiên).
QuáătrìnhăhìnhăthƠnh môn Phơnălo i h c th c v t :
+ă

uătiênălƠădoănhuăc uăconăng

i c n s p x păcácăTVăthƠnhăt ngănhóm,ăt ng

lo i đ ti n s d ngătrongăđ i s ngăvƠălaoăđ ng:
+Ti pătheoăălƠădoănhuăc uănghiênăc u khoa h c, mu nătìmăhi uăvƠ khámăpháă
th gi i th c v t đ c i t o, s d ngăcơyăcóăl i, h n ch vƠăki măsoátănh ngăcơyăcóă
h i vìăth mƠăyêuăc uăđ tălƠăxơyăd ng h th ng ti năhóaă(h th ng sinh) đ ph năánhă
s ti năhóaăc a th gi i th c v t:
Vaiătròăc aămônăPhơnălo i h c th c v t:
+ LƠmăsángăt m i quan h thơnăthu c gi aăchúngăt đóăgópăph năvƠoăvi c c i
t o, s d ng nh ngăcơyăcóăích,ătiêuădi tăcácăcơyăcóăh i

8

+PL h căTVălƠmăc ăs cho nh ngănghiênăc uăkhácăv TVă(nh ăsinhăthái,ătƠiă
nguyên,ădiătruy n ch n gi ng,ăsinhălí,ăsinhăhóaầ)
+ Gópăph năchoăconăng
s khácăbi t gi aăcácăSVăđ
1.2. L

i hi u hi uăđ

cătínhăđaăd ng c a s s ngăngh aălƠă

c xu t hi n do k t qu c a s tiênăhóaăthíchănghi.

c s Phân lo i h c th c v t

1.2.1. Th i kì phân lo i nhân t o
( t kho ngă3000ăn mătr

c CNăđ n th i c a Linne : s s p x p ch d aătheoăýă

ngh ăch quan c aăcácătácăgi :
+ Thesophraste (371-286ă tr
ph

că côngă l ch) lƠă ng

iă đ uă tiênă đ x

ng ra

ngăphápă phơnă lo iă vƠă phơnă bi t m t s tínhăch tă c ăb n trong c u t oă c ăth

TV.ăNguyênăt căhìnhătháiăsinhătháiălƠăc ăs trongăcáchăphơnălo i c aăông.
+ Plinus (79-24ătr

căCôngăl ch)ăchúăýăđ năđ năcơyă năqu vƠăcơyălƠmăthu c

đ môăt .
+ Caesalpine (1519-1603)ăphơnăchia TV d aăvƠoăđ căđi m c a qu vƠăh t.
+ Ray (1628-1705) chia TV d aăvƠoăláăm m,ăôngăchiaăTVăthƠnhă2ănhómăl nălƠă
nhómă“B tătoƠn”ăg m N m,ăRêu,ăD

ngăx ,ăcácăth c v t th yăsinhăvƠănhómă“hi n

hoa”ăg m th c v t m tăláăm măvƠăhaiăláăm m.
+ Tournefort (1656-1708)ăc năc vƠoătínhăch t c aăcánhăhoaăđ phơnălo i vƠă
chiaăTVăthƠnhăkhôngăcóăcánhăvƠănhómăcóăcánh hoa.
+ Linnee (1707-1778) v i b ngă phơnă lo iă đ

că coiă lƠă đ nh cao nh t c a h

th ngăphơnălo iănhơnăt o.ăỌngăch năc ăquanăsinhăs nă(hoa)ălƠmătiêuăchu năphơnălo i
nh ngăl iăc năc vƠoăs l
*Linneeăc ngălƠăng

ng c a nh choănênăc ngăb c l nhi uăsaiăsót.ă
iăcóăcôngăl n trong vi căđ xu tăcáchăg iătênăcơyăb ng

ti ng Latinh g m 2 t ghépăl iămƠăngƠyănayăchúngătaăđangăs d ng.
1.2.2. Th i kì phân lo i t nhiên
TVă đ

că phơnă lo i d aă trênă c ăs cácă m i quan h

t nhiênă c a TV. Vi c

phơnălo iăkhôngăch d aăvƠo m t hay m tăvƠiătínhăch t c aăchúng,ădoăđóăđƣăd n d n
thi t l pă đ

că cácă nhómă t nhiênă c a th c v t.ă i uă đángă chúă ýă lƠă cácă h th ng

phơnălo i trong th iăkìănƠyăv năcònămangăquanăni m sai l m c aăLinneăchoăloƠiălƠă
b t bi n.

9


1.2.3. Th i kì phân lo i ti n hóa
Th iă kìă nƠyă đ

că đánhă d u b ng s raă đ i c a h c thuy t Lamarck (1744-

1829), h c thuy tăDarwinăvƠănh ngăng

i k t căông.ăChínhăthƠnhăt u c a hai h c

thuy tăđóăđƣăph nh nătínhăch t b t bi n c aăloƠiăăvƠăxemăloƠiălƠăk t qu c a s phátă
tri n ti năhóaăt nhiên.ă i uănƠyăđƣăkhi năchoăng

i ta nh n ra r ng khi phơnălo i

th c v t c n ph i t p h p nh ng d ng th ng nh t v i nhau v ngu n g c, ch khôngă
ch đ năthu n gi ng nhau v đ i b ph nătínhăch tănh ăth iăkìăphơnălo i t nhiênăđƣă
lƠm.ăS s p x păcácănhóm th c v tăkhôngănh ng ch ph năánhăm iăt
n i ti p gi aă chúngă mƠă cònă ph i ph nă ánhă conă đ

ngăquanăvƠă

ngă phátă tri n ti nă hóaă c a gi i

th c v t.
1.3. Các quy t c phân lo i
n v phân lo i và các b c phân lo i

1.3.1.

Cácăb căphơnălo iăchính:ăLoƠi-Chi- H -B -L p- NgƠnh.
LoƠiăđ

căcoiălƠăđ năv phơnăloƠiăc ăs . NgoƠiăraăng

phơnălo i trung gian: d

i lo iăcóăth , d ng. Gi aăchiăvƠăloƠiăcóălo tăvƠădƣy,ăgi a h

vƠăchiăcóătôngầCácăb c ph đ
hayăd

iătaăcònădùngăcácăb c

c ghi b ngăcáchăthêmăcácăti păđ u ng “sup”ă(phơn

i)ăđ ch cácăb c trung gian th păh n,ăho că“super”ă(liênăhayătrên)ăđ ch cácă

b căcaoăh nănh ăliênăb ,ăliênăh ,ăphơnăl p,ăphơnăh ầ
1.3.2. Cách g i tên các b c phân lo i
G i b ng ti ngăLatinh,ădoăLinneeăđ x

ng g m 2 t ghépăl i T đ uătiênălƠă

chi luônăvi t hoa, t sauălƠăm tătínhăt (ch tínhăch t) ch loƠi,ăkhôngăvi t hoa.
Nguyênăt c g iătênăcácăb căcaoăh n:
+ B :ătênăh chínhă+ăales
+ L p:ătênăb chính+ăopsidaăhayăatae.
+ăNgƠnh:ătênăl păchínhă+ăphyta
Tuyănhiênătênăl păvƠătênăngƠnhăc ngăcóăkhiăch aăđ
l păcơyăHaiăláăm m.
1.4. Các ph
-Ph

ng pháp phân lo i

ngăphápăhìnhătháiăsoăsánh.

10

c g iăthôngănh t,ăvíăd


- Ph

ngăphápăc th c v t.

-Ph

ngăphápăđ aălíăh c.

- PPăsinhăhóaăh c.
- PPăcáăth phátătri n.
- PP mi n d ch.
-PP ch năđoánăhuy t thanh
NgoƠiă raă cònă cóă m t s ph

ngă phápă nghiênă c u m i,ă hiênă đ i: t bƠoă h c,

ph n hoa h c,ă hóaă h c th c v tầTuyă nhiênă vi că nghiênă c uă phơnă lo iă khôngă th
ch d aăvƠoăm tăph

ngăphápăriêngăr nƠoăc mƠăph i bi t k t h p nhi uăph

ngă

phápăđ ki m tra l nănhau,ănh ăv y m iăcóăk t lu n th aăđáng.
1.5. Các nhóm th c v t chính
Hi n nay, theo nhi uătácăgi , th gi i h uăc ăđ

căchiaăthƠnhă2ănhómăl n (hay

trênă2ăgi i):
+ăNhómăSVătr

cănhơnă(ti nănhơn)ă(Procaryote):ăbaoăg măcácăc ăth ch aăcóă

c u t oănhơnăđi năhình,g m Vi khu năvƠăT o lam.
+ăNhómăSVănhơnăth t (Eucaryota): g m t t c cácăsinhăv tăcònăl iămƠăt bƠoă
đƣăcóănhơnăth t, g m gi i N m, gi iă

ng v t, gi i Th c v t.

S phơnă chiaă nƠyă d aă trênă c ă s nh ngă khácă nhauă c nă b n trong c u t o t
bƠo.ă Theoă s phơnă chiaă nƠyă thìă sinh gi iă đ

că phơnă chiaă lƠmă 4ă gi i. M t s nhƠă

khoa h căkhácăl iăchiaăthƠnhă5ăgi i, gi i th 5ălƠăProtistaă(baoăg m nh ng d ngăđ nă
gi n nh t,ătrongăđóăcóăc đ ng v t, t oăvƠăn m b c th p). S táchăthêmăgi i th 5
th c ra ch gơyăthêmăph c t pătrongăphơnăchia,ănênăítăng

i ng h .

CâỐ h i ỏ nghiên Ế Ố
1) VìăsaoămônăPhơnălo i h c th c v tăđ
2) Hƣyănh năxétă uăvƠănh

căraăđ i?

căđi m c a m i th iăkìăl

c s phơnălo i h c

th c v t.ăNêuătênăm t s tácăgi đi năhìnhăvƠăđánhăgiáăgiáătr m i th iăkìă

nƠyăđ i v i s phátătri n c aămônăPhơnălo i h c th c v t.
3) T i sao l i ch năđ năv phơnălo iăc ăs lƠă“loƠi”?
Chúăthích:ătƠiăli u h tr đ hoƠnăthƠnhăcácăcơuăh iătrênălƠăs [4]

11

tƠiăli u tham kh o, trang 13-22.


Ch

ng 2. NHịM N M (1 ti t)

M c tiêu c a ch
Bi tă đ

ng

că 1ă tínhă ch tă đ că tr ngă nh tă c aă gi iă N mă v ă t ă ch că c ă th , 2ă đ că

đi măđ cătr ngăv ăc uăt oăc aăt ăbƠoăN m. Nêuăđ
Xácăđ nhăđ

că3ăhìnhăth căsinhăs năc aăN m.ă

căngu năg căxu tăhi năc aăN m.ăNêuăđ

cănh ngăđ căđi măc aă6ăl pă

n măthu căngƠnhăN m,ăvaiătròăc aăN mătrongăt ănhiênăvƠăconăng

i.

T đ căđi măđ cătr ngăvƠăc u t o c a t bƠoăn m gi iăthích đ
khôngăđ
đ

c x păvƠoăgi iăTVănh ătr

căchúng. V n d ngăđ

c vìăsaoăN m

căđơy. T đ căđi m c a 6 l p n măphơnăbi t

c ki n th căch

ngăN măvƠoăd y h căch

ngăXăsinh h c

6.
T đ căđi m v dinhăd

ng,ămôiătr

c a b năthơnăđ gi gìnăv sinhămôiătr

ng s ng c a n m đ

c đ aăraăk ho ch

ng s ngăxungăquanhătránhătácăh i t N m.

2.1. Khái ni m:
N mă lƠă nhómă c ă th d ng t n, khôngă cóă di p l c, d d

ng b ngă cáchă ho i

sinhăhayăkíăsinh.
Tr
t

căđơyăng

i ta x p n măvƠoăgi i th c v tăvìăhìnhăd ngăbênăngoƠiăc ăth

ngă đ i gi ng th c v tă cóă r ,ă thơnă vƠă lá,ă đ ng th iă cóă váchă t bƠo.ă Theoă quană

đi m hi n nay n măđ
d d

cătáchăraăkh i gi i th c v tăvìăph

ngăth c s ng c a n mălƠă

ng.
Nhómăn măcóă2ăngƠnh:ăN mănhƠyăvƠăngƠnhăN m.

2.2. N m nhày

C ăth lƠăm t kh i ch tănguyênăsinhăl năkhôngămƠng,ăchuy năđ ng ki u amip,
h păbƠo,ătrongăh păbƠoăcóănhi uănhơn.
2.3. Ngành N m (Mycophyta=Mycota)
2.3.1. T ch c c th :
C ăth N m, tr m t s ítălƠăđ năbƠoă(nh ăn mămen),ăđ iăđaăs lƠăđaăbƠo d ng
s i,ăphơnănhánhăg iălƠăs i n m, c đámăs i g iălƠăh s i n m (th s i). H s i n m
th

ng n mătrongăgiáăth

(đ t,ăxácăth c v tầ)ăch khi sinh s n h uătínhăm iăhìnhă

12


thƠnhăc ăquanămangăbƠoăt n măngoƠiăgiáăth g iălƠăth qu nênăcóăhìnhăd ngăt

ngă

đ i gi ng th c v t.
N m b c th p, s i n mă khôngă cóă váchă ng nă ngang,ă toƠnă b h s iă lƠă m t t
bƠoăphơnănhánhănhi uănhơn.ăN m b c cao, s i n măcóăváchăng năngang.

Hình 2.1. T ch Ế Ế ỏh n m

Hình 2.2. H s i n m (th s i)

13

2.3.2. C u t o t bào
LƠă t bƠoă cóă nhơnă chu n, gi ng th c v t

ch lƠă cóă váchă t bƠoă nh ngă l i

khôngăcóăth l p.
2.3.3. Sinh s n c a N m
Cóănhi u ki u sinh s n,ăcóă3ănhómăki uălƠăsinhăs năsinhăd

ng,ăvôătínhăvƠăh u

tính
2.3.4. Phân lo i
NgƠnhă N mă đ

că phơnă thƠnhă 6ă l p (theo cu nă “

i s ng th c v t”,ă t p 2-

N m, M.V.Gorlenke ch biênă(NXBGDăMoskaă1976)
+ L p N m c (Chytridiomycetes)
+ L p N mănoƣnă(Oomycetes)
+ L p N m ti p h p (Zygomycetes)
+ L p N mătúiă(Ascomycetes)
+ L p N măđ m (Basidiomycetes)
+ L p N m b tătoƠnă(Fungiăimperfecti=Deuteromycetes).
Theo h th ngăphơnălo iăkhácăthìăngƠnhăN m ch cóă4ăl păsau,ăcònă2ăl păđ u
đ

c x păvƠoăgi i Protista b i c uătrúcăd ng s i h t s căđ năgi n c aăchúng.

2.3.5. Ngu n g c c a n m
Ngu n g c c a n măcònăcóănhi uăýăki năkhácănhau.ăCóăýăki n N măcóăngu n

g căđaănguyênăngh aălƠăcscăl p n măkhácănhauăcóăth b t ngu n t cácănhómăTrùngă
roiăvƠăT oăkhácănhau.ăụăki năkhácăl i cho N mcóăngu n g căđ nănguyênăđiăraăt
m t d ngăđ ng v tănguyênăsinhăcóăroiăho căcóăchơnăgi phơnănhánh.
*Trong sinh h căă6ăcóăcơuăh iănh ăsau:ăă“N m ho i Ỏinh Ếó vai ỏọò gì ỏọong ỏ
nhiên”.
Quáătrìnhăho iăsinhăcácăxác sinh v t ch tălƠăm tăkhơuătrongăchuătrìnhăchuy n
hóaă cácă ch tă (chuă trìnhă Cacbon,ă chuă trìnhă Nit ầ)ă trongă t nhiên,ă vìă v y s ho i
sinh c a N măăgópăph năchoăcácăchuătrìnhăchuy năhóaăv t ch tăđ
l i, nh đóămƠăs s ngătrênătráiăđ tăđ

c t n t iăvƠăphátătri n.

14

c di n ra thu n


CâỐ h i ỏ nghiên Ế Ố
Phơnăbi t 6 l p n m,ănêuăvaiătròăc a n măđ i v i t nhiênăvƠăconăng
đ xu tăcácăbi năphápăb o v môiătr

ng s ngăxungăquanhăăđ tránhăđ

i.ăHƣyă

căcácătácă

h ic aN m
Chúăthích:ătƠiăli u h tr đ hoƠnăthƠnhăcácăcơuăh iătrênălƠăs [4]

15

tƠiăli u tham kh o, trang 24-46.


ng 3. TH C V T B C TH P (T O VÀ

Ch

A Y-

THALLOPHYTES) (2 ti t)
M c tiêu c a ch
Bi tă đ

ng

c m tă đ că đi mă đ că tr ngă v t ch că c ăth c a T o, m tă đ că đi m

đ cătr ngăc a c u t o t bƠoăT o. Nêuăđ
đi măchínhăc a 4 l p T o, trìnhăbƠyăđ
đ

că3ăhìnhăth c sinh s n c a T o, cácăđ c

căđ căđi măđ cătr ngăc ng sinh

c 3 d ngă đ aă yă ngoƠiă t nhiên;ă 2ă lo i c u t o trong; 2 ki u sinh s n c aă đ a y.

Nêuăđ

căvaiătròăc a T oăvƠă

a y trong t nhiênăvƠăconăng

T nh ngă đ că đi mă đ că tr ngă đóă gi iă thích đ
đi m c a 4 l p T o: L c,ăVòng,ăNơu,ă
s n c a T o gi iăthích đ
ngă“N

phơnăbi t đ

c m t s hi năt

i.

c vìă saoă T oă đ

nhómă TVBT. t đ că đi m c u t oă vƠă sinhă s n so sánhă đ

t

đ a y. Bi t

c x pă vƠoă

c N mă vƠă T o, t đ c

c 4 l pănƠy, t đ căđi m sinh

ng do t oăgơyăraătrongăt nhiênănh ăhi n

c n hoa, ao h mƠuăxanh. Gi iăthích đ

c nh ngăđámămƠuăxanhăl c hay

mƠuă xámă trênă thơnă cơy , nh ngă búiă tócă maă v tă trênă cácă cƠnhă cơyă trongă r ng. V n
d ngăđ

c ki n th căvƠoăd y h căch

ngăXăậSinh h c 6

T vaiătròăc a T oăvƠăquáătrìnhăkhaiăthácăT o th c t c aăđ aăph
h căđánhăgiá đ
tr

c s khaiăthácănƠyă cònăh pălíăhayă không,ă cóă nhă h

ngăng

i

ngăđ nă môiă

ng s ngăhayăkhôngăvƠăđ aăraăk ho ch c a b n thơnăđ b o v T o.
3.1. Nhóm T o (ALGAE)

3.1.1. T ch c c th
T oălƠănh ng TV b c th p s ng ch y u

n

c.ăC ăth c aăchúngăđ năbƠo,ă

t păđoƠnăhayăđaăbƠo,ăch aăphơnăhóaăthƠnhăthơn,ălá,ăr vƠăc ngăch aăcóăcácălo iămôă
đi năhìnhătrongăc uătrúcăc a t n.
3.1.2. C u t o t bào
Trong t bƠoăv t ch t quang h pălƠăth mƠu,ăch aăph iălƠăc ăquanăt l c l p.
3.1.3. Sinh s n
Cóă 3ă nhómă hìnhă th c sinh s nă lƠă nhómă sinhă s nă sinhă d
tính.

16

ng,ă vôă tínhă vƠă h u


3.1.4. Phân lo i
Hi nă nayă trênă th gi iă cóă r t nhi u h th ng phơnă lo i t o c a nhi uă tácă
gi .Nhìnă chungă cácăh th ngă nƠyăđ u d aăvƠoă mƠuăs căvƠă c uătrúcăt n c a t oăđ
phơnălo i.ăTuyănhiênăconăsóăcácăngƠnhăt o hi n nay v năch aăthôngănh t. G nădơyă
nhi uătácăgi th

ng x păvƠoănhómăt oăcácăngƠnhăsauăđơy:

+ T oăGiápă(Pyrrophyta)
+ T oăVƠngăánhă(Chrysophyta).

+T o VƠngăl c (xanthophyta) hay t o roi l ch (Heterocontae)
+ T o M t (Euglenophyta)
+ T o Silic (Bacillariophyta)
+ T o L c (Chlorophyta)
+ T oăVòngă(Charophyta)
+ T oăNơuă(Phaeophyta)
+ T oă

(Rhodophyta)

Theo h th ng 5 gi iăthìă5ăngƠnhăT oăgiáp,ăT oăVƠngăánh,ăt oăVƠngăl c, T o
m t, T oă Silică đ

c x pă vƠoă gi iă Protista,ă vìă t n c aă chúngă lƠă đ nă bƠoă ho c t p

đoƠn.
*Trong t nhiênă cóă hi nă t
l

ngă n

c n hoa:ă đóă chínhă lƠă s bùngă n v s

ng t o c th lƠăt oăbùng n sinh s n khi g păđi u ki n thu n l i v th că năvƠă

nhi tăđ nh ădinhăd

ngătrongămôiătr

ngăt ngăvƠănhi tăđ

17

mălên


Hình 3.1. T o n hoa trong ao h trang tr i

18


Hình 3.2. T o bi n n hoa làm n
r i cu i cùng là đen ngòm nh n
N
n

c tr thành bi n máu sau xanh th m

c c ng.

că n ă hoaă đ ngă hƠnhă v iă vi că gi mă nhanhă chóngă hƠmă l

c,ăđơyăchínhălƠănguyênănhơnălƠmăch tănhi uăsinhăv tăs ngă ămôiătr
3.2. Nhóm c ng sinh:

ngă oxyă trongă
ngăn

a y (Lichenes)

aăyălƠăm t th c ng sinh gi a n măvƠăt oăvƠăđôiăkhiăc vi khu n. N m
th

căđó.

đơyă

ngălƠăN mătúi,ăch m tăít lƠăN măđ m.ăCònăt oălƠăcácăt o l căđ năbƠoăho călƠă

t o lam.
Trongăđ a y, n mălƠmănhi m v hútăn

căvƠăcácămu iăvôăc ăđ t o, khu n lam

quang h p t oăthƠnhăch t h uăc ăchoăt p th c ngăsinhănƠyăcùngădùng.

19


V hìnhătháiăcóă3ăd ngăđ aăyăngoƠiăt nhiên:ăđ a y d ng v (đ aăyăgiápăxác),ăđ a
yăhìnhăláă(hìnhăv ),ăđ aăyăhìnhăcƠnh.
V c u t oătrongăcóă2ălo iălƠăđ aăyăcóăt năcùngăt ngăvƠăđ aăyăcó t năkhácăt ng.
V sinh s n:ăcóă2ăhìnhăth c sinh s nălƠăsinhăs năsinhăd

ng b ng m m ph n

t oăthƠnhăt năđ a y m i ho căcácăthƠnhăph năriêngăr c aăđ a y sinh s n r iăsauăđóă
chúngăl i c ngăsinhăđ t oăthƠnhăt năđ a y m i n u n m g p t oăt

ngă ng.

CâỐ h i th o lỐ n và báo Ếáo ỏọên l p
1) VìăsaoăcácănhƠăkhoaăh c l i x p T oăvƠoănhómăth c v t b c th p?
2) Phơnăbi t 4 l p T oălƠăL c,ăVòng,ăNơuăvƠă
v i t nhiênăvƠăconăng

.ăNêuăvaiătròăc a t oăđ i

i.ăQuáătrìnhăkhaiăthácăT o t iăđ aăph

ngăn iă

anh ch sinh s ngănh ăth nƠo?ăHƣyăđ ra k ho ch c a b năthơnăđ b o
v T oăcóăíchăđó.
CâỐ h i ỏ nghiên Ế Ố
3) Phơnă bi t N mă vƠă T o v t ch că c ă th , c u t o t bƠoă vƠă cácă hìnhă
th c sinh s n.
4) Hƣyă gi iă thích vìă saoă có nh ngă đámă mƠuă xanhă l c hay mƠuă xámă trênă
thơnăcơy , cóănh ngăbúiătócămaăv tătrênăcácăcƠnhăcơyătrongăr ng.
Chúăthích:ătƠiăli u h tr đ hoƠnăthƠnhăcácăcơuăh iătrênălƠăs [4]

20

tƠiăli u tham kh o, trang 49-74.


Ch

ng 4. TH C V T B C CAO HAY TH C V T Cị THÂN (13,5

ti t)
M c tiêu
Nêuăđ

că2ăđ căđi m chung v c ăquanăsinhăd

ng,ă3ăđ căđi m chung v

c ăquanăsinhăs n c aăTVBCăgiúpăchúngăthíchănghiăđ

cătrênăc n. TrìnhăbƠyăđ

c

căcácăngƠnhă8ăTVăBC. Nêu đ

c

ngu n g căvƠăs ti năhóaăc aăTVBCăvƠăli tăkêăđ

đ căđi măchungăvƠăngu n g c c aăRêu, cácăđ căđi măchínhăc a 3 l păRêu,ăvaiătròă
c a l pă Rêu.ă Trìnhă bƠyă đ

c đ că đi m chung cácă b vƠă đ i di nă đi nă hìnhă c a 4

ngƠnhălƠăQuy t tr n,ăLáăthông,ăThôngăđáăvƠăC thápăbút,ăđ căđi măchungăvƠăngu n
g c c aăD
l păD

ngăx ,ăcácăđ căđi măchínhăc a 3 l pătrongăngƠnhăD

ngăx . Nêu đ

ngăx ,ăvaiătrò c a

c đ căđi măchungăvƠăngu n g c c a H t tr n, cácăđ căđi m

chínhă c a 6 l pă trongă ngƠnhă H t tr n, vaiă tròă c aă ngƠnhă H t tr n. Bi tă đ

cđ c

đi m chung, ngu n g căvƠăcácăv năđ ti năhóaăc a 7 b ph n c aăc ăth c a H tăkín,
cácăđ căđi măchínhăc a 2 l pătrongăngƠnhăH tăkínălƠăl p M tăláăm măvƠăl păHaiăláă
m m, cácăđ căđi măchínhăc aă7ăphơnăl p trong l păHaiăláăm m, cácăđ căđi măchínhă
c aă3ăphơnăl p trong l p M tăláăm m, vaiătròăc aăngƠnhăH tăkín.
Phơnă tích đ

c 6ă đ că đi m chung c a TVBC, v đ

TVBC, gi iăthíchăđ

c vìăsaoăRêuăch m căđ

c

c s ă đ ti nă hóaă c a

nh ngăn iă mă

cácăđ căđi m c u t oăvƠăsinhăs n c aăRêuăvƠăt o,ăphơnăbi t đ

đ

c cácăđ căđi m c u t oăvƠăsinhăs n c aăRêuăvƠăD

trongăngƠnhăD

ngăx ,ăsoăsánh đ

vƠăH t tr n,ăăphơnăbi t đ

c

c 3 l păRêu,ăsoăsánhă

ngăx ,ăphơnăbi t đ

c3l p

c cácăđ căđi m c u t oăvƠăsinhăs n c aăD

c 6 l pătrongăngƠnhăH t tr n,ăsoăsánh đ

c u t oăvƠăsinhăs n c a H t tr năvƠăH tăkín,ăphơnăbi t đ
kín,ăphơnăbi t đ

t,ăsoăsánh đ

ngăx

c cácăđ căđi m

c 2 l pătrongăngƠnhăH t

c 7ăphơnăl p trong l păcơyăHaiăláăm m,ăphơnăbi t đ

c 3ăphơnăl p

trong l păcơyăM tăláăm m, v n d ngăcácăki n th c v TVBCăđ d yăch

ngăVIII-

sinh h c 6.
T 6ăđ căđi m chung c a TVBC ch ng minh đ

c chúngăthíchănghiăv iămôiă

tr

ngă trên c nă vƠă ti nă hóaă h nă t o. Ch ng minh đ

c Rêuă ti nă hóaă h nă T o,

D

ngăx ti nă hóaă h nă Rêu, H t tr n ti nă hóaă h nă D

ngăx , H tă kínă ti nă hóaă vƠă

21

chi mă uăth nh t trong gi i th c v t. T cácăki n th căđ iăc
phátătri n c a gi i th c v t phátăbi u đ
tráiă đ t.
ph

aă ra đ

ngăv tráiăđ tăvƠăs

c cácăđi u ki n xu t hi n TV H tăkínătrênă

c k ho ch c a b nă thơnă đ b o v ngu n l i TVBC

đa

ng.
4.1.
4.1.1.

ic

ng v th c v t b c cao
c đi m chung

Th c v t b căcaoăcóănhi uăđ căđi m ti năhóaăh năsoăv i th c v t b c th p. S
d ăcóănh ngăđ căđi măđóălƠădoăs chuy n t đ i s ng

n

călênăc n c aănhómăth c

v tănƠy.
-S bi năđ i v c ăquanăsinhăd
+ Vìăth că nătrênăc n ch có

ng:
d

iăđ tăvƠăphíaăb u tr iănênăh u h t th c v t

b c cao phơnăhóaăthƠnhăthơn, lá, r (tr rêuălƠăch aăcóăr th t) m iăc ăquanăchuyênă
đ m nh n m t ch căn ngăchoăc ăth .ăLáălƠmănhi m v l y th că nă phíaăb u tr iălƠă
ánhăsángăm t tr iăvƠăkhíăCO2 đ quang h p nuôiăăcơy,ăcònăr lƠmănhi m v hútăn
vƠămu iăkhoángă d

iăđ tăđ giúpăchoăquáătrìnhăquangăh păđ

c

căhoƠnăt t,ăthơnălƠmă

nhi m v n i gi aăláăvƠăr cơy, thơnăcơyăph iăngƠyăcƠngăcaoălênăđ aăláăcơy lên cao
vƠ phơnă raă nhi uă cƠnh giúpă lá t aă raă xungă quanhă đ h p th đ

c nhi uă ánhă sángă

m t tr i.
+ Trong m iăc ăquanăcóăc u t o ph c t p v i nhi u lo iămôăkhácănhau,ătrongă
đóăquanătr ng nh tălƠămôăd n.ăMôăd năđ m nhi m vi c v n chuy năcácăch tăkhoángă

vƠă n

c t r lênă láă vƠă d nă cácă ch t h uă c ăt láă điă nuôiă cơy. S ngă trênă c n ph i

ch u nhi uătácăđ ng c a ngo i c nhănh ănhi tăđ ,ăgió,ăđ
n

c b o v nh ăTVBT.ăVìăv y

m, ánhăsáng,ăkhôngăđ

c

c ăth TVBCăđƣăcóănh ngăhìnhăth căthíchănghiă

nh ăxu t hi nămôăbìăđ lƠmănhi m v b o v che ch , xu t hi nămôăc ăđ cơyăcóăth
đ ng v ngăkhôngăb đ .
-S bi năđ iăc quan sinh s n:
+H u h t th c v t b c caoăđ u sinh s n h uătínhăb ngăhìnhăth cănoƣnăgiao,ăc ă
quan sinh s n h uă tínhă c ngă ti nă hóaă d n: xu t hi nă nónă (H t Tr n)ă vƠă Hoaă (H t
kín), sau khi th tinhăxongăthìăh tăvƠăqu đ
khôngăđòiăh iămôiătr

ngăn

căhìnhăthƠnh.ăS th tinhăc ngăd n d n

c do s xu t hi n ng ph n

22

cácăth c v tăcóăh t.


+ S xen k th h th hi nărõărƠngăvƠăth
thu c s sinh s năvƠoămôiătr

ngătr

ngăxuyên cho th yăTVBCăítăph

ngămƠăchúngăti năhƠnhătheoăl pătrìnhăđƣăđ nh

s n.
+Xu t hi năphôi,ăphôiădoăh p t phátătri năthƠnh, giaiăđo năphôiăchínhălƠăquáă
trìnhăphơnăhóaăcácăt bƠoăthƠnhăr m m,ăthơnăm m,ăláăm m. Nh cóăgiaiăđo nănƠyă
hayăquáătrìnhănƠyămƠăc ăth TVBCăphơnăhóaăthƠnhăr ,ăthơn,ălá giúpăchoăchúngăthíchă
nghi v iăđ i s ng

c n. ThêmăvƠoăđóă TVBC, đ i s ngăđ c l p c aăcơyăconăđ

c

b tăđ uăkhôngăph iălƠăt m t t bƠo (h p t hayăbƠoăt )ămƠăt phôi trongăđóăcácăb
ph nă chínhă c a m tă cơyă t

ngă laiă ă đƣă đ

că hìnhă thƠnh, nh ă trênă đƣă nóiă giaiă đo n

phôiăchínhălƠăquáătrìnhăphơnăhóaăvìăv y m iăquáătrìnhăsinhălí,ăsinhăhóaădi n ra trong
đóăđ u ph i tuy tăđ iăchínhăxácăn uăkhôngăthìăc ăth s b “d t t b măsinh”,ăch n
l c t nhiênăđƣăgi l iăc ătínhăch tăălƠăgiaiăđo n phôiăđ
m

đ

c b o v vƠă nuôiă d

c hìnhăthƠnhăătrênăc ăth

ng b iă c ă th m .ă ơyă lƠă đi m ti nă hóaă h nă h n

TVBT,ăvìăđ m b oăchoănòiăgi ngăđ

c t tăh n.

4.1.2. Ngu n g c
Choăđ n g n cu i th k 20, nhi uătácăgi cho r ng T o l călƠăt tiênăc a th c
v t b căcao,ănh ngătrongăvƠiăth păniênătr l iăđơy,ăcácănhƠăth c v t h căng

iM

nh n th y r ng T oăvòngăg năg iăv i th c v t h năc , c th lƠănóăgi ng v quan h
di truy năăvƠăc uătrúcăsiêuăhi n vi c aătinhătrùng. Tuyănhiênăc n ph i hi u r ng T o
vòngăhi n t iăkhôngăph iălƠăt tiênăc a th c v tăvìăchúngăkhôngăcóăxenăk th h .
Nhi uătácăgi cho r ng T oăvòngăvƠăTVBCăcóăchungăngu n g c t m t d ng
T oăvòngăc x a cóăthênălƠăColeochacterăcóăxenăk th h ,ănh ngăth bƠoăt khôngă
s ngăđ c l pă mƠăphátă tri năngayătrongătúiănoƣnă(kíăsinhătrênăđó),ăsauăđóă m iăhìnhă
thƠnhăbƠoăt .

4.1.3. Ti n hóa
Khi chuy nălênăđ i s ng
vƠoă đi u ki n môiă tr
l

c n,ăcácăt tiên c a th c v t b c cao do ph thu c

ngă khácă nhauă mƠă phátă tri nă raă 2ă dòngă ti nă hóaă đ nă b iă vƠă

ng b iăkhácănhau:
-Dòngăth nh t:ătheoăh

ng th giao t chi mă uăth h năsoăv i th bƠoăt cho

raăngƠnhăRêu.

23


-Dòng th 2ătheoăh

ng th bƠo t chi mă uăth h năth giao t hìnhăthƠnhăraă

t t c cácă ngƠnhă th c v t b că caoă khác.ă Dòngă nƠyă phátă tri nă điă xaă h n,ăt i nh ng
d ngăcóăt ch c cao nh tănh ăH t Tr n, H tăKín.
4.1.4. Phân lo i
Theo TakhtajanăvƠăm t s tácăgi (1996), TVBC bao g m nh ng ngƠnhăsau:
1.

NgƠnhăQuy t tr n (Rhyniophyta)

TVBC

2.

NgƠnhăRêuă(Bryophyta)

láănh

3.

NgƠnhăLáăthôngă(Psilotophyta)

TVBC
cóăbƠoă

4.

NgƠnhăThôngăđáă(Lycopodiophyta)

t

5.

NgƠnhăC Thápăbútă(Equisetophyta)

6.

NgƠnhăD

7.

NgƠnhăH t tr n (Gymnospermatophyta)

TVBC
láăl n

ngăx (Polypodiophyta)

hayăngƠnhăThôngă(Pinophyta)
8.

NgƠnhăH tăkínă(Angiospermatophyta)ă

T TVBC
cóăh t

hayăngƠnhăNg c lan (Magnoliophyta).
4.2. Ngành ậêỐ (Bọyophyỏa)
LƠăngƠnhăTVBCăđ năgi n nh tăvì:ăcóăth giao t chi mă uăth h năth bƠoăt ,
c u t oăc ăth đ năgi năvƠăkémăthíchănghiătrênăc n nh t.
Nh ngăđi m gi ng vƠăkhácănhauăc a RêuăvƠăT o, nh ngăđi măRêuăk th a
đi m c a TVBT nh ngăv n ti năhóaăh năT oăvƠăthíchănghiăv iămôiătr

ng

uă

c n

+ Gi ng nhau:
 C ăquanăsinhăd
vìăth mƠăđ uăcóăph

ng:ăviênăg chăđ c u t oănênăRêuăvƠăT oălƠăt bƠoăth c v t
ngăth c s ng lƠăt d

ng.

 Sinh s n: k t h p c hìnhăth c sinh s năvôătínhăvƠăh uătính,ăsinhăs năvôătínhă
đ t ngăs l

ngăcáăth ,ăcònăsinhăs n h uătínhăđ đ i m i v t ch t di truy n, k t h p

cácă y u t t t c a b vƠă m đ t ngă kh n ngă ch ng ch iă vƠă thíchă nghiă v iă môiă
tr

ng s ng.
+ăKhácănhau:ă

24


B ng 4.1. Nh ng đi m khác nhau gi a T o và Rêu.
RÊU

T O
C

-C ăth phơnăhóaăthƠnhăthơn th t,

quan -C th d ng t n.

dinh d

lá th tăvƠăr gi nênăthíchănghiăv i

ng

môiătr
sinh s n

-S xen k th h khôngă rõă -S
rƠng.

l

ng c n.

xen k
ng b iăđ

th

h

đ nă b iă vƠă

cărõărƠngăvƠăth

ng

xuyên,ă đi uă nƠyă th hi n khôngă
thu că môiă tr

ph

ngă mƠă theoă

m t l pătrìnhăđƣăquyăđ nh s n.
-Sinh s n h uă tính:ă 3ă hìnhă - Ch y u sinh s nă noƣnă giao lƠă
th călƠăđ ng giao, d giaoăvƠă hìnhă th c sinh s n h uă tínhă ti n
noƣnă giao.ă

t o ch aă th

hóaănh t.

hi n sinh s n ki uănƠoălƠăch
y uc .
-Túiănoƣnăđ năbƠo.

-Túiă noƣnă đaă bƠoă nênă ph c t p
h nă doă đóă kh n ngă b o v noƣnă

-Khôngăxu t hi năphôi.

đ

c t tă h n tránhă kh i b

n

că vƠă cácă conă v t khácă pháă

m t

ho i.
-Xu t hi năphôi:ăđơyălƠăgiaiăđo n
phơnăhóaăt bƠoăđ hìnhăthƠnhăcácă
c ăquanăchínhăthơnăth t,ăláăth tăvƠă
r gi c a m tăcơyărêuăt

V m tăphơnălo i,ăngƠnhăRêuăchiaăthƠnhă3ăl p:
+L păRêuăs ng (Anthoceropsida)

25

ngălai