Bài Giảng Cuộc Kháng Chiến Chống Quân Xâm Lược Tống (1075-1077)

KiÓm tra bµi cò
1. Nêu âm mưu xâm lược Đại Việt của nhàTống?
(Trình bày bằng BĐTD)
2. Nêu ý nghĩa thắng lợi cuộc “ Tiến công để tự vệ”
của Lý Thường Kiệt vào đất Tống năm 1075?
Đáp án: Ta đã giáng đòn phủ đầu làm chậm lại quá
trình xâm lược của quân Tống và đẩy chúng vào thế
bị động.



tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ.
a.Ngun nhân
Sau khi thất bại ở Ung Châu, nhà
Tống vơ cùng tức tối, tiến hành xâm
lược Đại Việt.

b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
- Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các
địa phương ráo riết chuẩn bị bố
phòng
- Xây dựng phòng tuyến ở các vị trí
chiến lược và trên sơng Như Nguyệt

? Sau khi rút quân về
nước, nhà Lý đã làm gì
để chuẩn bò kháng
chiến?

Vì sao qn tống xâm
lược nước ta?


L­u Kú

Qu¶ng Nguyªn
Trung Quèc

Hoàng Kim Mãn

Nam Quan
Th©n C¶nh Phóc

o

Vi Thñ An
Lý KÕ Nguyªn

THĂNG LONG

Lý Th­êng KiÖt


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ.
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến

- Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa
phương ráo riết chuẩn bị bố phòng
- Xây dựng phòng tuyến ở các vị trí
chiến lược và trên sơng Như Nguyệt

Tại sao
LýThường Kiệt
chọn sơng Như
Nguyệt làm
phòng tuyến để
ngăn chặn địch?


Phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu ngày nay) trong cuộc kháng
chiến chống quân Tống xâm lược (1076 - 1077) của quân và dân nhà Lý
được xây dựng với địa thế dựa vào núi, sông, đồng trũng, ruộng lầy kéo
dài gần 10 km đường đê qua các xã Tam Giang, Tam Đa huyện Yên
Phong đến Thị Cầu thành phố Bắc Ninh.
Đây là nơi có địa hình tự nhiên lý tưởng cho việc xây dựng phòng tuyến
để thực hiện mục tiêu chiến lược đã đề ra. Nó được xây dựng chạy dài từ
chân núi Tam Đảo (khoảng Đa Phúc) -sông Cầu đến Vạn Xuân (Phả Lại).
Trên đoạn sông này có nhiều chỗ địa thế hiểm trở, đó là những chỗ núi ăn
sát bờ sông như núi Nhan Biền hoặc nơi có rừng cây um tùm, qua lại rất
khó khăn. ở những chỗ đó, quân và dân Đại Việt không nhất thiết phải
đắp lũy, dựng bãi chướng ngại mà có thể tận dụng địa hình để bảo vệ
phòng tuyến và ngăn chặn quân địch vượt sông. Phòng tuyến được tập
trung xây dựng ở những bến đò, đường giao thông, nơi quân địch có khả
năng vượt sông, quan trọng nhất là các địa điểm Như Nguyệt, Thị Cầu,
Vạn Xuân – nơi có những bến đò và con đường thuận lợi nhất để quân
Tống vượt qua sông Như Nguyệt tiến về Thăng Long.

Phßng tuyÕn s«ng Như Nguyệt


Phòng tuyến trên sông Như Nguyệt

Những nơi này, Lý Thường Kiệt cho đắp chiến
lũy dọc bờ sông, phía ngoài lũy, giáp mặt sông,
ông sai đóng cọc tre làm giậu dày mấy tầng.
Dưới bãi sông bố trí những hầm chông ngầm.
Sông rộng, lũy cao, giậu tre dày, ... tất cả
những kiến trúc tự nhiên và nhân tạo đó được
tổ chức lại, kết hợp với nhau tạo thành một
phòng tuyến kiên cố.


Cảnh quân ta đóng cọc chuẩn bị phòng tuyến Như Nguyệt


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ.
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
- Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa
phương ráo riết chuẩn bị bố phòng
- Xây dựng phòng tuyến ở các vị trí
chiến lược và trên sơng Như Nguyệt

- Cuối năm 1076,qn Tống kéo vào
xâm lược nước ta


Lực lượng quân Tống gồm: 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, một vạn
ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến
vào nước ta. Một đạo quân do Hoà Mâu dẫn đầu tiếp ứng theo
đường biển.


Lửụùc ủo khaựng chieỏn choỏng Toỏng (1076-1077)
Lưu Kỳ

Ung Châu

Quảng Nguyên
Q

u
Q
uỏch

Hong Kim Món

i
Tr

S. C ầu

ả

am Đ
N úi T
o

c
ú
h
P
h
ng
n
ơ
ả
ư
C
h
n
S T Thâ
Nam
S.Lục

Vi Thủ An

Lý Kế Nguyên

VN XUÂN
h
Bìn

THNG LONG

Nam Quan (1.1077)

há
S. T

Lý T
hườ
ng K
iệt
S. Hồn
g

it u
T
C
u

0 76
1
m
i n

õu
M

Ho


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN

XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ.
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
- Cuối năm 1076,qn Tống kéo vào
xâm lược nước ta

2. Cuộc chiến đấu trên phòng
tuyến Như Nguyệt


Löôïc ñoà trận chieán tại phòng tuyến Như Nguyệt (1076 - 1077)


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
- Cuối năm 1076,qn Tống kéo vào xâm
lược nước ta

2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến
Như Nguyệt

- Năm 1077, qn ta đánh nhiều trận nhỏ
cản bước tiến của giặc ở trên bộ
- Qn thủy của chúng bị qn Lý Kế

Ngun chặn đánh 10 trận ở vùng ven biển
nên khơng thể hỗ trợ cánh qn bộ
-Qn Tống phải đóng ở bờ bắc sơng Như
Nguyệt khơng thể tiến vào Thăng Long


Phòng tuyến trên sông Như Nguyệt
Quân Tống nhiều lần tấn công
phòng tuyến để tiến xuống phía
Nam, nhưng bị quân ta đẩy lùi.


Sau nhiều lần tấn công vào phòng tuyến Như
Nguyệt bị thất bại, tình thế quân giặc như thế
nào?
- Địch chán nản, mệt mỏi, ốm đau chết nhiều.
Quách Quỳ ra lệnh: “ Ai bàn đánh sẽ bị chém!”

Nêu nhận xét của em về lực lượng
của quân Tống?
Quân Tống lúc này đã suy yếu


ờm đêm Lý Thường Kiệt cho người vo ngụi
n nh bờn b sụng đọc bài thơ thần :
Nam quc sn h Nam c
Tit nhiờn nh phn ti thiờn th
Nh h nghch l lai xõm phm
Nh ng hnh khan th bi h
Tạm dịch l:

Sụng nỳi nc Nam, vua Nam
Rnh rnh nh phn sỏch tri
C sao l gic sang xõm phm
Chỳng bay s b ỏnh ti bi


Nội dung của bài thơ
gì?
Thái
độ Tống
của như thế
Lý Thường Kiệt chủ độngnói
tiêu
diệt
quân
quân ta và quân địch
nào?
sau khi nghe đọc bài
thơ như thế nào?
Bài thơ giống như một bản
tuyên ngôn độc lập.
Địch hoang mang, lo sợ.
Quân ta phấn khởi hăng háI
tham gia đánh giặc


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ

a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến
Như Nguyệt
- Một đêm cuối xn 1077, Lý Thường Kiệt
cho qn vượt sơng bất ngờ đánh vào doanh
trại của giặc


S«
ng
­¬
Th
ng

§a Phóc

S.

Nh
­ NguyÖt

Çu

S. N

C
S.

Yên Phong

Lý Thường Kiệt

hÞ

ng
Hå

S. T
h
¸
i
B
×nh

S.

THĂNG LONG

S.

c
ô
L

m
a
N

tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến
Như Nguyệt

- Một đêm cuối xn 1077, Lý Thường Kiệt
cho qn vượt sơng bất ngờ đánh vào doanh
trại của giặc

* Kết quả:
- Qn Tống thua to,“ mười phần chết đến
năm sáu phần”
- Qch Qùy chấp nhận giảng hòa rút qn về
nước


Thảo luận nhãm:
Nhãm I,II:
Nªu nguyên nhân thắng lợi
của cuộc kháng chiến?
• Sự chuẩn bị một cách chu
đáo của ta về mọi mặt.
• Sự chỉ huy tài tình của Lý
Thường Kiệt
• Tinh thần đoàn kết với
quyết tâm chiến đấu chống

ngoại xâm của quân và dân
ta.

Nhãm III,IV:
Vì sao ta đang ở trong
thế thắng mà Lý Thường
Kiệt lại chủ trương giảng
hòa?
Đảm bảo mối quan hệ bang
giao hòa hiếu giữa hai nước
sau chiến tranh, không làm
tổn thương danh dự của
nước lớn, bảo đảm hòa bình
lâu dài


tiÕt 16: : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QN
XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1O76 -1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Ngun nhân
b. Nhà Lý chuẩn bị kháng chiến
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến
Như Nguyệt
* Kết quả:
*Ngun nhân thắng lợi
* Ý nghĩa:
- Nhà Tống bỏ mộng xâm lược Đại Việt
- Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt được
giữ vững

• Sự chuẩn bị một cách
chu đáo của ta về mọi
mặt.
• Sự chỉ huy tài tình của
Lý Thường Kiệt, với
cách đánh giặc độc đáo.
• Tinh thần đồn kết với
quyết tâm chiến đấu
chống ngoại xâm của
qn và dân ta.


Thảo luận:
Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của
Lý Thường Kiệt?
- Chủ trương “ tiến công trước để tự vệ”
- Xây dựng phòng tuyến trên sông Như Nguyệt
- Sáng tác bài thơ thần “Nam Quốc sơn hà”,dùng lời thơ để đánh
vào tâm lí chiến đấu của giặc
- Chủ động giảng hòa kết thúc chiến tranh
Nªu vai trß cña c¸c tï tr­ëng d©n téc Ýt ng­êi trong cuéc kh¸ng
chiÕn?