Phân tích báo cáo tài chính bài giảng, giáo trình dành cho sinh viên đại học, cao đẳng

TR

NG

I H C PH M V N

NG

KHOA KINH T

BÀI GI NG MÔN:

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
D

Ng

o tín ch )

i biên so n: Th.S Ph m Th Ý Nguy n

L u hành n i b - N m 2015
0


CH

NG 1

T NG QUAN V PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHI P
1.1. N i dung c a tài chính và tài chính doanh nghi p

1.1.1. N i dung c a tài chính
Tài chính là m t ph m trù kinh t xã h i, phát sinh và t n t i cùng v i s t n t i
c a nhà n

c và n n s n xu t hàng hoá. Khái ni m và quan đi m v tài chính c ng

luôn thay đ i theo t ng giai đo n l ch s , t ng ch đ chính tr , do v y xem xét các
quan đi m v tài chính là r t c n thi t đ i v i các nhà phân tích tài chính.
Kinh t chính tr Mác-LêNin đã ch rõ, tài chính là m t ph m trù kinh t khách
quan, thu c ph m trù phân ph i. Quá trình tái s n xu t xã h i g m 4 khâu: s n xu t,
phân ph i, trao đ i và tiêu dùng. Tài chính thu c v ph m trù phân ph i, các quan h
phân ph i đ
ph m xã h i đ

c th c hi n d
c th c hi n d

i hình th c giá tr . Ho t đ ng phân ph i giá tr các s n
i hình thái ti n t , nói m t cách rõ ràng h n, ho t đ ng

phân ph i trong tài chính là phân ph i b ng ti n ch không ph i phân ph i b ng hi n
v t. Ho t đ ng tài chính không ch liên quan đ n vi c hình thành các qu ti n t mà c
vi c s d ng các qu ti n t đó m t khi vi c s d ng đó l i d n đ n vi c hình thành
m t qu ti n t khác.
Ho t đ ng phân ph i c a tài chính nh t đ nh ph i kèm theo s v n đ ng c a v n
ti n t và có hình th c bi u hi n đ c bi t là các ngu n tài chính. Trong th c t , ngu n
tài chính có th đ
t ng tr

c g i v i các tên nh v n ti n t , v n b ng ti n, ti n v n hay trong

ng c th đ

c g i b ng các tên g i riêng nh v n trong dân, v n tín d ng,

v n ngân sách... Ngu n tài chính không ch hình thành t các qu ti n t mà còn t
nh ng tài s n hi n v t có kh n ng chuy n hoá thành ti n t . Nh ng tài s n này khi c n
có th chuy n hoá thành ti n t đ tr thành các ngu n tài chính. Xét trên ph m vi qu c
gia, ngu n tài chính hình thành không ch t các qu ti n t trong n
qu ti n t huy đ ng t n

c ngoài vào.

c mà còn t các

c bi t, ngu n tài chính c ng không ch đ

hi u là bao g m các giá tr hi n t i mà c nh ng giá tr có kh n ng nh n đ

c

c trong

1


t

ng lai. M t ch th kinh t khi đ a ra các quy t đ nh s d ng các qu ti n t hi n t i

không ch d a trên ngu n tài chính mà h hi n n m gi mà c nh ng ngu n tài chính
mà h k v ng s có trong t

ng lai.

Trên c s nh ng phân tích trên, có th rút ra đ nh ngh a v tài chính nh sau:
Tài chính là quá trình phân ph i các ngu n tài chính nh m đáp ng nhu c u
c a các ch th kinh t . Ho t đ ng tài chính luôn g n li n v i s v n đ ng đ c l p
t

ng đ i c a các lu ng giá tr d

i hình thái ti n t thông qua vi c hình thành và s

d ng các qu ti n t trong n n kinh t .
Quan đi m truy n th ng v khái ni m tài chính nh n m nh t i các m i quan h
kinh t phát sinh trong quá trình phân ph i các ngu n tài chính. Quan đi m này nh n
m nh r ng ho t đ ng tài chính th c ch t là ho t đ ng “phân ph i t ng s n ph m xã h i
d

i hình th c giá tr ” gi a các ch th kinh t , do v y đ ho t đ ng tài chính đ

c

phát tri n và hi u qu thì ph i gi i quy t t t m i quan h kinh t gi a các ch th tham
gia vào quá trình phân ph i - nh ng m i quan h đ

c xem là c s quy t đ nh cách

th c phân ph i các s n ph m xã h i. Nói m t cách khác, các ho t đ ng tài chính nào

đ mb ođ

c s công b ng trong phân chia quy n l i n y sinh t ho t đ ng tài chính

thì ho t đ ng tài chính đó s hi u qu và phát tri n.
Các giáo trình kinh đi n v tài chính t i các n

c phát tri n l i ti p c n khái

ni m tài chính theo góc đ khác. Các giáo trình này nh n m nh: tài chính, v i t cách
là m t l nh v c khoa h c, nghiên c u v cách th c phân b các ngu n l c tài chính có
h n qua th i gian. M i ch th kinh t đ u ph i đ i m t v i s ràng bu c v ngu n tài
chính h n ch trong khi nhu c u s d ng ngu n tài chính thì đa d ng và th

ng là vô

h n. Chính vì v y v n đ đ t ra đ i v i các ch th kinh t là làm sao đ t i u hóa vi c
h nn b các ngu n tài chính c a mình cho các nhu c u s d ng. Hai đ c tr ng quan
tr ng trong các quy t đ nh tài chính là chi phí và l i ích c a các quy t đ nh tài
chính di n ra trong m t kho ng th i gian và luôn không th bi t tr

c m t cách ch c

ch n.
1.1.2. N i dung c a tài chính doanh nghi p
2


Tài chính doanh nghi p là toàn b các quan h tài chính bi u hi n qua quá trình
“huy đ ng và s d ng v n đ t i đa hoá giá tr c a doanh nghi p”. Hai y u t đó g n

li n v i nhau qua ho t đ ng đ u t vì đ u t t o đi u ki n cho s v n đ ng c a các qu
ti n t trong toàn xã h i. Tài chính đ

c xem nh là m t h th ng trong đó th tr

ng

tài chính là trung tâm c a quá trình hình thành và s d ng các qu ti n t . Ho t đ ng
c a ngân sách nhà n
đ u xoay quanh th tr

c, tài chính doanh nghi p, B o hi m và c a m i t ch c tín d ng
ng tài chính. Tài chính doanh nghi p có hai ch c n ng c b n

là huy đ ng và s d ng v n. Nói đ n tài chính là nh n m nh đ n các dòng ti n. Ch c
n ng “huy đ ng” còn g i là ch c n ng tài tr , ám ch quá trình t o ra các qu ti n t t
các ngu n l c bên trong và bên ngoài đ doanh nghi p ho t đ ng trong lâu dài v i chí
phí th p nh t. Ch c n ng “s d ng v n” hay còn g i là đ u t , liên quan đ n vi c phân
b v n

đâu, lúc nào sao cho v n đ

c s d ng có hi u qu nh t.

Nh ng v n đ trên cho th y b n ch t c a tài chính v n là các quan h kinh t
ti n t thông qua ho t đ ng huy đ ng v n và s d ng v n.

ó c ng chính là b n ch t

c a tài chính doanh nghi p. Tài chính doanh nghi p trong n n kinh t k ho ch và n n

kinh t th tr

ng xét theo khía c nh này thì hoàn toàn gi ng nhau. S khác nhau xu t

phát t h th ng tài chính và n i dung các quan h tài chính doanh nghi p. Các quan h
tài chính doanh nghi p trong n n kinh t th tr

ng có th chia thành b n nhóm sau:

+ Quan h tài chính gi a doanh nghi p v i th tr
này th

ng tài chính. M i quan h

ng th hi n qua vi c doanh nghi p tìm ngu n tài tr cho ho t đ ng s n xu t

kinh doanh: t ngân hàng thông qua vay, t công chúng qua phát hành trái phi u, c
phi u, t các đ nh ch tài chính khác. Trong đi u ki n th tr
và phát tri n thì m i quan h này c n đ

c v n d ng linh ho t đ doanh nghi p s

d ng ngu n tài tr có chi phí th p nh t. M t th tr
tr

ng tài chính v ng m nh

ng tài chính v ng m nh còn là môi

ng thu n l i đ doanh nghi p đ u t v n nhàn r i ra bên ngoài.

+ Quan h tài chính gi a doanh nghi p v i ngân sách nhà n

kinh t th tr

c. Trong đi u ki n

ng, quan h này th hi n trách nhi m c a doanh nghi p trong thanh toán

các kho n thu theo lu t đ nh. Trong nhi u tr

ng h p đ c bi t, n u nhà n

c có chính

3


sách h tr cho s n xu t trong n

c qua hình th c tr giá, bù l , c p phát thì đây c ng

là m t d ng quan h tài chính.
+ Quan h tài chính gi a doanh nghi p v i th tr

ng khác nh : th tr

ng hàng

hoá và d ch v . M i quan h này th hi n qua vi c doanh nghi p t n d ng các kho n
tín d ng th

ng m i t các nhà cung c p hàng hoá, d ch v ... ó còn là các quan h tín

d ng gi a doanh nghi p v i các khách hàng đ kích thích ho t đ ng tiêu th c a doanh
nghi p. S d ng linh ho t các m i quan h tài chính này đ đ m b o doanh nghi p s
d ng các ngu n v n t m th i có chi phí th p, t ng c

ng hi u qu ho t đ ng kinh

doanh. Nghiên c u m i quan h này còn đánh giá công tác thanh toán gi a doanh
nghi p v i các ch n c ng nh công tác qu n lý công n c a doanh nghi p.
+ Quan h tài chính trong n i b doanh nghi p: th hi n qua quan h thanh toán
gi a doanh nghi p v i ng

i lao đ ng v l

ng, các kho n t m ng...; quan h v phân

ph i v n gi a doanh nghi p v i các đ n v thành viên, quan h phân ph i và s d ng
qu hình thành t l i nhu n đ l i....
Nh v y, n i dung các quan h tài chính doanh nghi p trong n n kinh t k
ho ch hoá và n n kinh t th tr

ng hoàn toàn khác nhau. N u nh trong n n kinh t k

ho ch hoá, các quan h tài chính doanh nghi p ch u s chi ph i c a nhà n
ph i c a c i xã h i có k ho ch thì trong n n kinh t th tr
s chi ph i c a th tr
bi t là th tr

c đ phân

ng, các quan h này ch u

ng sao cho t i đa hoá giá tr c a doanh nghi p. Th tr

ng, đ c

ng tài chính t o đi u ki n kh i thông cho s v n đ ng các dòng ti n.

Ho t đ ng qu n lý nhà n

c và ho t đ ng kinh doanh tách bi t rõ ràng thông qua h

th ng pháp lu t.
1.2. M c tiêu và n i dung c a phân tích tài chính
1.2.1. M c tiêu phân tích tài chính
Phân tích tình hình tài chính doanh nghi p là vi c t p h p và x lý các thông tin
liên quan v ho t đ ng kinh doanh và tình hình tài chính c a doanh nghi p b ng nh ng
công c và ph

ng pháp nh t đ nh; thông qua đó có th đánh giá m t cách đúng đ n

tình hình và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p trong m t th i k ; giúp ng

i s d ng

4

thông tin có th đ a ra các quy t đ nh tài chính phù h p đ i v i ho t đ ng c a doanh
nghi p. M c tiêu phân tích tình hình tài chính bi u hi n trên các m t sau:
M t là, phân tích tình hình tài chính nh m đánh giá đúng th c ch t tình hình và
k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p trong m t th i k . S li u trên các báo cáo tài
chính ch m i ph n ánh tình hình tài chính và k t qu ho t đ ng v m t l
đ n thu n ch a ch ra m i t
h

ng quan gi a k t qu đ t đ

ng, ch a th hi n đ y đ và toàn di n ch t l

ng m t cách

c v i các nhân t

nh

ng ho t đ ng c a doanh nghi p.

Thông qua phân tích tình hình tài chính v i các ch tiêu phân tích phù h p, có th th y
đ

c m t cách t ng th ch t l

ng ho t đ ng kinh doanh và ho t đ ng tài chính c a

doanh nghi p trong m t th i k , có th đánh giá đ

c m c đ th c hi n nhi m v c a

doanh nghi p t t hay ch a t t.
Hai là, phân tích tài chính doanh nghi p nh m th y đ

c m i quan h nhân qu

gi a tình hình tài chính và k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Toàn b
ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p trong k g n li n v i vi c gi i quy t các quan
h tài chính phát sinh. Ho t đ ng kinh doanh làm phát sinh các quan h tài chính,
ng

c l i vi c x lý các m i quan h tài chính c a doanh nghi p t t hay x u có nh

h

ng tr c ti p đ n k t qu kinh doanh trong k . Thông qua phân tích tài chính doanh

nghi p có th xác đ nh nguyên nhân c a nh ng thành công hay h n ch c a doanh
nghi p trong vi c th c hi n các ho t đ ng kinh doanh, t o đi u ki n thu n l i cho vi c
xây d ng chi n l

c kinh doanh trong giai đo n đ n.

Ba là, phân tích tài chính nh m cung c p nh ng thông tin c n thi t cho nhi u
ch th trong vi c đ a ra các quy t đ nh liên quan đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p.
+

i v i ng

i qu n lý doanh nghi p: k t qu phân tích tài chính là c n c

quan tr ng đ đ a ra các quy t đ nh đ u t và tài tr cho ho t đ ng c a doanh nghi p.
Thông qua phân tích tài chính, ng

i qu n lý có th th y đ

c m t y u, m t m nh

trong quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p, t đó có th đ a ra các quy t đ nh qu n lý
theo h

ng khai thác các ti m n ng, th m nh c a doanh nghi p, kh c ph c nh ng m t

y u kém đ đ t m c tiêu kinh doanh trong th i k s p đ n.

5


+

i v i nhà đ u t : phân tích tài chính giúp h l a ch n c h i đ u t phù

h p. Thông qua k t qu phân tích, h có th th y đ

c kh n ng tài chính, hi u qu

kinh doanh c a doanh nghi p đ trên c s đó có th quy t đ nh đ u t hay cho vay đ i
v i doanh nghi p.
+

i v i các nhà cung c p: k t qu phân tích tài chính giúp h đ a ra các quy t

đ nh liên quan đ n vi c ti p t c hay không cung ng các y u t v t t k thu t đ u vào
cho doanh nghi p c ng nh quy t đ nh ph

ng th c bán hàng và cung c p d ch v đ i

v i doanh nghi p.
+

i v i c quan qu n lý doanh nghi p: phân tích tài chính là c s quan tr ng

đ th c hi n các bi n pháp ki m tra, giám sát, h

ng d n và đi u ch nh ho t đ ng c a

doanh nghi p.
Phân tích tài chính là vi c v n d ng t ng th các ph

ng pháp phân tích khoa

h c đ đánh giá chu n xác tình hình tài chính c a doanh nghi p, giúp cho các đ i
t

ng quan tâm n m đ

d đoán đ

c th c tr ng tài chính và an ninh tài chính c a doanh nghi p,

c chính xác các ch tiêu tài chính trong t

ng lai c ng nh r i ro tài chính

mà doanh nghi p có th g p ph i. Qua đó, đ a ra các quy t đ nh phù h p v i l i ích
c ah .
1.2.2. N i dung phân tích tài chính doanh nghi p
Xu t phát t m c tiêu phân tích tài chính c ng nh b n ch t và n i dung các
quan h tài chính doanh nghi p trong n n kinh t th tr
chính doanh nghi p đ

ng, n i dung phân tích tài

c chia thành nh ng nhóm sau:

M t là: Phân tích c u trúc tài chính và cân b ng tài chính. N i dung phân tích
này nh m đánh giá khái quát c u trúc tài s n, c u trúc ngu n v n c a đ n v ; qua đó
phát hi n nh ng đ c tr ng trong vi c s d ng v n, huy đ ng v n. Trong đi u ki n kinh
t th tr

ng, các doanh nghi p có tính t ch cao trong huy đ ng v n và s d ng v n

nên phân tích tài chính còn quan tâm đ n cân b ng tài chính c a doanh nghi p.
Hai là: Phân tích hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Ho t đ ng trong c ch
th tr

ng, m i doanh nghi p có nh ng h

ng chi n l

c phát tri n riêng trong t ng

6


giai đo n. L i nhu n là m c tiêu cu i cùng nh ng m c tiêu đó luôn g n li n v i m c
tiêu th ph n. Do v y, doanh thu và l i nhu n là hai y u t quan tr ng khi đánh giá hi u
qu . Hi u qu c a doanh nghi p c n xem xét m t cách t ng th trong s tác đ ng gi a
ho t đ ng kinh doanh và ho t đ ng tài chính. Phân tích hi u qu ho t đ ng c a doanh
nghi p không ch xem xét hi u qu cá bi t mà còn xem xét hi u qu t ng h p.
Ba là: phân tích giá tr c a doanh nghi p. Trong n n kinh t th tr

ng, ho t

đ ng tài chính doanh nghi p v i hai ch c n ng c b n là huy đ ng v n và s d ng v n
nh ng h
đ

ng đ n m c tiêu là t i đa hoá giá tr doanh nghi p. Giá tr doanh nghi p

c nâng cao không ch là k t qu t ng h p t s d ng có hi u qu các ngu n l c c a

doanh nghi p mà còn liên quan đ n thái đ , trách nhi m c a doanh nghi p tr
đ ng.
tr

ó chính là ph

ng cách đ doanh nghi p nâng cao v trí c a mình trên th

ng, t đó tác đ ng ng

nghi p có th đ

c c ng

c l i đ n ho t đ ng tài chính. Phân tích giá tr doanh

c xem nh là ph n “m ” trong phân tích tài chính.

1.3. Ngu n thông tin s d ng trong phân tích tài chính doanh nghi p
1.3.1. Thông tin t h th ng k toán
1.3.1.1. B ng cân đ i k toán (BC KT)
a. Khái ni m và k t c u BC KT
B ng cân đ i k toán là b ng báo cáo tình hình tài s n và ngu n v n c a doanh
nghi p

m t th i đi m nào đó. Th i đi m báo cáo th

ng đ

c ch n là th i đi m cu i

quý ho c cu i n m. Do đó, đ c đi m chung c a b ng cân đ i k toán là cung c p d
li u th i đi m v tài s n và ngu n v n c a doanh nghi p.
K t c u c a b ng C KT đ
trình bày d

c chia thành 2 ph n: Tài s n và ngu n v n, đ

c

i d ng 1 phía ho c 2 phía. C hai ph n tài s n và ngu n v n đ u bao g m

h th ng các ch tiêu tài chính phát sinh, ph n ánh t ng n i dung tài s n và ngu n v n.
Các ch tiêu đ

c s p x p thành t ng m c, kho n theo m t trình t logic, khoa h c,

phù h p v i yêu c u qu n lý và phân tích tài chính doanh nghi p.
B ng 1.1. B NG CÂN

I K TOÁN

T i ngày ... tháng ... n m ...(1)

7


n v tính:....

TÀI S N

Mã
s

Thuy t
minh

1

2

3

A – TÀI S N NG N H N

100

I. Ti n và các kho n t
II.

ng đ

ng ti n

u t tài chính ng n h n

120
130

IV. Hàng t n kho

140

V. Tài s n ng n h n khác

150
200

I. Các kho n ph i thu dài h n

210

II. Tài s n c đ nh

220

III. B t đ ng s n đ u t

230

IV. Tài s n d dang dài h n

240

V.

250

u t tài chính dài h n

VI. Tài s n dài h n khác
T NG C NG TÀI S N (270 = 100 + 200)
C – N PH I TR

260
270
300

I. N ng n h n

310

II. N dài h n

330
D - V N CH S H U

400

I. V n ch s h u

410

II. Ngu n kinh phí và qu khác

430

T NG C NG NGU N V N (440 = 300 + 400)

S
đ u
n m
(3)
5

110

III. Các kho n ph i thu ng n h n

B - TÀI S N DÀI H N

S
cu i
n m
(3)
4

440

Trên BC KT, ph n TÀI S N ph n ánh toàn b giá tr tài s n hi n có c a doanh
nghi p t i th i đi m báo cáo theo c c u tài s n và hình th c t n t i trong quá trình
8


kinh doanh c a doanh nghi p. Các tài s n đ

c s p x p theo kh n ng hoán chuy n

thành ti n theo th t gi m d n ho c theo đ dài th i gian đ chuy n hoá tài s n thành
ti n.
Ph n NGU N V N ph n ánh toàn b ngu n hình thành tài s n hi n có
nghi p t i th i đi m l p báo cáo. Các lo i ngu n v n đ

doanh

c s p x p theo trách nhi m

c a doanh nghi p trong vi c s d ng ngu n v n đ i v i các ch n và ch s h u.

Khi s d ng các d li u t BC KT đ phân tích tài chính doanh nghi p c n chú
ý đ n nh ng đ c đi m sau:
+ T ng c ng tài s n c a doanh nghi p t i th i đi m l p báo cáo b ng t ng c ng
ngu n hình thành tài s n vào th i đi m đó.

c tr ng này th hi n tính cân đ i c a

BC KT.
+ Các ch tiêu trên BC KT đ

c bi u hi n b ng ti n nên có th t ng h p đ

c

toàn b tài s n hi n có c a doanh nghi p. Tuy nhiên, ch có ch tiêu "Ti n" m i ph n
ánh s ti n th c s . Các kho n còn l i ph n ánh s ti n mà doanh nghi p b ra đ mua,
ti p nh n, s n xu t ho c t bán hàng trong quá kh . Các kho n tài s n không ph i là
ti n s t o ra ti n trong t

ng lai, và s ti n t o ra t nh ng tài s n này có th l n h n

ho c nh h n giá tr hi n t i, tu thu c vào k t qu kinh doanh.
+ BC KT ph n ánh tài s n và ngu n hình thành tài s n t i m t th i đi m. Do
v y, c n c vào s li u trên BC KT

nhi u th i đi m khác nhau có th đánh giá bi n

đ ng tài s n và ngu n v n c a doanh nghi p. Tính th i v , tính chu k ho c nh ng
thay đ i b t th
h

ng trong các ho t đ ng cung ng, tiêu th và thanh toán đ u nh

ng đ n s li u trên BC KT. Vì th , nhà phân tích nên th n tr ng khi đ a ra các k t

lu n phân tích đ i v i các bi n đ ng trên BC KT.
+ BC KT đ
s nđ

c l p theo các nguyên t c k toán chung, trong đó giá tr c a tài

c trình bày theo giá l ch s (giá g c). Do v y, trong tr

ng h p có bi n đ ng v

giá (m t n n kinh t có m c l m phát cao ho c giá tr doanh nghi p gi m th p do kinh
doanh không hi u qu ) thì s d ng s li u trên BC KT s không đánh giá xác th c
th c tr ng tài chính doanh nghi p. Nhà phân tích trong tr

ng h p này c n quan tâm

9


đ n giá hi n hành đ có nh ng đi u ch nh phù h p khi xây d ng các ch tiêu phân
tích.û
+ S li u trên BC KT là s li u t ng h p v tài s n và ngu n v n, do v y
không th ch ra b c tranh c th v tình hình tài chính t i doanh nghi p. Trong tr

ng

h p đó, c n quan tâm đ n s li u b sung trên thuy t minh báo cáo tài chính, hay khai
thác các tài li u chi ti t t b ph n k toán tài chính doanh nghi p.
+ M t đ c tr ng c a ph n ngu n v n trên BC KT là tính chi phí c a ngu n
v n. Thông th

ng vi c s d ng ngu n v n đ u ph i ch u chi phí: tr lãi ngân hàng,

ti n thu s d ng v n, c t c ...và v nguyên t c s d ng ngu n v n nào có chi phí s
d ng v n cao thì r i ro cao. Do v y, xem xét đ c tính này c a t ng kho n m c trên
ph n ngu n v n k t h p v i c c u ngu n v n c ng có th đánh giá s r i ro và chi phí
s d ng v n c a doanh nghi p.
+ Nh ng ph

ng pháp k toán (ph

pháp kh u hao) áp d ng
Trong tr
nh h

ng pháp đánh giá hàng xu t kho, ph

doanh nghi p c ng nh h

ng h p doanh nghi p thay đ i ph

ng

ng đ n các ch tiêu trên BC KT.

ng pháp k toán thì c n quan tâm đ n

ng c a nh ng thay đ i đó.
b. Ý ngh a c a b ng cân đ i k toán
BC KT có ý ngh a c v m t kinh t và pháp lý.
V m t kinh t : s li u ph n tài s n cho phép nhà phân tích đánh giá m t cách

t ng quát quy mô và k t c u tài s n c a doanh nghi p. S li u ph n ngu n v n ph n
ánh các ngu n tài tr cho tài s n c a doanh nghi p, qua đó đánh giá th c tr ng tài
chính c a doanh nghi p.
V m t pháp lý: s li u ph n tài s n th hi n giá tr các lo i tài s n hi n có mà
doanh nghi p có quy n qu n lý và s d ng lâu dài đ sinh l i. Ph n ngu n v n th hi n
ph m vi trách nhi m và ngh a v c a doanh nghi p v t ng s v n kinh doanh v i ch
n và ch s h u. Nh v y, tài li u t BC KT cung c p nh ng thông tin t ng h p v
tình hình huy đ ng và s d ng v n c a doanh nghi p.
1.3.1.2. Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh

10


a. Khái ni m và k t c u c a báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh
Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh là báo cáo tài chính t ng h p, ph n ánh
t ng quát tình hình và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p trong m t th i k (quý,
n m) chi ti t theo các lo i ho t đ ng.
+ Ho t đ ng tiêu th hàng hoá, d ch v
+ Ho t đ ng tài chính
+ Ho t đ ng khác
B ng 1.2. BÁO CÁO K T QU HO T
N m………

NG KINH DOANH
n v tính:............
Mã

CH TIÊU

s

1

2

1. Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v

01

2. Các kho n gi m tr doanh thu

02

3. Doanh thu thu n v bán hàng và cung c p d ch v
(10= 01-02)

10

4. Giá v n hàng bán

11

5. L i nhu n g p v bán hàng và cung c p d ch v

(20=10 - 11)

20

6. Doanh thu ho t đ ng tài chính

21

7. Chi phí tài chính

22

- Trong đó: Chi phí lãi vay

Thuy t
minh

N m

N m

nay

tr

3

4

c

5

23

8. Chi phí bán hàng

25

9. Chi phí qu n lý doanh nghi p

26

10 L i nhu n thu n t ho t đ ng kinh doanh

30

{30 = 20 + (21 - 22) - (25 + 26)}

11


11. Thu nh p khác

31

12. Chi phí khác

32

13. L i nhu n khác (40 = 31 - 32)

40

14. T ng l i nhu n k toán tr

50

c thu (50 = 30 + 40)

15. Chi phí thu TNDN hi n hành

51

16. Chi phí thu TNDN hoãn l i

52

17. L i nhu n sau thu thu nh p doanh nghi p (60=50
– 51 - 52)

60

18. Lãi c b n trên c phi u (*)

70

19. Lãi suy gi m trên c phi u (*)

71

(*) Ch áp d ng t i công ty c ph n
b. Ý ngh a
Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh có ý ngh a r t l n trong vi c đánh giá
hi u qu kinh doanh và công tác qu n lý ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
Thông qua Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh có th ki m tra tình hình th c hi n
k ho ch thu nh p, chi phí và k t qu t ng lo i ho t đ ng c ng nh k t qu chung toàn
doanh nghi p. D a vào s li u trên báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh, ng

is

d ng thông tin có th ki m tra, phân tích, đánh giá k t qu ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p trong k ; so sánh v i các k tr

c và v i các doanh nghi p khác cùng

ngành đ nh n bi t khái quát k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p trong k và xu
h

ng v n đ ng, nh m đ a ra các quy t đ nh qu n lý, quy t đ nh tài chính phù h p.

1.3.1.3. Báo cáo l u chuy n ti n t (BCLCTT)
a. Khái ni m và k t c u BCLCTT
BCLCTT là m t trong b n báo cáo tài chính b t bu c mà b t k doanh nghi p
nào c ng ph i l p đ cung c p cho ng

i s d ng thông tin c a doanh nghi p. N u

BC KT cho bi t nh ng ngu n l c c a c i (tài s n) và ngu n g c c a nh ng tài s n đó;
và báo cáo k t qu kinh doanh cho bi t thu nh p và chi phí phát sinh đ tính đ
qu lãi, l trong m t k kinh doanh, thì BCLCTT đ

ck t

c l p đ tr l i các v n đ liên
12


quan đ n các lu ng ti n vào, ra trong doanh nghi p, tình hình tài tr , đ u t b ng ti n
c a doanh nghi p trong t ng th i k .
Báo cáo l u chuy n ti n t là báo cáo tài chính t ng h p ph n ánh vi c hình
thành và s d ng l

ng ti n phát sinh theo các ho t đ ng khác nhau trong k báo cáo

c a doanh nghi p. BCLCTT có th đ
k t c u BCLCTT đ

c l p theo ph

ng pháp tr c ti p ho c gián ti p,

c khái quát theo b ng sau:
BÁO CÁO L U CHUY N TI N T
L u chuy n ti n t t ho t đ ng kinh doanh

Ph ng pháp tr c ti p
Ph ng pháp gián ti p
1. L i nhu n tr c thu
1. Ti n thu t bán hàng, cung c p d ch v
2. i u ch nh cho các kho n

và doanh thu khác
- Kh u hao TSC và B S T
2. Ti n chi tr cho ng i cung c p hàng
- Các kho n d phòng
hoá và d ch v
- Lãi, l chênh l ch t giá h i đoái do đánh
3. Ti n chi tr cho ng i lao đ ng
giá l i các kho n m c ti n t có g c ngo i
4. Ti n lãi vay đã tr
t
5. Thu thu nh p doanh nghi p đã n p
- Lãi, l t ho t đ ng đ u t
6. Ti n thu khác t ho t đ ng kinh doanh
- Chi phí lãi vay
7. Ti n chi khác cho ho t đ ng kinh
- Các kho n đi u ch nh khác
doanh
3. L i nhu n t ho t đ ng kinh doanh
tr c thay đ i v n l u đ ng
- T ng, gi m các kho n ph i thu
- T ng, gi m hàng t n kho
- T ng, gi m các kho n ph i tr (không k
lãi vay và thu TNDN ph i n p)
- T ng, gi m chi phí tr tr c
- T ng, gi m ch ng khoán kinh doanh
- Ti n lãi vay đã tr
- Thu thu nh p doanh nghi p đã n p
- Ti n thu khác t ho t đ ng kinh doanh
- Ti n chi khác t ho t đ ng kinh doanh
L u chuy n ti n t t ho t đ ng đ u t

13


1.Ti
2.Ti
3.Ti
4.Ti
5.Ti
6.Ti
7.Ti

n chi đ mua s m, xây d ng TSC và các tài s n dài h n khác
n thu t thanh lý, nh ng bán TSC và các tài s n dài h n khác
n chi cho vay, mua các công c n c a đ n v khác
n thu h i cho vay, bán l i các công c n c a đ n v khác
n chi đ u t góp v n vào đ n v khác
n thu h i đ u t góp v n vào đ n v khác
n thu lãi cho vay, c t c và l i nhu n đ c chia
L u chuy n ti n t t ho t đ ng tài chính

1. Ti
2. Ti
hành
3. Ti
4. Ti
5. Ti
6. C

n thu t phát hành c phi u, nh n v n góp c a ch s h u

n tr l i v n góp cho các ch s h u, mua l i c phi u c a doanh nghi p đã phát
n thu t đi vay
n tr n g c vay
n tr n g c thuê tài chính
t c, l i nhu n đã tr cho ch s h u
N i dung báo cáo l u chuy n ti n t
BCLCTT ph n ánh 3 m c thông tin ch y u.
- L u chuy n ti n t t ho t đ ng kinh doanh
Ph n này ph n ánh các kho n ti n đã thu đ

kinh doanh. Ngu n ti n đ

c cung c p

c và đã chi trong quá trình s n xu t

đây ch y u là ti n thu v bán hàng và cung

c p d ch v .
+ Theo ph

ng pháp tr c ti p, ti n t ho t đ ng kinh doanh đ

b ng cách c ng các kho n ti n thu đ

c tính tr c ti p

c t khách hàng r i tr đi các kho n ti n đã s

d ng cho chi phí ho t đ ng kinh doanh trong k .

+ Theo ph

ng pháp gián ti p, k t qu tính l

k b t đ u t l i nhu n tr

ng ti n thu n l u chuy n trong

c thu sau đó đi u ch nh nh ng kho n thu nh p và chi phí,

các kho n lãi và l .
- L u chuy n ti n t t ho t đ ng đ u t
Ph n này ph n ánh các kho n chi ti n đ u t vào các đ n v khác d

i hình th c

mua c phi u, trái phi u, góp v n liên doanh, chi mua s m TSC …và thu ti n đ u t

14


do bán c phi u, trái phi u đã mua; ti n lãi thu đ

c t các kho n đ u t vào các đ n

v khác, thu bán, thanh lý TSC …
- L u chuy n ti n t t ho t đ ng tài chính
Ph n này ph n ánh các kho n ti n thu đ

c t các ch s h u ho c các nhà đ u

t và các kho n ti n chi ra đ mua l i c phi u c a ch s h u, tr c t c cho c
đông…
b. Ý ngh a báo cáo l u chuy n ti n t
BCLCTT cung c p cho nhà qu n tr m t s thông tin quan tr ng v : l
m t có đ

c hi n t i là t đâu, ti n đ

khác bi t gi a l i nhu n và l

ng ti n

c s d ng ch y u cho nh ng ho t đ ng nào, s

ng ti n m t hi n có. C n c vào Báo cáo l u chuy n

ti n t , k t h p v i các thông tin trên các Báo cáo tài chính khác, nhà qu n tr có th
n mđ

c tình hình s d ng ti n, d báo l

xu t kinh doanh, t đó có các ph

ng ti n c n thi t đ duy trì ho t đ ng s n

ng án phù h p nh vay v n ho c cho vay đ t ng

hi u qu s d ng ti n.
1.3.1.4. Thuy t minh báo cáo tài chính và các báo cáo k toán n i b khác

Khi phân tích tài chính doanh nghi p, nhà phân tích c n s d ng thêm các d
li u chi ti t t thuy t minh báo cáo tài chính ho c các báo cáo k toán n i b đ h
th ng ch tiêu phân tích đ

c đ y đ h n, đ ng th i kh c ph c tính t ng h p c a s

li u th hi n trên BC KT và báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh. Các s li u b
sung bao g m:
+ S li u v chi phí kh u hao TSC

trong k . S li u này đ

thuy t minh BCTC (ph n chi phí SXKD theo y u t ) và đ

c trình bày trên

c s d ng đ tính kh n ng

t tài tr hay xác đ nh l i nhu n ho t đ ng kinh doanh khi lo i tr s khác bi t v
ph

ng pháp tính kh u hao gi a các k , gi a các doanh nghi p.
+ S li u v chi phí lãi vay trong k . S li u này đ

c s d ng trong đánh giá

kh n ng thanh toán, hi u qu ho t đ ng kinh doanh hay tác đ ng c a n đ i v i kh
n ng sinh l i v n ch s h u.

15

+ S li u v tình hình t ng, gi m các kho n n ph i thu, n ph i tr c a t ng
khách n , ch n . V i tài li u này, nhà phân tích s đánh giá đ y đ , chi ti t h n tình
hình và kh n ng thanh toán c a doanh nghi p. S li u này th
thuy t minh báo cáo tài chính ho c t các báo cáo công n

ng đ

c th hi n trong

doanh nghi p.

+ S li u v tình hình t ng, gi m ngu n v n kinh doanh và các qu chuyên
dùng. Tài li u này đ

c s d ng đ gi i thích bi n đ ng ngu n v n ch s h u và phân

tích c u trúc ngu n v n c a doanh nghi p.
+ S li u v tình hình t ng gi m t ng lo i TSC

trong k , tình hình t ng, gi m

các kho n đ u t vào các đ n v khác...
+ S li u liên quan đ n bi n phí và đ nh phí
Trên đây ch là m t s d li u c b n th

doanh nghi p.

ng s d ng b sung khi phân tích tài

chính doanh nghi p. Tài li u phân tích b sung nào đ

c s d ng tu thu c vào m c

tiêu c a nhà phân tích và kh n ng ti p c n thông tin c a h . Thông th
qu n tr

doanh nghi p có nhi u thu n l i h n so v i các đ i t

ng, các nhà

ng khác khi khai thác

các thông tin chi ti t trên.
1.3.2. Các ngu n thông tin khác
Ngoài thông tin t các báo cáo k toán

doanh nghi p, phân tích tài chính

doanh nghi p còn s d ng nhi u ngu n thông tin khác đ các k t lu n trong phân tích
tài chính có tính thuy t ph c. Các ngu n thông tin khác đ

c chia thành ba nhóm sau:

1.3.2.1 Thông tin liên quan đ n tình hình kinh t
Ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ch u tác đ ng b i nhi u nhân t thu c
môi tr

ng v mô nên phân tích tài chính c n đ t trong b i c nh chung c a kinh t

trong n

c và các n n kinh t trong khu v c. K t h p nh ng thông tin này s đánh giá

đ y đ h n tình hình tài chính và d báo nh ng nguy c , c h i đ i v i ho t đ ng c a
doanh nghi p. Nh ng thông tin th
+ Thông tin v t ng tr

ng quan tâm bao g m:

ng, suy thoái kinh t

+ Thông tin v lãi su t ngân hàng, trái phi u kho b c, t giá ngo i t
+ Thông tin v t l l m phát

16


+ Các chính sách kinh t l n c a Chính ph , chính sách chính tr , ngo i giao c a
nhà n

c...

1.3.2.2. Thông tin theo ngành
Ngoài nh ng thông tin v môi tr
ngành, l nh v c kinh doanh c ng c n đ

ng v mô; nh ng thông tin liên quan đ n

c chú tr ng. ó là:

+ M c đ và yêu c u công ngh c a ngành
+ M c đ c nh tranh và qui mô c a th tr
+ Tính ch t c nh tranh c a th tr

ng

ng hay m i quan h gi a doanh nghi p v i

nhà cung c p và khách hàng
+ Nh p đ và xu h

ng v n đ ng c a ngành

+ Nguy c xu t hi n nh ng đ i th c nh tranh ti m tàng
...v...v
Nh ng thông tin trên s làm rõ h n n i dung các ch tiêu tài chính trong t ng
ngành, l nh v c kinh doanh, đánh giá r i ro kinh doanh c a doanh nghi p.
1.3.2.3. Thông tin v đ c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p
Do m i doanh nghi p có nh ng đ c đi m riêng trong t ch c s n xu t kinh
doanh và trong ph

ng h

ng ho t đ ng nên đ đánh giá h p lý tình hình tài chính,

nhà phân tích c n nghiên c u k l

ng đ c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p. Nh ng

v n đ c n quan tâm bao g m:
+ M c tiêu và chi n l
chính và chi n l
+

c ho t đ ng c a doanh nghi p, g m c chi n l

c tài

c kinh doanh.

c đi m quá trình luân chuy n v n trong các khâu kinh doanh

t ng lo i

hình doanh nghi p.
+ Tính th i v , tính chu k trong ho t đ ng kinh doanh
+ M i liên h gi a doanh nghi p v i nhà cung c p, khách hàng, ngân hàng, và
các đ i t

ng khác.

+ Các chính sách ho t đ ng khác
1.4. V n d ng các ph

ng pháp trong phân tích tài chính

17

1.4.1. Ph
Ph
chính.

ng pháp so sánh
ng pháp so sánh là ph

ng pháp s d ng ph bi n nh t trong phân tích tài

v n d ng phép so sánh trong phân tích tài chính c n quan tâm đ n tiêu chu n

so sánh, đi u ki n so sánh c a ch tiêu phân tích cùng nh k thu t so sánh.
Tiêu chu n so sánh là ch tiêu g c đ
tài chính, nhà phân tích th

c ch n làm c n c so sánh. Khi phân tích

ng s d ng các g c sau:
nhi u k tr

+ S d ng s li u tài chính
c a các ch tiêu tài chính. Thông th

c đ đánh giá và d báo xu h

ng, s li u phân tích đ

ng

c t ch c t 3 đ n 5 n m

li n k .
+ S d ng s li u trung bình ngành đ đánh giá s ti n b v ho t đ ng tài
chính c a doanh nghi p so v i m c trung bình tiên ti n c a ngành. S li u trung bình
ngành th

ng đ

c các t ch c d ch v tài chính, các ngân hàng, c quan th ng kê

cung c p theo nhóm các doanh nghi p l n, doanh nghi p v a và nh . Trong tr

ng

h p không có s li u trung bình ngành, nhà phân tích có th s d ng s li u c a m t
doanh nghi p đi n hình trong cùng ngành đ làm c n c phân tích.
+ S d ng các s k ho ch, s d toán đ đánh giá doanh nghi p có đ t các m c
tiêu tài chính trong n m. Thông th
sánh này đ xây d ng chi n l

ng, các nhà qu n tr doanh nghi p ch n g c so

c ho t đ ng cho t ch c c a mình.

i u ki n so sánh yêu c u các ch tiêu phân tích ph i ph n ánh cùng n i dung
kinh t , có cùng ph

ng pháp tính toán và có đ n v đo l

ng nh nhau. B n ch t c a

v n đ này liên quan đ n tính so sánh c a ch tiêu phân tích. Nh ng thay đ i v ch đ
tài chính k toán là m t trong nh ng lý do nh h

ng đ n tính không so sánh đ

ch tiêu phân tích. Nhà phân tích c n chú ý đ n nh h

cc a

ng c a nh ng thay đ i này đ

đánh giá đúng h n v hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Ngoài ra, tính so sánh
đ

c còn liên quan vi c tuân th theo chu n m c k toán đã ban hành. Có th l y đi n

hình v s thay đ i ph

ng pháp k toán. M c dù nguyên t c nh t quán yêu c u doanh

nghi p ph i áp d ng nh t quán các ph
hàng t n kho, ph

ng pháp k toán gi a các k k toán (đánh giá

ng pháp kh u hao...) nh ng doanh nghi p v n có quy n thay đ i

18

ph

ng pháp k toán. Nh ng thay đ i này ph i đ

c trình bày trong thuy t minh báo

cáo tài chính đ nhà phân tích có th đánh giá nh ng nh h
toán đ i v i ch tiêu phân tích. Trong tr

ng c a ph

ng pháp k

ng h p này, m t báo cáo tài chính đã đ

c

ki m toán là c s đáng tin c y đ i v i nhà phân tích.
K thu t so sánh trong phân tích tài chính th

ng th hi n qua các tr

ng h p

sau:
+ Trình bày báo cáo tài chính d ng so sánh nh m xác đ nh m c bi n đ ng tuy t
đ i và t

ng đ i c a t ng ch tiêu trong báo cáo tài chính qua hai ho c nhi u k , qua

đó phát hi n xu h

ng c a các ch tiêu. Khi phân tích báo cáo tài chính d ng so sánh,

c n chú ý m i liên h gi a các ch tiêu kinh t đ ph n thuy t minh s li u ch t ch
h n. Ch ng h n, khi thi t l p báo cáo lãi l d ng so sánh c n xem đ n m i liên h gi a
t c đ bi n đ ng c a ch tiêu doanh thu v i t c đ c a ch tiêu giá v n hàng bán. S
m t cân đ i v t c đ bi n đ ng c a ch tiêu n ph i thu khách hàng trên BC KT v i
t c đ bi n đ ng c a ch tiêu doanh thu đòi h i nhà phân tích ph i tìm hi u nguyên
nhân d n đ n s m t cân đ i đó.
+ Trình bày báo cáo tài chính theo qui mô chung. V i cách so sánh này, m t ch
tiêu trên báo cáo tài chính đ

c ch n làm qui mô chung và các ch tiêu có liên quan s

tính theo t l ph n tr m trên ch tiêu qui mô chung đó. Báo cáo tài chính theo qui mô
chung giúp đánh giá c u trúc c a các ch tiêu tài chính

doanh nghi p. Ch ng h n, đ i

v i b ng cân đ i k toán, đ đánh giá c c u tài s n c a doanh nghi p, ph i ch n ch
tiêu t ng tài s n làm qui mô chung.
i v i báo cáo lãi l , thông th

ng ch tiêu doanh thu thu n đ

c ch n làm qui

mô chung đ xác đ nh t l c a các ch tiêu khác so v i doanh thu thu n. Trong báo cáo
l u chuy n ti n t theo ph
ti n ra đ

ng pháp tr c ti p, c n x lý l i các dòng ti n vào và dòng

xác đ nh qui mô chung là t ng dòng ti n vào (ngu n ti n) ho c t ng dòng

ti n ra (s d ng ti n), qua đó có th đánh giá: ngu n ti n ch y u t o ra t đâu và s
d ng cho m c đích nào.

19


+ Thi t k các ch tiêu có d ng t s . M t t s đ

c xây d ng khi các y u t

c u thành nên t s ph i có m i liên h và mang ý ngh a kinh t . Ch ng h n, đ phân
tích kh n ng thanh toán kho n n ng n h n c a doanh nghi p c n s d ng nh ng y u
t có kh n ng chuy n hoá thành ti n trong ng n h n. Do v y, có th xây d ng các t
s ph n ánh kh n ng thanh toán ng n h n nh sau:
T s 1 = Ti n / N ng n h n
T s 2 = (Ti n + TNH + N ph i thu) / N ng n h n
T s 3 = TSNH / N ng n h n
V i nguyên t c thi t k các t s nh trên, nhà phân tích có th xây d ng ch
tiêu phân tích phù h p v i đ c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p. Các t s còn là công
c h tr công tác d đoán tài chính.
1.4.2. Ph

ng pháp lo i tr

Trong m t s tr

ng h p, ph

chính nh m xác đ nh m c đ

nh h

ng pháp này đ

c s d ng trong phân tích tài

ng c a t ng nhân t đ n ch tiêu tài chính gi

đ nh các nhân t còn l i không thay đ i. Ph

ng pháp phân tích này còn là công c h

tr quá trình ra quy t đ nh.
Ch ng h n, ch tiêu kh n ng sinh l i c a tài s n (ROA) th

ng đ

c tính nh sau:

L i nhu n tr c thu
T su t sinh l i c a
x100%

=
tài s n (ROA)
T ng tài s n bình quân
N u d ng l i phép so sánh thì ch a th hi n rõ nhân t nào tác đ ng đ n kh
n ng sinh l i c a tài s n. Tuy nhiên, khi xây d ng ch tiêu này trong quan h v i hi u
su t s d ng tài s n và kh n ng sinh l i t doanh thu thì ch tiêu ROA đ

c chi ti t

nh sau:
T su t sinh l i c a
tài s n (ROA)

=

L i nhu n
Doanh thu

Doanh thu
x

T ng tài s n bình quân

= Hi u su t s d ng tài s n x T su t l i nhu n trên doanh thu

20


V i ph

ng pháp lo i tr , nhà phân tích s th y đ

c nhân t nào nh h

ng

ch y u đ n kh n ng sinh l i tài s n, qua đó phát hi n nh ng l i th (hay b t l i) trong
ho t đ ng c a doanh nghi p và đ nh h
1.4.3. Ph

ng ho t đ ng trong k đ n.

ng pháp cân đ i liên h

Các báo cáo tài chính đ u có đ c tr ng chung là th hi n tính cân đ i: cân đ i
gi a tài s n và ngu n v n; cân đ i gi a doanh thu, chi phí và k t qu ; cân đ i gi a
dòng ti n vào và dòng ti n ra, cân đ i gi a t ng và gi m...C th là các cân đ i c b n:
T ng tài s n = TSNH + TSDH
T ng tài s n = T ng ngu n v n
L i nhu n

= Doanh thu - Chi phí

Dòng ti n thu n = Dòng ti n vào - Dòng ti n ra
D a vào nh ng cân đ i c b n trên, trong phân tích tài chính th
ph

ng pháp cân đ i liên h đ xem xét nh h

ng v n d ng

ng c a t ng nhân t đ n bi n đ ng c a

ch tiêu phân tích. Ch ng h n, v i bi n đ ng c a t ng tài s n gi a hai th i đi m,
ph

ng pháp này s cho th y lo i tài s n nào (hàng t n kho, n ph i thu, TSC ...) bi n

đ ng nh h

ng đ n bi n đ ng t ng tài s n c a doanh nghi p. Nh v y, d a vào bi n

đ ng c a t ng b ph n mà ch tiêu phân tích s đ
1.4.4. Ph

ng pháp phân tích t

c đánh giá đ y đ h n.

ng quan

Gi a các s li u tài chính trên báo cáo tài chính th
nhau. Ch ng h n, m i t

ng có m i t

ng quan v i

ng quan gi a doanh thu (trên Báo cáo lãi l ) v i các kho n

n ph i thu khách hàng, v i hàng t n kho (trên BC KT). Thông th

ng, khi doanh thu

c a đ n v càng t ng thì s d các kho n n ph i thu c ng gia t ng, ho c doanh thu
t ng d n đ n yêu c u v d tr hàng cho kinh doanh gia t ng. M t tr
t

ng h p khác là

ng quan gi a ch tiêu ‘Chi phí đ u t xây d ng c b n’ v i ch tiêu ‘Nguyên giá

TSC ’

doanh nghi p. C hai s li u này đ u trình bày trên BC KT. M t khi tr giá

các kho n đ u t XDCB gia t ng th

ng ph n ánh doanh nghi p có ti m l c v c s

h t ng trong th i gian đ n. Phân tích t

ng quan s đánh giá tính h p lý v bi n đ ng

21


gi a các ch tiêu tài chính, xây d ng các t s tài chính đ
công tác d báo tài chính

c phù h p h n và ph c v

doanh nghi p.

Trên đây là nh ng ph

ng pháp k thu t th

tài chính doanh nghi p. Tuy nhiên, v n d ng ph

ng đ

c v n d ng trong phân tích

ng pháp phân tích thích h p cho n i

dung và ch tiêu phân tích nào v i các đánh giá t ng h p đ

c xem nh là ngh thu t

c a nhà phân tích tài chính. M i nhà phân tích b ng kinh nghi m ngh nghi p v i kh
n ng t ch c d li u, kh n ng ch n đoán và t ng h p các v n đ tài chính trong m t
môi tr

ng ‘m ’ s đ a ra b c tranh v tài chính doanh nghi p. K t qu phân tích đó

là c s cho các quy t đ nh

doanh nghi p.
CÂU H I ÔN T P

1. Nh ng đ i t

ng nào ti n hành phân tích tài chính doanh nghi p? M c tiêu

phân tích c a t ng đ i t

ng là gì? Tác d ng c a phân tích báo cáo tài chính đ i v i

công tác qu n lý tài chính c a doanh nghi p.
2. Trình bày các ph
d ng c a t ng ph

ng pháp phân tích tài chính doanh nghi p?

i u ki n áp

ng pháp?

3. So sánh đi m gi ng và khác nhau gi a báo cáo l u chuy n ti n t theo
ph

ng pháp tr c ti p và ph

ng pháp gián ti p?

4. So sánh đi m gi ng nhau và khác nhau gi a phân tích k t qu ho t đ ng kinh
doanh c a doanh nghi p và phân tích b ng cân đ i k toán c a doanh nghi p ?

22

CH

NG 2

PHÂN TÍCH C U TRÚC TÀI CHÍNH DOANH NGHI P
2.1. Phân tích c u trúc tài s n
2.1.1. Các ch tiêu ch y u ph n ánh c u trúc tài s n
Phân tích c c u tài s n c a doanh nghi p đ

c th c hi n b ng cách tính ra và

so sánh tình hình bi n đ ng gi a k phân tích v i k g c v t tr ng c a t ng b ph n
tài s n chi m trong t ng s tài s n. T tr ng c a t ng b ph n tài s n chi m trong t ng
s tài s n đ

c xác đ nh nh sau:

T tr ng c a t ng b ph n tài s n
chi m trong t ng s tài s n

Giá tr c a t ng b ph n tài s n
T ng tài s n

=

Khi phân tích c u trúc tài s n, thông th
- Ti n và các kho n t

ng đ

x100%

ng s d ng các ch tiêu c b n:

ng ti n

Khi xem xét ch tiêu này c n liên h v i nhu c u th c t c a doanh nghi p trong
t ng giai đo n đ nh n xét. Kho n m c này có th t ng ho c gi m không ph i do
đ ng hay thi u ti n mà có th do doanh nghi p đang có k ho ch t p trung ti n đ
chu n b mua s m v t t , tài s n…hay do doanh nghi p v a đ u t vào m t s l nh v c
kinh doanh…
-

u t tài chính
u t tài chính là m t ho t đ ng quan tr ng c a doanh nghi p trong n n kinh

t th tr

ng nh m phát huy h t m i ti m n ng s n có c ng nh nh ng l i th c a

doanh nghi p đ nâng cao hi u qu kinh doanh, kh ng đ nh v th c a mình.
- Các kho n ph i thu
Các kho n ph i thu c a doanh nghi p có nhi u lo i, trong đó ch y u là các
kho n ph i thu ng

i mua và ti n đ t tr

doanh nghi p nh ng b ng

i mua và ng

c cho ng

i bán.

ây là s v n (tài s n) c a

i bán chi m d ng. Kho n ph i thu này t ng

(ho c gi m) do nhi u nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, khi xem xét n i dung này
c n liên h v i ph

ng th c tiêu th (bán buôn, bán l ), chính sách tín d ng bán hàng

(tín d ng ng n h n, tín d ng dài h n), chính sách thanh toán ti n hàng, kh n ng qu n
23


lý n c ng nh n ng l c tài chính c a khách hàng...đ nh n xét. Ch ng h n, s n ph i
thu t ng ho c gi m không ph i do y u kém c a doanh nghi p trong vi c qu n lý n mà
có th do ph
ph

ng th c tiêu th áp d ng t i doanh nghi p. N u doanh nghi p áp d ng

ng th c bán l là ch y u thì s n ph i thu s th p do bán hàng ra đ

ngay. Ng

c l i, v i doanh nghi p áp d ng ph

tr ng n ph i thu s cao do đ c tr ng c a ph

c thu ti n

ng th c bán buôn là ch y u thì t

ng th c tiêu th này là thanh toán ch m.

Ho c v i chính sách tín d ng bán hàng khác nhau, trong th i k doanh nghi p áp d ng
chính sách tín d ng dài h n s n ph i thu ch c ch n s l n h n s n ph i thu trong
th i k áp d ng chính sách tín d ng ng n h n. Do chính sách tín d ng bán hàng có
quan h ch t ch v i l

ng hàng hoá tiêu th và đ

c coi nh m t bi n pháp đ kích

thích tiêu th nên khi xem xét s n ph i thu phát sinh, nhà phân tích c n liên h v i
l

ng hàng hoá tiêu th đ đánh giá. Vi c áp d ng chính sách chi t kh u thanh toán

c ng có quan h tr c ti p v i s n ph i thu. B i v y, đ thu h i v n k p th i, tránh b
chi m d ng v n, doanh nghi p c n xây d ng và v n d ng chính sách chi t kh u thanh
toán h p lý, linh ho t.
Tr

ng h p do kh n ng qu n lý khách hàng kém, kho n n ph i thu s t ng do

phát sinh các kho n “n x u” trong k .

gi m b t r i ro có th x y ra, doanh nghi p

c n có bi n pháp thích h p nh : bán các kho n n cho công ty mua bán n , ng ng
cung c p hàng hoá cho khách hàng này hay nh s can thi p c a pháp lu t đ thu h i
n .

ng th i đ tránh tình tr ng n đ ng t ng thêm, doanh nghi p c n tìm hi u k

càng v n ng l c tài chính c a khách hàng và tình hình thanh toán c a khách hàng
tr

c khi đ t quan h làm n.
- Hàng t n kho
đ m b o cho quá trình kinh doanh đ

doanh nghi p ph i xác đ nh đ
kho d tr h p lý là l

cl

c liên t c, không b gián đo n, đòi h i

ng hàng t n kho d tr h p lý. L

ng d tr v a đáp ng đ

không t ng chi phí t n kho gây

ng hàng t n

c nhu c u kinh doanh liên t c, v a

đ ng v n. Khi xem xét t tr ng hàng t n kho chi m

trong t ng tài s n, c n liên h v i ngành ngh và l nh v c kinh doanh c a doanh

24