Phân tích hình tượng người lái đò sông Đà trong tác phẩm Người lái đò sông Đà

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

VĂN MẪU LỚP 12
ĐỀ BÀI: PHÂN TÍCH HÌNH TƯỢNG NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ TRONG TÁC PHẨM
NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ CỦA NGUYỄN TUÂN.
A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT
1. Mở bài
-

Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân bà tùy bút Người lái đò sông Đà.

-

Dẫn dắt vào vấn đề: Hình tượng ông lái đò sông Đà (Nguyễn Tuân đã xây dựng một
hình tượng hấp dẫn mang đậm phong cách Nguyễn Tuân. Đó là ông lái đò không chỉ
trí dũng tuyệt vời, mà còn là một nghệ sĩ rất mực tài hoa trong công việc lao động sông
nước, trong nghệ thuật leo thác vượt ghềnh)

2. Thân bài
-

Khái quát chung:
• Hoàn cảnh sáng tác và thể loại tù bút

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 1


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

• Giới thiệu chung về người lái đò: Ông có một cuộc sống sông nước gắn liền với
thiên nhiên Tây Bắc. Trong tác phẩm, phẩm chất của người lái đò được bộc lộ một
cách rõ nét, thể hiện qua “cuộc chiến đấu gian lao” trên chiến trường sông Đà, trên
một quãng thủy chiến ở mặt trận sông Đà.
-

Nội dung cần làm rõ
• Lai lịch, chân dung và ngoại hình
o Ngoại hình đặc biệt ấn tượng: tay ông lêu nghêu, chân ông lúc nào cũng khuỳnh
khuỳnh gò lại như kẹp lấy một cuống lái tưởng tượng, giọng ông ào ào như mặt
ghềnh sông, nhãn giới vòi vọi…;ông lái đò đã gàn 70 tuổi, cái đầu đã bạc nhưng
còn “quắc thước” lắm đặt trên một thân hình cao to, gọn quánh như chất sừng,
chất mun, …
o Ông lái đò hiện lên là một người từng trải, lão luyện, hiểu biết, thành thạo với
nghề sông nước độc đáo của mình.
• Là một người tài trí, dũng cảm trong những chuyến vượt thác đầy nguy hiểm
o Thác Sông Đà bày ra “thạch trận” với ba vòng vây để tiêu diệt con thuyền.
Nhưng người lái đò dũng cảm, bình tĩnh, hiên ngang vượt qua từng vòng vây
của thác.
o Ở vòng vây thứ nhất: người lái đò đã bị thương nhưng vẫn kiên trì phá thạch
trận.  Đối diện với những hiểm nguy, người lái đò vẫn hết sức bình tĩnh, hiên
ngang như một tướng soái trước kẻ thù. Trước những đòn thù tàn độc của đối
phương, ông đã cố nén vết thương, sẵn sàng đối mặt chiến đấu và chiến thắng
lũ giặc đá đông đảo, đầy chủ động, hiểm ác, ranh ma.

o Ở vòng vây thứ hai: trong ông không chút sợ hãi trước kẻ thù vì ông vốn giàu
kinh nghiệm và nắm chắc quy luật hoạt động của thác nước cũng như địa hình
nơi đây. Và cuối cùng ông đã chiến thắng.
o Vòng vây thứ ba: Người lái đò vẫn anh dũng phóng thẳng thuyền, chọc thủng
vào cửa giữa, linh hoạt điều khiển và chiến thắng.
• Vẻ đẹp tài hoa tuyệt vời: Phong thái ung dung pha chút nghệ sĩ, chủ động trong mọi
tình huống

-

Nhận xét:

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 2


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

• Người lái đò được miêu tả như một người lao động dũng cảm vừa như một nghệ sĩ
tài hoa của sông nước, rất mực điệu nghệ trong công việc.
• Thông qua hình tượng người lái đò, tác giả đã tô đậm khúc tráng ca về sự nghiệp
lao động vinh quang của những con người vô danh, bình dị - những con người mà
tác giả đã dày công tìm kiếm.
3. Kết bài:
-

Khẳng định vẻ đẹp hình tượng người lái đò

-

Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của cá nhân.

C. BÀI VĂN MẪU
Với “Sông Đà" Nguyễn Tuân đã đề thơ vào sông núi Tây Bắc. Và Người lái đò sông Đà
là một trong 15 bài tùy bút của kiệt tác “Sông Đà" ngào ngạt hương sắc như một cành hoa
lan giữa mùa xuân tươi đẹp. Hai hình tượng đầy chất thơ đồng hiện trong bài tùy bút là
hình tượng con sông Đà và hình ảnh người lái đò, đúng là "mười phân vẹn mười".
Từ "Vang bóng một thời" đến “Sông Đà", một hành trình 20 năm có lẻ, cụ Nguyễn đã
“xê dịch" để đi tìm thứ vàng mười còn tiềm ẩn trong lòng người đó đây. Và một trong hàng
triệu độc giả, ta càng cảm thấy sâu sắc hơn bao giờ hết "một trong những nét phong cách
nghệ thuật của Ngyễn Tuân là nhìn coi người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ". Ấn tượng ấy
càng rõ nét khi ta tiếp cận tùy bút Người lái đò sông Đà .
Thế giới nhân vật trên trang văn của Nguyễn Tuân thật đáng yêu vô cùng. Một cụ
Kép, lông mày bạc, tóc bạc, râu bạc, thấp thoáng giữa vườn lan nguyện đem cái quãng đời
xế chiều của một nhà báo để phong sự hoa thơm tỏ quý thương trời. Một cụ ông thức dậy
lúc mờ sáng, mang phong thái "một triết nhân ngồi tính bước di ma thời gian". Trong ấm
trà pha ngon, cụ đã "nhận thấy có một mối mơ và một vị triết lí (Chén trà sương). Một
Huấn Cao tử tù chân vướng xiềng, cổ mang gông, vung bút viết lên tám lụa bạch những
chữ như rồng bay phượng múa, thể hiện "những cái hoài bão tung hoành của một đời con
người" (Chữ người lử tù)... Và hình ảnh ông lái đò người Thái “Tây Bắc có tay lái ra hoa"
Đó là những con người cực kì tài hoa mang cốt cách nghệ sĩ. Người lái đò sông Đà

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 3


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, ông lái đò sông Đà hiện lên trong tầm vóc một người
lao động bình dị mà phi thường, tâm hồn và phong thái mang cốt cách tài hoa nghệ sĩ.
Cũng như trăm nghìn người lái đò “chèo thuyền vượt thác" khác, ông lái đò sông Đà này
có tay lái ra hoa "đã từng vượt qua bao trùng vây thạch trận, giao phong sinh tử với lũ đá
nơi ải nước". Sau hơn mười năm chèo đò và chỉ huy một con thuyền có 6 mái chèo đã
ngược xuôi sông Đà trăm chuyến, chở da trâu, xương hổ, cánh kiến về xuôi ông nắm vững
từng con thác, cái ghềnh. nắm chắc binh pháp thần sông, thần đá.
Bước vào cái tuổi 70, đầu tóc bạc trắng, thân hình ông lái đò vẫn đẹp như một pho
tượng tạc bằng đá cẩm thạch. Nước da ánh lên chất sừng chất mun. Cánh tay rắn chắc trẻ
tráng. Cặp mắt tinh anh, nhãn lực nhìn xa vời vợi. Trên ngực của ông nổi lên một số
thương tích trên "chiêu trường Sông Đà" mà Nguyễn Tuân ngưỡng mộ gọi là "thứ Huân
chương lao động siêu hạng”. Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò là sự tài ba dũng mãnh
của một vị thuyền trưởng dày dạn thủy chiến. Chất tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò là ở bản
lĩnh chiến đấu và tinh thần dũng cảm phi thường. Cảnh vượt thác của ông lái đò đã thể
hiện rõ vẻ đẹp và cốt cách ấy. Ở trùng vây thứ nhất, ông lái đò xung trận với khí thế
nghênh chiến quyết liệt diễn ra. Những hòn đá "bệ vệ oai phong lẫm liệt được nước thác
làm thành viện" liều mạng xông vào "đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền". Ông
đã bình tĩnh "hai tay giữ mái chèo khỏi bị bắt lên khỏi sóng". Lúc bị sóng thác đánh miếng
đòn hiểm độc "bóp chặt lấy hạ bộ" đau điếng, nhưng vị thuyền trưởng hai chân vẫn kẹp
chặt lấy tay lái", tiếng chỉ huy của ông vẫn "gọn ngắn tủn” đưa con thuyền thoát hiểm.
Thật là cao cường biết bao! Người lái đò sông Đà
Trùng vây thứ hai vô cùng hiểm trở, có nhiều cửa tử: "Dòng thác hùm beo đang hồng

hộc thúc mạnh liên sóng đá". Ông lái đò tấn công ngay “nắm bắt được cái bờ sóng" cho con
thuyền lao tới: "Thạch trận này dàn vừa xong thì cái thuyền lao tới". Cảnh hỗn chiến ác
liệt "vào cửa sinh". Bọn tướng đá, đứa thì "ông tránh mà lao bơi chèo lên", đứa thì bị ông
“đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến". Thằng đá tướng thất bại thảm hại "tiu nghỉu
cái mặt xanh lè thật vọng". Trùng vây thứ ba, bên phải bên trái đều là luồng chết. Thần
sông còn bố trí “bọn đá hậu vệ" của con thác hòng "bắt chết cái thuyền”. Ông lái đò “phóng
thẳng con thuyền", "chọc thủng trùng vây” rồi "vút qua tổng đá cánh mở cánh khép". Chiếc

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 4


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

thuyền như một mũi tên tre "vun vút xuyên nhanh qua hơi nước”. Thế là hết thác. Sông
nước lại thanh bình. Người lái đò sông Đà
Qua đó, ta thấy ông lái đò oai phong lẫm liệt như một vị danh tướng, trí dũng song
toàn, quyết đoán và quyết thắng. Đó là vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò được Nguyễn
Tuân khám phá và ca ngợi. Những ẩn dụ, so sánh, nhân hóa được tác giả sử dụng sáng tạo
gợi lên cảm giác mãnh liệt đầy ấn tượng. Cảnh vượt thác là bài ca chiến trận hào hùng.
Với niềm hào hứng bốc cao, cụ Nguyễn đã tung vào cuộc đọ trí đua tài của ông lái đò với
thần sông, thần đá nơi thác ghềnh Đà Giang cả cái kho ngôn từ giàu có của mình, và vận
dụng con mắt và kĩ thuật của nhiều ngành nghệ thuật khác nhau, đặc biệt là hội hoạ, điện
ảnh, âm nhạc, và cả khoa học quân sự, kiến thức võ thuật v.v... Câu văn co duỗi, dài ngắn,
biến hóa... hấp dẫn lạ thường. Người lái đò sông Đà

Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò còn được thể hiện trong những lúc ngừng chèo
nghỉ ngơi. Sau một ngày giao tranh dữ dội với thần sông, thần đá, ông lái đò cùng các bạn
chèo nghỉ trong hang đá. Lúc ngừng chèo, họ chẳng bàn tán một lời nào về cuộc chiến
thắng vừa qua nơi “cửa ải trước đá tướng dữ quân tợn” vừa rồi. Rất ung dung và thanh
thản, ông lái đò vừa nướng ống cơm lam, vừa kể chuyện về cá anh vũ, về cá dầm xanh, về
những hang cá mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá rồi cá túa ra đầy tràn ruộng.
Những câu chuyện rất đời thường nhưng phản ánh một đời sống tâm hồn gắn liền với
sông nước rất dung dị mà tài hoa, cần lao mà nghệ sĩ. Tùy bút người tái đò Sông Đài, đích
thực là trang hoa, tờ hoa. Nguyễn Tuân đã khám phá ra bao vẻ đẹp kì thú trong thiên
nhiên và con người, đã nhìn sự vật ở phương diện văn hóa nghệ thuật, nhìn con người ở
phương diện tài hoa nghệ sĩ. Mạch văn tự do theo dòng cảm xúc lai láng. ông lái đò trong
bài tùy bút là một sáng tạo nghệ thuật sáng bừng lên vẻ đẹp nhân văn. Người lái đò sông
Đà
Trên cái mênh mang của "Dải sông Đà bọt nước lênh bênh", và giữa lớp lớp trùng vây
thạch trận “đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gầm ghè", ta thấy ông lái đò người
Thái quắc thước và con thuyền sáu tay chèo đang dũng mãnh băng băng lướt qua. ông lái
đò là một bài ca về lao động và sự sống. Hình ảnh ông đẹp quá, một vẻ đẹp Tây Bắc như
đang “đề thơ vào sông nước” Đà Giang.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 5


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Website Hoc247.vn cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh
nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.

I.

Luyện Thi Online
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%

-

Luyên thi ĐH, THPT QG với đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng.

-

H2 khóa nền tảng kiến thức luyên thi 6 môn: Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

-

H99 khóa kỹ năng làm bài và luyện đề thi thử: Toán,Tiếng Anh, Tư Nhiên, Ngữ Văn+ Xã Hội.

II.

Lớp Học Ảo VCLASS
Học Online như Học ở lớp Offline

-

Mang lớp học đến tận nhà, phụ huynh không phải đưa đón con và có thể học cùng con.

-

Lớp học qua mạng, tương tác trực tiếp với giáo viên, huấn luyện viên.

-

Học phí tiết kiệm, lịch học linh hoạt, thoải mái lựa chọn.

-

Mỗi lớp chỉ từ 5 đến 10 HS giúp tương tác dễ dàng, được hỗ trợ kịp thời và đảm bảo chất lượng học tập.

Các chương trình VCLASS:
-

Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho
học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam
Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành
tích cao HSG Quốc Gia.

-

Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường
PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng
TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

-

Hoc Toán Nâng Cao/Toán Chuyên/Toán Tiếng Anh: Cung cấp chương trình VClass Toán Nâng Cao,
Toán Chuyên và Toán Tiếng Anh danh cho các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9.

III.

Uber Toán Học
Học Toán Gia Sư 1 Kèm 1 Online

-

Gia sư Toán giỏi đến từ ĐHSP, KHTN, BK, Ngoại Thương, Du hoc Sinh, Giáo viên Toán và Giảng viên ĐH.
Day kèm Toán mọi câp độ từ Tiểu học đến ĐH hay các chương trình Toán Tiếng Anh, Tú tài quốc tế IB,…

-

Học sinh có thể lựa chọn bất kỳ GV nào mình yêu thích, có thành tích, chuyên môn giỏi và phù hợp nhất.

-

Nguồn học liệu có kiểm duyệt giúp HS và PH có thể đánh giá năng lực khách quan qua các bài kiểm tra độc
lập.

-

Tiết kiệm chi phí và thời gian hoc linh động hơn giải pháp mời gia sư đến nhà.

W: www.hoc247.net

F: www.facebook.com/hoc247.net

T: 098 1821 807

Trang | 6