Phát triển các trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia tại huyện tam nông, tỉnh phú thọ (Tóm tắt trích đoạn)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (879.89 KB, 46 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN NGỌC LUYẾN
PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG,
TỈNH PHÚ THỌ
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2017
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN NGỌC LUYẾN
PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG,
TỈNH PHÚ THỌ
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Hữu Châu
HÀ NỘI - 2017
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn của mình tác giả đã
nhận được sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ quan
hữu quan và bạn bè đồng nghiệp. Với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành
cảm ơn đối với thầy giáo hướng dẫn khoa học: GS, TS. Nguyễn Hữu Châu
người đã tận tình hướng dẫn khoa học, chỉ dẫn và giúp đỡ tác giả trong suốt quá
trình xây dựng đề cương, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp này.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn Ban giám hiệu, Khoa Quản lý giáo dục,
Phòng Sau đại học, các thầy cô giáo trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc
gia Hà Nội đã giảng dạy và tạo mọi điều kiện tốt nhất để tác giả hoàn thành
bản luận văn này.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ,
Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Lãnh đạo, tổ
trưởng chuyên môn các trường THCS trên địa bàn huyện Tam Nông và các
bạn đồng nghiệp, gia đình, người thân đã động viên giúp đỡ và tạo điều kiện
cho tác giả rất nhiều trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Dù đã cố gắng rất nhiều trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài
nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận
được các ý kiến đóng góp chân tình, chỉ dẫn của quý thầy cô giáo và các bạn
đồng nghiệp để tác giả bổ sung hoàn thiện bản luận văn này./.
Tác giả xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 01 năm 2017
TÁC GIẢ
Nguyễn Ngọc Luyến
i
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
CBQL:
Cán bộ quản lý
CSVC:
Cơ sở vật chất
GD&ĐT:
Giáo dục và Đào tạo
GDNN-GDTX:
Giáo dục nghề nghiệp- Giáo dục thường xuyên
GV:
Giáo viên
HĐND:
Hội đồng nhân dân
HS:
Học sinh
QLGD:
Quản lý giáo dục
TCCB:
Tổ chức cán bộ
TH:
Tiểu học
THCS:
Trung học cơ sở
THPT:
Trung học phổ thông
UBND:
Ủy ban nhân dân
XHH:
Xã hội hóa
ii
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục các cụm từ viết tắt ............................................................................ ii
Dạnh mục các bảng ......................................................................................... vii
Danh mục biểu đồ .......................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA ...................................... 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 8
1.1.1. Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu .......................................... 8
1.1.2. Một số đề tài được nghiên cứu tại các địa phương ....................... 10
1.1.3. Một số nhận xét, đánh giá ............................................................. 11
1.2. Chuẩn, chuẩn hóa và phát triển trƣờng THCS theo chuẩn ................... 12
1.2.1. Chuẩn ............................................................................................ 12
1.2.2. Chuẩn hóa ..................................................................................... 13
1.2.3. Chuẩn hóa trong trường phổ thông hiện nay...................................... 14
1.3. Giáo dục THCS trong hệ thống giáo dục Quốc dân ........................... 14
1.3.1. Vị trí của trường trung học cơ sở .................................................. 14
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở ......................................... 14
1.3.3. Định hướng phát triển trường trung học cơ sở ............................. 15
1.3.4. Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ............ 16
1.4. Nội dung quản lý phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia ....... 17
1.4.1. Trường trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia................................. 17
1.4.2. Tiêu chuẩn của trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ....................... 18
1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn
Quốc gia .......................................................................................................... 23
1.5.1. Yếu tố về quản lý nhà nước .......................................................... 23
1.5.2. Yếu tố về kinh tế - xã hội, truyền thống văn hóa, phong tục
tập quán, tâm lý xã hội ............................................................................ 24
1.5.3. Các yếu tố về quản lý nhà trường ................................................. 24
iii
1.5.4. Các yếu tố khác ............................................................................. 25
1.6. Nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong việc phát triển
trƣờng trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ............................................... 26
1.7. Nội dung quản lý phát triển các trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc
gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo ............................................................. 26
1.7.1. Quy hoạch mạng lưới trường, lớp, học sinh ................................. 26
1.7.2. Lập kế hoạch phát triển các trường chuẩn Quốc gia .................... 27
1.7.3. Quy hoạch, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ............. 28
1.7.4. Chế độ chính sách đối với giáo dục .............................................. 29
Kết luận Chƣơng 1 ........................................................................................ 31
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG,
TỈNH PHÚ THỌ............................................................................................. 33
2.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội huyện Tam Nông .................... 33
2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ................................................. 33
2.1.2. Tình hình kinh tế - văn hóa xã hội ................................................ 34
2.2. Tình hình giáo dục trên địa bàn huyện Tam Nông ............................. 36
2.2.1. Về quy mô mạng lưới trường, lớp học.......................................... 36
2.2.2. Về các điều kiện phục vụ hoạt động giáo dục .............................. 37
2.2.3. Về thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ........ 38
2.2.4. Về chất lượng giáo dục ................................................................. 39
2.3. Đánh giá quá trình phát triển các trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc
gia tại huyện Tam Nông và những thành tựu đạt đƣợc ............................ 41
2.3.1. Đánh giá chung ............................................................................. 41
2.3.2. Những thành tựu đạt được ............................................................ 41
2.4. Thực trạng các trƣờng THCS huyện Tam Nông hiện nay so với 5
tiêu chuẩn của trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia..................................... 42
2.4.1. Tiêu chuẩn 1 - Tổ chức và quản lý nhà trường ............................. 42
2.4.2. Tiêu chuẩn 2 - Cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên................ 47
2.4.3. Tiêu chuẩn 3 - Chất lượng giáo dục.............................................. 51
2.4.4. Tiêu chuẩn 4 - Tài chính, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ........ 54
iv
2.4.5. Tiêu chuẩn 5 - Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội ....... 57
2.5. Đánh giá chung về thực trạng các trƣờng theo 5 tiêu chuẩn
trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia............................................................... 58
2.6. Những tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại trong phát triển
các trƣờng THCS đạt chuẩn quốc gia tại huyện Tam Nông ..................... 59
2.7. Thực trạng phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia với vai
trò của Phòng Giáo dục và Đào tạo ............................................................. 61
2.8. Những vấn đề cấp thiết cần giải quyết nhằm phát triển trƣờng
THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông ....................................... 63
Kết luận Chƣơng 2 ........................................................................................ 64
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CƠ BẢN PHÁT TRIỂN CÁC
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI
HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ ................................................... 65
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển trƣờng THCS đạt
chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ................................. 65
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu quản lý ............................................................ 65
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ ................................................... 65
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khả thi ............................................. 65
3.1.4. Đảm bảo công khai, dân chủ ......................................................... 66
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả, phát triển bền vững ................................. 66
3.2. Một số biện pháp phát triển các trƣờng trung học cơ sở đạt
chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ................................. 66
3.2.1. Tạo sự đồng thuận trong các lực lượng về ý nghĩa và tầm
quan trọng của công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ... 67
3.2.2. Rà soát, đánh giá thực trạng các trường theo 5 tiêu chuẩn
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia........................................................... 70
3.2.3. Lập kế hoạch; theo dõi, đôn đốc thực hiện kế hoạch xây dựng
trường THCS đạt Chuẩn quốc gia........................................................... 72
3.2.4. Chuẩn bị đội ngũ Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường
đáp ứng yêu cầu cán bộ quản lý trường THCS đạt chuẩn Quốc gia....... 77
v
3.2.5. Chuẩn bị đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu của trường đạt
chuẩn Quốc gia........................................................................................ 81
3.2.6. Quản lý, xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị nhà trường .................. 84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 87
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất...... 89
Kết luận Chƣơng 3 ........................................................................................ 93
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 100
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 104
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Tổng hợp trường, lớp, học sinh (năm học 2015-2016)............ 36
Bảng 2.2.
Tổng hợp tình hình cơ sở vật chất (năm học 2015-2016)........ 37
Bảng 2.3.
Tổng hợp tình hình đội ngũ (năm học 2015-2016).................. 38
Bảng 2.4.
Chất lượng giáo dục 10 trường THCS chưa đạt chuẩn............ 40
Bảng 2.5.
Số trường học đạt chuẩn Quốc gia tính đến tháng 6/2016 ...... 42
Bảng 2.6.
Tình hình lớp, học sinh cấp THCS trong 5 năm gần đây ........ 43
Bảng 2.7.
Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn l.................................. 46
Bảng 2.8.
Tổng hợp tình hình cán bộ quản lý năm học 2015 - 2016 ....... 47
Bảng 2.9.
Tổng hợp tình hình giáo viên năm học 2015 - 2016................ 48
Bảng 2.10.
Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 2 ................................. 50
Bảng 2.11.
Kết quả xếp loại học lực cấp THCS ........................................ 51
Bảng 2.12.
Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 3 ................................. 53
Bảng 2.13.
Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 4 ................................. 55
Bảng 2.14.
Tổng hợp kết quả thực hiện 5 tiêu chuẩn................................. 59
Bảng 3.1.
Tổng hợp kết quả khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của
các biện pháp............................................................................ 89
vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Minh họa về tính khả thi của các biện pháp ............................ 90
Biểu đồ 3.2: Minh họa về tính cần thiết của các biện pháp .......................... 91
viii
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước; sự học vẫn là
cao quý nhất ở đời, không đời nào là không được coi trọng, và đời sau càng
phát triển hơn, nâng cao hơn, quy mô hơn đời trước. Ngày nay, Đảng và Nhà
nước ta coi sự nghiệp giáo dục là quốc sách, bởi giáo dục và đào tạo là nền
tảng, là động lực của sự phát triển kinh tế, xã hội ở nước ta. Chính vì vậy dạy
chữ phải dạy đạo làm người, đào tạo nên những con người có đức, có tài.
Nhận thức tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển
của đất nước, Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ “Phát triển giáo dục và đào tạo
là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ
bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[17].
Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc trong thời kỳ đổi mới, đặc
biệt Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI nêu rõ “Phát triển giáo dục là
quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam
theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” [19].
Báo cáo chính trị trình Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ; phát huy
vai trò quốc sách hàng đầu của giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ đối với
sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước” [19].
Luật Giáo dục 2005 nêu rõ “Phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu
phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ khoa học công nghệ, củng cố quốc phòng,
an ninh; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa” [29; 30].
Nhìn lại sau 30 năm đổi mới, giáo dục nước ta đã đạt được những thành
1
tựu to lớn, quy mô, mạng lưới trường, lớp được mở rộng, phù hợp hơn; chất
lượng giáo dục được nâng lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội; cơ sở vật
chất, thiết bị nhà trường được đầu tư khang trang hơn, theo hướng chuẩn hóa,
hiện đại hóa; công nghệ thông tin đã được ứng dụng nhanh, mạnh mẽ trong
những năm gần đây. Tuy nhiên, chất lượng giáo dục còn nhiều yếu kém, bất
cập, hiệu quả giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực
phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước. Muốn vậy, cần phát triển mạnh giáo
dục đào tạo, cùng với khoa học công nghệ, tạo nên những con người có đủ
năng lực phẩm chất, tri thức góp phần xây dựng đất nước; để làm được điều đó
phải tiếp tục đầu tư, đầu tư có trọng điểm, có hiệu quả cho giáo dục đào tạo
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó xây dựng trường chuẩn Quốc gia
là một nội dung quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia thực chất là xây dựng cơ sở
vật chất, trang thiết bị, phương tiện, kỹ thuật dạy học, con người,... vv theo
hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; nội dung này hiện đã được cụ
thể hóa trong các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ; vì vậy, công tác xây
dựng trường học đạt chuẩn Quốc gia dần trở thành nhiệm vụ chính trị
thường xuyên, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả
giáo dục và đào tạo.
Muốn vậy, Ngành giáo dục phải phát triển cho được hệ thống các
trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa để đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ
đặt ra, và cần đạt tới các tiêu chuẩn cần thiết để đảm bảo chất lượng, hiệu quả
giáo dục đáp ứng yêu cầu của xã hội, thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước; đưa giáo dục nước ta chủ động hội nhập với các nước
trong khu vực và trên thế giới.
Nhằm cụ thể hóa các chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước về xây
dựng nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; Ngành
Giáo dục chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ngành, các địa phương ban hành nhiều
văn bản pháp quy đưa vào thực hiện, tạo sự đồng bộ trong quản lý, điều hành,
là cơ sở cho việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, đó là:
2
- Thông tư 47/2012/TT-BGD&ĐT ngày 07/12/2012 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo Ban hành Quy chế công nhận trường trung học cơ sở,
trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học đạt chuẩn
Quốc gia [14];
- Quyết định số 1221/QĐ-BYT, ngày 18/4/2000 của Bộ Y tế về vệ sinh
trường học;
- Thông tư liên tịch số 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT ngày
16/6/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y
tế hướng dẫn tiêu chuẩn bàn ghế học sinh trường tiểu học, trường trung học
cơ sở, trường trung học phổ thông;
- Thông tư 29/2009/TT-BGD&ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo Ban hành quy định chuẩn hiệu trưởng trường trung học
cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học [11].
- Thông tư 30/2009/TT-BGD&ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo Ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung
học cơ sở, trung học phổ thông [12].
Trong xây dựng, phát tiển trường học đạt chuẩn Quốc gia nói chung,
xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia nói riêng trên địa bàn tỉnh Phú
Thọ, giai đoạn 2010-2015 đã đạt được những kết quả nhất định, tính đến hết
tháng 6/2016 toàn tỉnh Phú Thọ có 580 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỉ lệ
63,1%. Số trường đạt chuẩn Quốc gia ngày càng tăng góp phần thay đổi diện
mạo nhà trường, nhiều CSVC trang thiết bị dạy học đạt chuẩn, chất lượng
giáo dục có nhiều bước chuyển biến rõ rệt; đã tạo được phong trào và là động
lực huy động mọi lực lượng xã hội cùng tham gia hoạt động giáo dục [32].
Đối với Huyện Tam Nông công tác xây dựng trường học đạt chuẩn
Quốc gia chưa đạt như mong muốn, do nhiều nguyên nhân như: vị trí phân bố
dân cư, dân cư sống không tập trung, cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật không
đồng bộ, còn trên 70% dân số sống bằng nông nghiệp, điều kiện kinh tế-xã
hội của địa phương, của nhân dân trên địa bàn còn gặp rất nhiều khó khăn.
3
Toàn huyện có 59 trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở (trong đó: MN
20 trường, TH 20 trường, THCS 19 trường), tính đến tháng 6/2016, toàn
huyện mới chỉ đạt 38/59 trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở đạt chuẩn
Quốc gia, đạt tỷ lệ 64,0%; trong đó: 13/20 trường mầm non, chiếm tỷ lệ 65,0%
(11 trường đạt mức độ I, 02 trường đạt mức độ II); 16/20 trường tiểu học,
chiếm tỷ lệ 80,0%; 9/19 trường THCS, chiếm tỷ lệ 47,0% [26].
Thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/HU ngày 31/3/2016 của Huyện ủy
Tam Nông; Kế hoạch số 402/KH-UBND ngày 08/4/2016 của UBND huyện
Tam Nông về xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2016 2020; đến nay, đã có ít nhất 05 trường THCS đăng ký phấn đấu xây dựng để
đạt chuẩn Quốc gia, sẽ nâng số trường đạt chuẩn Quốc gia toàn huyện lên
14/19 trường, đạt tỷ lệ 73,7% dự kiến vào năm 2020 [38].
Thực tiễn xây dựng, phát triển các trường đạt chuẩn Quốc gia; Tam
Nông đã rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu từ chính những đơn vị
trong huyện; tuy nhiên, khi triển khai nhân rộng lại gặp r ấ t nhiều khó khăn,
vướng mắc mà trong đó chưa làm rõ vai trò, trách nhiệm của Phòng
GD&ĐT; để từ đó, đề xuất những biện pháp phù hợp, khả thi cao, khắc phục
được những tồn tại, hạn chế, những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện
các nội dung quản lý của Phòng GD&ĐT; là chuyên viên Phòng GD&ĐT và
cũng đã có thời gian trực tiếp tham gia công tác quản lý tại một số đơn vị xây
dựng trường đạt chuẩn Quốc gia nên tôi mạnh dạn chọn đề tài “Phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ” làm
luận văn cao học của mình.
Qua đề tài này, tôi hy vọng và tin tưởng rằng, kết quả nghiên cứu sẽ chỉ
ra những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong nội dung quản lý, phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng GD&ĐT; các biện pháp được đề
cập trong luận văn là cơ sở để các nhà quản lý tham khảo, nhằm phát huy
những kết quả đạt được, có thể đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia; đồng thời đưa ra những khuyến nghị cần thiết đối với các
4
nhà trường, các cấp quản lý về một số vướng mắc trong duy trì, phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu, phân tích làm rõ những vấn đề mang
tính lý luận về chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của tỉnh, của
huyện; các văn bản pháp quy về giáo dục, giáo dục THCS, về công tác xây
dựng trường đạt chuẩn Quốc gia; thông qua việc điều tra, khảo sát, so sánh
thực tiễn tại địa phương; đề xuất biện pháp phát triển các trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác phát triển các trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phát triển các trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo.
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp phát triển các trường THCS
đạt chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo.
Có nhiều cách để tiếp cận về phát triển các trường trung học cơ sở
nhưng luận văn tiếp cận theo hướng phát triển nhân rộng thêm để đạt mục
tiêu chung, nhưng phải phát huy được hiệu quả và phát triển bền vững trường
THCS đạt chuẩn Quốc gia.
- Khách thể điều tra: Chuyên viên phòng THPT-Sở GD&ĐT Phú Thọ;
Lãnh đạo, một số phòng ban chuyên môn thuộc UBND huyện; Lãnh đạo, cán
bộ, chuyên viên phòng GD&ĐT; Chủ tịch UBND các xã, thị trấn; cán bộ
quản lý, tổ trưởng chuyên môn 19 trường THCS trên địa bàn huyện.
5. Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi đặt ra cho nghiên cứu của luận văn này là: Vai trò của Phòng
Giáo dục và Đào tạo trong việc đề xuất các biện pháp quản lý phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ?. Và những biện pháp nào có tính khả thi
5
cao, mang lại hiệu quả để có thể phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc
gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ?.
6. Giả thuyết khoa học
Sau khi được công nhận đạt chuẩn quốc gia, các trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ nhìn chung đã đáp ứng tốt
các yêu cầu về chất lượng, hiệu quả giáo dục, yêu cầu của xã hội, của Nhân
dân, phụ huynh học sinh; tuy nhiên, việc phát triển các trường đạt chuẩn quốc
gia trên địa bàn cũng còn có những tồn tại, hạn chế nhất định. Đề xuất và áp
dụng biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia phù hợp hơn
với bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay và điều kiện thực tiễn của địa phương,
các nhà trường sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của trường đạt
chuẩn, từ đó góp nâng cao chất lượng giáo dục.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu đã đề ra, đề tài sẽ tập trung nghiên
cứu những nhiệm vụ chính sau đây:
7.1. Tìm hiểu, phân tích những cơ sở lý luận, căn cứ pháp lý, các văn
bản của tỉnh, của huyện liên quan đến xây dựng, phát triển trường THCS đạt
chuẩn Quốc gia; phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng trường
THCS đạt chuẩn Quốc gia.
7.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng các trường THCS trên địa bàn (bao
gồm cả trường đã đạt chuẩn và chưa đạt chuẩn) so với các tiêu chuẩn đã quy
định; những nội dung quản lý, phát triển các trường đạt chuẩn Quốc gia của
Phòng GD&ĐT trên địa bàn huyện.
7.3. Chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong nội dung quản lý của Phòng
GD&ĐT; đề xuất những biện pháp mang tính khả thi nhằm phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
8. Những đóng góp của đề tài
Hệ thống hóa cơ sở lý luận, các văn bản của tỉnh, của huyện liên quan
đến xây dựng, phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia.
Làm rõ thực trạng, phát hiện những hạn chế, phân tích nguyên nhân của
6
những hạn chế; là căn cứ đề xuất biện pháp nhằm xây dựng, phát triển các
trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
9. Các phƣơng pháp nghiên cứu
9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Các tài liệu chuyên khảo liên quan tới giáo dục cấp trung học cơ sở và
trường chất lượng cao;
- Các tài liệu liên quan đến công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia.
9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, các văn bản
hướng dẫn của các Bộ, Ngành, tỉnh, huyện, các công trình khoa học có liên
quan nhằm phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hoá các vấn đề lí luận, cơ
sở pháp lý về phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia;
- Điều tra, khảo sát thực tế bằng phiếu hỏi, thu thập thông tin, xử lý số liệu;
- Phỏng vấn trực tiếp, tham khảo ý kiến chuyên gia;
- Nghiên cứu thực tế, tổng kết kinh nghiệm từ các trường THCS đã đạt
chuẩn, chưa đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ;
- Kế hoạch xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia của tỉnh Phú Thọ,
huyện Tam Nông;
- Các báo cáo tổng kết, đánh giá xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia
hằng năm của huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
9.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ
Phương pháp thống kê toán học, sử lý số liệu.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển các trường THCS đạt chuẩn
Quốc gia.
Chương 2: Thực trạng phát triển các trường THCS đạt chuẩn quốc gia
tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Một số biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn
Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
7
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Xuất phát từ vai trò của nguồn nhân lực giáo dục và việc phát triển nhà
trường theo hướng chuẩn hóa nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chất
lượng giáo dục; hiện nay, trong lĩnh vực quản lý giáo dục đã có nhiều công
trình nghiên cứu về quản lý, phát triển nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện
đại hóa đáp ứng môi trường giáo dục cao, an toàn, thân thiện. Các công trình
nghiên cứu tiếp cận theo nhiều hướng khác nhau: Nghiên cứu lý luận (khái
niệm, bản chất, mô hình, điều kiện, các yếu tố ảnh hưởng,...); Nghiên cứu thực
tiễn quản lý phát triển các nhà trường (đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân
viên, cơ sở vật chất,...). Hình thức của các công trình nghiên cứu dưới các hình
thức khác nhau: Hội thảo khoa học, báo cáo khoa học, bài báo khoa học đăng
tải trên các tạp chí khoa học trong và ngoài nước; Các công trình nghiên cứu
dưới góc độ đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục. Phát triển
các trường đạt chuẩn Quốc gia có thể kể ra một số công trình nghiên cứu sau:
1.1.1. Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu
Công trình nghiên cứu khoa học: “Xây dựng trường THCS đạt chuẩn
quốc gia giai đoạn 2001-2010” của tác giả Hà Thế Truyền (Học viện QLGD)
đã tập trung làm rõ mục tiêu, một số kết quả xây dựng trường chuẩn quốc gia
và giải pháp thực hiện. Theo tác giả, đây là một chủ trương đúng đắn của
Đảng, Nhà nước nhằm từng bước xây dựng nhà trường theo hướng chuẩn
hóa, hiện đại hóa; từng bước đưa các hoạt động giáo dục toàn diện của nhà
trường đi vào kỷ cương, nền nếp, nâng cao chất lượng dạy và học. Để thực
hiện mục tiêu trên, ngoài việc làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng
trong toàn ngành và xã hội về công tác xây dựng trường chuẩn Quốc gia, mỗi
địa phương phải xây dựng đề án cụ thể trình cấp ủy Đảng, chính quyền; làm
8
cho công tác này trở thành nhiệm vụ chính trị của các cấp chính quyền; mặt
khác làm tốt khâu quy hoạch đất đai và huy động các nguồn lực của xã hội
đầu tư cho giáo dục; mỗi địa phương cần có kế hoạch chỉ đạo cụ thể, tập trung
xây dựng một số trường chuẩn Quốc gia làm mẫu và tạo đà chung, kết hợp
với chương trình kiên cố hóa trường lớp để xây dựng trường chuẩn Quốc gia,
phấn đấu các trường xây mới đều theo tiêu chuẩn trường chuẩn Quốc gia [36].
Tác giả Lưu Đức Hạnh (Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa) trong bài viết:
“một số vấn đề rút ra từ công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia bậc
trung học”[21], đã tập trung đánh giá một số điểm căn bản tăng cường nghiên
cứu lý thuyết và kinh nghiệm xây dựng các chương trình giáo dục để đạt
chuẩn quốc gia rút ra từ công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia
và nêu lên một số định hướng và nội dung hoạt động cơ bản trong xây dựng
trường chuẩn quốc gia để nâng cao chất lượng giáo dục.
Trong nội dung đánh giá, tác giả đã đánh giá các trường trung học đạt
chuẩn và các trường trung học chưa đạt chuẩn quốc gia theo 5 tiêu chuẩn của
trường trung học đạt chuẩn quốc gia; trên cơ sở đánh giá ưu, nhược điểm.
Tác giả đã nêu lên hai định hướng và những nội dung hoạt động cơ bản
của công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia, đó là:
Hai định hướng cơ bản là:
- Hướng nhìn của cấp quản lý, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong ngành là
xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, gồm 3 nội dung cơ bản:
+ Tất cả các nhà trường, căn cứ vào hiện trạng để đặt kế hoạch xây dựng;
+ Chống tư tưởng trông chờ về tiêu chuẩn cơ sở vật chất thiết bị, chống
thái độ bất lực trước chỉ tiêu về chất lượng văn hóa, chống các tác nhân phá
chuẩn trong quản lý, hoạt động giáo dục;
+ Mục tiêu của các nhà trường là: Kiên cố hóa, chuẩn hóa, hiện đại
hóa; các trường tùy theo điều kiện của mình để xác định bước đi cụ thể;
- Hoàn chỉnh và thực hiện Đề án xây dựng trường trung học đạt chuẩn
Quốc gia cấp tỉnh. Là căn cứ định hướng, định vị, định hướng kế hoạch, giải
9
pháp, tổ chức thực hiện. Tác giả cũng nêu lên hai nội dung hoạt động chính để
xây dựng trường trung học đạt chuẩn Quốc gia, đó là:
+ Giáo dục phải chịu trách nhiệm thực hiện các tiêu chuẩn: Tổ chức
nhà trường; CBQL, GV, NV, chất lượng giáo dục, xã hội hóa giáo dục.
+ Xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục.
1.1.2. Một số đề tài được nghiên cứu tại các địa phương
Tuy không nhiều, công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia cũng là
đề tài đã được một số tác giả đề cập trong các luận văn thạc sĩ chuyên ngành
quản lý giáo dục; phạm vi nghiên cứu ở các cấp học của các tỉnh (thành phố),
các quận (huyện) trong cả nước như:
Tác giả Nguyễn Thành Nguyện: “Các biện pháp chỉ đạo của Trưởng
phòng GD&ĐT đối với công tác xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia
ở huyện Càng Long thuộc tỉnh Trà Vinh trong giai đoạn hiện nay”.
Tác giả Nguyễn Hữu Tựu: “Biện pháp quản lý công tác xã hội hoá giáo
dục để xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở tỉnh Quảng Nam”.
Tác giả Tạ Quốc Tịch: “Xây dựng trường trung học cơ sở đạt chuẩn
Quốc gia ở huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá”.
Tác giả Giáp Hồng Hiệu "Quản lý xây dựng trường trung học cơ sở đạt
chuẩn quốc gia ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang".
Tác giả Nguyễn Văn Tuế “Biện pháp phát triển trường Trung học phổ
thông đạt chuẩn quốc gia của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010-2015”.
Tác giả Hồ Thị Mỹ Duyên “Một số giải pháp của hiệu trưởng xây dựng
đội ngũ giáo viên trường THPT Châu Thành A tỉnh Bến Tre giai đoạn 20052010 theo trường chuẩn Quốc gia”.
Các tác giả đã đi sâu nghiên cứu lý luận, cơ sở pháp lý, khảo sát thực
trạng, đề xuất các biện pháp đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm quý
báu để xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của địa phương mình;
đồng thời có những đề xuất, kiến nghị với Bộ, Ngành, địa phương kịp thời
điều chỉnh cho phù hợp trong tổ chức thực hiện.
10
Các biện pháp được đưa ra của mỗi tác giả nhằm xây dựng, phát triển
trường trung học đạt chuẩn Quốc gia có sự khác nhau; dù cơ cấu tổ chức bộ
máy trong hệ thống giáo dục là giống nhau, nhưng trong quá trình hoạt động
lại rất đa dạng và phong phú phụ thuộc rất nhiều yếu tố. Bởi lẽ, mỗi địa
phương sẽ có thế mạnh riêng, những điểm khác biệt riêng về điều kiện địa lý,
kinh tế, xã hội, thực trạng giáo dục...vv. Vì vậy, việc nghiên cứu thực tế ở các
trường THCS của mỗi địa phương nhằm đưa ra các biện pháp phù hợp là hết
sức cần thiết.
Thực tiễn cho thấy, trên địa bàn huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ hiện
chưa thấy có tác giả nào nghiên cứu, hay có những đánh giá chuyên sâu về
vấn đề này; do vậy, trong giới hạn nghiên cứu của đề tài, chúng tôi mong
muốn đưa ra một số biện pháp quản lý của Phòng GD&ĐT trong việc phát
triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia phù hợp với đặc điểm tình hình
phát triển kinh tế - xã hội của huyện nhà trong giai đoạn hiện nay.
1.1.3. Một số nhận xét, đánh giá
Hiện nay, chuẩn Quốc gia về trường học được coi như thước đo để
đánh giá điều kiện tiêu chuẩn về CSVC, thiết bị nhà trường, hình thức hoạt
động và hiệu quả đạt được của các cấp độ nhà trường (chuẩn và chưa đạt
chuẩn); trên cơ sở đó thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Từ thực tiễn, thành tựu của giáo dục thế giới trong những năm qua đã
chứng minh sự đúng đắn và tính ưu việt, sự cần thiết của việc áp dụng các tiêu
chuẩn quốc tế phân để loại giáo dục; qua đó giúp cho giáo dục Việt Nam dần
tiếp cận với các tiêu chuẩn chung của thế giới, sớm tiếp cận, hòa nhập với nền
giáo dục tiên tiến của các nước trong khu vực và trên thế giới.
Đến nay, xây dựng trường học đạt chuẩn Quốc gia đã được cụ thể hóa
trong các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, và dần trở
thành nhiệm vụ chính trị của cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương, các
nhà trường. Việc xây dựng, phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia để
11
đảm bảo tổ chức các hoạt động giáo dục có chất lượng toàn diện theo hướng
chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; giữ vững và phát huy những thành tựu
của giáo dục tiểu học, thực hiện giáo dục phổ cập THCS, tạo tiền đề nhằm
tiếp cận với trình độ phát triển của trường trung học của các nước tiên tiến
trong khu vực và trên thế giới.
1.2. Chuẩn, chuẩn hóa và phát triển trƣờng THCS theo chuẩn
Trong xã hội hiện nay, các thuật ngữ “Chuẩn” và “Chuẩn hoá” được
phát triển và công nhận bởi các ủy ban chuẩn được công nhận trên thế giới.
Các tổ chức thực hiện công việc này gọi là Standards Development
Organization (SDO). Định nghĩa tiêu chuẩn được nhiều quốc gia và tổ chức
công nhận rộng rãi do tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) đưa ra [Internet].
1.2.1. Chuẩn
Đại từ điển bách khoa toàn thư thế giới Bruitannica - 2002 định nghĩa
chuẩn là cái được xác lập bởi quyền lực, tập quán hoặc sự thỏa thuận chung để
làm mẫu mực hoặc vật so sánh hoặc là cái được đặt ra và xác lập bởi quyền lực
để làm luật lệ (quy tắc) đo lường số lượng, trọng lượng, giá trị hoặc chất lượng.
Tác giả Đặng Thành Hưng cho rằng “Chuẩn là mẫu lý thuyết có tính
chất nguyên tắc, tính công khai và tính xã hội hóa, được đặt ra bằng quyền
lực hành chính hoặc chuyên môn, bao gồm những yêu cầu, tiêu chí, quy định
kết hợp lôgíc với nhau một cách xác định, được dùng làm công cụ để xác
minh sự vật, làm thước đo đánh giá hoặc so sánh các hoạt động, công việc,
sản phẩm...trong lĩnh vực nào đó, có khuynh hướng điều chỉnh những sự vật
này theo nhu cầu, mục tiêu mong muốn của chủ thể quản lý hoặc chủ thể sử
dụng công việc, sản phẩm, dịch vụ” [23].
- Nội dung, tính pháp lý và phạm vi áp dụng của chuẩn:
+ Nội dung có chuẩn kích thước và chuẩn chất lượng;
+ Tính pháp lý có chuẩn bắt buộc và chuẩn khuyến nghị;
+ Phạm vi áp dụng chuẩn có chuẩn quốc gia, chuẩn quốc tế và chuẩn nội bộ.
- Những yêu cầu cơ bản của chuẩn:
12
+ Chuẩn phải có tính năng kỹ thuật và thể hiện tính năng đó khi áp
dụng nó trong lĩnh vực tương ứng, có tác dụng quy cách hóa tất cả những sự
vật cùng loại;
+ Chuẩn phải có hiệu lực tương đối ổn định cả phạm vi lẫn thời gian áp
dụng, không luôn luôn thay đổi được;
+ Chuẩn bất kỳ nào cũng phải là trình độ dung hòa, cân nhắc và lựa
chọn giữa những tiêu chí, quy định, yêu cầu cao hơn nó và những tiêu chí,
quy định, yêu cầu đã được thực thi trên thực tế lúc đó;
+ Chuẩn áp dụng cho các vật phẩm, các đối tượng tự nhiên, các quá
trình và hoạt động vật chất thường có tính cụ thể và chức năng định lượng cao
hơn nhiều so với chuẩn áp dụng cho con người, các quá trình và hiện tượng
xã hội; các hoạt động tinh thần;
+ Chuẩn cụ thể nào đó luôn luôn là bộ phận hoặc là hệ lớn hơn chưa
những chuẩn khác có liên quan…vv.
- Từ điển tiếng Việt thông dụng giải thích chuẩn như sau [Internet]:
+ Cái được chọn làm mốc để dọi vào, để đối chiếu mà làm cho đúng;
+ Vật chọn làm mẫu đơn vị đo lường;
+ Cái được xem là đúng với quy định, với thói quen xã hội.
Như vậy, Chuẩn là yêu cầu, tiêu chí có tính nguyên tắc, công khai và
mang tính xã hội được đặt ra bởi quyền lực hành chính và cả chuyên môn để
làm thước đo đánh giá trình độ đạt được về chất lượng, hoạt động công việc,
sản phẩm, dịch vụ... trong lĩnh vực nhất định theo mong muốn của chủ thể
quản lý nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng.
1.2.2. Chuẩn hóa
Chuẩn hóa là quá trình đưa chuẩn vào quá trình thực hiện các nội dung
cụ thể của một hoạt động hay một quá trình hoạt động nhằm làm cho đối
tượng đạt được chuẩn mong muốn theo một quy trình thủ tục.
Chuẩn hóa trong giáo dục được định nghĩa: “Chuẩn hóa trong giáo dục
là những quá trình cần thiết làm cho các sự vật, đối tượng trong lĩnh vực giáo
13
dục đáp ứng được các chuẩn đã ban hành và đã được áp dụng chính thức cho
giáo dục để tạo thuận lợi hơn cho tiến bộ và phát triển giáo dục. Chuẩn hóa
trong giáo dục cũng có những chức năng cơ bản là định hướng quản lý giáo
dục, quy cách hóa các sản phẩm, nguồn lực, phương tiện, hoạt động giáo dục,
tạo môi trường chính thức cho sự phát triển giáo dục” [23].
1.2.3. Chuẩn hóa trong trường phổ thông hiện nay
+ Đội ngũ và chất lượng giáo viên;
+ Nhân sự, bộ máy quản lý, nghiên cứu-thông tin giáo dục;
+ Trường sở và hạ tầng vật chất-kỹ thuật nhà trường;
+ Quá trình và hoạt động giáo dục;
+ Các công cụ hành chính, chiến lược và chính sách giáo dục.
Như vậy, Chuẩn hóa là quá trình đưa chuẩn vào quá trình thực hiện các
nội dung cụ thể của một hoạt động hay một quá trình hoạt động nhằm làm cho
đối tượng đạt được chuẩn mong muốn theo một quy trình thủ tục.
1.3. Giáo dục THCS trong hệ thống giáo dục Quốc dân
1.3.1. Vị trí của trường trung học cơ sở
Trường THCS là một thành tố trong hệ thống GD quốc dân, có vị trí
quan trọng trong GD thế hệ tương lai của đất nước; hình thành và hoàn thiện
nhân cách HS và có những hiểu biết ban đầu về khoa học kỹ thuật.
Điều 2, Điều lệ trường Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ
thông và trường phổ thông có nhiều cấp học Ban hành kèm theo Thông tư
12/2011/TT-BGDĐT quy định: “Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ
thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài
khoản và con dấu riêng” [13, tr1].
Giáo dục THCS được thực hiện trong 04 năm học, từ lớp sáu cho đến
lớp chín. Học sinh vào học lớp sáu phải hoàn thành chương trình tiểu học, có
tuổi là mười một [13].
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở
Điều 27, Luật GD năm 2005 nêu rõ: “Giáo dục THCS nhằm giúp HS
14
củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học; có học vấn phổ
thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng
nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào
cuộc sống lao động" [29].
Mục tiêu QL của trường THCS tập trung vào các nội dung căn bản sau:
- Mục tiêu về kế hoạch phát triển số lượng từng lớp, học sinh;
- Mục tiêu về chất lượng GD toàn diện, chất lượng hạnh kiểm, học lực
và các mặt GD khác;
- Mục tiêu về xây dựng đội ngũ cán bộ giáo viên;
- Mục tiêu về xây dựng CSVC, trang thiết bị trường học;
- Mục tiêu xây dựng hệ thống chính trị quản lý nhà trường;
- Mục tiêu tăng cường về quản lý;
- Mục tiêu xã hội hóa giáo dục;
- Mục tiêu về bồi dưỡng đội ngũ GV giỏi, HS giỏi;
- Mục tiêu về kế hoạch xây dựng trường chuẩn Quốc gia.
1.3.3. Định hướng phát triển trường trung học cơ sở
Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình
thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định
hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,
chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin
học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát
triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời. Hoàn thành
việc xây dựng chương trình giáo dục phổ thông giai đoạn sau năm 2015. Bảo
đảm cho học sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ thông
nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học
phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ
thông có chất lượng. Nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, thực hiện giáo
dục bắt buộc 9 năm từ sau năm 2020 [Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo].
15
