ky thuat trong va che bien nam

Học phần: Kỹ thuật trồng và chế biến nấm

LÊ QUANG KHÔI


Cấu trúc học phần

Lý thuyết:
30 tiết

Thực hành:
30 tiết

Tự học


Cấu trúc điểm học phần
Điểm đánh giá quá
trình (40%)

Điểm kiểm tra Điểm kiểm tra
thường xuyên giữa học phần.
(01 lần). Hs.1
Hs. 2

Điểm thi kết thúc
học phần (60%)

Điểm thực
hành. Hs.2

Trắc nghiệm
+ tự luận


Nội dung học phần

LÝ THUYẾT

- Chương 1: Đại cương về nấm: 5 tiết
- Chương 2: Giá trị dinh dưỡng và tình hình
phát triển nghề trồng nấm: 5 tiết
- Chương 3: Cơ sở khoa học của việc trồng
nấm: 5 tiết
- Chương 4: Bệnh của nấm và biện pháp
phòng trừ: 5 tiết
- Chương 5: Một số loại nấm thông dụng: 10
tiết


Thực hành
Trung tâm Nghiên
cứu Ứng dụng và
dịch vụ KHCN
Địa điểm: 555
đường Ấp Bắc – P5
– TP. Mỹ Tho - TG

Điểm thực
hành: Báo cáo
chuyên đề

Thực hành

Chia
nhóm

Sản xuất giống (3
nhóm/3 loại nấm: nấm
rơm, bào ngư, linh
chi)

Nuôi trồng (3 nhóm/3
loại nấm: nấm rơm,
bào ngư, linh chi)

Báo
cáo
thuyết
trình


Nội dung thực hành
NHÂN DIỆN MỘT SỐ LOẠI NẤM ĂN VÀ NẤM DƯỢC LIỆU
THÔNG DỤNG
NHẬN DIỆN CÁC LOẠI BỆNH NHIỄM VÀ BỆNH LÝ TRÊN
NẤM
TUYỂN CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG NẤM
XỬ LÝ NGUYÊN LIỆU VÀ SẢN XUẤT PHÔI GIỐNG
CHĂM SÓC, THU HÁI VÀ BẢO QUẢN NẤM

Chương 1: Đại cương về nấm

1

2

3

Nấm trong
thế giới
sinh vật

Nấm là gì?

Đặc điểm
của nấm

8


Nấm trong thế giới sinh vật

Giới
nguyên
sinh
Giới khởi
sinh
Hình 1: Cây phát sinh thế giới sinh vật

9


Phân giới nấm
Nấm nhầy
(Exomycotina): dạng
nấm có cả hai tính chất,
vừa động vật và thực
vật. Chúng có kiểu sinh
sản bằng bào tử như
thực vật, nhưng tế bào
lại là khối sinh chất
không có vách bao bọc,
di chuyển và nuốt thức
ăn như động vật (amib)

Nấm thật (Eumycotina):
chiếm lượng lớn, bao gồm
các tế bào với nhân tương
đối hoàn chỉnh. Tế bào có
vách bao bọc như thực vật,
nhưng đa số cấu tạo bởi
chitin. Ngoài ra, tế bào
nấm tích trữ đường dạng
glucogen, tương tự như
động vật

10

Phân ngành nấm thật

Nấm tiêm mao (Mastigomycotina):
Có 02 lớp. Chytridiomycetes (cổ khuẩn), tế bào có dạng sợi
chưa có vách ngăn, giao tử đực và giao tử cái là động bào tử
có roi đính phía sau. Lớp Oomycetes (Noãn khuẩn), tế bào
dạng sợi chưa có vách ngăn, giao tử đực và giao tử cái là động
11
bào tử có 2 roi, giao tử cái là noãn tạo noãn bào tử


Phân ngành nấm thật

Nấm tiếp hợp (Zygomycotina):
Có 01 lớp Zygomycetes (tiếp hợp khuẩn), tế bào dạng sợi có vách
ngăn, tạo tiếp hợp tử trong sinh sản (không có động bào tử)
12


Phân ngành nấm thật

Nấm túi (Ascomycotina):
Có 01 lớp Ascomycetes (nang khuẩn), tế bào dạng sợi phát triển (có
vách ngăn, phân nhánh), tạo nang bào tử trong các túi hay nang
13


Phân ngành nấm thật

Nấm đảm (Basidiomycotina):
Có 01 lớp Basidiomycetes (đảm khuẩn), tế bào dạng sợi phát triển, tạo
đảm bào tử trên giá hay đảm
14


Phân ngành nấm thật

Nấm bất toàn (Deuteromycotina):
Có 01 lớp Deuteromycetes, tế bào dạng sợi phát triển, chưa thấy cơ
quan sinh sản hữu tính
15


Phân giới nấm

Hình 2: Nguồn gốc và hệ thống phát sinh của nấm

16


Nấm bậc cao - Nấm ăn

Ngành nấm túi, nấm đảm, nấm bất toàn là nấm bậc
cao. Ở các ngành phụ này sợi nấm tương đối phát
triển với vách ngăn chia thành tế bào đều nhau. Nấm
ăn là nấm bậc cao thuộc nấm túi hay nấm đảm. Đối
với nấm ăn, do kích thước lớn và sự tạo quả thể, nên
còn gọi là nấm lớn, để phân biệt với nấm nhỏ hay vi
nấm

Chương 1: Đại cương về nấm

1

Nấm trong
thế giới sinh
vật (yêu cầu
nắm vững)

Vị trí của nấm
trong thế giới
sinh vật
Có bao nhiêu
ngành, lớp và đặc
điểm mỗi lớp
18


Chương 1: Đại cương về nấm

2

3

Nấm là gì?

Đặc điểm
của nấm

19


Nấm là gì?
Nấm có nhiều điểm khác thực vật như:
Chúng
Không có lục
lạp, không có sống bằng
cách hấp
sắc tố quang
hợp nên không
thu dinh
thể tự tổng hợp dưỡng từ
các chất hữu cơ các môi
cho cơ thể từ
trường
H2O và CO2 ánh bên ngoài
sáng mặt trời

Không
có sự
phân
hóa cơ
quan
thành
thân, lá,
rễ và
hoa

Phần lớn
không có
chứa
cellulose
trong vách
tế bào, mà
chủ yếu là
bằng chitin
và glucan

Nấm dự
trữ
đường
dưới
dạng
glycogen
thay vì
tinh bột
như ở
thực vật


Nấm là gì?
Nấm không thể là động vật:
Nấm sinh sản
chủ yếu bằng
bào tử (hữu tính
hay vô tính)
giống hạt phấn
của thực vật

Sự dinh dưỡng của nấm
liên quan đến hệ sợi
nấm. Nấm lấy các chất
dinh dưỡng thông qua
màng tế bào của sợi
nấm (tương tự như cơ
chế ở rễ thực vật)


Nấm là gì?
Nấm được tách ra khỏi giới thực vật và thành lập một
giới riêng, gọi là giới Nấm (Fungi). Nấm là một giới
riêng biệt rất lớn với khoảng 1,5 triệu loài (chỉ đứng
sau côn trùng: 10 triệu loài về số lượng loài), trong
đó đã mô tả được 69.000 loài (theo
Hawksworth,1991), sống khắp nơi trên Trái đất từ
hốc tường đến thực vật, động vật, con người; bao
gồm nấm men, nấm mốc và các loài nấm lớn


Nấm là gì?
Nấm là vi sinh vật nhân thật, không có chất diệp lục,
dị dưỡng. Trong hệ thống phân loại gần đây sinh vật
được xếp thành 5 giới, nấm được xếp vào giới thứ 3,
ngang với thực vật và động vật


Chương 1: Đại cương về nấm

2

Nấm là gì?
(yêu cầu
nấm vững)

Nấm khác thực
vật và động vật
điểm nào

Nấm là gì?

24


Chương 1: Đại cương về nấm

3

Đặc điểm
của nấm

25