Văn mẫu lớp 9: Nghị luận về câu “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”

Nghị luận về câu “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”
Đề bài: Nghị luận về câu “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”
Bài văn mẫu 1
Trong kho tàng ca dao, tục ngữ cha ông ta luôn đúc rút những kinh nghiệm sống,
lời răn dạy có ý nghĩa đối với thế hệ mai sau. Cuộc sống này bao la, những kiến
thức mà chúng ta biết so với thế giới bên ngoài còn rất ít, vì vậy cần không ngừng
học hỏi, không ngừng vươn xa. Đó cũng chính là ý nghĩa của câu tục ngữ “Đi một
ngày đàng học một sàng khôn”
Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng học một sàng khôn” gồm hai vế song song hỗ trợ
lẫn nhau. Đây là lời khuyên, là bài học xương máu mà cha ông ta đã đúc rút để
hoàn thiện bản thân mình mỗi ngày. Ý nghĩa của câu tục ngữ là khuyên chúng ta
nên đi nhiều nơi, tìm hiểu kiến thức ở nhiều nguồn thì chúng ta mới hiểu biết được
sâu rộng hơn, mới thu được kết quả tốt nhất. Không ngừng mở mang kiến thức,
không ngừng học hỏi để có được kiến thức cơ bản và sâu xa nhất.

“Đi một ngày đàng” không phải là con số ước tính cụ thể cũng không phải một
giới hạn cụ thể, nó mang ý nghĩa tượng trưng. “Ngày đàng” chính là nói khoảng
thời gian ngắn, không gian ngắn ở xung quanh mỗi chúng ta, nếu chúng ta biết tận
dụng nó thì chúng ta sẽ nhận ra được rất nhiều kiến thức bổ ích. “Sàng khôn” ở
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


đây cũng chỉ mang ý nghĩa ước lệ để chỉ kiến thức mà chúng ta thu được sau quá
trình đi và tìm hiểu. Như vậy nội dung cụ thể của câu tục ngữ này là khuyên chúng
ta nên đi ra ngoài, dù là chỉ xung quanh nơi mình sinh sống thì cũng đã đúc rút
được nhiều kiến thức có ích cho xã hội.
Cuộc sống của chúng ta còn rất nhiều điều hay ý đẹp, nhưng nếu chúng ta không
chịu đi tìm, không chịu học hỏi thì kiến thức không bao giờ tự đến. Chỉ khi bạn
chủ động, bạn biết cách tìm tòi và chắt lọc kiến thức thì bạn mới thấy được nó thực
sự đáng quý. KIến thức là biển cả bao la, điều chúng ta biết chỉ là một giọt nước
nhỏ, nếu bạn không tìm thêm kiến thức thì bạn sẽ tự hòa tan bản thân mình.

Con đường học hành vất vả gian nan nhưng chúng ta biết vượt lên tất cả để tìm
kiến thức thì cái mà chúng ta nhận lại thực sự đáng quý và mang ý nghĩa cực kỳ
lớn lao. Bạn sẽ thấy quý trọng những gì mà mình học được, tìm tòi ra, bạn sẽ trân
trọng và sử dụng nó có mục đích nhất.
Xung quanh chúng ta, còn nhiều thứ mà bản thân mình chưa biết, nếu như không
tìm tòi học hỏi không ngừng thì bạn sẽ trở thành người tụt hậu, bạn sẽ mãi chạy
theo người ta mà không thể vượt lên trước được. Bởi vậy hãy rời bỏ tổ kén của bản
thân, đến những vùng đất mới để khám phá, để tìm hiểu, để thấy kiến thức này
mình còn biết quá nhiều.
Con người ta việc học chưa bao giờ là đủ, là thừa, vậy nên hãy không ngừng học
hỏi, không ngừng vươn xa để trang bị cho mình thật nhiều kiến thức, giúp bạn
vững bước trên con đường tương lai về sau.
Hồ Chí Minh là một con người hoàn toàn đúng cho câu tục ngữ này, Bác học tập ở
mọi lúc, mọi nơi. Bác không ngần ngại gian khổ mà tìm tòi và khám phá những
vùng đất mới để rút ra bài học kinh nghiệm cho đất nước mình.
Bạn sẽ trân quý những gì mà tự mình học được và bạn sẽ hình thành nó như một
thói quen. Bạn sẽ thấy mình học tập không ngừng nghỉ thì sẽ mang lại một cuộc
sống tốt đẹp về sau. Những người không chịu học hỏi sẽ là những người thất bại.
Bài văn mẫu 2

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Tục ngữ Việt Nam giàu có, óng ánh màu sắc trí tuệ. Nó đúc rút bao kinh nghiệm
quý báu trong dân gian. Là bài học nhân sinh, là cách ứng xử… nó dạy khôn, dạy
khéo để làm người. Chỉ một chuyện học mà nhân dân ta có bao câu tục ngữ mang
tính giáo dục sâu sắc. Một trong những câu tục ngữ đó là: “Đi một ngày đàng, học
một sàng khôn”.
“Một ngày” so với một năm là ngắn, “một ngày” trong một đời người trăm năm là
vô cùng cực ngắn. “Đi một ngày đàng” đối với khách bộ hành thì quãng đường đi

được có là bao? Thế nhưng nhân dân ta lại khẳng định “học một sàng khôn”.
“Khôn” là điều hay, điều tốt, cái mới mẻ rất bổ ích đối với mọi người để mở mang
trí tuệ, trau dồi nhân cách. “Sàng” là công cụ lao động, đan bằng tre, nứa của nhà
nông dùng để sàng gạo. “Sàng khôn” là biểu tượng cho khối lượng kiến thức rất
lớn, rất nhiều mà người bộ hành đã “học” được sau một hành trình, “đi một ngày
đàng”.
Câu tục ngữ có hai vế tương phản đối lập với cách nói thậm xưng trong mối tương
quan hai vế: đi ít mà học được nhiều, qua đó khẳng định một chân lí, đề cao một
bài học kinh nghiệm, nhằm khuyên nhủ mọi người biết đi nhiều để mở rộng tầm
mắt và sự hiểu biết, sống nhiều, học hỏi trong thực tế cuộc sống.
Tại sao “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”! Câu tục ngữ ”Đi một ngày đàng,
học một sàng khôn” là hoàn toàn đúng! Học ở trường lớp, học trong sách vở, học
thầy, học bạn. Chúng ta còn cần phải biết học hỏi trong thực tế cuộc sống rộng lớn
của xã hội. Nhân dân là người thầy vĩ đại của mỗi chúng ta. Học tập trong thực tế
cuộc sống là phương thức học tập khoa học mới nhất: học đi đôi với hành, học tập
gắn liền với lao động, sản xuất và hoạt động xã hội. Nếu chỉ biết quanh quẩn trong
bốn bức tường lớp học, cách học tập như thế đã xa rời cuộc sống, học sinh bước
vào đời sẽ lúng túng, thiếu năng động. Cá không thể xa rời nước, chim không thể
thoát li bầu trời, người đi học cũng vậy, học tập cũng không thể tách rời thực tế
cuộc sống xã hội.
Đi rộng biết nhiều, “Đi một ngày đàng” tầm mắt được mở rộng, thấy được bao
cảnh lạ, tiếp xúc được nhiều người, nghe được bao nhiều điều hay lẽ phải của thiên
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


hạ. Từ đó mà biết suy xét: xa lánh điều xấu kẻ xấu, học tập cái hay, noi gương
người tốt việc tốt; “học một sàng khôn” là như vậy.
“Đi một ngày đàng, học một sàng khôn’’ là cách học tập và giáo dục kết hợp chặt
chẽ giữa 3 môi trường: gia đình – nhà trường – xã hội. Kiến thức sách vở được
củng cố khắc sâu. Sự hiểu biết được mở rộng và nâng cao.

Những hoạt động của thầy và trò như ngoại khóa, cắm trại, di tham quan là rất bổ
ích. Nó đem lại nhiều sinh khí cho trường học. Học sinh được đến với đồng quê,
nhà máy, danh lam thắng cảnh… mà yêu thêm nhân dân lao động, tự hào với quê
hương đất nước. Đi hội Lim ta thấy được cái hay của câu hái “Liền anh liền chị…
“Bèo dạt mây trôi..” của làn điệu dân ca quan họ tuyệt vời. Đến với đền Hùng, là
trở về cội nguồn, lòng ta xôn xao bài ca tình nghĩa:
“Ai về Phú Thọ cũng ta,
Nhớ ngày giỗ Tổ tháng ba mùng mười.
Dù ai đi ngược về xuôi,
Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba”.
Đến với Ba Đình lịch sử, viếng lăng Bác Hồ xúc động trước cuộc đời cách mạng
sôi nổi, phong phú của lãnh tụ, mỗi học sinh chúng ta mới thấy hết cái hay của vần
thơ Viễn Phương:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng,
Thấy một mặt trời trong lăng rất đẹp”.
(“Viếng Lăng Bác”)
Thi hào Nguyễn Du đã từng viết: “Nghe khúc hát thôn quê mới học được lời nói
trong nghề Trồng dâu, gai”. Văn hào Go-rơ-ki tuy chưa bước qua ngưỡng cửa
trường đại học, nhưng nhờ tự học mà đã trở thành một danh nhân văn hóa thế giới
và ông đã từng nói: “Dòng sông vôn-ga và thảo nguyên mênh mông là những
trường đại học của tôi”.
“Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” là một bài học vô cùng sâu sắc đối với
mỗi người. Sau thời cắp sách là thời gian kiếm sống, làm việc và tự học; học trong
công việc, học trong cuộc đời. Và có đi đường, có sống nhiều, lăn lộn với đời mới
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


biết đường đi khó, lắm thử thách gian nan. Phải có quyết tâm vượt khó, có bản lĩnh
chiếm lấy tầm cao để thực hiện hoài bão của mình:
“Đi đường mới biết gian lao,

Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tẩm mắt muôn trùng nước non”.
(“Đi đường” – Hồ Chi Minh)
Câu tục ngữ trên cho ta thấy đầu óc thực tế của con người lao động. Nhân dân ta
hiếu học, nhưng thủa xưa, mấy ai được cắp sách đến trường? Cho nên trong dân
gian lưu truyền nhiều câu tục ngữ đề cao việc học hỏi trong thực tế cuộc sống:
Đi một buổi chợ, học một mớ khôn.
Qua một chuyển đò ngang, học một sàng mới lạ.
Ở nhà nhất mẹ nhì con
Ra đường còn lắm kẻ giòn hơn ta.
v.v…
Trên con đường học tập đi tới một ngày mai đẹp, học sinh chúng ta phải chăm chỉ,
cố gắng, coi “sách vở là vũ khí, lớp học là chiến trường” như A.Mixi đã dạy. Phải
khắc sâu vào trái tim: “Không thầy đố mày làm nên”. “Học thầy không tày học
bạn”. Phải coi trọng lời khuyên của ông bà cha mẹ: “Đi một ngày đàng, học một
sàng khôn”. Chỉ có điều là phải khiêm tốn, biết quan sát, lắng nghe, biết suy ngẫm
thật, giả, tốt, xấu… thì việc học hỏi trong thực tế cuộc sống mới thu được nhiều
điều “khôn” mà ta hằng mong ước.
Bài văn mẫu 3
Trong cuộc sống, có những điều mà chúng ta chưa hề biết. Những kiến thức đơn
giản thì hiển hiện xung quanh chúng ta, còn những điều mới lạ, hấp dẫn thì lại ẩn
chứa trong xã hội. Chính vì vậy để có được kiến thức thì chúng ta phải biết tìm
hiểu, học hỏi, khám phá. Đó cũng chính là ước nguyện của ông cha ta nên tục ngữ
mới có câu rằng: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Câu tục ngữ này mang hai vế đối xứng với nhau. “Một” đối với “một”, đó chính là

hình thức đối xứng độc đáo. Câu tục ngữ này ý khuyên nhủ chúng ta hãy biết đi
đây, đi đó để được mở mang, tích luỹ kiến thức, tầm nhìn về xã hội. “Ngày đàng”
ở đây là một phép ẩn dụ. Nó không phải là con số cụ thể quy ước mà chỉ một
khoảng thời gian mà chúng ta tiếp nhận những điều hay lẽ phải ngoài xã hội.
Không chỉ vậy, ngụ ý của tác giả dân gian còn được bộc lộ rằng không phải bất kì
cái mới mẻ nào cũng có thể tiếp nhận mà hãy chắt lọc, thấm hiểu để nhận ra sự
mới mẻ nào có ích, sự mới mẻ nào có hại mà biết đường đề phòng tránh hay học
tập.
Điều đó được thể hiện qua từ “sàng khôn”. Không chỉ vậy câu tục ngữ này còn nói
lên thế giới đa dạng và phong phú, nếu biết tiếp nhận nó một cách khéo léo thì kết
quả thu được sẽ rất lớn. Thật vậy. Ngoài xã hội có rất nhiều những điều hấp dẫn
đối với những người mới tiếp xúc. Đó là nơi văn minh, là nơi giao lưu học hỏi của
các tầng lớp, cũng là nơi trao đổi, buôn bán, có nhiều loại hình nghệ thuật độc đáo,
những công nghệ độc đáo, hay những kiến thức khoa học huyền bí. Từ những cách
ăn nói ngoài xã hội đến những hình thức ứng xử, tất cả đều là kiến thức, được
khoác nhiều bộ áo trên nhiều phương diện. Mặt tích cực không nhỏ nhưng mặt tiêu
cực cũng không phải là ít.
Những tệ nạn xã hội, những trò đùa lôi kéo sự đam mê của con người dẫn đến sự
lu mờ về đạo đức, nhân phẩm. Có nhiều người mặc dù biết được tác hại của nó
nhưng đã dấn chân vào rồi thì khó lòng rút ra được. Do đó ý thức của chúng ta
trong việc tiếp nhận kiến thức tốt đẹp là hoàn toàn cần thiết. Ngày xưa, thời kì vật
chất còn xơ xài, ông cha ta ăn vất vả cực nhọc nên ý thức đã nhận ra rằng sự học
hỏi là thiết yếu trong việc thay đổi cuộc sống thêm tiến bộ, nhưng có mấy khi có
điều kiện để vượt khỏi luỹ tre làng. Vì vậy đó là một ước vọng lớn lao của ông cha
ta. Không chỉ thời bấy giờ mà ngày này, xã hội ngày một văn minh, đất nước đổi
mới, con người đang bước sang kỉ nguyên hiện đại, yếu tố học hỏi là không thể
không tồn tại.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Để theo kịp những tiến bộ khoa học, con người cũng phải tìm hiểu, học tập lẫn
nhau để xứng đáng là một phần tử của đất nước, xứng đáng là một con người văn
minh, lịch sự. Chính những sự giàu đẹp của đất nước ngày một tăng cao đã là sự
thúc giục trong ý thức học hỏi ngoài đời của mỗi con người. Trong tất cả các môi
trường học tập thì dường như xã hội là một nơi sâu thẳm về kiến thức, là nơi
chứng kiến biết bao kinh nghiệm của con người và cũng là kho tàng để chúng ta
tích luỹ. Có biết bao nhiêu điều hay lẽ phải đang chờ chúng ta.
Chắc chắn mỗi người đi ra ngoài xã hội đều vấp phải những trở ngại, khó khăn,
nhưng chính những điều đó lại càng tăng thêm sức mạnh cho mỗi chúng ta. Tuy
nhiên thì không phải học tập ngoài xã hội chỉ đơn thuần như vậy mà còn cần phải
học khôn, học chọn lọc những tinh tuý, còn những điều tiêu cực thì lại là mặt trái
để chúng ta biết tránh xa. Nói tóm lại câu tục ngữ trên khuyên răn chúng ta về cách
mở rộng hiểu biết, mở rộng vồn kiến thức để tạo nên những thành quả vượt bậc và
cách sống cao đẹp.
Bài văn mẫu 4
Từ xưa đến nay, ông cha ta thường khuyên con cháu phải biết giao lưu rộng, tiếp
xúc với nhiều người để học hỏi, nâng cao tầm hiểu biết của mình, đặc biệt cần phải
tránh, không nên thu mình một chỗ, một xó kẻo rồi khi ra cáng đáng việc đời lại
bỡ ngỡ, choáng ngợp trước một cuộc sống đa dạng, muôn màu muôn sắc mà hoàn
cảnh hạn hẹp theo lối “Ếch ngồi đáy giếng” chưa cho phép một lần được trông
thấy, nghĩ tới. Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” là một trong
những lời khuyên sâu sắc và quý giá đó.
Trong câu trên, “đi” là vận động ra ngoài, tiếp xúc với bên ngoài; “đàng” nghĩa là
đường, ý chỉ đời sống thiên nhiên và thực tế xã hội. “Đi một ngày đàng” là một
ngày tiếp xúc với thế giới bên ngoài. “Học” là học hỏi, thu nhận kiến thức rèn
luyện kĩ năng; “sàng” là dụng cụ làm gạo của người nông dân xưa: hình tròn, đan
bằng tre chứa được từng mẻ thóc sau khi xay, để thưa đáy đủ lọt hạt gạo. Ở đây,
sàng là thứ chứa được nhiều, lọc những thứ có giá trị. “Học một sàng khôn” có
nghĩa là học hỏi đc nhiều điều bổ ích. Từ đó, bằng cách nói ngắn gọn hàm xúc, sử

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


dụng vần lưng, nhịp 4/4 đối xứng, tác giả dân gian khuyên bảo người đời cần phải
tiếp xúc với thế giới bên ngoài, sẽ học được nhiều điều bổ ích giúp ta càng hiểu
biết, khôn lớn trong cuộc sống hơn.
Thật vậy! Đây là một lời khuyên vô cùng quý giá! Vì sao ư? Vì ở đời sống thực tế,
nhận thức của mỗi cá nhân cũng chỉ có hạn, nhất là đối với những ai lại có hoàn
cảnh sống chật hẹp. Nếu như trong cuộc sống, chúng ta chỉ biết quanh quẩn trong
một không gian nhất định, nhỏ bé thì những kiến thức hiểu biết của chúng ta cũng
chỉ giới hạn ở các không gian cụ thể đó mà thôi. Ngược lại, nếu ta mà sống nhiệt
tình trong không gian rộng lớn bao la thì hiểu biết lại càng được nhiều, bởi: khi
được đi tham quan thực tế hay có dịp đi xa đã giúp chúng ta mở rộng tầm nhìn, tận
mắt quan sát, tận tai nghe thấy thì mới khẳng định sự việc đó là đúng. Cho nên dân
gian mới có câu: “Trăm nghe không bằng một thấy” là như vậy. Khi bước ra thế
giới bên ngoài, biết đâu ta cũng sẽ tình cờ học được những thứ không chủ định
trước, ngay cả không có trong sách vở. Ví dụ như: nói năng lễ phép, cư xử hiền
hòa, cách đứng cách đi, nói lời xin lỗi, thể hiện niềm vui,… Những điều đó, ta có
thể học được bất cứ từ ai, từ cậu bé trẻ thơ đến cụ già bạc tóc, hay thậm chí cả
người mình không quen biết. Nhân dân ta có chuyện kể về một chú ếch do sống
lâu ngày trong cái giếng hẹp, tự thấy mình là chúa tể giữa đám cua, ốc xung quanh.
Nhìn trời qua mặt giếng, ếch ta thấy trời chỉ bằng cái vung. Đến khi mưa to, nước
dâng lên, ếch ra khỏi giếng, đi lại nghênh ngang, không để ý đến xung quanh, nên
bị một con trâu đi qua dẫm bẹp. Nhân dân mượn câu chuyện này để cảnh báo với
chúng ta rằng người hiểu biết hạn hẹp như ếch ngồi đáy giếng thì dễ ngông cuồng
và ngu ngốc, đồng thời khuyên người ta phải đi đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết
của mình.
Tuy nhận thức được ý nghĩa của câu tục ngữ trên nhưng “sàng khôn” của ta sau
“một ngày đàng” có phong phú thêm được hay không còn phụ thuộc vào chủ quan
mỗi người. Học được nhiều hay ít, học những điều hay và tránh những điều dở của

thiên hạ; hoặc bị lây nhiễm thói hư tật xấu sau những chuyến đi… rõ ràng là tùy
thuộc vào từng cá nhân. Vậy nên, hình ảnh “sàng khôn” còn gợi suy ngẫm về khả
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


năng sàng lọc, chọn lựa những kiến thức bổ ích (trên cơ sở quan sát, chiêm nghiệm,
học hỏi mọi vấn đề của đời sống sau mỗi hành trình) sau mỗi hành trình. Có như
vậy thì người ta mới “khôn” được, mới hiểu biết sâu rộng, lịch lãm, uyên bác.
Trong kho tàng dân gian Việt Nam và thế giới có nhiều cao dao, tục ngữ nhấn
mạnh nội dung tương tự:
Đi một buổi chợ, học một mớ khôn.
(Tục ngữ Việt Nam)
Đi cho biết đó biết đây
Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn.
(Ca dao Việt Nam)
“Du lịch tăng thêm vốn liếng cho người khôn ngoan và làm khổ kẻ ngốc.”
(Tục ngữ Anh)
Tuy nhiên, ý nghĩa trong tục ngữ trên chỉ đúng cho những ai có tinh thần và ý thức
học hỏi để cầu tiến.
Tóm lại, chúng ta cần phát huy truyền thống hiếu học ngàn đời của dân tộc ta và
trên hết là hãy học trong cả đời sống thực tế. Đó là cả 1 kho tàng quí báu mà
Thượng đế ban tặng cho con người và chỉ còn chờ chúng ta khám phá và tìm tòi
kho tàng ấy. Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng học một sàng khôn” đã làm giàu
thêm cho kho tàng “túi khôn” của nhân loại, là bài học thấm thía sâu sắc mà ông
cha ta răn dạy, khuyên bảo con cháu bao đời nay vẫn được lưu truyền mãi mãi…

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí