Bài Giảng Giải Quyết Tranh Chấp Thương Mại Ngoài Tòa Án

GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
THƯƠNG MẠI NGOÀI TÒA ÁN

Người soạn thảo: TS. Ngô Huy Cương
Khoa Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội


Khái niệm



1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)

Giải quyết tranh chấp ngoài tòa án là một thuật ngữ
chỉ các hình thức giải quyết tranh chấp do các bên
tranh chấp lựa chọn ngoài hình thức giải quyết tranh
chấp chính thức, công khai của nhà nước
Bao gồm các hình thức:
Thương lượng (negotiation);
Hòa giải (mediation);
Tiểu xét xử (minitrials);
Xét xử bởi bồi thẩm đoàn giản lược (summary jury
trial);
Trọng tài (arbitration);
Hòa giải- trọng tài (mediation-arbitration);

Xét xử tư (private judging)


Thương lượng
 Thỏa hiệp giữa các bên
 Không cần đến sự trợ giúp của bên
ngoài


Hòa giải
 Cần sự trợ giúp của người thứ ba
 Người thứ ba hành động phù hợp với
mong muốn và qui tắc của các bên
tranh chấp
 Người thứ ba giúp các bên tìm kiếm
và lựa chọn giải pháp giải quyết tranh
chấp


Tiểu xét xử
 Pha trộn giữa thương lượng, hòa giải và xét xử
 Luật sư của mỗi bên trình bày vụ việc trước các đại
diện cao cấp của mỗi bên
 Việc trình bày trong giới hạn thời gian, nội dung và
tính chất được định sẵn bởi các bên
 Các bên có thể tìm hiểu vấn đề trước khi trình bày
trong một giới hạn nhất định
 Những người tiến hành giải quyết của các bên có thể
thương lượng trực tiếp hoặc với sự giúp đỡ của người
hòa giải

 Đây là một hình giải quyết tranh chấp tự nguyện và
thường là có tính chất tư nhân


Xét xử bởi bồi thẩm đoàn giản lược
 Tiến hành giải quyết tranh chấp theo thủ
tục giống như tại phòng xử án nhưng giản
lược nhằm mục đích đưa ra những điểm
yếu và điểm mạnh của mỗi bên trong vụ
việc cụ thể
 Việc tiến hành giải quyết bằng việc đưa ra
quyết định xét xử không có sự tư vấn,
không mang tính ràng buộc và chỉ có tính
chất khuyến nghị bởi một số thành viên bồi
thẩm đoàn được mời
 Sau khi ra phán quyết các bên tiến hành
thương lượng


Trọng tài
 Là một bản sao của tòa án nhưng do
tư nhân tiến hành bởi sự tự nguyện
của các bên tranh chấp
 Phán quyết có tính chất ràng buộc


Hòa giải- trọng tài
 Là một hình thức pha trộn giữa hòa
giải và trọng tài
 Trước tiên các bên tiến hành hòa giải

 Nếu không thành vụ việc được
chuyển ngay tới trọng tài


Xét xử tư
 Các bên thuê một thẩm phán xem xét
vụ việc và ra quyết định
 Phụ thuộc vào pháp luật


Phân loại các hình thức giải quyết
tranh chấp ngoài tòa án
 Hình thức các bên tự giải quyết:
+ Thương lượng
+ Hòa giải
+ Tiểu xét xử
 Hình thức ra quyết định phán xử:
+ Trọng tài
+ Hòa giải- Trọng tài
+ Xét xử tư


Các đặc điểm chung của giải quyết
tranh chấp ngoài tòa án







Nhanh chóng
Chi phí thấp
Khuyến khích thương lượng
Kín đáo hơn
Linh động
Được thực hiện bởi các tư nhân


Đặc điểm riêng của các hình thức
ra quyết định phán xử
 Quyết định thông thường có tính ràng
buộc
 Được thực hiện bởi người thứ ba công
bằng


Suy tính khi lựa chọn hình thức giải
quyết tranh chấp ngoài tòa án
 Biết được chi phí đối với việc giải
quyết tranh chấp bằng tòa án
 Cân nhắc nội dung của vụ việc
 Suy tính tới mối quan hệ giữa các bên
trong tranh chấp
 Hiểu biết hệ thống pháp luật của các
nước có liên quan


Các mô hình thương lượng chủ yếu
 Mô hình thỏa hiệp cạnh tranh

(competitive-compromise model)
 Mô hình thương lượng hợp tác
(collaborative negotiation model)


Mô hình thỏa hiệp cạnh tranh
 Đặt hai bên thương lượng đối lập
nhau trên căn bản người chiến thắng
nhận phần hơn hoặc chia công bằng
 Tối đa hóa phần thắng và đồng thời
tối giảm hóa phần thua


Mô hình thương lượng hợp tác
 Đặt trên cơ sở hợp tác với nhau giữa
các bên tranh chấp
 Tiếp cận giải quyết vấn đề giữa các
bên
 Các bên cùng thỏa mãn, không trên
cơ sở thắng thua, tối đa hóa lợi ích
cho tất cả các bên
 Cần sự chủ động và hợp tác


Các mô hình hòa giải chủ yếu
 Hòa giải đơn giản (facilitative
mediation)
 Hòa giải tích cực (evaluative
mediation)

Hòa giải đơn giản
 Hòa giải viên điều hành cuộc hòa giải
 Các bên tiến hành thương lượng
 Hòa giải viên không đưa ra sự đánh
giá về các tình tiết vụ tranh chấp, và
cũng như giải pháp các bên đưa ra
 Dẫn dắt thủ tục và gợi ý các qui tắc
của luật vật chất không có tính chất
ràng buộc


Hòa giải tích cực
 Hòa giải viên là chuyên gia trong lĩnh
vực tranh chấp, chủ động tranh luận
với các bên, cũng như chủ động gợi ý
các giải pháp giải quyết tranh chấp
cho các bên
 Hòa giải viên đánh giá các tình tiết và
các sai trái của vụ việc