Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

KiÓm tra bµi cò:
1. Tr×nh bµy cÊu tróc vµ chøc n¨ng
cña mµng sinh chÊt?

§¸p ¸n


a.CÊu tróc cña mµng sinh chÊt
Líp kÐp
photpholi
pit
Glicoprot
ein
Protein


a. Cấu trúc của màng sinh chất
Mô hình khảm động: gồm hai thành
phần chủ yếu
- Lớp kép photpho lipit.
- Các phân tử protein.
b. Chức năng của màng sinh chất
- Trao đổi chất với môi trờng một cách
có chọn lọc.
- Màng sinh chất có các protein thụ thể
thu nhận thông tin cho tế bào.
- Giúp các tế bào nhận biết nhau nhờ


Bµi 11:

VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt


VËn chuyÓn c¸c chÊt qua mµng sinh
chÊt
I. VËn chuyÓn thô ®éng
II. VËn chuyÓn chñ ®éng
III. NhËp bµo vµ xuÊt bµo


I.Vận chuyển thụ động
1. Nguyên lí khuếch tán
Ví dụ
Nồng độ Oxi ở phổi là 60%, ở các cơ
quan của cơ thể là 40%.
Oxi sẽ đợc vận chuyển theo chiều
nào?
*Từ phổi đến các cơ quan


Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn Oxi trong trêng
hîp nµy tu©n theo nguyªn lÝ nµo?
*Nguyªn lÝ khuÕch t¸n.
ThÕ nµo lµ nguyªn lÝ khuÕch t¸n?


Nguyªn lÝ khuÕch t¸n:
C¸c chÊt lu«n vËn chuyÓn tõ n¬i cã
nång ®é cao ®Õn n¬i cã nång ®é thÊp.

2. VËn chuyÓn thô ®éng:


Phiếu học tập số 1
Quan sát hình vẽ và hoàn thiện các câu
hỏi sau
1. So sánh nồng độ C1 và C2?
2. Cho biết chiều vận chuyển các chất
giữa A và B?
3. Nhu cầu về năng lợng của quá trình vận
chuyển nói trên?
4. Trình bày đặc điểm của vận chuyển
thụ động các chất qua màng.


C1

C2

V/c qua photpholipit kÐp
C11 =
> C22

VËn chuyÓn thô
®éng
C1 >
= C2
A

B V/c qua Kªnh protein xuyªn

mµng


2. VËn chuyÓn thô ®éng
- Tu©n theo nguyªn lÝ khuÕch t¸n
- Kh«ng tiªu tèn n¨ng lîng
- Con ®êng vËn chuyÓn:
+ Qua líp kÐp photpholipit (khuÕch
t¸n trùc tiÕp):
C¸c chÊt kh«ng ph©n cùc vµ cã kÝch
thíc nhá nh: CO2, O2….
+ Qua kªnh protien xuyªn mµng:
C¸c chÊt ph©n cùc, c¸c ion (Na+, H+)


*ThÈm thÊu
Sù khuÕch t¸n c¸c ph©n tö níc qua
mµng sinh chÊt ®îc gäi lµ thÈm thÊu.
C¸c ph©n tö níc ®îc thÈm thÊu vµo
trong tÕ bµo nhê mét kªnh ®Æc biÖt lµ
aquaporin.



M«i trêng
u tr¬ng

M«i trêng
®¼ng tr¬ng

M«i trêng
nhîc tr¬ng

- Nång ®é
chÊt tan b»ng
nång ®é chÊt
tan trong tÕ
bµo.
- Sù khuÕch - Sù khuÕch
t¸n:
+
H2O tõ TB ra MTt¸n c¸c chÊt
qua mµng x¶y
.
+ ChÊt tan tõ ra c©n b»ng.
MT vµo TB.

- Nång ®é
chÊt tan nhá
h¬n trong tÕ
bµo.

- Nång ®é
chÊt tan lín
h¬n trong tÕ
bµo.

- Sù khuÕch
t¸n:
+ H2O tõ MT

vµo TB.
+ ChÊt tan tõ TB
ra m«i trêng.


- T¹i sao tríc khi ¨n rau sèng l¹i ph¶i
ng©m vµo níc muèi?
- T¹i sao khi chÎ rau muèng nÕu kh«ng
ng©m vµo níc th× sîi rau th¼ng nhng
nÕu ng©m vµo níc th× sîi rau muèng chÎ
l¹i cong lªn?


I. Vận chuyển thụ động
II. Vận chuyển chủ động
Ví dụ
- Hàm lợng Urê trong nớc tiểu cao gấp 65
lần so với ở máu. Nhng Urê vẫn đợc vận
chuyển từ máu ra nớc tiểu.
- Hàm lợng Kali trong rễ cây cao gấp 70
lần so với trong dịch đất nhng kali vẫn đợc
vận chuyển liên tục từ dịch đất vào rễ.
* Nhận xét về chiều và nhu cầu năng l
ợng của quá trình vận chuyển nói trên?


Ngîc chiÒu nång ®é (nång ®é thÊp
®Õn nång ®é cao)
CÇn sö dông n¨ng lîng

Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn chñ ®éng

ATP

Protien


Hãy trình bày đặc điểm của quá
trình vận chuyển chủ động qua màng?


II. Vận chuyển chủ động
Vận chuyển các chất qua màng từ nơi
có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao
(ngợc chiều nồng độ).
Cần tiêu tốn năng lợng (ATP).
Sử dụng các kênh protien vận
chuyển.


B¬m H+


B¬m Na+, K+


II. Vận chuyển chủ động
Vận chuyển các chất qua màng từ nơi
có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao

(ngợc chiều nồng độ).
Cần tiêu tốn năng lợng (ATP).
Sử dụng các kênh protien vận
- Giúp
cho của
tế bào
chủtrình
động lấy
đợc các
Vai
trò
quá
vận
chuyển.
chất
cần thiết
thời loại bỏ một số
chuyển
thụ đồng
động?
chất có hại ra khỏi tế bào khi " ngợc dốc
nồng độ ".


III. NHËp bµo vµ xuÊt bµo