Lý thuyết và bài tập Vật lý 9

CHƯƠNG 1: ĐIỆN HỌC
Bài 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN
VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Hãy nêu ký hiệu, đơn vị của cường độ dòng điện và hiệu điện thế.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Nêu mối quan hệ giữa cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn và hiệu điện thế giữa hai đầu
dây dẫn.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Kết luận về dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của CĐDĐ chạy qua dây dẫn vào HĐT giữa
hai đầu dây dẫn.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Một học sinh trong quá trình làm thí nghiệm cho cường độ dòng điện đi qua một vật dẫn đã
bỏ sót không ghi một vài giá trị vào bảng kết quả. Em hãy điền những giá trị còn thiếu vào
bảng. Cho rằng sai số trong thí nghiệm là không đáng kể.
Lần đo

U(V)

I(A)

1

2,0

0,1

2

2,5

…

3

0,4

…

4

5,0

…

5

…

0,6

2. Đặt vào hai đầu một dây dẫn một hiệu điện thế là 12V thì cường độ dòng điện chạy qua nó

là 0,2A. Hãy tính cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn khi đặt vào hai đầu dây một hiệu
điện thế 48V. ĐS: 0,8A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
3. Khi đặt vào hai đầu một đoạn dây dẫn một hiệu điện thế 12V thì đo được cường độ dòng
điện chạy qua dây là 2A. Hãy tính hiệu điện thế phải đặt vào hai đầu dây để cường độ dòng
điện chạy qua dây tăng thêm 0,5A nữa. ĐS: 15V
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Khi đặt vào hai đầu một đoạn dây dẫn một hiệu điện thế 24V thì đo được cường độ dòng
điện chạy qua dây là 0,5A. Một bạn học sinh nói rằng “Nếu tăng hiệu điện thế giữa hai đầu
dây lên 30V thì cường độ dòng điện chạy qua dây sẽ nhỏ hơn 0,5A”. Không cần tính toán,
hãy cho biết học sinh trên nói đúng hay sai, vì sao ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Một học sinh làm thì nghiệm khảo sát dòng điện đi qua một đoạn dây dẫn và thu được bảng
số liệu sau:
Lần đo

U(V)

I(A)

1

3

0,1

2

4,5

0,15

3

6

0,2

Hãy vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa U và I trong thí nghiệm trên và nhận xét về dạng
của đồ thị. ĐS: Dạng của đồ thị là một đường thẳng đi qua góc tọa độ.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Khi đặt vào hai đầu một đoạn dây dẫn một hiệu điện thế 12V thì đo được cường độ dòng
điện chạy qua dây là 0,5A. Muốn cường độ dòng điện chạy qua nó tăng gấp đôi thì phải đặt

vào hai đầu dây một hiệu điện thế bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 1


Giáo viên: Mai Quang Hưởng

Bài 2: ĐIỆN TRỞ DÂY DẪN. ĐỊNH LUẬT ÔM
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Điện trở dây dẫn cho ta biết điều gì về dây dẫn ? Ký hiệu và đơn vị của điện trở là gì ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Phát biểu và viết công thức định luật Ôm. Nêu tên và đơn vị của từng đại lượng trong công
thức.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Từ định luật Ôm suy ra công thức tính điện trở dây dẫn và tính hiệu điện thế đặt vào hai đầu

vật dẫn.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Một bóng đèn lúc sáng bình thường thì có điện trở 146,7Ω và cường độ dòng điện chạy qua
dây tóc bóng đèn là 0,75A. Hãy tính hiệu điện thế giữa hai cực của bóng đèn đó. ĐS:
110,025 V
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Cho một điện trở có giá trị R=30Ω.
a. Đặt vào hai đầu điện trở một hiệu điện thế 12V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là
bao nhiêu? ĐS: 0,4A
b. Muốn cường độ dòng điện chạy qua điện trở tăng lên gấp 3 lần thì cần đặt vào hai đầu
điện trở một hiệu điện thế bao nhiêu? ĐS: 36V
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 2


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Cho điện trở R=30Ω. Biết điện chịu được dòng điện chạy qua nó có cường độ tối đa là 2A.
Người ta đặt vào hai đầu điện trở đó một hiệu điện thế 60V. Hỏi điện trở có bị hỏng không,

vì sao ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Hai đầu một vật dẫn có hiệu điện thế 36V thì thấy cường độ dòng điện chạy qua nó là 2A.
a. Nếu cho hiệu điện thế tăng thê 4V thì cường độ dòng điện bây giờ là bao nhiêu?
ĐS: 2,2 A
b. Nếu cho hiệu điện thế giảm còn một nửa thì cường độ dòng điện bây giờ là bao nhiêu?
ĐS: 1A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Trên hình 2.5 là đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa I
và U khi làm thí nghiệm với một vật dẫn. Hãy tính:
a. Điện trở của vật dẫn.
b. Tính cường độ dòng điện chạy qua vật dẫn khi hiệu
điện thế tăng đến 28V. ĐS: 4A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 3


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
6. Một bóng đèn lúc sáng bình thường có điện trở R=18Ω và cường độ dòng điện chạy qua nó
là 0,9A. Tính cường độ dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn khi ta đặt vào hai cực của
bóng một hiệu điện thế 27V, khi đó độ sáng của bóng thay đổi thế nào so với ban đầu ?
ĐS: 1,5A, bóng đèn sáng mạnh hơn và có thể hỏng.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
7. Cho điện trở R=50Ω. Khi mắc điện trở này vào hiệu điện thế U thì dòng điện là I. Nếu giảm
U đi 3 lần thì I là 1,8A. Hãy tính U.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
8. Đặt vào hai đầu điện trở R=32Ω một hiệu điện thế Uthì cường
độ dòng điện chạy qua điện trở là I=0,75A.
a. Tính U.
b. Thay điện trở R bằng điện trở R1 thì thấy I giảm 2 lần.
Tính R1.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
9. Cho mạch điện như hình 2.9. Biết Vôn kế chỉ 42V còn

Ampe kế chỉ 1,2A.
a. Tính R.
b. Chỉ số Vôn kế và Ampe kế sẽ thay đổi thế nào nếu
thay R bằng R1=100Ω ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 4


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
10. Một học sinh làm thí nghiệm với hai điện trở R1 và R2 khác nhau và vẽ đồ thị biểu diễn sự
phụ thuộc giữa U và I của hai điện trở như hình 2.10. Hãy so sánh R1 và R2.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 4: ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Vẽ sơ đồ mạch điện gồm hai điện trở mắc nối tiếp.
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Viết biểu thức xác định các giá trị trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp.
a. Cường độ dòng điện chạy qua mạch ....................................................................................
b. Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch: ........................................................................................
c. Điện trở tương đương của mạch: .........................................................................................
3. Viết biểu thức xác định các giá trị trong đoạn mạch gồm n điện trở mắc nối tiếp.
a. Cường độ dòng điện chạy qua mạch ....................................................................................
b. Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch: ........................................................................................
c. Điện trở tương đương của mạch: .........................................................................................
4. Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp có mối liên hệ như thế nào với điện trở
của mạch ? Viết biểu thức của sự phụ thuộc đó.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Quán sát hình 4.1.

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 5


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
a. Biết R1=R2=5Ω. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. ĐS: 10Ω
b. Cho UAB=12V, khóa K đóng. Tính cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch. ĐS: 1,2A
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Cho hai điện trở R1=5Ω và R2=10Ω nối tiếp với nhau và mắc vào hiệu điện thế UAB.
a. Tính điện trở tương đương của mạch điện. ĐS: 15Ω
b. Muốn điện trở tương đương của mạch là 25Ω thì phải mắc nối tiếp vào mạch điện trở R3
giá trị bao nhiêu ? ĐS: 10Ω
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Cho mạch điện như hình 4.3. Trong đó R2=18Ω, khóa K
đóng thì Vôn kế chỉ giá trị 28V, Ampe kế chỉ giá trị 0,7A.
a. Tính R1. ĐS: 40Ω
b. Tính hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch UAB. ĐS:
40,6V
c. Nếu giữa nguyên UAB và thay R1 bằng R3 thì thấy Ampe
kế chỉ giá trị 0,4A. Tính R3 và cho biết số chỉ của Vôn
kế khi đó. ĐS: 84,5Ω
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
4. Cho hai điện trở R1 và R2 và Ampe kế cùng mắc nối tiếp vào hai điểm A, B có hiệu điện thế
UAB. Cho R1=20Ω và R2=50Ω và Ampe kế chỉ 0,5A. Tính UAB . ĐS: 35V
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 6


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Cho R1 và R2 cùng mắc nối tiếp vào hai điểm A, B có hiệu điện thế UAB.
a. Chứng minh công thức Rtđ=R1+R2.
b. Áp dụng với R1=10Ω và R2=20Ω. ĐS: 30Ω
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Cho R1 và R2 cùng mắc nối tiếp vào hai điểm A, B có hiệu điện thế UAB. Biết R1=2R2 và
điện trở tương đương của đoạn mạch là R=45Ω. Tính R1 và R2. ĐS: 30Ω và 15Ω
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
7. Cho mạch điện gồm hai bóng đèn dây tóc được mắc vào mạch
A,B như hình 4.7. Cho UAB=24V, hai bóng đèn có điện trờ lần
lượt là 24Ω và 48Ω và khóa K đóng.
a. Tính cường độ dòng điện chạy qua các bóng đèn khi công
tắc K đóng. ĐS: 1/3A
b. Nếu gở bỏ đèn Đ1 thì đèn Đ2 có sáng không, vì sao ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
8. Cho mạch điện gồm ba điện trở R1 và R2 và R3 mắc nối tiếp với nhau và mắc vào hai điểm
A, B có hiệu điện thế UAB=12V.
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 7


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Tính điện trở tương đương. Cho R1=15Ω và R2=25Ω và R3=30Ω.
c. Tính hiệu điện thế ở hai đầu mỗi điện trở trong mạch.
ĐS: 70Ω; 18/7V; 30/7V và 36/7V
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
9. Cho mạch điện như hình 4.9. R1=25Ω. Biết rằng khi K
đóng thì Ampe kế chỉ 4A còn khi K mở thì Ampe kế chỉ
2,5A. Tính UAB và giá trị R2.
ĐS: 100V; 15Ω
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
10. Trên hai bóng đèn dây tóc có ghi (12V-1A) và (12V-0,8A). Người ta mắc nối tiếp hai bóng
đèn này vào một hiệu điện thế 24V.
a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Tính cường độ dòng điện chạy qua các bóng đèn.
c. Bóng đèn nào sáng bình thường ? Có nên mắc như thế không ? Vì sao ?
d. Nếu tăng hiệu điện thế trên lên đến 26V thì độ sáng của hai bóng đèn thay đổi thế nào?
ĐS: 8/9A; không bóng đèn nào sáng bình thường cả
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 8

Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 5: ĐOẠN MẠCH SONG SONG
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Vẽ sơ đồ mạch điện gồm hai điện trở mắc song song.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Viết biểu thức xác định các giá trị trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song.
a. Cường độ dòng điện chạy qua mạch ....................................................................................
b. Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch: ........................................................................................
c. Điện trở tương đương của mạch: .........................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Viết biểu thức xác định các giá trị trong đoạn mạch gồm n điện trở mắc song song.
a. Cường độ dòng điện chạy qua mạch ....................................................................................
b. Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch: ........................................................................................
c. Điện trở tương đương của mạch: .........................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch mắc song song có mối liên hệ như thế nào với
điện trở của mạch? Viết biểu thức của sự phụ thuộc đó.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Cho hai điện trở R1 và R2 được mắc song song với nhau và mắc vào hai điểm A, B.
a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Hãy chứng minh công thức

1
1
1
 
RAB R1 R2

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 9


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Trong một phòng học có 4 bóng đèn đều có ghi (220V-40W) và 2 quạt trần đều có ghi
(220V-50W). Hiệu điện thế sử dụng trong phòng học là 220V.
a. Những thiết bị trên phải mắc với nhau như thế nào để chúng hoạt động bình thường ?
b. Vẽ sơ đồ mạch điện cho phòng học (mỗi bóng đèn và quạt trần có thể xem như những
điện trở).
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Cho 2 điện trở R1=R2=30Ω được mắc với nhau như
hình 5.3.a.
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch.
b. Nếu mắc thêm điện trở R3 vào đoạn mạch như
hình 5.3.b thì điện trở tương đương của đoạn
mạch là 75Ω. Tính R3.
c. Có kết luận gì về độ lớn của Rtđ so với các điện
trở thành phần trong mạch 5.3.b.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Cho 2 điện trở R1 và R2 mắc với nhai như hình 5.4. Biết R1=3Ω và R2=5Ω.
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch.

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 10


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
b. Biết hiệu điện thế giữa hai điểm A và B là UAB=12V. Tính cường độ dòng điện chạy qua

mỗi điện trở.
c. Tính cường độ dòng điện chạy trong mạch chính.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Cho hai điện trở R1 và R2. Biết rằng khi mắc nối tiếp thì điện trở tương đương của chúng là
50Ω còn khi mắc nối tiếp thì điện trở tương đương của chúng là 12,5Ω. Tính điện trở R1 và
R2 .
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Cho mạch điện như hình 5.6. Biết R1=18Ω,
R2=12Ω, Vôn kế V chỉ 36V.
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch.
b. Tìm số chỉ của Ampe kế A1 và A2 và A.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
7. Cho điện trở R1=25Ω chịu được cường độ dòng điện tối đa là 2,2A, điện trở R=30Ω chịu
được cường độ dòng điện tối đa là 1,5A. Hỏi:
a. Hãy tính toán và cho biết hai điện trở trên có thể mắc song song nhau và mắc vào hiệu
điện thế U=15V được không ? Vì sao ?
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 11


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
b. Hiệu điện thế tối đa có thể đặt vào hai đầu mạch điện trên là bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
8. Cho mạch điện như hình 5.8. Trong đó R1=5Ω và
R2=10Ω, Ampe kế A1 chỉ 0,5A.
a. Tính hiệu điện thế UAB ở hai đầu mạch.
b. Tìm số chỉ của Ampe kế A.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
9. Cho mạch điện như hình 5.9. Trong đó R2=2R1. Hiệu điện thế UAB=24V, dòng điện qua R2
là I2=0,8A. Tính R1, R2 và cường độ dòng điện trong mạch chính.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
10. (*)Cho ba điện trở mắc song song với nhau và mắc
vào hai cực của nguồn điện A,B. Biết R1=18Ω,
R2=12Ω và R3=25Ω.
a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Tính điện trở tương đương của mạch.
c. Biết nguồn điện có hiệu điện thế giữa hai cực là 24V. Tính cường độ dòng điện chạy qua
mỗi điện trở và chạy qua mạch chính.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 12


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 6: BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM
CHO ĐOẠN MẠCH PHỨC TẠP
1. Cho mạch điện như hình 6.1. Hiệu điện thế
giữa hai đầu mạch là UAB=60V. Biết

R1=18Ω, R2=30Ω và R3=20Ω.
a. Tính điện trở tương đương của toàn
mạch AB. ĐS: 30Ω
b. Tính cường độ dòng điện chạy qua mỗi
điện trở. ĐS: 2A, 0,8A, 1,2A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Cho mạch điện như hình 6.2. Biết R1=10Ω, R2=15Ω và
R3=25Ω. Hiệu điện thế ở hai đầu mạch điện là 45V.
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch.
ĐS: 12,5Ω
b. Khi K đóng tìm số chỉ của Ampe kế. ĐS: 3,6A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Cho mạch điện như hình 6.3. Trong
đó R1=15Ω, R2=3Ω và R3=7Ω và
R4=10Ω. Hiệu điện thế UAB=35V.

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 13


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. ĐS: 20Ω
b. Tìm cường độ dòng điện qua các điện trở.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Cho mạch điện như hình 6.4. Trong đó
R1=12Ω, R2=8Ω và R3=16Ω và RX. Hiệu
điện thế giữa hai đầu mạch là 48V. Biết
RX có thể thay đổi được.
a. Cho RX=14Ω. Tính điện trở tương
đương của đoạn mạch và cường độ
dòng điện trong mạch chính.
b. Muốn cường độ dòng điện chạy qua RX lớn hơn gấp 3 lần cường độ dòng điện chạy qua
R1 thì RX phải có giá trị bao nhiêu ?
ĐS: 12Ω; 4A
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Cho mạch điện như hình 6.5. Trên bóng đèn Đ có ghi (18V-2,5A), R1=4Ω, R2=6Ω.
a. Cần đặt vào hai đầu đoạn mạch AB một hiệu điện thế bao nhiêu để đèn Đ sáng bình
thường?
b. Tính cường độ dòng điện qua các điện
trở khi đó.
ĐS:

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 14


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Cho mạch điện như hình 6.6. Cho UMN=30V và R2=10Ω.
-

Khi K1 đóng K2 ngắt thì Ampe kế chỉ 1A.

-

Khi K1 ngắt K2 đóng thì Ampe kế chỉ
2A.

a. Tìm giá trị R1 và R2.
b. Tính cường độ dòng điện chạy qua
mỗi điện trở khi cả K1 và K2 đều
đóng.
ĐS:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 7: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ
VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
Điện trở dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài dây dẫn như thế nào?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 15

Giáo viên: Mai Quang Hưởng
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Một dây dẫn dài l có điện trở R. Nếu dùng hai đoạn dây dẫn giống như vậy mắc nối tiếp với
nhau thì điện trở của cả sợi dây là bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Hai đoạn dây dẫn làm từ cùng một loại chất liệu, có tiết diện như nhau. Nếu đặt vào hai đầu
của hai đoạn dây cùng một hiệu điện thế U thì thấy I1=0,25I2. Hỏi dây thứ nhất có chiều dài
gấp bao nhiêu lần dây thứ hai.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Đường dây 500kV Bắc – Nam dài 1530 km gồm 3 đường dây tải. Biết 1km dây tải loại này
có điện trở 0,085Ω. Thì tổng điện trở của đường truyền tải điện Bắc-Nam là bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Một dây dẫn dài 180m được dùng để quấn thành một cuộn dây. Khi đặt vào hai đầu dây một
hiệu điện thế 36V thì dòng điện qua dây là 0,5A.
a. Tính điện trở của dây.
b. Nếu dùng 2 đoạn dây trên mắc nối tiếp với nhau thì điện trở của cả sợi dây là bao nhiêu?
c. Mỗi đoạn dây dài 1m của sợi dây trên có điện trở bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Một cuộc dây dẫn dài 200m. Khi đặt vào hai đầu dây một hiệu điện thế 50V thì cường độ
dòng điện chạy qua dây là 1,2A.
a. Tính điện trở của dây.

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 16


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
b. Nếu tăng chiều dài của cuộn dây trên lên 300m thì điện trở của cả cuộn bây giờ là bao
nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Hai dây dẫn làm từ cùng một chất liệu, cùng tiết diện. Dây thứ nhất dài 50m có điện trở R1,
dây thứ hai dài 100m, có điện trở R2.
a. Lập tỷ số R1/R2.
b. Nếu đặt vào hai đầu hai dây dẫn cùng một hiệu điện thế U thì thấy cường độ dòng điện
chạy qua hai dây là I1 và I2. Lập tỷ số I1/I2.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
7. Đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn AB một hiệu điện thế U. Hãy tìm tỷ số giữa UAC và UCB. Biết
AC=2,5CB.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 8: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ
VÀO TIẾT DIỆN DÂY DẪN
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào tiết diện của dây như thế nào ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 17


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Hai đoạn dây dẫn có cùng chiều dài, cùng chất liệu. Dây thứ nhất có tiết diện 0,9mm2, dây
thứ hai có tiết diện 1,2mm2. So sánh điện trở của hai dây trên.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Hai dây điện bằng đồng có cùng chiều dài. Dây thứ nhất có tiết diện 0,5mm2 thì có điện trở
R1=5Ω. Hỏi dây thứ hai có tiết diện 1mm2 thì có điện trở bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Một đoạn dây dẫn bằng Constantan (một loại hợp kim chịu nhiệt cao thường để làm dây tóc
bóng đèn) dài l1=100m có tiết diện S1=0,1mm2 thì có điện trở R1=500Ω. Hỏi một dây dẫn
khác cũng làm bằng Constantan, có chiều dài l2=50m thì, có tiết diện S2=0,5mm2 thì có điện
trở bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Một đoạn dây dẫn làm bằng hợp kim có chiều dài l1=125m, có tiết diện S1=0,15mm2 thì có
điện trở là R1=60Ω. Một đoạn dây dẫn khác làm bằng hợp kim như trên, có chiều dài
l2=25m, điện trở R2=30Ω thì có tiết diện là bao nhiêu mm2 ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Một sợi dây dẫn bằng nhôm có chiều dài l1=200m, có tiết diện S1=0,3mm2 và có điện trở
R1=120Ω. Hỏi một dây khác có chiều dài l2=50m, có điện trở R2=50Ω thì có tiết diện S2

bằng bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 18


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Hai dây dẫn có cùng chiều dài, được làm từ sắt. Dây thứ nhất có tiết diện S1=5mm2 và điện
trở R1=10Ω. Hỏi dây thứ hai có tiết diện S2=0,5mm2 thì có điện trở R2 bằng bao nhiêu ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
7. Hai dây dẫn bằng nhôm, có chiều dài, tiết diện, điện trở tương ứng là l1, S1, R1 và l2, S2, R2.
Biết l1=4l2, S1=2S2. Hãy tìm tỷ lệ giữa R1/R2.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
8. Hai dây dẫn có cùng chiều dài, được làm từ cùng một chất liệu. Dây thứ nhất có tiết diện S1,
dây thứ hai có tiết diện S2=2S1. Mắc hai dây dẫn này song song nhau và mắc vào hiệu điện
thế U thì thấy cường độ dòng điện chạy qua dây thứ nhất là I1=1A. Xác định cường độ dòng
điện I2 chạy qua dây thứ hai.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bài 9: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ
VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Nêu ý nghĩa của điện trở suất 𝜌.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 19


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Nói điện trở suất của đồng là 1,7.10-8Ωm, điều đó có ý nghĩa gì ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Nêu sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn. Viết
biểu thức của sự phụ thuộc đó (Công thức tính điện trở dây dẫn).
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Hai dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện. Dây thứ nhất được làm từ chất liệu có điện trở
suất 0,5.10-6Ωm, dây thứ hai có điện trở suất 1,7.10-8Ωm. Tìm tỷ lệ điện trở R1/R2 của hai
dây.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Tính điện trở của đoạn dây dẫn Constantan dài 50m, có tiết diện 0,5mm2. Biết điện trở suất
của Constantan là 0,5.10-5Ωm.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Dựa vào bảng điện trở suất SGK. Hãy tính:
a. Điện trở của một đoạn dây đồng dài 10m, tiết diện 2mm2.
b. Điện trở của dây Nikêlin dài 10m, tiết diện 2mm2.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 20

Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Hãy tính điện trở của một đoạn dây nhôm, dài 50m, tiết diện tròn, có đường kính tiết diện là
2mm. Cho điện trở suất của nhôm là 1,7.10-8Ωm. (Lấy 𝜋 = 3,14).
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Một dây dẫn bằng đồng có tiết diện 1mm2, có khối lượng 0,5kg.
a. Tính chiều dài của dây. Cho khối lượng riêng của đồng là 8900kg/m3.
b. Tính điện trở của dây. Biết điện trở suất của đồng là 1,7.10-8Ωm.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
6. Một dây tóc bóng đèn làm bằng Vônfram ở nhiệt độ 200C có điện trở 20Ω, có tiết diện tròn
bán kính 0,01mm2. Tính chiều dài của đoạn dây này. Cho điện trở suất của Vonfram là
5,5.10-8Ωm.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

7. Người ta đặt vào hai đầu đoạn dây dẫn dài 300m một hiệu điện thế U=8,5V thì thấy cường
độ dòng điện chạy qua dây là 2,5A. Dây có tiết diện 1,5mm2. Hỏi dây trên làm bằng chất
liệu gì ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 21


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
................................................................................................................................................................
8. Một đoạn dây dẫn bằng đồng có chiều dài 32m, tiết diện 0,2mm2.
a. Tính điện trở của dây dẫn.
b. Cần dùng bao nhiêu đoạn dây dẫn và mắc chúng như thế nào để có một mạch điện có
điện trở tương đương là 195,84Ω. Cho điện trở suất của đồng là 1,7.10-8Ωm.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
9. Mắc một đoạn dây dẫn vào hai cực của nguồn điện có hiệu điện thế 50V thì đo được dòng
điện chạy qua dây là 2A.
a. Tính điện trở của dây.
b. Biết đoạn dây dẫn dài 10m, tiết diện 1mm2. Hãy tính điện trở suất của chất làm dây dẫn.
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
10. Một dây dẫn làm bằng đồng dài 50m có tiết diện 2mm2.
a. Tính điện trở của dây. Cho điện trở suất củ đồng là 1,7.10-8Ωm.
b. Nếu cắt đoạn dây trên thành 2 đoạn, đoạn thứ nhất dài gấp 3 lần đoạn thứ hai. Lần lượt
mắc các đoạn dây trên vào hiệu điện thế 12V. Tính cường độ dòng điện chạy qua mỗi
đoạn dây.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 22


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
BÀI 10: BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ
DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I – CÂU HỎI LÝ THUYẾT
1. Biến trở là gì ? Vẽ các ký hiệu của biến trở.
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Nêu cấu tạo và hoạt động của biến trở con chạy
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Phân loại biến trở
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4. Ứng dụng của biến trở
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

II – BÀI TẬP TỰ LUYỆN
1. Một cuộn dây dẫn bằng đồng có khối lượng 1,068kg tiết diện ngang của dây dẫn là 1mm2.
Cho điện trở suất của đồng là 1,7.10-8Ωm, khối lượng riêng của đồng là 8900kg/m3.
a. Tính điện trở của cuộn dây này.
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 23


Giáo viên: Mai Quang Hưởng
b. Người ta dùng dây này để quấn một biến trở. Biết lõi biến trở hình trụ tròn đường kính
2cm. Tính số vòng dây quấn của biến trở.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Một biến trở có điện trở lớn nhất là Rb=150Ω làm bằng dây dẫn hợp kim Nikêlin có điện trở
suất 0,4.10-6Ωm và tiết diện S=1,6mm2.
a. Tính chiều dài của dây dẫn dùng làm biến trở này.
b. Một bóng đèn khi sáng bình thường có điện trở là R1=50Ω và dòng điện chạy qua đèn
khi đó có cường độ I=1,25A. Mắc bóng đèn nối tiếp với biến trở nói trên vào hiệu điện
thế 90V. Hãy vẽ sơ đồ mạch điện như trên. Hỏi phải điều chỉnh biến trở có chỉ số điện
trở R2 bằng bao nhiêu để đèn sáng bình thường ?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. Trên một biến trở con chạy có ghi (30Ω-0,5A).
a. Chỉ số ghi như trên cho ta biết điều gì về biến trở?
b. Hiệu điện thế lớn nhất được phép đặt lên hai đầu dây cố định của biến trở là bao nhiêu ?
c. Biến trở được làm bằng dây hợp kim Nicrôm có điện trở suất 1,1.10-6Ωm và có chiều dài
24m. Tính tiết diện của dây dẫn dùng làm biến trở.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Lý thuyết và Bài tập Vật lí 9

Trang 24