bai-giang-Tu-ay--To-Huu

Chân dung Tố Hữu

Lúc 17 tuổi

Lúc 18 tuổi


I- Tìm hiểu chung
1.Tác giả
- Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành.
Quê: Thừa Thiên – Huế.
- Tố Hữu sớm giác ngộ cách mạng.
Năm 1938, được kết nạp vào Đảng
Cộng sản.
- Tiêu biểu cho phong cách thơ
trữ tình chính trị.
- Kết hợp khuynh hướng sử thi
và cảm hứng lãng mạn, đậm
tính dân tộc.
- Sự nghiệp thơ ca gắn với sự
nghiệp cách mạng.

TỐ HỮU
(1920 - 2002)


I- Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:

Từ ấy-Việt Bắc-Gió lộng-Ra trận-Máu và Hoa-Một tiếng đờn-Ta với Ta
1937
-1946

1947
-1954

1955
-1961

1962 1971

1972
-1977

1992

1999

Theo sát các chặng đường cách mạng Việt Nam

Huân chương Sao vàng (1994); Giải thưởng Hồ Chí Minh
về văn học và nghệ thuật (1996); Giải thưởng văn học
ASEAN (1999).


I- Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:

Là nhà thơ lớn của dân tộc, “con chim đầu đàn”
của thơ ca cách mạng Việt Nam.

I- Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Bài thơ: “Từ ấy”
* Xuất xứ:
“Từ ấy” là bài thơ mở đầu cho
phần thơ “Máu lửa” trong tập
thơ “Từ ấy”.
* Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ ra đời khi Tố Hữu được
giác ngộ lí tưởng cộng sản, được
đứng vào hàng ngũ của Đảng.


- Bài thơ là đề từ của tập thơ,
định hướng cuộc đời và con
đường thơ ca của Tố Hữu.
- Bài thơ là Tuyên ngôn nghệ
thuật và lẽ sống của nhà thơ.


II- Đọc- hiểu Văn bản
1- Đọc văn bản
* Đọc diễn cảm.

Giọng phấn khởi, vui
* Giải thích từ khó (SGK)
tươi, hồ hởi; Chú ý các từ:
* Thể thơ: Thất ngôn trường

bừng, chói, đậm hương,
thiên.
rộn, buộc, trang trải, để,
với,
đã
là,
là.
Nhịp
thơ
thay
* Bố cục: 3 khổ - 3 phần.
đổi theo cảm xúc từng câu,
từng khổ:


Từ ấy
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tơi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…
Tơi buộc lịng tơi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tơi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…
( Tố Hữu)

Tâm trạng của nhà thơ khi
gặp ánh sáng lí tưởng.

Nhận thức mới về lẽ sống.

Chuyển biến sâu sắc trong
tình cảm.


Nhóm 1: Em hãy phân tích ý nghĩa các hình ảnh
biểu tượng, chỉ ra các biện pháp nghệ thuật và
giá trị của các biện pháp nghệ thuật ấy trong
khổ thơ đầu?
Nhóm 2: Nhà thơ nhận thức như thế nào về lẽ sống
và mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng ở khổ
thơ 2?
Nhóm 3: Sự chuyển biến sâu sắc
trong tình cảm của nhà thơ được thể
hiện ra sao trong khổ thơ 3?


2. Giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.

2.1. Khổ 1.
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tơi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…
Nhóm 1: Em hãy phân tích ý nghĩa các
hình ảnh biểu tượng, chỉ ra các biện pháp

nghệ thuật và giá trị của các biện pháp
nghệ thuật ấy trong khổ thơ đầu?


2.1. Khổ 1. Niềm vui sướng khi gặp lí
tưởng cách mạng:
- “Từ ấy”: thời điểm quan trọng nhà thơ giác
ngộ lí tưởng của đảng.
- Hình ảnh ẩn dụ - biểu tượng:
+ “Nắng hạ”: ánh sáng rực rỡ.
+ “Mặt trời chân lí”: lí tưởng đúng đắn, hợp lẽ
phải.

+ Bừng: sáng lên bất ngờ với cường độ lớn.
+ Chói qua tim: Chỉ sự xuyên thấu mạnh mẽ của lí tưởng.


- Hình ảnh so sánh trực tiếp: Hồn tơi - Vườn
hoa lá, rất đậm hương, rộn tiếng chim.
- Từ ngữ biểu cảm mạnh: Rất đậm…, rộn
tiếng…

Khẳng định lí tưởng cộng sản như một nguồn
sáng kì làm bừng sáng tâm hồn, làm ấm nóng trái
tim nhà thơ.
 Diễn tả niềm vui sướng, say mê nồng nhiệt của
nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng mới.


Lí tưởng cộng sản -> Khơi dậy sức sống mới, niềm

yêu đời, đem lại cảm hứng sáng tạo mới cho hồn
thơ.
Tác giả dùng thủ pháp liên tưởng bằng những hình
ảnh ẩn dụ, so sánh và từ ngữ mới lạ, độc đáo, tươi
trẻ để diễn tả tình cảm chân thành, trong trẻo –
“Tiếng reo vui của người thanh niên đã tìm được
chân lí, lẽ phải của cuộc đời.”(Tố Hữu).


2.2. Khổ 2.
Tơi buộc lịng tơi với mọi người
Để tình trang trải với muôn nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.
Nhà thơ nhận thức như thế
nào về lẽ sống và mối quan hệ
giữa cá nhân với cộng đồng ở
khổ thơ 2?


2.2. Khổ 2.
Lịng tơi
Tình
Hồn tơi

buộc
trang trải
gần gũi

Cá nhân

Mạnh
Mạnh khối
khối
đời
đời

mọi người
trăm nơi
bao hồn khổ
Quần chúng
lao khổ

Cái tơi chan hồ trong cái ta.


+ Buộc: ý thức tự nguyện gắn bó cao độ.
+ Trang trải: Tâm hồn trải rộng với cuộc đời, tạo sự đồng
cảm sâu sắc.
+ Trăm nơi: Hoán dụ -> chỉ mọi người sống ở khắp nơi.
+ Khối đời: ẩn dụ -> chỉ khối đồn kết cần lao cùng phấn
đấu vì mục tiêu chung.
+ Để, với: điệp từ -> nhịp thơ dồn dập, thôi thúc, hăm hở.


Tố Hữu đã đi từ cái tôi đến cái ta, gắn
bó cuộc sống của cá nhân với nhân dân
lao động nghèo khổ, với vận mệnh
chung của dân tộc. Tố Hữu đã tìm thấy
niềm vui và sức mạnh khơng chỉ bằng

nhận thức mà cịn bằng tình cảm mến
u của trái tim nhân ái.


2.3. Khổ 3.
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Khơng áo cơm, cù bất cù bơ…

Nhóm 3: Sự chuyển biến sâu sắc
trong tình cảm của nhà thơ được thể
hiện ra sao trong khổ thơ 3?


+ Điệp cấu trúc: Tôi đã
là…của, là…của, là…của.
-> Khẳng định ý thức tự giác
chắc chắn, vững vàng.
+ Đại từ xưng hơ chỉ quan
hệ gia đình: Con, em, anh.
+ Số từ ước lệ: vạn.

-> Giọng điệu mỗi lúc
càng hăng say, nồng nhiệt.
-> Nhấn mạnh, khẳng
định tình cảm gia đình
ruột thịt đầm ấm, thân
thiết. Sự cảm nhận sâu sắc
mình là thành viên của đại

gia đình quần chúng lao
khổ.


Các cụm từ: Kiếp
phôi pha, cù bất
cù bơ.

-> Sự biểu hiện xúc
động, chân thành khi nói
tới những kiếp người bất
hạnh, dãi dầu sương
gió. -> Lịng căm giận
trước bao ngang trái,
bất công của cuộc đời
cũ.


CON
của vạn nhà

TƠI

EM
của vạn kiếp…

ANH
của vạn
đầu em nhỏ..

Lí tưởng cộng sản đã giúp nhà thơ vượt qua tình
cảm cá nhân ích kỉ, hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản
để có được tình thân u ruột thịt với quần chúng
lao khổ.


III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
- Thể thơ thất ngôn: giọng điệu trang trọng.
- Cách ngắt nhịp linh hoạt
- Vần, phối âm có sức ngân vang.
- Ngơn ngữ giàu nhạc điệu, hình ảnh tươi sáng
2. Nội dung:
Từ ấy là lời tuyên bố trang trọng và chân thành về
niềm vui giác ngộ lí tưởng,về lẽ sống, về tương lai.
23


Củng cố, luyện tập
Câu hỏi: Sau khi được giác ngộ lí
tưởng, cái “Tơi”Tố Hữu có khác gì với
cái “tơi” tiểu tư sản ngày trước và cái
“tôi” lãng mạn thơ Mới?


Câu hỏi: Sau khi được giác ngộ lí tưởng,
cái “Tơi”Tố Hữu có khác gì với cái “tơi”
tiểu tư sản ngày trước và cái “tôi”
lãng mạn thơ Mới?
Niềm vui sướng mãnh liệt của nhà thơ

khi gặp lí tưởng cộng sản.

Nhận thức sâu sắc về lẽ sống
“TƠI” HỊA VỚI CÁI “TA”

Chuyển biến sâu sắc trong tình cảm
“TƠI” GẮN BĨ MÁU THỊT VỚI ĐẠI GIA ĐÌNH

Trên dịng sơng mù sương
Tơi đã khơ như cây sậy bên đường
Đâu dám ước làm hoa thơm trái ngọt
Tôi đã chết lặng im như con chim
không bao giờ được hót…
( Tố Hữu)
Ta là một, là riêng, là thứ nhất
Khơng có chi bè bạn nổi cùng ta
…
Ta là con nai bị chiều đánh lưới
Không biết đi đâu đứng sầu bóng tối..
( Xn Diệu)
Với tơi tất cả như vơ nghĩa
Tất cả khơng ngồi nghĩa khổ đau
(Chế lan Viên)