Bài 8 Xác định chất lượng phanh ô tô

Bài 8
Xác định chất lượng phanh ô tô
Trình bày: Đỗ Tiến Minh


Thí nghiệm ô tô
8.1 Những chỉ tiêu đánh giá chất lượng phanh ô tô
• Quãng đường phanh

• Gia tố chậm dần khi phanh

• Thời gian phanh

• Lực phanh ở bánh xe

S min

j max
t min
Pp =

δv 2
=
2ϕg

ϕg
=
δ
δv
=
ϕg

Mp
rbx


Thí nghiệm ô tô
Trong đó:
δ – hệ số tính đến ảnh hưởng của các khối lượng quay của ô tô
v – vận tốc của ô tô lúc bắt đầu phanh
φ – hệ số bám của bánh xe với mặt đường
g – gia tốc trọng trường
Mp – Mô men phanh do cơ cấu phanhh bánh xe sinh ra
rbx – bán kính làm việc trung bình của bánh xe
• Trong 4 chỉ tiêu trên thi chỉ tiêu quãng đường phanh S min
được dùng nhiều hơn cả vì có ý nghĩa trực quan, người lái
xe dễ nhận biết
• Các chỉ tiêu quãng đường phanh Smin và gia tốc chậm dần
khi phanh jmax được dùng ở nhiều nước để đánh giá hiệu
quả phanh khi thử trên đường
• Chỉ tiêu lực phanh Pp dùng nhiều khi thử trên bệ thử phanh


Thí nghiệm ô tô
• Như vậy, trong thực tế sử dụng 3 chỉ tiêu là Smin, Pp và jmax
để đánh giá hiệu quả phanh. Chỉ tiêu thời gian phanh được
dùng trong nghiên cứu khoa học
• Các chỉ tiêu trên có giá trị ngang nhau. Tức là khi đánh giá
hiệu quả phanh chỉ cần dùng một trong các chỉ tiêu trên
• Để đánh giá tính ổn định của ô tô khi phanh, người ta dùng
chỉ tiêu góc lệch β khi phanh hoặc qui định hành lang cho
phép mà cuối quá trình phanh ô tô phải nằm trong hành

lang đó
• Tùy theo sự phát triển công nghệ ô tô và trình độ cung cấp
trang thiết bị thử ô tô mà mỗi nước thừa nhận một số chỉ
tiêu đánh giá hiệu quả phanh cho nước mình
• Các công thức trên để đánh giá hiệu quả phanh về mặt lý
thuyết. Để đảm bảo an toàn chuyển động thì phải tiến hành
xác định chất lượng phanh bằng thực nghiệm trên đường
hay trong phòng thí nghiệm


Thí nghiệm ô tô
8.2 Thí nghiệm phanh ô tô trên đường
8.2.1 Các chế độ thử phanh
• Do tốc độ và tải trọng của ô tô ngày càng lớn nên không thể
chỉ thử phanh “nguội” mà còn phải thử “nóng”
• Người ta phân biệt thử phanh trong điều kiện nghiên cứu,
thiết kế và chế tạo với thử phanh trong điều kiện sử dụng
• Trong điều kiện nghiên cứu, thiết kế và chế tạo, việc thử
phanh được tiến hành ở 3 chế độ sau:
- Chế độ 0: chế độ thử phanh nguội, nghĩa là thử phanh khi
nhiệt độ trống phanh < 1000C
- Chế độ I: chế độ thử phanh nóng, nghĩa là phanh được rà
nhiều lần cho đến khi nhiệt độ trống phanh > 1000C rồi mới
thử
- Chế độ II: chế độ thử phanh trên đường dốc, trống phanh
nóng trong thời gian dài
• Thử phanh ở chế độ I và II để kiểm tra sự ảnh hưởng của
nhiệt độ đến hệ số ma sát giữa má phanh và trống phanh và
do đó ảnh hưởng tới hiệu quả phanh.

Thí nghiệm ô tô
8.2.2 Tiêu chuẩn về chất lượng phanh
a. Tiêu chuẩn nghiên cứu
Chế độ thử
Phương
tiện vận
chuyển

Loại ô
tô (ký
hiệu)

Tốc độ
bắt đầu
phanh
(Km/h)

Lực trên
bàn đạp
phanh
không
lớn hơn
(N)

Ô tô
chở
khách

M1

80

M2

Ô tô tải

0

I

II

Quang
đường
phanh
Sp
không
lớn hơn
(m)

Gia tốc
chậm
dần ổn
định Jô.đ
không
nhở
hơn
(m/s2)

Sp
không
lớn hơn
(m)

Jô.đ
không
nhỏ hơn
(m/s2)

Sp
không
lớn hơn
(m)

Jô.đ
không
nhỏ hơn
(m/s2)

500

43,2

7

54

5,4

57,5

5,0

60

700

25,8

7

32,3

5,3

34,3

4,9

M3

60

700

32,1

6

40,1

4,5

42,7

4,1

N1

70

700

44,8

5,5

56

4,1

59,6

3,8

N2
50
25
5,5 M3 31,3

4
33,3
3,7
M1 - ô tô khách
<8 chỗ,
M2 700
– ô tô khách
>8 chỗ,
– ô tô khách
tải trọng>5
tấn
N3trọng lương
40
700 tấn, N
17,2
21,5
N1 – ô tô tải
<3,5
tải trọng
lượng =4 3,5-1222,9
tấn,
2 – Ô tô5,5

N3 – ô tô tải trọng lượng toàn bộ >12 tấn
Độ ổn định khi phanh β<80 hoặc hành lang phanh <3,5 m

3,6


Thí nghiệm ô tô

b. Tiêu chuẩn sử dụng
Loại ô tô

Quãng đường phanh không
lớn hơn (m)

Gia tốc chậm dần cực đại
không nhở hơn (m/s2)

- Ô tô con và các loại ô tô
khác thiết kế trên cơ sở xe
con

7,2

5,8

- Ô tô tải trọng toàn bộ nhỏ
hơn 80 kN và ô tô khách có
chiều dài toàn bộ dưới 7,5
m

9,5

5,0

- Ô tô tải hoặc đoàn ô tô có
trọng lượng toàn bộ lớn hơn
80 kN và ô tô khách có
chiều dài toàn bộ lớn hơn

7,5 m

11

4,2

Độ ổn đinh trong quá trình phanh giống như trường hợp nghiên
cứu


Thí nghiệm ô tô
8.2.3 Các thiết bị dùng cho thí nghiệm phanh ô tô trên đường
a. Súng phun dùng để đo quãng đường phanh
• Quãng đường phanh là quãng đường xe chuyển động
được từ khi người lái bắt đầu đạp lên bàn đạp phanh cho
đến khi xe dừng hẳn
• Để xác định quãng đường này cần phải đánh dấu được vị
trí ô tô khi người lái bắt đầu đạp lên bàn đạp phanh.
• Thiết bị đánh dấu này gọi là súng phun. Có 2 loại súng
phun.
- Loại thủy lực: độ chính xác không cao do áp suất nén thấp
và quán tính chất lỏng lớn, độ hội tụ thấp
- Loại thuốc nổ: độ chính xác cao do áp suất khí nổ lớn, độ
hội tụ cao


Thí nghiệm ô tô
Kết cấu của súng phun loại chất nổ

1. đầu phun

4. giá kẹp

2. nến đánh lửa
5. bộ tăng điện áp

3. thanh điều chỉnh
6. dây dẫn điện

• Ngoài việc dùng súng phun,người ta còn dung bánh xe số 5
đo quãng đường phanh nhờ máy dao động ký


Thí nghiệm ô tô
b. các thiết bị đo gia tốc chậm dần khi phanh
• Giảm tốc kế loại con lắc
- Kết cấu và nguyên lý làm việc
1. Con lắc
2. Hộp nhựa kín chứa con lắc
3. Núm cao su

- Giảm tốc dùng để đo gia tốc chậm dần lớn nhất khi phanh


Thí nghiệm ô tô
• Giảm tốc kế loại thủy ngân
- Kết cấu và nguyên lý làm việc
1. bình chứa thủy ngân
2. ống đo gia tốc thông thường
3. ống đo gia tốc chậm dần max
4. ống thông để giữ mực màu

ở vị trí 0 khi xe nghiêng
5. bình dự trữ loại trừ ảnh hưởng
của nhiệt độ
- Giảm tốc kế thủy ngân có thể đo được:
+ gia tốc chậm dần cực đại (nhờ ống 3)
+ gia tốc thông thường khi xe khởi hành hoặc tăng tốc
(nhờ ống 2)


Thí nghiệm ô tô
• Giảm tốc ký
- Kết cấu và nguyên lý làm việc
1. giảm chấn khí dạng lồng xếp
2. trọng khối (2-5)kG
3. lò xo (4 tấm thẳng đứng)
5. băng giấy (10-30)m/s
6. lò xo 6 xác định vị trí ban đầu
của kim 4
- Giảm tốc ký để đo và ghi lại sự
giảm tốc độ trong suốt quá trình
phanh


Thí nghiệm ô tô
• Bánh xe số 5
- Kết cấu và nguyên lý làm việc
1. cảm biến đo tốc độ ô tô khi phanh
2. Cảm biến đếm số vòng quay để đo quãng đường phanh

- Các thiết bị hiện đại ngày nay như Datron – 286 của Đức,

Dewetron – 3000 của Áo có thể đo đồng thời quãng đường
phanh, vận tốc ô tô khi bắt đầu phanh, thời gian phanh và độ
lệch quĩ đạo khi phanh


Thí nghiệm ô tô
8.3 Thí nghiệm phanh trên bệ thử (v=4-6)km/h
• Kết cấu và nguyên lý làm việc
1. bánh xe ô tô
2. con lăn dẫn động bánh xe
3. động cơ điện loại cân bằng
4. lực kế do lực phanh
• Bệ thử dùng để đo:
- lực phanh (mô men phanh)
- độ chậm tác dụng của dẫn
động phanh từng bánh xe
• Xử lý kết quả:
- Tổng lực phanh trên các bánh
xe >50% trọng lượng của ô tô
- sai lệch lực phanh trên cùng một cầu <20% lực phanh lớn
nhất ở cầu đó