Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc Tiểu học ( 2016 2017 ) Trần Quốc Thượng

• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
MỤC LỤC
Lời nói đầu:..…………………………………………………………………….2
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn sáng kiến:…….……………………………………….……...…...3
2. Mục tiêu nghiên cứu:…..……………………………...……………………...4
3. Đối tượng, phạm vi, nhiệm vụ nghiên cứu:………………..………….…….4
4. Phương pháp nghiên cứu, thời gian nghiên cứu:……..…..……………......4
5. Điểm mới của sáng kiến:……………………..……………...……………….5
B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀTHỰC TIỄN ………………….……………………..6
III. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:…………….………………....6
IV. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:…………….…………….….9
V. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG:…………………………………………………….14
C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN ĐỐI VỚI CÔNG TÁC:………..…….…..15
II. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG:……….………………………………..….…….15
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:………………………..………..……….....15
IV. KIẾN NGHỊ:………………………………………..…………...…….….15

•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

1


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.

Lời nói đầu
Trong lịch sử, qua các thời đại, bất kỳ một nền giáo dục nào cũng đều quan tâm
đến giáo dục toàn diện, để phát triển năng lực sẵn có của các thế hệ trở thành những con
người toàn diện về các mặt “ Đức – Trí - Thể - Mỹ ”. Kết hợp cùng với các bộ môn khác,
môn Âm nhạc cũng góp phần giáo dục cho các em để trở thành những con người phát
triển toàn diện về mọi mặt.
Ngày nay trong công cuộc “ Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước ”. Đảng đã
xác định “ Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho giáo sự phát triển ”. Được làm việc và học
tập trong điều kiện xã hội phát triển và lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, bản thân tôi đã thấy
được trách nhiệm của mình, phải ra sức học tập và rèn luyện để trở thành con người hoàn
thiện.
Muốn đạt được những yêu cầu của ngành giáo dục đề ra, người giáo viên tiểu học
cần phải xác định rõ nhiệm vụ của mình là phải làm sao để giờ học đạt hiệu quả cao, thu
hút được học sinh, tạo cảm giác nhẹ nhàng cho giờ học đạt chất lượng. Là một giáo viên
trẻ tôi luôn tìm hiểu và xây dựng những phương pháp dạy tốt nhất, để học sinh thêm đam
mê và nhiều hứng thú hơn trong giờ âm nhạc.
Qua sáng kiến này tôi rất mong muốn mang lại chút ít những kinh nghiệm trong
thời gian học tập và công tác của mình vào môn nghệ thuật mà bản thân tôi đang đảm
nhiệm trong nhà trường tiểu học.
Để hoàn thành được bài viết này tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của lãnh
đạo cấp trên, Ban giám hiệu nhà trường nơi tôi công tác, các bạn bè đồng nghiệp trong và
ngoài nhà trường và đặc biệt là các em học sinh trường Tiểu học Hồ Văn Thanh. Qua đây
tôi xin chân thành cảm ơn các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường cùng các em học
sinh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này. Trong quá trình làm đề tài này
chắc chắn sẽ không tránh khỏi sự thiếu xót. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến và sự
giúp đỡ của các cấp lãnh đạo cũng như các bạn đồng nghiệp để sáng kiến nghiên cứu của
tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

2


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến
Âm nhạc là một trong những môn học chính thức của chương trình đào tạo ở phổ
thông bắt đầu từ cấp tiểu học. Âm nhạc còn là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của
trẻ, trẻ em tham gia ca hát là được hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản
thân mình. Những hình tượng âm thanh của bài hát, bản nhạc tác động vào cảm xúc của
các em, giúp cho việc phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm,
đạo đức, lối sống.
Âm nhạc nói chung và ca hát nói riêng là một món ăn tinh thần không thể thiếu
được trong đời sống con người. Có thể nói âm nhạc là nguồn gốc của tư duy, nó giúp con
người tìm ra vẻ đẹp của thiên nhiên, của quan hệ đạo đức và lao động, khơi gợi cho các
em những biểu tượng về cái đẹp, cá vĩ đại, tuyệt vời của thế giới xung quanh. Âm nhạc
còn mang lại sức mạnh trong chiến đấu, sự hăng say trong lao động và niềm vui trong
cuộc sống.
Với học sinh tiểu học, sự phát triển qua bộ môn âm nhạc là khả năng biết nghe,
biết hát, biết rung động và phân biệt được cái hay, cái đẹp trong nghệ thuật. Từ đó phát
triển khả năng nhạy cảm của học sinh, luôn hưởng ứng các hoạt động ca hát một cách
tích cực, say mê, hăng hái tìm tòi và sáng tạo, có ý thức cộng đồng và tinh thần kỉ luật.
Bên cạnh đó ca hát là một trong những hoạt động hấp dẫn đối với học sinh. Với nội
dung phong phú, tiết tấu đa dạng của bài hát đã bổ sung thêm vốn kiến thức cho các em,

kích thích sự ham học và yêu thích môn âm nhạc. Từ đó có khả năng ca hát và sự mạnh
dạn chính xác ngôn từ , tư duy phát triển, sức tưởng tượng mạnh mẽ, phong phú, tác
phong nhanh nhẹn sẵn sàng hòa đồng với tập thể. Chính nhờ những cái hay cái đẹp qua
từng giai điệu và sự nhộn nhịp hồn nhiên phong phú qua từng tiết tấu của bài hát làm cho
tâm hồn các em luôn được rộng mở. Đó cũng là nền tảng của sự phát triển toàn diện cho
trẻ sau này.
Âm nhạc là một môn nghệ thuật vui nhộn giúp các em thư giãn sau những giờ học
căng thẳng và không khí sôi nổi trong những giờ học tiếp theo. Qua những giờ học hát,
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

3


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
thưởng thức âm nhạc học sinh được biết thêm một số ca khúc trong nước và nước ngoài,
một số làn điệu dân ca để các em biết được sự đa dạng của môn nghệ thuật âm nhạc. Qua
đó các em có thể nâng cao được kiến thức âm nhạc và tầm quan trọng của nó.
Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn chính thức về việc giảm tải dạy
và học. Vì vậy đội ngũ giáo viên đã và đang có những cố gắng đổi mới phương pháp dạy
học để đảm bảo và nâng cao chất lượng 1 giờ lên lớp nhưng vẫn không làm các em quá
sức. Các em vừa lĩnh hội được tri thức đồng thời vẫn hoạt động, vui chơi. Để làm được
như vậy, người giáo viên phải say mê âm nhạc, yêu mến trẻ, có những kiến thức âm nhạc
cần thiết và phương pháp giáo dục âm nhạc ở tiểu học nói chung và ở lớp 3 nói riêng.
Xuất phát từ vấn đề nêu trên tôi đã đi sâu vào nghiên cứu sáng kiến “ Một vài
phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ” tại Trường Tiểu học Hồ Văn

Thanh, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Nghiên cứu một vài phương pháp đổi mới dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 nhằm
nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Đối tượng , phạm vi, nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
Tiến hành nghiên cứu những phương pháp mới trong dạy học môn Âm nhạc đối với
khối Lớp 3 Trường Tiểu học Hồ Văn Thanh, Quận 12, TPHCM.
3.2 . Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu các cơ sở lý luận để thực hiện sáng kiến, tìm hiểu những tình hình thực
tế có liên quan đến giảng dạy âm nhạc Lớp 3 ở trường Tiểu học Hồ Văn Thanh. Từ đó đề
suất một số phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc Lớp 3.
4. Phương pháp nghiên cứu, thời gian nghiên cứu:
4.1. Phương pháp nghiên cứu:
Trong thời gian nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp sau:
* Phương pháp trực quan:

•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

4


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Trong mỗi tiết dạy âm nhạc, dù đó là nội dung gì: Học hát hay phát triển khả năng
âm nhạc, việc học sinh quan sát tài liệu, tư liệu và giáo viên quan sát mức độ chú ý của

học sinh là hết sức cần thiết.
* Phương pháp đàm thoại:
Trao đổi với học sinh để tìm hiểu tâm tư suy nghĩ và sở thích của các em khi tham
gia học tập môn Âm nhạc. Ngoài ra trao đổi đàm thoại với các bạn bè đồng nghiệp, tìm ra
những giải pháp để lôi cuốn học sinh tham gia học tập môn Âm nhạc với thái độ tích cực.
* Phương pháp đối chiếu so sánh:
Dự giờ các bạn bè đồng nghiệp và so sánh, đối chiếu với những tiết học sử dụng
phương pháp cũ.
* Phương pháp điều tra:
Điều tra chất lượng học môn Âm nhạc của học sinh Lớp 3 sau khi đã sử dụng
những phương pháp mới vào bài dạy.
4.2. Thời gian nghiên cứu:
Tháng – năm

4 - 5 / 2016

Nội dung thực hiện
- Nghiên cứu và lựa chọn sáng kiến.
- Khảo sát học sinh đầu năm.
- Lên kế hoạch và thực hiện nghiên cứu sáng kiến.
- Thu thập tài liệu qua sách báo, mạng Internet.
- Điều tra thực trạng, nghiên cứu phương pháp mới
trong dạy học âm nhạc.
-Áp dụng sáng kiến vào công tác giảng dạy cụ thể.
- Phân tích, đánh giá, tổng hợp, so sánh, thu thập kết
quả và hoàn thành sáng kiến.

12 / 2016

- Nộp sáng kiến về Ban Giám Hiệu xét duyệt.

9 - 10 / 2015

11 / 2015 - 4 / 2016

5. Điểm mới của sáng kiến
Sáng kiến “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc Lớp 3 ” được
nghiên cứu và áp dụng lần đầu ở Trường Tiểu học Hồ Văn Thanh. Không trùng với nội
dung của sáng kiến đã được công nhận trước đó. Chưa được công khai trên các văn bản,
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

5


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
sách báo, tài liệu. Sáng kiến hiện tại chưa được quy định thành tiêu chuẩn, quy trình, quy
phạm bắt buộc phải thực hiện.
B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN:
Trong sự nghiệp đổi mới giáo dục phổ thông, việc đổi mới phương pháp dạy
học được coi là một nhiệm vụ trọng tâm, một yêu cầu bức thiết đối với tất cả các
cấp học, bậc học ở nước ta. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm góp phần đào tạo những
con người: Tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo, có năng lực vận dụng những kiến thức
được học vào cuộc sống. Đồng thời đổi mới phương pháp dạy học nhằm tác động vào
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú cho người học, hướng tới việc học tập chủ động,

loại bỏ thói quen học thụ động.
Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn chính thức về việc giáo dục theo
định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc điều chỉnh nội dung dạy học theo
hướng giảm tải dạy và học. Dạy học tích hợp liên môn, đảm bảo chuẩn kiến thức kĩ năng
và thái độ của học sinh phù hợp với điều kiện thực thế của nhà trường, địa phương cũng
như khả năng của học sinh, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Thông qua các
bài học giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống, hiểu biết xã hội, thực
hành pháp luật.
Xác định được mục tiêu cũng như tính phức tạp, trừu tượng của môn học mình đảm
nhận, nên tôi tìm mọi cách tiếp cận và thường xuyên đổi mới phương pháp giảng dạy sao
cho phù hợp với tính chất của phân môn và thu hút sự hứng thú, say mê học tập của học
sinh.
Để đáp ứng được những yêu cầu trên tôi đã luôn cố gắng tìm tòi, học hỏi, nghiên
cứu và ứng dụng những phương pháp giảng dạy mới vào môn học mình đảm nhận. Với lý
do đó tôi đã thực hiện sáng kiến theo đúng kế hoạch đưa ra.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
1. Tình hình thực tế:
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

6


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Trường Tiểu học Hồ Văn Thanh nằm trên địa bàn Khu phố 6, Phường Tân Chánh
Hiệp, Quận 12, TPHCM. Là một ngôi trường nhỏ nằm trên địa bàn phường, có diện tích

nhỏ và điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế. Đa số các em học sinh là dân ngoại tỉnh theo
bố mẹ vào TPHCM để sinh sống và lập nghiệp.
2. Tình hình nhà trường:
Năm học 2016 - 2017 trường có 26 lớp, tổng số học sinh là 1175 em. Tổng số cán
bộ giáo viên và công nhân viên nhà trường là 41 đồng chí ( trong đó biên chế là 35 đồng
chí, hợp đồng là 6 đồng chí).
3. Thuận lợi:
Được sự quan tâm sâu sắc của các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu, các đoàn thể và các
thầy cô giáo trong nhà trường. Đội ngũ giáo viên dày dặn kinh nghiệm. Nhiều năm qua
sự phát triển của đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên trong nhà trường đã được các
cấp lãnh đạo ghi nhận. Đó là đội ngũ có thực lực, năng lực, tâm huyết, tận tụy với nghề
và đặc biệt là giữ vững khối đoàn kết nhất trí cao.
4. Khó khăn:
Là một ngôi trường nhỏ nằm trên địa bàn phường, có diện tích nhỏ và điều kiện cơ
sở vật chất còn hạn chế, cụ thể như: đồ dùng phục vụ dạy và học cho thầy và trò còn ít
chưa đủ cho các em thực hành. Mặt khác do diện tích trường nhỏ và thiếu các phòng chức
năng cho nên trong các giờ học cũng như thực hành các em chưa có đủ điều kiện để tiếp
xúc với các loại hình âm nhạc cũng như không gian sinh hoạt ngoại khóa cũng còn hạn
chế.
4.1. Đối với nhà trường:
Mặc dù Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy
học nhưng trong điều kiện hiện nay vẫn chưa có đủ cơ sở vật chất và phương tiện thiết bị
dạy học phục vụ cho quá trình đổi mới nâng cao chất lượng và gây hứng thú cho học
sinh.
Thiết bị dạy học được cung cấp nhưng không có phòng chức năng riêng cho nên
không đáp ứng đầy đủ cho các em học sinh.
4.2. Đối với giáo viên:
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

7


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Giáo viên còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất để đáp ứng những
yêu cầu cần thiết trong đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng và gây hứng
thú cho học sinh, nhiều kiến thức lý luận của nội dung chương trình sách giáo khoa mới,
đòi hỏi ở người giáo viên một sự nỗ lực, phấn đấu, say mê nghề nghiệp liên tục nhằm
khắc phục những thói quen dạy học theo phương pháp cũ.
4.3. Phụ huynh học sinh:
Đa số phụ huynh chưa hiểu đầy đủ ý nghĩa, sự cần thiết của việc đổi mới nội dung
chương trình sách giáo khoa và phương pháp dạy học mới. Mặt khác đa số các phụ huynh
học sinh là dân ngoại tỉnh vào TPHCM để sinh sống và lập nghiệp. Đặc biệt một số phụ
huynh còn phân biệt môn chính và môn phụ.
4.4. Đối với học sinh:
Đa số các em học sinh là dân ngoại tỉnh theo bố mẹ vào TPHCM để sinh sống và
lập nghiệp nên việc hòa đồng cùng với các bạn còn nhút nhát, rụt rè khi tham gia các hoạt
động tập thể, sự năng động và sáng tạo còn hạn chế.
5. Thực trạng của công tác giảng dạy môn Âm nhạc ở Trường Tiểu học Hồ
Văn Thanh:
Bước vào năm học mới tôi được Ban Giám hiệu phân công phụ trách các khối lớp,
từ lớp 1 đến lớp 5. Trong mỗi khối lớp có rất nhiều học sinh khác nhau, vì thế mà trình độ
học sinh không đồng đều cho nên việc tiếp thu bài ở các em cũng rất khác nhau.
Bộ môn Âm nhạc được đưa vào trường tiểu học nhằm giúp các em bước đầu có
những kiến thức cơ bản về âm nhạc. Nhưng bộ môn này chưa thực sự thu hút được sự
quan tâm, chú ý của các bậc phụ huynh, họ coi đó là môn phụ nên nhiều em còn chủ quan

và ít quan tâm. Chỉ có một số ít các em đam mê nhạc thì mới hứng thú học còn lại đa số
các em hay mất tập trung trong các giờ học nhạc.
Qua quá trình 6 năm giảng dạy tôi đã suy nghĩ và tìm ra nhiều phương pháp cũng
như những giải pháp giúp các em hứng thú hơn trong các buổi học Âm nhạc. Qua nghiên
cứu, kết quả cho thấy việc đổi mới về phương pháp dạy học môn Âm nhạc của tôi đã đạt
được hiệu quả cao, làm tăng chất lượng học của học sinh với môn âm nhạc, làm cho các
em hào hứng hơn trong học tập, tiếp thu bài chủ động, sáng tạo hơn,.v.v….
• Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng
Năm học : 2016 –
2017.

8


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
III. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Hiện nay, với xu hướng đổi mới giáo dục, vai trò của người giáo viên vô cùng
quan trọng bởi giáo viên chính là người định hướng, khuyến khích, giúp học sinh tự
khám phá tri thức. Với vai trò đó, trước hết, giáo viên phải giải phóng cho học sinh trong
quan hệ thầy - trò với phương châm “ Tất cả vì học sinh thân yêu ” hay “ Dạy học lấy
học sinh làm trung tâm ”. Cần chú ý phát triển ở người học tính tích cực, sáng tạo, phát
huy hứng thú, động cơ và tinh thần của học sinh. Mặt khác, giáo viên cần phải nâng cao
nghiệp vụ sư phạm, biết sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học, làm phong phú bài
giảng, giúp học sinh có động lực phát huy tri giác trong học tập.
Đối với môn Âm nhạc lớp 3 gồm 2 nội dung chính: Hát và Phát triển khả năng âm
nhạc. Khi dạy lấy nội dung Hát làm chủ yếu vì vậy yêu cầu cần đạt của học sinh là Biết
hát theo giai điệu và lời ca, đến các tiết ôn tập thì yêu cần cần đạt là Hát đúng giai điệu
và thuộc lời ca, biết vận động theo nhạc. Đối với nội dung Phát triển khả năng âm nhạc
giáo viên cho học sinh nghe một số câu chuyện, bài hát dân ca hoặc ca khúc thiếu nhi,
nhận biết được một số loại nhạc cụ dân tộc.

1.Đối với nội dung Hát:
1.1. Học hát:
Trong khuôn khổ của việc dạy phân môn học hát tôi xin đưa ra một số giải pháp
đổi mới trong tiến trình dạy học:
- Đặt vấn đề vào bài mới theo các phương pháp như thuyết trình, tạo tình huống
hoặc kết hợp dùng các phương tiện trực quan để diễn tả nội dung bài hát, qua đó tạo
không khí sôi nổi giúp học sinh vào bài mới hiệu quả.
- Đổi mới phương pháp tìm hiểu bài và nghe hát mẫu nhằm giúp học sinh hiểu nội
dung bài hát, nắm được cấu trúc, làm quen với giai điệu và có cảm nhận ban đầu về bài
hát.
- Đổi mới quy trình luyện tập, trong đó tập trung vào các bước dạy hát từng câu,
hát cả bài hoàn chỉnh và luyện tập củng cố bài hát.
- Chú trọng đến việc rèn luyện kỹ ca hát, bảo đảm những nguyên tắc, kỹ năng cơ
bản và đưa ra phương pháp rèn luyện hợp lý, hiệu quả, giúp học sinh học tốt phân môn.
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

9


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
- Rèn luyện kỹ năng gõ đệm, hướng dẫn học sinh gõ đệm theo các cách cơ bản
nhất như gõ đệm theo phách, theo nhịp và theo tiết tấu. Việc này nhằm rèn luyện cho học
sinh nắm chắc nhịp phách khi thể hiện ca khúc.
1.2. Ôn tập bài hát:
Việc ôn tập bài hát là không cần thực hiện theo một trình tự nào, tuỳ vào đặc điểm

riêng của từng bài hát mà giáo viên chọn các hoạt động thích hợp. Với thời gian có hạn,
mỗi lần ôn tập, giáo viên chỉ nên chọn một vài hoạt động trong số nhiều hoạt động sau:
- Giáo viên đệm đàn cho học sinh hát lại bài, hướng dẫn các em sửa chỗ sai và thể
hiện sắc thái.
- Giáo viên đặt câu hỏi để học sinh nhắc lại tên bài hát, tác giả, nội dung (nên kết
hợp tranh minh họa).
- Học sinh nghe bài hát qua băng đĩa để nhớ lại giai điệu, lời ca.
- Củng cố giai điệu, tiết tấu: Giáo viên đàn một nét nhạc để học sinh nhận biết đó
là câu hát nào rồi trình bày lại câu hát đó. Tương tự, giáo viên gõ tiết tấu của một câu hát,
học sinh nhận biết đó là tiết tấu của câu hát nào rồi hát câu đó.
- Hát kết hợp gõ đệm, đánh nhịp.
- Luyện tập các cách hát tập thể: hát hoà giọng, hát có lĩnh xướng, hát đối đáp, hát
nối tiếp, hát bè, hát đuổi.
- Hướng dẫn thực hành biểu diễn sau khi học hoàn thiện bài hát, giúp các em tự tin,
có khả năng trình diễn tác phẩm trước đám đông.
- Thi đua giữa các tổ, nhóm, trình bày bài hát bằng các hình thức: đơn ca, cặp,
nhóm, tổ, dãy, học sinh nam, học sinh nữ
- Biểu diễn: học sinh hát trước lớp kết hợp gõ đệm hoặc vận động theo nhạc.
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

10


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
- Khuyến khích học sinh tập sáng tác lời hát mới.

- Học sinh tập vẽ tranh minh hoạ cho bài hát.
2. Đối với nội dung Phát triển khả năng âm nhạc:
Đối với nội dung này tôi xin đưa ra một vài phương pháp như : Phương pháp vấn
đáp, phương pháp học bằng cảm nhận thính giác, phương pháp thuyết trình.
- Phương pháp vấn đáp: Giáo viên cho học sinh đọc hoặc nghe lại bài hát, câu
chuyện sau đó cùng thảo luận và trả lời các câu hỏi của giáo viên nhằm củng cố và giúp
học sinh ghi nhớ nội dung bài học một cách dễ dàng cũng như phát huy được tính chủ
động, tích cực trong học tập của học sinh.
- Phương pháp học bằng cảm nhận thính giác ( Đối với phương pháp này áp vào
nội dung nghe nhạc hoặc nghe hát ): Tùy vào thời lượng cho phép trong một tiết học
,chúng ta không thể cho học sinh nghe nhiều, nhưng ít nhất cũng nghe được trích đoạn,
qua đó giáo viên khuyến khích các em sưu tầm nghe thêm, hướng cho các em cảm nhận
về sắc thái, nội dung bài hát hoặc tác phẩm nhạc không lời
- Phương pháp thuyết trình: Giáo viên cho học sinh chuẩn bị thuyết trình theo
nhóm, không đưa ra câu hỏi, chỉ đưa ra những yêu cầu khi thuyết trình : Thời gian : từ 1,
2 phút đến 3 phút (tối đa là 3 phút) ; Nội dung: xoáy vào trọng tâm bài học, học sinh tự
giải trình những kiến thức, thông tin mà cả nhóm sưu tầm dưới dạng thuyết trình.
Để tiết học bớt căng thẳng, giúp giáo viên thay đổi các hình thức hoạt động trong
tiết dạy và giúp học sinh thư giãn, hứng thú theo tinh thần chơi mà học giáo viên có thể
áp dụng một số chò trơi sau:
+ Xem tranh đoán bài hát: Trong các tiết ôn tập có nhiều bài hát cũ, giáo viên treo
các tranh minh họa cho các bài hát trên và cho học sinh thi đua đoán tên bài hát, tác giả
theo từng tranh.
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

11


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
+ Ghép tranh đoán bài hát: Cắt một bức tranh minh họa ra nhiều mảnh rồi cho
HS thi đua cá nhân hoặc theo nhóm ghép bức tranh lại nhanh và chính xác nhất.
Ghép xong đoán tên bài hát và tác giả.
+ Đoán tên bài hát và tác giả: Giáo viên hát hoặc dùng nhạc cụ đánh giai điệu một
số câu hoặc cả bài hát rồi cho học sinh đoán tên và tác giả bài hát đó.
+ Ghép tên bài hát và tác giả: Giáo viên làm 2 nhóm phiếu: - Một nhóm phiếu ghi
tên bài hát (mỗi phiếu ghi 1 bài) - Một nhóm phiếu ghi tên tác giả ( mỗi phiếu ghi 1 tác
giả ) Sau đó cho 2 nhóm học sinh thi đua ghép từng cặp phiếu lại nhanh và chính xác
nhất.
+ Gõ tiết tấu để đoán bài hát: Giáo viên gõ tiết tấu lời ca của một vài câu hát đầu
tiên hoặc cả bài hát đã học rồi cho học sinh đoán tên bài hát đó.
+ Hát kết hợp gõ đệm theo nhịp ¾: Cho từng cặp 2 học sinh quay mặt vào nhau,
miệng đếm 1 – 2 - 3 nhịp nhàng kết hợp với vỗ tay theo phách của nhịp ¾ như sau: Phách 1 (mạnh): Từng học sinh tự vỗ 2 tay mình 1 tiếng. - Phách 2 (nhẹ): Vỗ tay phải bạn
này vào tay trái bạn kia. - Phách 3 (nhẹ): Vỗ tay trái bạn này vào tay phải bạn kia.
+ Thay lời hát bằng âm thanh : Thay lời ca của bài hát bằng các âm như: a, i , u, o,
ô…. Thay lời ca của bài hát bằng các tiếng như: la, tính… Thay lời ca bằng âm thanh của
các nhạc cụ, con vật….
+ Hát bè: Hát bè thường dùng trong các hoạt động ôn tập, biểu diễn…. sau khi học
sinh đã nhuần nhuyễn và nắm vững bài hát. Một số cách hát bè thường dùng như hát
đuổi, hát đối đáp, hát nối tiếp…. - Hát đuổi ( hát ca-nông ): là cách hát mà mỗi nhóm hát
trước – sau cách nhau một câu hát. Ví dụ nhóm A - Hát đối đáp: là cách hát chia ra “
phần xướng ” ( hát 1 người ) và “ phần xô ” ( hát tập thể ); Hoặc cách hát chia một nhóm
hát “ phần hỏi ” và một nhóm hát “ phần đáp ”. - Hát nối tiếp: là cách hát chia ra mỗi
nhóm hát nối tiếp nhau từng câu hát. Ví dụ: Nhóm A hát câu 1, câu 3… Nhóm B hát câu
2, câu 4….
+ Đi tìm nhạc trưởng: Giáo viên cho cả lớp đứng thành vòng tròn và cùng hát tập

thể lúc to, lúc nhỏ theo động tác chỉ huy của một nhạc trưởng (đứng chung trong vòng
tròn); Người đi tìm (1học sinh) đứng ở giữa vòng tròn quan sát để tìm ra nhạc trưởng đó.
• Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng
Năm học : 2016 –
2017.

12


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Nếu tìm được, nhạc trưởng phải ra giữa vòng tròn thay thế người đi tìm tiếp tục cuộc
chơi.
+ Thi đua điền nốt nhạc: Giáo viên cho các nhóm thi đua diền hoặc gắn đúng và
nhanh tên các nốt nhạc trên khuông nhạc (ở bảng lớp hoặc bảng phụ). Sau đó có thể cho
học sinh đọc lại tên hình nốt.
+ Quay đĩa hát: Giáo viên làm một chiếc đĩa bằng giấy cứng có chia ô ghi tên các
bài hát đã học trong chương trình. Cho từng cá nhân hoặc đại diện từng nhóm học sinh
quay đĩa và trả lời tên tác giả và bài hát quay được. Sau đó cho cả lớp bình chọn cá nhân
xuất sắc.
+ Đọc thơ theo tiết tấu: Chép lên bảng phụ một đoạn thơ hay vài khổ thơ, mỗi câu
có 4 hoặc 5 chữ và cho học sinh tập đọc theo mẫu âm hình tiết tấu của một bài hát đã học.
+ Bàn tay khuôn nhạc: Dùng bàn tay trái xòe ra để biểu diễn cho khuôn nhạc 5
dòng kẻ và dùng ngón tay trỏ của bàn tay phải để chỉ vào vị trí tên các nốt nhạc nằm trên
dòng và khe.
+ Điền từ còn thiếu vào chỗ trống: Cho học sinh điền những từ còn thiếu trong bài
hát vào chỗ trống mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn trên bảng phụ.
Ngoài ra, để đạt được mục tiêu giáo dục hiệu quả nhất, cần phải đầu tư và sử dụng
thiết bị dạy học một cách hợp lý, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhằm nâng
cao hiệu quả cũng như chất lượng giờ học. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học là một việc làm hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng dạy học và

từng bước đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại hoá. Giáo viên có thể sử
dụng một số phần mềm phục vụ công tác giảng dạy như Powerpoint - Một phương tiện
để trình chiếu hay phần mềm soạn nhạc Encore. Đối với phân môn học hát, sử dụng
Powerpoint và Encore rất thuận tiện cho giáo viên khi soạn giảng và tiến hành dạy học.
Giáo viên có thể đưa thêm những thông tin cần truyền đạt để củng cố kiến thức cho học
sinh, làm phong phú bài giảng, phát huy cao độ tính sáng tạo của giáo viên và tính tích
cực của học sinh.
•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

13


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoại khóa bổ trợ cho phân môn học hát: Hoạt động
ngoại khóa góp phần tích cực giúp học sinh ôn luyện, củng cố những kiến thức, kỹ năng
đã học trong chương trình, rèn luyện sự chủ động, tự tin, bạo dạn hơn trước đám đông
trong sinh hoạt tập thể.
IV. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG
Qua một thời gian tìm tòi và ứng dụng những phương pháp mới vào giảng dạy
môn Âm nhạc ở Lớp 3, tôi thấy rằng:
- Đa số các em rất hứng thú với môn học năng khiếu này, phương pháp được áp
dụng vào bài học phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh.
- Việc học tập tốt trong giờ học chính khóa cũng phần nào giúp các em mạnh dạn,
tự tin hơn trong các hoạt động ngoại khóa do nhà trường, địa phương và ngành tổ chức.
- Chất lượng bộ môn được nâng cao rõ rệt. Cụ thể như sau:

1. Kết quả điều tra học lực môn Âm nhạc của học sinh lớp 3 trước khi áp
dụng phương pháp mới:
Tổng số học sinh Lớp 3 là: 245 em.
Đánh giá học

Hát

Phát triển khả năng âm nhạc

Số lượng học

Đạt

Số lượng học

Đạt

Đạt

sinh
170

tỉ lệ %
69.4

sinh
100

tỉ lệ %
40.8

Chưa đạt

75

30.6

145

59.2

lực

2. Kết quả điều tra học lực môn Âm nhạc của học sinh Lớp 3 sau khi áp dụng
phương pháp mới:
Hát

Phát triển khả năng âm nhạc

Đánh giá học lực

Số lượng học

Đạt

Số lượng học

Đạt

Hoàn thành

sinh
245

tỉ lệ %
100

sinh
245

tỉ lệ %
100

Chưa hoàn thành

0

0

0

0

•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

14


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
Từ những kết quả phân tích ở trên đã phần nào giúp bản thân tôi mạnh dạn hơn
trong việc tìm tòi ra những phương pháp mới để ứng dụng vào bộ môn do mình đảm
nhiệm.
C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN ĐỐI VỚI CÔNG TÁC:
Qua nghiên cứu và ứng dụng những phương pháp mới vào dạy học âm nhạc, tôi
thấy rõ hiệu quả đem lại đối với từng giờ dạy. Đa số các em rất hứng thú với môn Âm
nhạc, phương pháp được áp dụng vào bài học phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và
sáng tạo của học sinh.
II. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG:
Sáng kiến “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc Lớp 3 ”
có thể được ứng dụng rộng rãi đối với tất cả các khối lớp học trong toàn nhà
trường.
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Từ thực tế nghiên cứu sáng kiến và áp dụng vào giảng dạy tại trường Tiểu học Hồ
Văn Thanh, Quận 12, TPHCM tôi rút ra một vài kinh nghiệm sau:
- Ngoài việc nhà trường, trang bị phương tiện dạy học phù hợp cho giảng dạy âm
nhạc, giáo viên cần chủ động tìm tòi, tích lũy và chế biến tư liệu, phương tiện khác nhằm
bổ sung cho nội dung giảng dạy thêm phong phú, đa dạng, sinh động, hấp dẫn hơn. Cần
phải chú ý đến sự phù hợp với nội dung cần truyền đạt, tránh tối đa những sự chú ý
không chủ định cho học sinh.
- Đặc biệt chú ý đến tính giáo dục của hệ thống phương tiện dạy học. Quan trọng
hơn cả là giáo viên tự biết trang bị cho mình khả năng thích ứng và sử dụng thành thạo
các loại phương tiện dạy học.
- Giáo viên cần mạnh dạn, không ngại khó, tự thiết kế và sử dụng bài giảng điện tử
của mình sẽ giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp tốt các phương

pháp dạy học tích cực khác.
• Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

15


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
IV. KIẾN NGHỊ:
- Qua thực tế giảng dạy môn Âm nhạc ở Trường tiểu học nói chung và khối Lớp 3
nói riêng, tôi thấy người giáo viên phải luôn luôn tìm tòi học hỏi, trau dồi kinh nghiệm để
nâng cao trình độ nghiệp vụ.
- Giáo viên phải luôn đổi mới phương pháp dạy bằng nhiều hình thức như: trò chơi,
đố vui.... phù hợp với đối tượng học sinh của mình: Lấy học sinh làm chủ thể, thầy là
người hướng dẫn, tổ chức, trò nhận thức chủ động trong việc học tập.
- Đảm bảo cho giáo viên có đủ tài liệu, trang bị dạy học theo đúng yêu cầu của
chương trình.
- Bản thân giáo viên cũng phải có ý thức tìm tòi, học hỏi và có tâm huyết thật sự
với việc giáo dục ý thức thẩm mỹ cho học sinh qua bộ môn Âm nhạc. Hiện nay, vai trò,
vị trí của môn Âm nhạc cũng như tầm quan trọng của việc sử dụng phương tiện dạy học
đang dần được khẳng định và nhìn nhận đúng mức. Điều quan trọng là ý thức của giáo
viên khi tiến hành giảng dạy.
- Phải biết khai thác tối đa chức năng của phương tiện phù hợp cho giảng dạy và
phù hợp với từng phân môn. Đó là cơ sở ban đầu cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy.
Việc trang bị phương tiện dạy học ở trường tiểu học mặc dù còn gặp nhiều khó khăn
nhưng những sự cố gắng ban đầu đã từng bước đáp ứng yêu cầu. Bước tiếp theo trong
thời gian tới là làm việc thiết thực và cần phải được chú trọng thực hiện.
- Tăng cường hỗ trợ thiết bị công nghệ thông tin trong trường học. Xây dựng

phòng học Âm nhạc có đầy đủ thiết bị công nghệ thông tin để khi sử dụng giáo án điện tử
thì giáo viên không mất thời gian lắp ráp máy chiếu.
- Ở trường Tiểu học Hồ Văn Thanh, các hoạt động ngoại khóa chưa được tổ chức
một cách có hệ thống, chưa trở thành một hình thức hoạt động thường xuyên. Bởi
vậy, giáo viên âm nhạc cần tham mưu cho Ban giám hiệu, đề xuất tổ chức sinh hoạt
ngoại khóa theo các hình thức như: Tổ chức hát múa tập thể, các nhóm đội văn
nghệ, thành lập các câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật, tổ chức hoạt động biểu diễn nghệ thuật

•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

16


• Sáng kiến kinh nghiệm : “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm nhạc ở Lớp 3 ”.
và tổ chức các cuộc thi hát. Các hoạt động này vừa tạo được sân chơi cho học sinh,
vừa giúp các em thích ca hát, yêu âm nhạc.
Trên đây là một vài sáng kiến “ Một vài phương pháp đổi mới về dạy học môn Âm
nhạc Lớp 3 ”, chắc chắn rằng nội dung của bài viết này chưa khái quát đầy đủ, hy vọng
phần nào giới thiệu đến đồng nghiệp những phương pháp dạy học mới đối với môn Âm
nhạc ở bậc tiểu học.
Với tinh thần phấn đấu và ham học hỏi nhưng sự tiếp thu, hiểu biết của bản thân
còn hạn chế nên việc nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm còn nhiều thiếu sót. Vì vậy, tôi
kính mong sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp đóng góp xây
dựng thêm để cho bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Quận 12, ngày 20 tháng 12 năm 2016
Người viết

Trần Quốc Thượng

•

Giáo viên thực hiện : Trần Quốc Thượng

Năm học : 2016 –
2017.

17