Đề thi học sinh giỏi môn Địa lý lớp 9 tỉnh Bắc Ninh năm học 2016 2017

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

UBND TỈNH BẮC NINH

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NĂM HỌC 2016 – 2017
Môn: Địa lí – Lớp 9

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian phát đề)

Câu I. (4,0 điểm)
1) Dựa vào bảng số liệu sau, hãy nhận xét và giải thích về lưu lượng nước trung bình của
sông Hồng.
LƯU LƯỢNG NƯỚC TRUNG BÌNH CỦA SÔNG HỒNG
Tháng
Lưu lượng
nước (m3/s)

1

2

3

4

1040 885 765 889

5

6

7

8

9

10

11

12

148

351

559

666

499

310

219

137

0

0

0

0

0

0

0

0

(Nguồn: Atlat Địa lí Việt Nam trang 10)
2) Hãy trình bày những thuận lợi và khó khăn do lũ gây ra đối với Đồng bằng sông Cửu
Long.
Câu II. (3,0 điểm)
Cho bảng số liệu:
MẬT ĐỘ DÂN SỐ CỦA VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG, ĐỒNG BẰNG SÔNG
CỬU LONG, TÂY NGUYÊN VÀ CẢ NƯỚC NĂM 2013
Vùng
Mật độdân số
(người/km2)

Đồng bằng
sông Hồng
1287

Đồng bằng
sông Cửu
Long
431

Tây
Nguyên
100

Cả nước

271

(Nguồn: Niên giám Thống kê Việt Nam 2014, NXB Thống kê, 2015)
1) Nhận xét về mật độ dân số của các vùng và cả nước năm 2013.
2) Mật độ dân số ở Đồng bằng sông Hồng có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế xã
hội của vùng?
Câu III. (4,0 điểm)
1) Hãy lập sơ đồ thể hiện cơ cấu ngành dịch vụ ở nước ta.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

2) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 24 và kiến thức đã học, hãy trình bày những
chuyển biến tích cực của ngành ngoại thương nước ta trong những năm qua. Tại sao nước

ta lại buôn bán nhiều nhất với thị trường khu vực Châu Á – Thái Bình Dương?
Câu IV. (5,0 điểm)
Cho bảng số liệu:
CƠ CẤU GDP PHÂN THEO KHU VỰC KINH TẾ CỦA NƯỚC TA
GIAI ĐOẠN 1990 – 2012
(Đơn vị: %)
Năm

1990

2000

2010

2012

Nông – lâm – thủy sản

38,7

24,5

19,0

19,7

Công nghiệp – xây dựng

22,7

36,7

38,2

38,6

Dịch vụ

38,6

38,8

42,8

41,7

(Nguồn: Niên giám Thống kê Việt Nam 2013, NXB Thống kê, 2014)
1) Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu khu vực kinh tế nước ta giai đoạn
1990 - 2012.
2) Nhận xét và giải thích về cơ cấu và sự chuyển dịch cơ cấu khu vực kinh tế ở nước ta
trong giai đoạn trên.
Câu V. (4,0 điểm)
1) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh Đồng bằng sông
Cửu Long là vùng trọng điểm sản xuất lúa lớn nhất nước ta.
2) Vì sao ngành thủy sản phát triển mạnh ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long?
------------HẾT----------Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam do NXB Giáo dục ấn hành.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đáp án đề thi học sinh giỏi môn Địa lý lớp 9
Câu

Ý

Nội dung

I

1 Nhận xét và giải thích về lưu lượng nước trung bình của sông Hồng

Điểm
3,00

* Nhận xét:
- Tổng lưu lượng nước lớn (DC)

0,50

- Chế độ nước sông phân hóa theo mùa, có một mùa lũ và một mùa cạn.

0,50

+ Mùa lũ: (DC). Tháng đỉnh lũ là tháng 8 (DC)

0,25

+ Mùa cạn: (DC). Đỉnh cạn là tháng 3 (DC)

0,25

* Giải thích:
- Do tổng lượng mưa trung bình năm trên toàn lưu vực sông Hồng lớn.

0,50

- Lượng nước lớn được tiếp từ bên ngoài lãnh thổ; diện tích lưu vực lớn.

0,50

- Chế độ nước sông chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chế độ mưa. Chế độ
mưa phân hóa theo mùa, mùa lũ của sông trùng với mùa mưa, mùa cạn

0,50

của sông trùng với mùa khô của khí hậu.
2 Nêu những thuận lợi và khó khăn do lũ gây ra ở Đồng bằng sông

1,00

Cửu Long
* Thuận lợi:

0,50

- Mùa lũ có nước ngọt để thau chua, rửa mặn đất ở đồng bằng; bồi đắp
phù sa tự nhiên, mở rộng diện tích đồng bằng.
- Phát triển du lịch sinh thái, giao thông đường sông trên các hệ thống
sông.

0,50

* Khó khăn:
- Gây ngập lụt trên diện rộng và kéo dài.
- Gây ra dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng tới các hoạt
động sản xuất và sinh hoạt của người dân.
II

1 Nhận xét về mật độ dân số của các vùng và cả nước năm 2013

1,50

- Mật độ dân số trung bình của nước ta cao

0,25

- Mật độ dân số trung bình có sự khác nhau giữa các vùng.

0,25


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Đồng bằng sông Hồng có mật độ số cao nhất, cao gấp 4,7 lần mật độ
trung bình cả nước, gấp 2,98 lần mật độ dân số trung bình của Đồng

0,50

bằng sông Cửu Long, gấp gần 13 lần so với mật độ dân số trung bình
của Tây Nguyên.

0,25

- Tây Nguyên có mật độ dân số thấp nhất, thấp hơn nhiều mức trung
bình cả nước. (DC)

0,25

- Đồng bằng sông Cửu Long có mật độ dân số khá cao so với mật độ
trung bình cả nước và Tây Nguyên (DC)
2 Mật độ dân số ở Đồng bằng sông Hồng có ảnh hưởng như thế nào

1,50

đến phát triển kinh tế xã hội của vùng?
* Thuận lợi:
- Có nguồn lao động dồi dào.

0,25

- Thị trường tiêu thụ tại chỗ lớn.

0,25

- Thu hút đầu tư trong và ngoài nước.

0,25

* Khó khăn:

0,25

- Gây sức ép lớn đến phát triển kinh tế, kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh
tế, làm chậm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của vùng,…

0,25

- Gây sức ép đến các vấn đề xã hội (giải quyết việc làm, nâng cao chất
lượng cuộc sống, y tế, giáo dục,…)

0,25

- Gây sức ép đối với tài nguyên môi trường.
III

1 Hãy lập sơ đồ thể hiện cơ cấu ngành dịch vụ ở nước ta.
CÁC NGÀNH DỊCH VỤ
Dịch vụ sản xuất

Dịch vụ tiêu dùng

Dịch vụ công cộng

- Thương nghiệp, DV

- Giao thông vận tải,

- Khoa học công

sửa chữa

Bưu chính viễn thông

nghệ, giáo dục, y tế,

- Khách sạn, …

- Tài chính,…

thể thao

1,50


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Quản lí Nhà
nước,…
(Đúng mỗi nhóm ngành được 0,50 điểm)
2 Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 24 và kiến thức đã học, hãy

2,50

trình bày những chuyển biến tích cực của ngành ngoại thương nước
ta trong những năm qua. Tại sao nước ta lại buôn bán nhiều nhất
với thị trường khu vực Châu Á – Thái Bình Dương?
* Những chuyển biến tích cực của ngành ngoại thương nước ta trong
những năm qua
- Tổng kim ngạch xuất – nhập khẩu tăng nhanh

0,25

+ Kim ngạch xuất khẩu: tăng liên tục (DC – Atlat)

0,25

+ Kim ngạch nhập khẩu: tăng liên tục (DC – Atlat)

0,25

- Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu đa dạng:
+ Xuất khẩu: hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp, công

0,50

nghiệp nặng và khoáng sản, hàng nông – lâm - thủy sản.
+ Nhập khẩu: máy móc thiết bị, phụ tùng, nguyên nhiên vật liệu và hàng

0,50

tiêu dùng.
- Thị trường: xuất nhập khẩu mở rộng, quan trọng nhất là khu vực châu

0,25

Á – TBD, Châu Âu và Bắc Mĩ.
* Nước ta buôn bán nhiều nhất với thị trường khu vực Châu Á – Thái
Bình Dương, vì:

IV

- Đây là khu vực có vị trí gần nước ta.

0,25

- Là khu vực đông dân, có tốc độ phát triển nhanh.

0,25

1 Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu ngành
kinh tế nước ta giai đoạn 1990 - 2012
Yêu cầu:
- Dạng biểu đồ thích hợp nhất: Biểu đồ miền. (Các dạng khác không cho
điểm)

3,00


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Chính xác, khoa học, đúng khoảng cách năm, có đầy đủ số liệu trên
biểu đồ, có chú giải, tên biểu đồ.
2 Nhận xét và giải thích

2,00

* Nhận xét:
- Cơ cấu: Có sự khác nhau giữa các khu vực kinh tế (DC).

0,50

- Sự chuyển dịch: theo hướng giảm tỉ trọng khu vực nông – lâm – thủy
sản. (DC); tăng tỉ trọng khu vực công nghiệp – xây dựng (DC); khu vực

0,50

dịch vụ có xu hướng tăng nhưng không ổn định (DC).
* Giải thích: Cơ cấu GDP khác nhau giữa các khu vực và có sự chuyển
dịch do:

V

- Nước ta thực hiện đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH.

0,50

- Phù hợp với xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành trên thế giới.

0,50

1 Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh

2,00

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng trọng điểm sản xuất lúa lớn nhất
nước ta
- Diện tích lúa của vùng lớn nhất nước (chiếm trên 50% diện tích trồng

0,50

lúa cả nước).

0,25

- Năng suất lúa cao (DC)

0,25

- Sản lượng lúa lớn nhất cả nước (chiếm trên 50% của cả nước)

0,25

- Bình quân lương thực trên đầu người lớn nhất nước (DC)

0,50

- Tất cả các tỉnh trong vùng đều có diện tích trồng lúa so với diện tích
trồng cây lương thực chiếm trên 90%. đặc biệt là các tỉnh Kiên Giang,

0,25

An Giang,…
- Là vùng xuất khẩu gạo chủ lực của nước ta.
2 Vì sao ngành thủy sản phát triển mạnh ở vùng Đồng bằng sông Cửu
Long?
Do vùng có nhiều điều kiện thuận lợi:
* Điều kiện tự nhiên:

2,00

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Vùng có 3 mặt giáp biển, vùng biển rộng, giàu nguồn lợi hải sản.

0,25

- Có ngư trường trọng điểm Minh Hải – Kiên Giang và gần các ngư

0,25

trường khác.
- Mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, diện tích rừng ngập mặn

0,25

ven biển lớn thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản.
- Điều kiện tự nhiên khác: …

0,25

* Điều kiện kinh tế xã hội:
- Dân cư có kinh nghiệm trong nuôi trồng, chế biến thủy sản, thích ứng

0,25

linh hoạt với sản xuất hàng hóa.
- Thị trường trong và ngoài nước lớn.

0,25

- Cơ sở vật chất kĩ thuật.

0,25

- Điều kiện kinh tế xã hội khác: chính sách có nhiều thuận lợi,…

0,25

Điểm chính thức toàn bài: Câu I + Câu II + Câu III + Câu IV + Câu V = 20,0 điểm.
Ghi chú: Nếu thí sinh không trình bày như hướng dẫn chấm, song vẫn đảm bảo đúng và
đủ nội dung thì vẫn cho điểm tối đa.