Chuyên Đề Chăm Sóc Người Bệnh Viêm Khớp Dạng Thấp

Chuyên đề:
CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH
VIÊM KHỚP DẠNG THẤP


• BN Trương Thị Hảo - Tuổi 55 - Giới tính: Nữ
• Nghề nghiệp : Nông dân
• Địa chỉ : Tổ 21 Quán Triều- TP Thái Nguyên
• Vào viện: 11h 50 phút ngày 15/04/2014
• Lý do vào viện : Đau nhiều khớp, hạn chế vận động


• Cách đây 20 năm, bệnh nhân sưng đau các khớp , có
sốt. Bệnh nhân tự ý dùng thuốc nam
• Cách đây 3 năm, bệnh nhân khám và được chẩn
đoán

Viêm

khớp

dạng

thấp;

thuốc

điều

trị:

Methothexat 7,5 mg/tuần; Cloroquin 250 mg/ ngày.
• Sau 2 năm điều trị, các khớp nhỏ , nhỡ và khớp lớn
đau tăng lên kèm biến dạng và hạn chế vận động


• 1 tháng trước khi vào viện:
+ Bệnh nhân đau khớp háng hai bên, vận động khó.
+ Bệnh nhân tự ý dùng prednisolon và thuốc nam
nhưng không đỡ, có sốt nhẹ.
• Vào viện được chẩn đoán : Viêm khớp dạng thấp đợt
tiến triển --- vào khoa Cơ Xương Khớp


TIỀN SỬ
1.Bản thân:
• Viêm khớp dạng thấp
• Mổ u xơ tử cung
2.Gia đình:
• Không có người thân mắc bệnh tương tự như bệnh
nhân


15h50 ngày 15/4/2014
• Tỉnh táo, tiếp xúc tốt
• Da, niêm mạc nhợt
• Bộ mặt cushing
• Khớp bàn ngón tay sưng ,nóng, đỏ, đau kèm biến
dạng và hạn chế vận động; cứng khớp > 1h vào buổi
sáng

• Khớp háng hai bên đau nhiều, không dạng, khép
• Cột sống: Giảm đường cong sinh lý
• Cơ lực tứ chi kém, teo cơ nhiều


NHẬN ĐỊNH LÚC VÀO
•VAS: 8 điểm
•Lassegue: P:60°; T:50°

•Mạch 90l/phút

Nhiệt độ: 370C 5

•HA: 110/80mm Hg;

N/Thở: 22l/p;

•Cân nặng: 40kg, chiều cao: 154cm
•BMI:


• Sinh hóa máu: Cortison, CRPhs, canxi, RF....
• Huyết học máu: tế bào máu ngoại vi, máu lắng
• Tổng phân tích nước tiểu
• Chụp X- quang: tim phổi, bàn tay 2 bên, khớp háng hai
bên , khung chậu thẳng
• Siêu âm ổ bụng; đo mật độ loãng xương, điện tâm đồ
•

Thực hiện y lệnh thuốc: giảm đau, chống viêm, dạ dày,

coticoid (Utracet 500mg, Pantoloc40 mg, Medrol 4mg)


Viêm khớp dạng thấp đợt tiến triển


• Tỉnh, tiếp xúc tốt
• Da, niêm mạc nhợt nhẹ
• Bộ mặt cushing
• Nhiệt độ:38 °C

Nhịp thở: 20l/p,

• Mạch : 95l/p

HA :110/80mmHg

• Vas: 7 điểm

Lassegue: P: 60°; T:50°


DIỄN BIẾN BỆNH
Ngày 16/04/2014( ngày thứ hai)

• Khớp bàn ngón tay 2 bên sưng ,nóng, ít đỏ, đau kèm
biến dạng . Đau liên tục và đau nhiều về đêm.
• NB cầm , nắm các vật dụng khó khăn
• Cứng khớp > 1h vào buổi sáng
• Khớp háng hai bên đau nhiều; không dạng, không khép

• Cột sống: Giảm đường cong sinh lý; khoảng cách tay
đất:15 cm
• Cơ lực tứ chi kém, teo cơ nhiều



DIỄN BIẾN BỆNH
Ngày 16/04/2014( ngày thứ hai)

• NB ngủ kém: Ban ngày không ngủ, ngủ 4h ban đêm
và khó vào giấc ngủ
• NB lo lắng nhiều về tình trạng bệnh
• NB cho rằng thuốc nam điều trị bệnh VKDT tốt hơn
• NB chưa biết cách tập luyện


DIỄN BIẾN BỆNH
Ngày 16/04/2014( ngày thứ hai)

• Máu lắng 1h: 20mm
• Máu lắng 2h: 40 mm
• RF: âm tính
• Cortisol: 154.90 nmol/l
• T-score (CSTL):- 1.2
• T-score (cổ xương đùi):- 0.6


DIỄN BIẾN BỆNH
Ngày 16/04/2014( ngày thứ hai)

• 1.XQ khớp háng
• Biến dạng đầu trên xương đùi P
• Loãng xương
• Thoái hóa khớp háng
• Hẹp hoàn toàn khe khớp
• 2. Khớp gối
• Loãng xương, thoái hóa khớp


KẾ HOẠCH CHĂM SÓC
• Hạ sốt
• Giảm đau
• Hỗ trợ vận động
• Phòng ngừa gãy xương
• Phòng ngừa biến chứng
• Chăm sóc giấc ngủ và tinh thần
• Giáo dục sức khỏe


• Chườm ấm cho bệnh nhân vùng trán
• Nới rộng quần áo
• Hướng dẫn NB tăng cường nước
• Báo cáo bác sỹ
• Theo dõi nhiệt độ 1h / 1 lần

• Thực hiện y lệnh thuốc
• TD đáp ứng của NB với thuốc


GIẢM ĐAU

• Để các khớp của NB ở tư thế cơ năng
• Tránh tỳ đè lên các khớp
• Cho BN uống thuốc giảm đau sau khi ăn no
• Đánh giá thang VAS sau khi NB uống thuốc giảm đau
• Theo dõi tác dụng phụ của thuốc giảm đau: đau
bụng, nôn , phân


HỖ TRỢ VẬN ĐỘNG
• Hướng dẫn sử dụng các phương tiện dễ cầm nắm,
dễ di chuyển: Thìa, bát nhựa , cốc nhựa, dép quai
hậu nhiều ma sát....
• Hướng dẫn gia đình đỡ, dìu NB khi thay đổi tư thế và
khi di chuyển
• Hướng dẫn NB sử dụng nạng gỗ


PHÒNG NGỪA GÃY XƯƠNG
• Đảm bảo chế độ ăn có bổ sung calci, vtamin D như ăn các

sản phẩm từ sữa ( sữa chua, phomai) , tôm , cua...
• Duy trì Calcium và Vitamin D theo y lệnh của bác sĩ
• Tắm nắng 15 phút-30 phút mỗi ngày (sáng 7h-9h.)
• Vâân đôâng nhẹ nhàng tùy theo sức khỏe cho phép của

từng bêânh nhân
• Phòng tránh ngã: nhà ở đủ ánh sáng, cầu thang có tay vịn,

sàn nhà không trơn, thu dọn đồ đạc trong phòng
• Đi giầy dép thấp, có đế bằng và phù hợp với chân

PHÒNG NGỪA BIẾN CHỨNG
• Tập vận động thụ động
các khớp cổ tay, bàn và ngón tay
• Tập bài tập tăng cường
sức mạnh của cơ
• Tập vận động cột sống
thắt lưng theo bài tập William
• Đeo đai nẹp cột sống thắt lưng


Tập vận động khớp cổ tay
Tập vận động thụ động: Tập gấp duỗi cổ tay

Tập nghiêng trụ và nghiêng quay

Kéo giãn khớp cổ tay: Đ/D một tay giữ chặt cẳng
tay, một tay nắm bàn tay bệnh nhân rồi kéo lực vừa
phải dọc theo chiều dài cẳng tay
Vận động chủ động: gấp, duỗi, nghiêng cổ tay


Tập VĐ khớp bàn và ngón tay
•

Tập gấp duỗi các khớp ngón cái: Giữ hai bên
ngón cái BN; gấp, dạng ngón cái

•

-

Tập đối chiếu ngón cái với các ngón khác: di

chuyển ngón tay cái BN ra ngoài; VĐ đối diện
từng ngón tay khác cho tới ngón út:

.
Tập vận động chủ động: nắm tay vào, xoè tay ra,
đối chiếu ngón cái với các ngón khác.
Tập với dụng cụ: tập bóp quả bóng cao su nhỏ,
tập cầm nắm một vật.


Tập vận động khớp háng
Tập vận động thụ động:
- Tập gấp duỗi khớp háng

- Tập dạng và khép khớp háng