KINH TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

ThS. Nguyễn Dũng Anh
Phó Trưởng khoa Kinh tế
Học viện Chính trị khu vực III


I. Một số vấn đề lý luận và thực
tiễn về kinh tế thị trường
II. Kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam


I. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về
kinh tế thị trường

1. Thị trường, cơ chế thị trường
a. Thị trường là bộ phận quan
trọng của KTTT, nó phản ảnh tổng
hợp giữa các bộ phận của nền kinh
tế quốc dân, giữa khả năng cung
cầu hàng hoá của xã hội.


Theo Mác và Ăngghen: “Thị trường
có nghĩa là lĩnh vực trao đổi, nó
gắn liền với phân công lao động xã
hội...hễ ở đâu và khi nào có phân
công lao động xã hội và sản xuất

hàng hoá thì ở đó và khi đó có thị
trường”


Có nhiều nước quan niệm
khác nhau về thị trường:

-

Đức
Trung Quốc
Thái Lan
Việt Nam


Theo quan õióứm cuớa C.Maùc,
ngghen vaỡ dổồùi goùc õọỹ
KTCT: Thở trổồỡng laỡ tọứng hoaỡ
caùc mọỳi quan hóỷ mua baùn
trong xaợ họỹi, õổồỹc hỗnh
thaỡnh do nhổợng õióửu kióỷn
lởch sổớ, kinh tóỳ, xaợ họỹi nhỏỳt

nh.


Câu hỏi thảo luận:
Theo anh (chị) thị trường
có những đặc trưng gì?

ĐẶC TRƯNG CỦA THỊ TRƯỜNG

Thứ nhất, giá cả là công cụ quan
trọng để kích thích các hoạt động
kinh tế.
Thứ hai, có sự cạnh tranh gay gắt
Thứ ba, thị trường phát triển
hoàn chỉnh là một thể thống nhất
không chia cắt giữa các vùng, miền,
giữa thị trường trong nước và thị
trường thế giới.


b. Cơ chế thị trường
Là cơ chế tự điều chỉnh các cầu nối của
nền kinh tế bằng các quy luật, các quan
hệ kinh tế của thị trường như: quy luật
giá trị, quy luật lưu thông tiền tệ, quan
hệ cung cầu, giá cả, cạnh tranh, lưu
thông hàng hoá để đáp ứng nhu cầu thị
hiếu của người tiêu dùng, xã hội nhằm
mục tiêu lợi nhuận.


Tác động của CCTT đến sự phát
triển KT-XH như thế nào?
- Tác động tích cực
- Tác động tiêu cực

2. Kinh tế thị trường
KTTT là giai đoạn phát triển cao của
kinh tế hàng hoá, trong đó các yếu tố
đầu vào, đầu ra đều thông qua thị
trường; các chủ thể trong nền kinh tế
chịu tác động của các quy luật của thị
trường và tìm kiếm lợi ích thông qua
sự điều tiết của giá cả thị trường.


Nhổ vỏỷy , KTTT khọng phaới
laỡ mọỹt giai õoaỷn bióỷt lỏỷp
õổùn g ngoaỗ kinh tóỳ haỡn g
hoaù maỡ laỡ giai õoaỷn phaùt
trióứn cao cuớa kinh tóỳ hng
hoaù.


3. Đặc trưng của nền KTTT
hỗn hợp
Thứ nhất, Nền KTTT có sự điều tiết của
nhà nước là nền kinh tế đa chủ thể
Thứ hai, thị trường vừa là căn cứ, vừa là
đối tượng của mọi hoạt động sản xuất
kinh doanh
Thứ ba, CCTT và giá cả là công cụ quan
trọng để phân bổ các nguồn lực của nền
kinh tế quốc dân.

Thứ tư, vai trò điều tiết của Nhà nước
trong nền KTTT
Một là, định hướng, tạo môi trường, kiểm
soát và điều tiết sự phát triển của nền
kinh tế
Hai là, phân bổ các nguồn lực và phân phối
lại thu nhập
Ba là, giải quyết các vấn đề xã hội, bảo vệ
môi trường để đảm bảo sự phát triển bền
vững cho nền kinh tế


4. Một số mô hình kinh tế thë
træåìn g của các quốc gia tiêu biểu
- Mỹ: KTTT tự do mới
- Đức: KTTT xã hội
- Nhật Bản: KTTT phối hợp
- Thụy Điển: KTTT phúc lợi
- Trung Quốc: KTTT XHCN đặc
sắc Trung Quốc


Câu hỏi thảo luận:
Theo anh (chị) nền KTTT hiện
đại ngày nay có những đặc
trưng mới gì?


1 là, dựa trên nền tảng sở hữu hỗn

hợp của các chủ thể thị trường
2 là, dựa trên những thành tựu của
KHCN hiện đại, của kinh tế tri thức
3 là, có cơ cấu kinh tế hiện đại
4 là, dựa trên NNL chất lượng cao
5 là, vận hành bởi thể chế thị trường
hiện đại.
6 là, hệ thống an sinh XH hiện đại, vì
mục tiêu phát triển con người


Về mặt lý luận cũng như kinh nghiệm thực
tiễn của thế giới đã được kiểm chứng và
khẳng định, KTTT là phương tiện tốt nhất
tạo lập cơ sở kinh tế, sức mạnh kinh tế cho
sự phát triển hiện đại của mỗi quốc gia.
KTTT càng hiện đại và được vận hành có
hiệu quả thì cơ sở KT, sức mạnh KT do nó
tạo ra càng có điều kiện gia tăng mạnh mẽ
thế và lực. Kết luận này là đúng cho mọi
quốc gia. Việt Nam không thể là một
trường hợp ngoại lệ.


Câu hỏi thảo luận:
Theo anh (chị) Nghị quyết
nào của Đảng là mốc đầu
tiên đánh dấu sự khởi đầu
công cuộc Đổi mới ở Việt
Nam?

8/1979, Hội nghị Trung ương 6
khóa IV của Đảng, có thể coi là
cái mốc đầu tiên đánh dấu sự
khởi đầu về cả tư duy lẫn đường
lối kinh tế, trong lịch sử công
cuộc Đổi mới của Việt Nam.


II. Kinh tãú thë træåìn g âënh
hæåïn g XHCN åí Việt Nam
1. Tất yếu khách quan tồn tại và
phát triển kinh tãú thë træåìn g ở
Việt Nam


- PCLĐXH với tính cách là cơ sở chung
của sản xuất hàng hóa được phát triển
cả chiều rộng lẫn chiều sâu
- Tồn tại nhiều hình thức sở hữu, do đó,
tồn tại nhiều chủ thể kinh tế độc lập,
lợi ích riêng nên quan hệ kinh tế giữa
họ chỉ có thể thực hiện bằng quan hệ
hàng hóa – tiền tệ.


- Thành phần KTNN và kinh tế tập
thể cùng dựa trên chế độ công hữu
về TLSX nhưng có sự khác biệt

trong quản lý, sử dụng, có quyền tự
chủ; quan hệ kinh tế cơ bản giữa họ
là quan hệ hàng – tiền.
- Quan hệ hàng – tiền còn cần thiết
trong quan hệ kinh tế đối ngoại.
Như vậy, KTTT tồn tại, phát triển ở
nước ta là tất yếu khách quan.


2. Quá trình đổi mới tư duy lý luận
phát triển KTTT định hướng XHCN ở
Việt Nam
- Giai đoạn “phá rào”: Là giai đoạn trước Đại hội
Đảng VI
- Giai đoạn xây dựng nền tảng của nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN (1986-2001): Là giai
đoạn đổi mới toàn diện cả cấu trúc và cơ chế
vận hành nền kinh tế với nội dung chính là xóa
bỏ cơ chế kế hoạch hóa tập trung bao cấp
- Giai đoạn phát triển kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa (2001 đến nay)


3. Baín cháút cuía kinh tãú thë
træåìn g âënh hæåïn g XHCN åí
næåïc ta

a. Tênh cháút chung cuía KTTT
Thæï nháút , thæìa nháûn tênh âäüc láûp ,
tự chủ trong sản xuất, kinh doanh

Thæï hai, giá cả do thị trường quyết
định, hệ thống thị trường phát triển
đầy đủ, có tác dụng làm cơ sở cho việc
phân phối các nguồn lực