Sáng kiến kinh nghiệm địa lý

Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

PHẦN I: MỞ ĐẦU
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài

II. Ý nghĩa của đề tài
II. 1. Đối với giáo viên
Cung cấp cho giáo viên nói chung và giáo viên môn Địa lý nói riêng một
phương pháp dạy học mới. Với các chủ đề được thiết kế bằng giải đoán các ô chữ,
giáo viên có thể sử dụng để kiểm tra bài cũ, củng cố bài học hay dạy trong các tiết
ôn tập, các tiết tự chọn, trong các buổi sinh hoạt ngoại khóa…
II. 2. Đối với học sinh
III. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là chương trình Địa lí 10.

B. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
I. Cở sở lý luận và thực tiễn
I.1. Cơ sở lí luận
I.2. Cơ sở thực tiễn
- Qua việc giảng dạy ở trường trung học phổ thông Ân Thi từ năm 2010, tôi
nhận thấy một bộ phận không nhỏ học sinh thụ động học tập do không được làm
việc hoặc không chịu làm việc trong các giờ học. Nguyên nhân chính của tình
trạng trên là do các em chưa thật sự hứng thú với môn học. Vì vậy giải pháp quan
trọng để khắc phục tình trạng đó là tìm ra phương pháp tạo cho các em có hứng
thú với môn học. Vì vậy năm học này tôi đã sử dụng trò chơi ô chữ trong một số
tiết ôn tập và cuối một số tiết học với tất cả các đối tượng HS và nhận thấy HS có
sự thay đổi rõ rệt về ý thức và hứng thú với môn học.

1


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

II. Các biện pháp tiến hành, thời gian tạo ra giải pháp
II.1. Các biện pháp tiến hành
II.2. Thời gian nghiên cứu
Đề tài được bắt đầu nghiên cứu từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 3 năm 2017.
Tại các lớp10A3, 10A10 của Trường THPT Ân Thi.
II.3. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm.
Học sinh lớp 10A3, 10A10 - Trường THPT Ân Thi, năm học 2016 – 2017.

PHẦN II: NỘI DUNG
A. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI.
• Mục tiêu của đề tài là thiết kế và sử dụng trò chơi Địa lý trong quá trình dạy
học hoặc kiểm tra, đánh giá nhằm tạo hứng thú học tập cho HS.
• Giúp học sinh tiếp cận với phương pháp tổng hợp kiến thức một cách lôgic
thông qua mối liên quan về nội dung của các ô chữ hàng ngang ở mỗi chủ
đề.
• Giúp HS phát triển được các năng lực quan hệ xã hội như năng lực tự quản
lý, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ thông
qua việc điều hành hay tham gia vào trò chơi. Đây là những năng lực rất cần
thiết cho HS để giải quyết tốt các tình huống trong thực tiễn cuộc sống của
các em sau này.
B. GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI.
I. Điểm mới của phương pháp.

2


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

- Thiết kế trò chơi ô chữ theo từng chủ đề trong chương trình Địa lí 10. Mỗi
chủ đề đều mang tính chất tổng hợp kiến thức giúp HS nhớ và nắm vững kiến thức
đồng thời hiểu được …
- Sử dụng ô chữ trong một số bài kiểm tra nhằm gây hứng thú cho HS bởi hình
thức kiểm tra mới.
- Tổ chức cho HS trò chơi vào cuối tiết học và trong các tiết ôn tập : HS là
người dẫn chương trình, chủ động điều khiển các hoạt động trong giờ học, giáo
viên chỉ là người hướng dẫn ban đầu và nhận xét cuối giờ học. Qua đó tạo cho HS
tâm lí thoái mái và hứng thú với môn học.
- Thông qua việc điều hành hay tham gia vào trò chơi sẽ tạo cho HS sự tự tin và
phát triển tốt các năng lực quan hệ xã hội như năng lực giao tiếp, sử dụng ngôn
ngữ – đó yếu tố quan trọng cho các em bước vào cuộc sống tự lập.
II. Giải pháp cụ thể.

CHỦ ĐỀ 1: HỆ MẶT TRỜI
Ô chữ chìa khóa gồm 9 chữ cái. HS đi giải các ô chữ theo hàng ngang để tìm ra
các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải sẽ là dữ liệu để
tìm ra ô chữ chìa khóa. HS bốc thăm chọn ô chữ hàng ngang để trả lời. HS có thể
trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào trong quá trình giải các ô chữ hàng
ngang.
Ô chữ chìa khóa:

1

2
3
4
- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 7 chữ cái . Đây là hành tinh duy nhất có sự
sống(còn gọi là hành tinh xanh)

3


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 7 chữ cái . Đây là một hành tinh nổi bật nhất
trong Thái Dương hệ, cung cấp năng lượng, ánh sáng tự nhiên cho Trái Đất
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 9 chữ cái . Đây là thiên hà có chứa Mặt Trời và
các hành tinh của nó.
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 8 chữ cái . Đây là hình dạng quỹ đạo của hầu hết
các hành tinh

ĐÁP ÁN
Ô chữ chìa khóa:

H

1
2
3
4

Ệ

D

M

T
M
Ả
H

R
Ặ
I
Ì

Ặ

Á
T
N
N

T

I
T
G
H

Đ
R
Â
E

T

Ấ
Ờ
N
L

T
I
H
Í

R

Ờ

I

À
P

CHỦ ĐỀ 2: GIÓ MÙA
Ô chữ chìa khóa gồm 6 chữ cái. HS đi giải các ô chữ theo hàng ngang để tìm ra
các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải sẽ là dữ liệu để
tìm ra ô chữ chìa khóa . HS bốc thăm chọn ô chữ hàng ngang để trả lời. HS có thể

trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào trong quá trình giải các ô chữ hàng
ngang.
Ô chữ chìa khóa:

4


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

1
2
3
4

- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 3 chữ cái. Sự chênh lệch về khí áp sinh ra
- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 7 chữ cái. Đới khí hậu nằm trong phạm vi hai
đường chí tuyến Bắc và Nam, nơi có nền nhiệt độ cao quanh năm.
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 5 chữ cái . Áp cao hoạt động mạnh ở lục địa ÁÂu vào mùa đông
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 4 chữ cái . Áp thấp hoạt động mạnh vào mùa hạ
ở châu Á

ĐÁP ÁN:
Ô chữ chìa khóa:

G

1
2

3
4

I

Đ

Ó

Ớ
X
I

G
I
I
R

M

I
N
B
A

Ó
Ó
I
N

N
A

Ù

A

G

CHỦ ĐỀ 3: THỦY TRIỀU
Ô chữ chìa khóa gồm 9 chữ cái. HS đi giải các ô chữ theo hàng ngang để tìm ra
các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải sẽ là dữ liệu để
tìm ra ô chữ chìa khóa . HS bốc thăm chọn ô chữ hàng ngang để trả lời.

5


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

HS có thể trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào trong quá trình giải các ô
chữ hàng ngang.
Ô chữ chìa khóa:

1
2
3
4
5

6
- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 9 chữ cái. Đây là lực làm cho các hành tinh
chuyển động xung quanh Mặt Trời
- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 8 chữ cái. Đây là vệ tinh duy nhất của Trái Đất
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 7 chữ cái. Đây là ngôi sao là trung tâm của hệ
Mặt Trời mà các hành tinh khác chuyển động xung quanh nó.
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm7 chữ cái. Hành tinh đứng thứ 3 trong hệ Mặt
Trời
- Ô chữ hàng ngang số 5: gồm 9 chữ cái. Vào khoảng các ngày 15(16,17) âm
lịch ta thường quan sát thấy Mặt Trăng như thế nào?
- Ô chữ hàng ngang số 6: gồm 11 chữ cái. Vào nửa đầu tháng âm lịch ta thường
thấy mặt Trăng như thế nào?

6


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

Vào các ngày nửa đầu tháng(8,9,10) và nưả cuối tháng (22,23,24) âm lịch ta
thường thấy Mặt Trăng như thế nào
ĐÁP ÁN:
Ô chữ chìa khóa:

T

1
2
3

4
5
6

H

L

T

T
R

Ủ

Ự
M
M
T
R
Ă

Y

C
Ặ
Ặ
R
Ă
N

H
T
T
Á
N
G

T

Ấ
T
T
I
G
K

R

P
R
R
Đ
T
H

D
Ă
Ờ
Ấ

R
U

I

Ẫ
N
I
T
Ò
Y

Ề

U

N
G

N
Ế

T

CHỦ ĐỀ 4: TRỒNG TRỌT
Ô chữ chìa khóa gồm 9 chữ cái. HS đi giải các ô chữ theo hàng ngang để tìm
ra các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải sẽ là dữ liệu
để tìm ra từ chìa khóa . HS bốc thăm chọn ô chữ hàng ngang để trả lời.
HS có thể trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào trong quá trình giải các ô
chữ hàng ngang.

Ô chữ chìa khóa:

7


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

1
2
3
4

-

Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 12 chữ cái. Loại cây cung cấp nguồn thức ăn
có nguồn gốc tinh có bột

- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 8 chữ cái. Tư liệu sản xuất chủ yếu và không
thể thay thế của nông nghiệp là
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 13 chữ cái . Phân chia theo giá trị sử dụng thì
các cây cà phê, cao su, hồ tiêu được xếp vào nhóm cây nào
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 8 chữ cái . Đây là một trong 2 đối tượng của
sản xuất nông nghiệp

ĐÁP ÁN
Ô chữ chìa khóa:

T

1
2
3
4

R

C
C

Â

Ồ

Â
Đ
Y
Đ

Y
Ấ
C
Ấ

N

L
T
Ô

T

G

Ư
T
N
T

Ơ
R
G
R

T

N
Ồ
N
Ồ

G
N
G
N

R

Ọ

T

T H
G
H I
G

Ự

C

Ệ

P

8


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

CHỦ ĐỀ 5: LÚA GẠO
Ô chữ chìa khóa gồm 6 chữ cái. HS đi giải các ô chữ theo hàng ngang
để tìm ra các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải sẽ là dữ
liệu để tìm ra ô chữ chìa khóa . HS bốc thăm chọn ô chữ hàng ngang để trả lời.
HS có thể trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào trong quá trình giải các ô
chữ hàng ngang.
Ô chữ chìa khóa:

1
2
3
4
5

- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 8 chữ cái. Đây là loại đất màu mỡ được hình
thành ở hạ lưu các sông lớn
- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 6 chữ cái. Đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt
đới là
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 16 chữ cái. Đồng bằng châu thổ có diện tích
lớn thứ 2 của Việt Nam
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 8 chữ cái. ASEAN là tổ chức của các nước
thuộc khu vực

9


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

- Ô chữ hàng ngang số 5: gồm 8 chữ cái. Đây là dãy núi cao đồ sộ nhất thế
giới

ĐÁP ÁN:
Ô chữ chìa khóa:

L

1
2
3
4
5

Ú

Đ
Đ

Ồ

N

G
Đ
H

A

Ấ T
N Ó
B Ằ
Ô N
I M

G

P

N
N
G
A

H
G
G
N
L

Ù S A
Ẩ M
S Ô N
A M Á
A Y A

Ạ

G

O

H

Ồ

N

G

CHỦ ĐỀ 6: CÔNG NGHIỆP NĂNG LƯỢNG
Ô chữ chìa khóa gồm 19 chữ cái. Học sinh đi giải các ô chữ theo hàng
ngang để tìm ra các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải

10


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

sẽ là dữ liệu để tìm ra ô chữ chìa khóa . Học sinh bốc thăm chọn ô chữ hàng
ngang để trả lời. Học sinh có thể trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào
trong quá trình giải các ô chữ hàng ngang.
Ô chữ chìa khóa:

1
2
3
4
5
- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 11 chữ cái. Ngành công nghiệp khai thác được
ví là «vàng đen» của nhiều quốc gia
- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 12 chữ cái. Đây là ngành công nghiệp cung cấp
nguyên liệu cho công nghiệp nhiệt điện, công nghiệp luyện kim
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 17 chữ cái. Ngành công nghiệp được coi là cơ
sở để phát triển nền công nghiệp hiện đại
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 13 chữ cái. Phong nhiệt, địa nhiệt...được xếp
vào nhóm này

- Ô chữ hàng ngang số 5: gồm 5 chữ cái. Các quốc gia Đức, Anh, Pháp...thuộc
khu vực

ĐÁP ÁN:
Ô chữ chìa khóa:
C
1

Ô

N

G

N

G

H

K H A I

I

Ệ

T

P

N

Ă

N

G

L

Ư

Ợ

N

G

H Á C D Ầ U

11


Sáng kiến kinh nghiệm
2
3
4
5

K H A I

C Ô N G N G
N Ă N G L
T

Môn Địa lý

T
H
Ư
Â

H
I
Ợ
Y

Á
Ệ
N
Â

C T H A N
P Đ I Ệ N L
G S Ạ C H
U

Ự C

CHỦ ĐỀ 7: NGÀNH THƯƠNG MẠI
Ô chữ chìa khóa gồm 14 chữ cái. Học sinh đi giải các ô chữ theo hàng

ngang để tìm ra các dữ kiện về ô chữ chìa khóa. Mỗi ô chữ hàng ngang được giải
sẽ là dữ liệu để tìm ra ô chữ chìa khóa . Học sinh bốc thăm chọn ô chữ hàng
ngang để trả lời. Học sinh có thể trả lời ô chữ chìa khóa ở bất kì thời điểm nào
trong quá trình giải các ô chữ hàng ngang.
12


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

Ô chữ chìa khóa:

1
2
3
4

- Ô chữ hàng ngang số 1: gồm 7 chữ cái. Sản phẩm lao động của con người
được mang ra trao đổi gọi là
- Ô chữ hàng ngang số 2: gồm 9 chữ cái. Nơi diễn ra sự trao đổi hàng hóa giữa
người mua, người bán được gọi là
- Ô chữ hàng ngang số 3: gồm 9 chữ cái. Hoạt động trao đổi buôn bán ở trong
nước gọi là
- Ô chữ hàng ngang số 4: gồm 11 chữ cái. Hoạt động trao đổi buôn bán với
nưóc ngoài gọi là

ĐÁP ÁN:
Ô chữ chìa khóa:

N
1
2
3
4

G

À

N

N

H

T
N
G

H
H
Ộ
O

T
À
Ị
I
Ạ

H
N
T
T
I

Ư
G
R
H
T

Ơ
H
Ư
Ư
H

N
Ó
Ờ
Ơ
Ư

G
A
N
N
Ơ

M

G
G
N

Ạ

Ị

G

13


Sáng kiến kinh nghiệm

Môn Địa lý

14