Bài Giảng Khuynh Hướng Phát Triển Của Sự Vật Và Hiện Tượng

BÀI 6
KHUYNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG


Nội dung chính.

1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
a. Phủ định siêu hình.
b. Phủ định biện chứng .
2. Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng.


1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
Quan sát các hiện tượng sau:
Nụ hoa

Bông hoa

Bông hoa thay thế cái nụ. Hiện tượng như thế được gọi là phủ định.


Vậytại
phủ
định
gì?vật, hiện tượng nào đó.
Phủ định là xóa bỏ sự tồn
của
mộtlàsự

Phủ định siêu hình

Phủ định
Phủ định biện chứng


a. Phủ định siêu hình.
Thế nào là phủ định siêu hình?

Gió bão làm đổ cây

Động đất làm sập đổ nhà

Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự can
thiệp, sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xóa bỏ sự tồn
tại và phát triển tự nhiên của sự vật.


b. Phủ định biện chứng .
Thế nào là phủ định biện chứng?
Một HS từ học lực trung bình đã vươn lên trở thành HS khá. Để đạt
được loại khá, nhờ sự rèn luyện từ phía bản thân HS ấy, đối với môn
học tốt, bạn ấy sẽ kế thừa và tiếp tục phát huy. Còn những môn học
không tốt trước đây, nguyên nhân là do chưa có áp dụng phương
pháp học phù hợp với nội dung. Bây giờ, bạn ấy đã tìm ra phương pháp
học tốt hơn nên bạn đạt học lực cao hơn.

Khá

phủ định biện chứng

Trung bình
Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát
triển của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa những yếu
tố tích cực của sự vật và hiện tượng cũ để phát triển sự vật và
hiện tượng mới.


Con gaứ phuỷ ủũnh quaỷ trửựng


Phủ định
- Đặc điểm 1: Tính khách quan.
Đặcbiện
điểm
1:
Tính
khách
quan.
chứng
- Đặc
2: Tính
thừa.
Trong sinh vật: Các giống loài
mớiđiểm
xuất hiện
phủkế
định
các giống loài
cũ là kết quả của quá trình đấu tranh giữa biến dị và di truyền trong
+ Nguyên

củara.sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự
bản
thân sựnhân
vật diễn
vật và hiện tượng. Đó Sinh
là kếtvật
quả của quá trình
Sinhgiải
vậtquyết
mới mâu
thuẫn, lượng đổi dẫn đến chất đổi, cái mới ra đời thay thế cái
cũ.
+ Phủ định biệnBiến
chứng
tính tất yếu, khách quan và tạo
dị mang
Di truyền
điều kiện, làm tiền đề cho sự phát triển.

Chế độ PK phủ định chế độ CHNL là kết quả của quá trình đấu
tranh giữa giai cấp nô lệ và giai cấp chủ nô trong bản thân chế độ
CHNL đem lại.

XH chiếm hữu nô lệ
Chủ nô

Nô lệ

XH phong kiến

Đặc điểm 2: Tính kế thừa.
Phủquá
địnhtrình
biện chứng
+ Trong
phát triển của sự vật và hiện tượng, cái
mới
mà ra
đời từ trong lòng cái cũ, từ
Khákhông ra đời từ hư vô,
Trung
bình
cái trước đó. Nó không phủ định “sạch trơn”, không vứt bỏ
hoàn toàn cái cũ, đồng thời
giữ lại những yếu tố tích cực còn
- Cố gắng rèn luyện của bản thân.
hợp khá
để phát triển cái mới.
Đểthích
đạt loại
- Kế thừa,
phát
huybảo
những
môn
+Tính kế thừa là tất yếu khách
quan,
đảm
cho

cáchọc
sự vật,
tốt.
- Tìm ra phương pháp học tốt hơn.
hiện tượng phát triển liên tục.

Trong sinh vật, thể hệ con cái kế thừa yếu tố tích cực của thế hệ bố mẹ.
Trong văn hóa, nền văn hóa mới tiên tiến phải kế thừa truyền thống
văn hóa quý báu của dân tộc.


Phân biệt phủ định biện chứng và phủ định siêu hình
Phủ định siêu hình

Phủ định biện chứng

+ Diễn ra do sự can thiệp, tác
động từ bên ngoài.

+ Diễn ra do sự phát triển bên
trong bản thân sự vật, hiện tượng.

+ Xóa bỏ sự tồn tại và phát triển
tự nhiên của sự vật.

+ Không xóa bỏ sự tồn tại và phát
triển tự nhiên của sự vật.

+ Sự vật và hiện tượng sẽ bị xóa
bỏ hoàn toàn, không tạo ra và

không liên quan đến sự vật mới.

+ Sự vật sẽ không bị xóa bỏ hoàn
toàn, là cơ sở cho sự xuất hiện sự
vật mới và sẽ tiếp tục tồn tại và
phát triển trong sự vật mới.


2. Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng.
a. Nội dung.
Khá

Trung bình

Xuất sắc

PĐBC
Giỏi

Xuất sắc

Giỏi
PĐBC

PĐBC
Khá

Trung bình

Như vậy, trong quá trình vận động và phát

triển của các sự vật, hiện tượng, cái mới
xuất hiện phủ định cái cũ, đó là sự phủ định
của phủ định, nó vạch ra khuynh hướng
phát triển của sự vật và hiện tượng.


SƠ ĐỒ PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH

Sự vật đang
tồn tại

Sự vật mới

Phủ định lần 1

Sự vật mới
hơn

Phủ định lần 2
( phủ định của phủ định)

Như vậy, với sự phủ định của phủ định, cái mới ra đời tiến bộ
hơn, phát triển hơn cả về lượng và chất so với cái cũ. Quy luật
này diễn ra liên tục, cái mới luôn luôn xuất hiện thay thế cái cũ.


Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng là gì?

Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện
tượng là vận động đi lên, cái mới ra đời, kế thừa

và thay thế cái cũ nhưng ở trình độ ngày càng cao
hơn, hoàn thiện hơn.
Kế thừa yếu tố tích cực của cái cũ
Cái mới

Thay thế cái cũ
Trình độ cao hơn, hoàn thiện hơn.


Trình độ nhận thức của HS lớp 10 phủ định trình độ nhận
thức của HS lớp 9. Em hãy phân tích khuynh hướng phát
triển trong trường hợp này?

Học sinh lớp 10 so với HS lớp 9 thì :
- Kế thừa: kiến thức và kĩ năng lớp 9.
- Thay thế: Sự cảm tính,non nớt, nông nỗi, làm việc theo cảm
tính…
- Trình độ cao hơn: kiến thức, kỷ năng, sự chững chạc..


Ý nghĩa
• Chúng ta không nên ảo tưởng về sự ra đời dễ dàng
của cái mới. Đôi khi cái mới tạm thời bị thất bại, bị
cái cũ lấn át, nhưng theo quy luật chung, cuối cùng
cái mới sẽ chiến thắng.
• Trong cuộc sống trong học tập, đôi khi chúng ta gặp
những khó khăn, trở ngại nhưng chúng ta không
nên nản lòng mà phải cố gắng phấn đấu, rèn luyện.
• Có như thế thì chúng ta mới có thể tạo ra cái mới
trong học tập cũng như thành công trong cuộc sống.

b. Bài học
+ Nhận thức cái mới, ủng hộ cái mới.
+ Tôn trọng quá khứ.
+ Tránh bảo thủ, phủ định sạch trơn, cản trở sự
tiến bộ.
+ Tránh ảo tưởng về sự ra đời dễ dàng của cái
mới.


Kết luận

- Mọi sự vật, hiện tượng phát triển theo xu hướng đi
lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Từ
kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn.
- Xu hướng phát triển này được thể hiện bằng sự
phủ định, sự kế thừa giữa các sự vật, hiện tượng.
Yếu tố kế thừa đảm bảo sự phát triển liên tục giữa
các sự vật, hiện tượng mới và cũ tạo nên trình độ
phát triển cái mới cao hơn, hoàn thiện hơn và đó
cũng là khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện
tượng.
-


BÀI TẬP
SV - HT
Quả trứng  Con gà con
Luộc trứng gà để ăn

Cái kén nở thành con tằm
Chặt đổ cây cối
Hoá chất độc hại tiêu diệt sinh
vật
XHTB thay bằng XHCN

PĐBC PĐSH











4. LUYỆN TẬP, CỦNG CỐ
Câu 1:
Em đồng ý với ý kiến nào sau đây nói về phủ định biện chứng.
a. Phủ định là sự xóa bỏ
b. Phủ định là sự xóa bỏ hoàn toàn chấm dứt sự tồn tại và phát
triển.
c. Phủ định là cái mới ra đời thay thế cái cũ, sự phát triển cao hơn.
Đáp án: C
Câu 2 :
Em hãy cho biết ý kiến đúng khi nói đến quan điểm cái mới theo
nghĩa triết học.
a. Cái mới lạ so với cái trước.

b. Cái ra đời sau so với cái ra đời trước.
c. Cái phức tạp hơn so với cái trước.
d. Đó là những cái ra đời sau tiên tiến hơn, hoàn thiện hơn.
Đáp án D.