DỊ DẠNG MẠCH máu não

DỊ DẠNG MẠCH MÁU NÃO

BS. CKII. CAO THIÊN TƯỢNG


Mục tiêu


Nhận biết các lọai dị dạng, đặc điểm hình ảnh và
biến chứng


Dị dạng mạch máu







Dị dạng động – tĩnh mạch (AVM)
*Cổ điển
Có
shunt
*Dò động tĩnh mạch màng cứng
*Dị dạng tĩnh mạch Galen
Bất thường tĩnh mạch bẩm sinh (Developmental
venous anomaly)
Không
Dị dạng hang
shunt

Dãn mao mạch (capillary telangiectasia)


AVM cổ điển
Shunt động-tĩnh mạch, không có
giường mao mạch
-Động mạch nuôi dãn lớn
-Tĩnh mạch dẫn lưu sơm từ nidus/dãn
 Bẩm sinh
-Thường có mô thần kinh ở giữa
 Gặp bất kì nơi nào ở não và cột
sống
 98% một ổ
-AVM đa ổ thường ở các hội chứng
*Dãn mao mạch xuất huyết di truyền
*Hội chứng phân đoạn động-tĩnh
mạch sọ-mặt (craniofacial
arteriovenous metameric
syndromes-CAMS)



AVM

Nidus = kết thành khối hoặc
nhiều shunt động-tĩnh mạch và
mạch máu loạn sản


Dãn mao mạch xuất huyết di truyền

> 3 AVM đồng thời – hiếm!

Bệnh lý loạn sản mạch máu có di truyền nhiễm sắc thể thường trội


AVM
Rối loạn điểu hòa sinh
mạch tái tạo khuông
mạch máu liên tục
 Đỉnh tuổi 20-40
 Nguy cơ xuất huyết 24% / năm
- ~ 50% có triệu chứng
xuất huyết


CT không cản quang


Phân độ AVM: thang điểm Spetzler-Martin
Kích thước
-Nhỏ (<3cm) = 1
-Trung bình (3-6cm) = 2
-Lớn (>6cm) = 3
 Vị trí
-Không chức năng = 0
-Có chức năng = 1
 Dẫn lưu tĩnh mạch
-Nông = 0
-Sâu = 1


AVM: hình ảnh CT





Xuất huyết
Đóng vôi: 25-30%
Bắt quang
CTA: Dãn động mạch và
tĩnh mạch dẫn lưu

CT cản quang


AVM

CT không cản
quang

Đóng vôi

Xuất huyết


AVM: MRI










Tín hiệu dòng chảy
trống (flow voids): “túi
sâu”
Xuất huyết: Nhòe hình
trên GRE
T2W: tăng tín hiệu
Tăng sinh thần kinh
đệm (gliosis)
Bắt thuốc mạnh
MRA/MRV


AVM


AVM: chụp mạch quy ước
Là phương pháp hình
ảnh tốt nhất
 Cần các hình động mạch
cảnh trong, động mạch
cảnh ngoài và tuần hoàn
cột sống

-27-32% AVM có cấp máu
động mạch kép



AVM: các bất thường đi kèm






Phình mạch liên quan
dòng chảy ở động mạch
nuôi: 10-15%
Phình mạch trong nidus
>50%
“Cướp máu”: thiếu máu
não kế cận


Tăng nguy cơ xuất huyết
Vị trí
-Quanh não thất
-Hạch nền
-Đồi thị
 Động mạch
-Phình mạch ở cuống
-Phình mạch trong nidus
*Khó phát hiện trên MRI

 Tĩnh mạch
-Dẫn lưu tĩnh mạch trung tâm
-Tắc dòng ra tĩnh mạch
-Dãn tĩnh mạch
 Nidus nhỏ



AVM: Điều trị
Thuyên tắc
 Xạ trị: xạ phẫu định vị
-Vùng chức năng
 Phẫu thuật


Phối hợp


Dò động-tĩnh mạch (AVF)
Phân biệt với AVM bởi sự hiện diện của dò động
tĩnh mạch trực tiếp, dòng chảy cao
-AVF màng cứng
-Dò động mạch cảnh xoang hang
-Dị dạng tĩnh mạch Galen



AVF màng cứng
Shunt động-tĩnh mạch trong màng cứng
 10-15% dị dạng mạch máu nội sọ

 2 loại
-Người lớn: Các mạch máu rất nhỏ trong xoang tĩnh
mạch màng cứng bị huyết khối thường gặp ở tuổi
trung niên và tuổi già
*Thường do mắc phải-chấn thương
-Trẻ nhỏ: Nhiều shunt động – tĩnh mạch dòng chảy cao
liên quan một số xoang màng cừng bị huyết khối



DAVF


Phân độ DAVF: phân loại Cognard
Kiểu I: trong thành xoang, dẫn lưu tĩnh mạch phía trước bình
thường
 Kiểu II: trong xoang chính
-A: Dòng ngược vào xoang
-B: Dòng ngược vào tĩnh mạch vỏ: Xuất huyết 10-20%
 Kiểu III: dẫn lưu vỏ não trực tiếp
-40% xuất huyết
 Kiểu IV: dẫn lưu vỏ não trực tiếp + dãn tĩnh mạch
-2/3 xuất huyết
 Kiểu V: Dẫn lưu tĩnh mạch quanh tủy ở cột sống
-Bệnh tủy tiến triển



DAVF
Thường gặp gần đáy sọ

-Xoang ngang thường gặp
nhất
 Tần suất xuất huyết 2-4%
/ năm
 Hiếm khi đóng lại tự phát
-Hầu hết ở type I



Hình ảnh DAVF: CT
Không cản quang: có thể bình thường
Có cản quang: có thể thấy động mạch nuôi màng
cứng ngoằn ngòeo và xoang màng cứng lớn


Hình ảnh DAVF: MRI











Tín hiệu dòng trống xiang
quanh xoang màng cứng.
Xoang màng cứng huyết

khối
Dãn tĩnh mạch vỏ mà không
có nidus nhu mô
T2W: tăng tín hiệu khu trú ở
nhu mô não kế cận
MRA có thể âm tính
MRV: tắc xoang màng cứng,
dòng bàng hệ


DAVF


DAVF: chụp mạch qui ước






Nhiều động mạch nuôi
Thường huyết khối xoang màng cứng liên quan
Dòng chảy đảo ngược ở xoang màng cứng/ tĩnh
mạch vỏ triệu chứng tiến triển, nguy cơ xuất
huyết
Tĩnh mạch màng mềm xung huyết, ngoằn ngòeo
”dạng giả viêm tĩnh mạch”