CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC

Họ và tên: Đặng Thị Hà

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

Ngày soạn: 12/3/2015
Ngày dạy: 13/3/2015-Lớp 8C
Tiết: 53
BÀI 51: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức
- Xác định rõ các thành phần của cơ quan phân tích thính giác.
- Mô tả được các bộ phận của tai, cấu tạo của cơ quan Coocti trên tranh hoặc trên
hình.
- Trình bày được quá trình thu nhận các kích thích của sóng âm bằng một sơ đồ
đơn giản.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát và phân tích cấu tạo của một loại cơ quan qua loại tranh
phân tích.
- Rèn kĩ năng thảo luận nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức bảo vệ hệ thần kinh sinh dưỡng.
4. Phát triển năng lực.
- Năng lực hoạt động nhóm.
- Tư duy logic.
- Năng lực cá nhân.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1.Giáo viên
- Tranh: hình 51-1, hình 51-2 SGK
2. Học sinh
- Xem trước nội dung bài.
III. PHƯƠNG PHÁP

-Hoạt động nhóm
-Vấn đáp tìm tòi
-Trực quan
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1.Ổn định tổ chức(1’): 8C:…….
2.Kiểm tra bài cũ(5’):
(?) Nêu rõ nguyên nhân, triệu chứng, hậu quả và cách của bệnh đau mắt hột?
- Hs: Nguyên nhân do 1 loại virus, mặt trong mi mắt có những hột nổi cổm, hậu
quả khi hột vỡ làm thành vết sẹo, làm cho lông mi quặm vào trong → đục màng
giác. cuối cùng dẫn đến mù lòa. Cách phòng chống: giữa mắt sạch sẽ, rửa mắt bằng
nước muối loãng, nhỏ thuốc mắt, không dùng chung khăn với người bệnh.
3. Bài mới
a, Giới thiệu bài:

Giáo án sinh học 8

Tr ường THCS Nham S ơn


Họ và tên: Đặng Thị Hà

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

-Ta có thể cảm giác và phân biệt được âm thanh trầm bổng, to nhỏ khác nhau phát
ra từ nguồn âm là nhờ cơ quan phân tích thính giác. Vậy cơ quan phân tích thính
giác có cấu tạo như thế nào? Quá trình thu nhận cảm giác âm thanh ra sao? Chúng
ta cùng tìm hiểu bài ngày hôm nay.
b, Hoạt động:
Hoạt động 1(15’)
Mục tiêu: Tìm hiểu cấu tạo tai. Xác định rõ các thành phần của cơ quan phân tích

thính giác.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức
(?)Cho biết cơ quan phân tích thính giác gồm
những bộ phận nào?
- HS: Gồm tế bào thụ cảm thính giác(cơ quan
Coocti), dây thần kinh thính giác(số VIII) và
vùng thính giác ở thùy thái dương(bộ phận
phân tích)
- Gv: Hướng dẫn Hs quan sát hình 51.1,
+ Cho Hs thảo luận và hoàn thành bài tập
SGK- tr162.
- HS: Tự quan sát hình vẽ
+Thảo luận và hoàn thành thông tin
Đáp án
1/ Vành tai
2/ Ống tai
3/ Màng nhĩ
4/ chuỗi xương tai
- Gv: Phân tích tranh để HS thấy được các bộ
phận của tai người.
(?) Cho biết tai chia ra các bộ phận nào?
- HS: Tai ngoài, tai giữa và tai trong
- Gv: Tai ngoài gồm các bộ phận: vành tai,
ống tai, màng nhĩ
(?) chức năng của từng bộ phận?

Vành tai

Giáo án sinh học 8

Cơ quan phân tích thính giác gồm
những bộ phận: tế bào thụ cảm
thính giác (cơ quan Coocti), dây
thần kinh thính giác(số VIII) và
vùng thính giác ở thùy thái
dương(bộ phận phân tích)

I-Cấu tạo của tai
Tai được chia ra: tai ngoài, tai
giữa, tai trong.

1. Tai ngoài:
- Vành tai: hứng sóng âm
- Ống tai: Hứng sóng âm, có
nhiều tuyến nhờn, có lông mọc

Tr ường THCS Nham S ơn


Họ và tên: Đặng Thị Hà

Ống tai

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

ngăn bớt vật lạ.
- Màng nhĩ: Ngăn cách tai ngoài
và tai giữa.Có kích thước 10mm
rung động và truyền sóng âm

Màng nhĩ

Gv giới thiệu: xương búa gắn với xương màng nhĩ, xương bàn đạp gắn màng cửa bầu dục có diệ
(?)Tai giữa có chức năng gì?
-Hs: Truyền sóng âm từ tai ngoài vào cửa bầu dục.
(?)Diện tích cửa bầu dục nhỏ hơn 20 lần so với màng nhĩ có ý nghĩa gì?
-Hs:Khuếch đại âm thanh lên 20 lần)
(?)Tai sao khi máy bay lên cao hoặc xuống thấp hành khách cảm thấy đau trong tai?
-Hs: Khi máy bay cất hay hạ cánh, thì áp suất không khí sẽ bị thay đổi, nhưng trong tai thì sự th
(?) Tai trong cấu tạo gồm
- Hệ thống tiền đình và ống bán khuyên.
- Ốc tai.
- Gv: + Giữa ốc tai màng và ốc tai xương là ngoại dịch.
+ Trong ốc tai màng là nội dịch.
- Gv cho học sinh đọc mục • và thảo luận.
(?) Chức năng của tai trong?
- Hs:+ Bộ phận tiền đình và ống bán khuyên thu nhận thông tin về vị trí và sự chuyển động.
+ Ốc tai thu nhận các kích thích của sóng âm.

Giáo án sinh học 8

Tr ường THCS Nham S ơn


Họ và tên: Đặng Thị Hà

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

Hoạt động 2(12’)

Mục tiêu: Tìm hiểu chức năng thu nhận kích thích của sóng âm bằng một sơ đồ
đơn giản.
- GV: Yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK , II/ Chức năng thu nhận sóng
quan sát hình và trả lời câu hỏi.
âm
(?) Mô tả quá trình truyền sóng âm và thu •
Tai là bộ phận tiếp nhận âm
nhận cảm giác về âm?
thanh.
- HS: Sóng âm từ nguồn âm phát ra được vành •
Sóng
âm->màng
nhĩtai hứng lấy, truyền qua ống tai vào làm rung
>chuỗi xương tai->cửa bầumàng nhĩ. cuối cũng làm chuyển động ngoại
>chuyển động ngoại dịch,
dịch rồi nội dịch trong ốc tai màng và tác động
chuyển động nội dịch->rung
lên cơ quan Coocti, sẽ làm cho các tế bào thụ
màng cơ sở->kích thích cơ
cảm thính giác của cơ quan Coocti hưng phấn
quan Coocti->xuất hiện xung
rồi truyền về ở vùng phân tích ở trung ương
thần kinh vùng thính giác(ở
cho ta biết về âm thanh đó.
thùy thái dương)
- Gv: Có thể phân tích cơ chế truyền âm và sự
thu nhận cảm giác âm thanh bằng sơ đồ đơn
giản:
+ Sóng âm truyền đến màng nhĩ qua
Chuỗi xương tai đến Cửa bầu làm Chuyển

động nội, ngoại dịch và làm rung màng
cơ sở đến kích thích cơ quan Coocti xuất hiện
xung thần kinh tại vùng thính giác (phân tích
cho biết âm thanh)
(?) Tại sao ta có thể phân biệt được âm thanh
lớn, nhỏ khác nhau?
→ (liên hệ xem phần em có biết)
- GV: Qua các nội dung yêu cầu HS tự rút ra
kết luận:
Hoạt động 3(10’)

Giáo án sinh học 8

Tr ường THCS Nham S ơn


Họ và tên: Đặng Thị Hà

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

Mục tiêu: Tìm hiểu phòng tránh các bệnh và tật của tai.
- Gv: Yêu cầu Hs đọc thông tin trong SGK.
- Hs: Tự thu nhận thông tin
(?) Ráy tai có tác dụng gì?
- Hs: Có tác giữ bụi
(?) Cho biết nguyên nhân cơ bản làm cho tai
không tiếp nhận được âm thanh?
- Hs: + Rách hoặc thủng màng nhĩ.
+ Do tế bào thụ cảm thính giác bị tổn
thương

- Gv: Khi màng nhĩ rách hoặc bị thủng, thì sóng
âm từ ống tai hướng vào (dẫn vào) tới màng nhĩ
không rung (do rách...) nên sóng âm không
truyền vào tai trong được
(?) Để tai hoạt động tốt chúng ta cần lưu ý
những điều gì?
-Giữ vệ sinh tai bằng cách:
+Bảo vệ tai
+ Không dùng vật sắc nhọn để ngoáy tai
+ Giữ vệ sinh mũi, họng để phòng bệnh cho tai
+ Có biện pháp chống giảm tiếng ồn

III/ Vệ sinh tai
- Luôn giữ tai sạch sẽ, không
dùng que nhọn và vật sắc để
ngoái tai.
- Tránh nơi có tiếng ồn hoặc
tiếng động mạnh, ảnh hưởng tới
hệ thần kinh, làm giảm tính đàn
hồi của màng nhĩ dẫn đến tai
không nghe rõ.
- Ở trẻ em nếu bị điếc sẽ dẫn đến
bị câm nên cần phải cẩn thận

Hoạt động 4(8’)
Mục tiêu: Biện pháp chống và giảm tiếng ồn.
-Gv: Sóng âm làm rung màng căng của màng nhỉ rồi
khuyếch tán vào cửa bầu dục truyền đến dây thần kinh thính
giác. Nếu âm thanh to, mạnh dễ làm tổn thương màng căng
của màng nhỉ nên cần làm việc trong bầu không khí yên tĩnh

tránh ô nhiễm.
- Gv: Yêu cầu học sinh dựa vào kiến thức đã biết trả lời câu
hỏi?
-Hs: nhớ lại kiến thức, suy nghĩ trả lời
(?) Tác động vào nguồn âm như thế nào để giảm tiếng ồn?

Giáo án sinh học 8

- Biện pháp
+ Làm giảm độ to
của âm phát ra.
+ Ngăn chặn đường
truyền âm.
+ Phát tán âm trên
đường truyền.
+ Dùng vật liệu
cách âm.

Tr ường THCS Nham S ơn


Họ và tên: Đặng Thị Hà

Giáo án môn sinh học 8_Năm học: 2014-2015

+Cấm bóp còi ở gần trường học, bệnh viện,…
(?)Làm thế nào để phân tán âm trên đường truyền âm?
+Trồng cây xanh…
(?)Làm thế nào để ngăn chặn âm không truyền đến tai?
+Xây tường chắn, làm trần nhà bằng xốp, đóng kín cửa…

4. Củng cố(2’)
- Gọi 1 học sinh đọc ghi nhớ và mục em có biết SGK.
5. Dặn dò(2’)
- Học thuộc bài
- Xem bài mới : Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
- Kẻ bảng 52.1 vào vở
V. RÚT KINH NGHIỆM
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

Giáo án sinh học 8

Tr ường THCS Nham S ơn