Vận dụng kiến thức liên môn để đưa ra một vài giải pháp phần ngăn chặn những tác động của biến đổi khí hậu ở việt nam

BÀI DỰ THI TÍCH HỢP LIÊN MÔN:

“ NGUYÊN NHÂN VÀ MỘT VÀI GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NGĂN
CHẶN NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM
QUA CÁC MÔN HỌC THỰC TẾ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ”

************************************
1. Tên tình huống:

VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ ĐƯA RA MỘT VÀI GIẢI PHÁP PHẦN
NGĂN CHẶN NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM

* Tình huống như sau:
Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã và đang diễn ra chậm, từ từ, khó phát hiện, khó ngăn
chặn và đảo ngược, không chỉ riêng ở Việt Nam mà trên phạm vị toàn cầu. Nó ảnh hưởng
đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời sống và hoạt động của con người. Vậy làm thế
nào để có thể tìm ra những giải pháp để ứng phó với vấn đề trên.
Theo bạn : Bạn sẽ có giải pháp gì để giải quyết tình trạng trên?

2. Mục tiêu giải quyết tình huống.
a. Kiến thức:

Trường THCS Cách Bi


Giúp mọi người có thể tìm hiểu sâu hơn những hậu quả do biến đổi khí
hậu gây ra.
- Nắm bắt

được những kiến thức xung quanh để phân tích, góp phần

tìm ra biện pháp làm giảm biến đổi khí hậu.
- Biết kết hợp các môn học, vận dụng kiến thức để giải quyết tình
huống.
- Giúp các bạn rèn tốt khả năng nhận biết những nguyên nhân, hậu quả,
thực trạng biến đổi khí hậu, phân tích vấn đề, liên hệ thực tế

c. Thái độ:
Qua việc tìm hiều nguyên nhân về BĐKH đã giúp em và các bạn hiểu rõ được việc có ý
thức về bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên. Có tình cảm yêu quý
quê hương đất nước, yêu quý thiên nhiên và tôn trọng các di sản văn hóa. Đặc biệt, có ý
thức giảm nhẹ BĐKH và tích cực, chủ động đối phó với những thách thức do BĐKH gây
ra theo phương châm tại chỗ, dựa vào sức mình là chính.

3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống.
- Suy nghĩ và đưa ra tình huống.
- Tìm cách giải quyết tình huống.
- Nhớ lại những kiến thức đã học và xem lại các kiến thức liên môn liên quan có thể áp
dụng để giải quyết tình huống mà chúng em đã đưa ra.

4. Giải pháp giải quyết tình huống.

Trường THCS Cách Bi


- Trong tình huống mà chúng em đã đưa ra thì chúng em đã vận dụng kiến thức liên môn
sau để giải quyết một cách thích hợp:
+ Môn sinh học.
+ Môn hóa học.
+ Hoạt động ngoài giờ.
+ Kỹ năng sống.

5.Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống
* Tình huống:
Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã và đang diễn ra chậm, từ từ, khó phát hiện, khó ngăn
chặn và đảo ngược, không chỉ riêng ở Việt Nam mà trên phạm vị toàn cầu. Nó ảnh hưởng
đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời sống và hoạt động của con người. Nguyên
nhân chính là do sự biến động của tự nhiên và hoạt động của con người. Vậy làm thế nào
để có thể tìm ra những giải pháp để ứng phó với thực trạng trên.
Theo bạn : Bạn sẽ có giải pháp gì để giải quyết tình trạng trên?
a.

Giải quyết tình huống:
Biến đổi khí hậu đang trở thành mối quan tâm lớn của toàn nhân loại. Đây là một

vấn đề nóng bỏng, được đặc biệt quan tâm không chỉ của riêng quốc gia nào. Nếu mỗi
quốc gia, mỗi người dân chúng ta không tự có những biện pháp và động thái tích cực, thì
chắc chắn trong tương lai không xa, tình trạng BĐKH sẽ trở nên trầm trọng hơn, có ảnh
hưởng đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời sống và hoạt động của con người.Tác
động mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất nông nghiệp, giao thông, dịch vụ, sức khỏe con
Trường THCS Cách Bi


người.Nguyên nhân chính là do sự biến đổi của các hệ tự nhiên, hệ sinh thái và do hoạt
động của con người. Qua những tiết học thực tế trong nhà trường, các học sinh chúng tôi
muốn được chia sẻ một số hiểu biết của mình BĐKH hiện nay.
* Liên môn bộ môn địa lí:
Chúng ta đều biết, biểu hiện của biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay là nhiệt độ tăng
lên, khí hậu Trái đất nóng lên. Ngay trong chương trình sách địa lý đã cho chúng em thấy
rằng: diễn biến nhiệt độ trung bình Trái Đất thời kì từ năm 1850 đến năm 2100.

Trường THCS Cách Bi


(Ảnh minh họa)
Nhiệt độ trái đất đang có xu hướng tăng khiến cho Trái đất nóng lên, cao hơn nhiệt độ
trung bình hiện nay (150 c). Từ năm 1850 đến nay, nhiệt dộ trung bình tăng 0,740 c.BĐKH
tác động đối với tự nhiên và tài nguyên; đến điều kiện và tài nguyên khí hậu: nhiệt độ TB
tăng; lượng mưa trung bình tăng; lượng bốc hơi trung bình tăng; ...; Tài nguyên đất: ngập
lụt do nước biển dâng;chất lượng đất thoái hóa; Tài nguyên nước: tài nguyên nước mặt;
biến đổi dòng chảy;
Nước ta cũng bị ảnh hưởng của tác động đến kinh tế - xã hội: Nông nghiệp, lâm nghiệp,
công nghiệp, giao thông vận tải, du lịch, ...Tác động đến các khu vực địa lí – khí hậu: Tây
Bắc, Đông Bắc, đồng bằng Bắc Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Không chỉ thế,
mực nước biển cũng dâng cao. Trong TK XX mực nước biển trung bình dâng cao 10 –
25cm với tốc độ tăng trung bình 1 – 2mm/năm.
+ Thời kỳ 1993 – 2003 mức nước biển đã dâng cao ~ 2,8mm/năm, trong đó tăng khoảng
1,6mm/năm do giãn nở nhiệt độ và khoảng 1,2mm/năm do băng tan.

Trường THCS Cách Bi


(Ảnh minh họa: Dự kiến các mức tăng của mực nước biển đến năm 2100 )
Sự xuất hiện và có chiều hướng gia tăng của các thiên tai, bão lớn (siêu bão), lốc
xoáy, lũ lụt, lũ quét, hạn hán... thường xuyên, đột ngột và bất thường hơn, trái với các quy
luật thông thường, cường độ cũng lớn hơn, quy mô cũng rộng lớn hơn.

(Ảnh minh họa )
Ở Việt Nam, Biến đổi của nhiệt độ: Trong 50 năm qua là 0,6 – 1,800c trong mùa đông,
0,2 – 0,80 0C trong mùa xuân, 0,5 – 0,90 0C trong mùa hè và 0,4 – 0,80 0C trong mùa thu.
Tính chung cả năm, mức tăng nhiệt độ trong nửa thập kỷ vừa qua là 0,6 – 0,90 0C. Biến

đổi của lượng mưa:lượng mưa năm phổ biến là giảm trên các vùng khí hậu phía Bắc (Tây
Bắc, Đông Bắc, Đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ) và tăng trên các vùng khí hậu phía
Nam, rõ rệt nhất ở Nam Trung Bộ.
Biến đổi về mùa mưa là biến đổi của một số hiện tượng KH cực đoan. Biến đổi của tần số
xoáy thuận nhiệt đới trên Biển Đông (XTNĐBĐ) ~ 12.4 /năm.
Trường THCS Cách Bi


(Ảnh minh họa )
Biến đổi về mùa bão ở Việt Nam. Cao điểm của mùa bão ở Việt Nam là tháng 9,
trùng với tháng cao điểm của mùa bão trên Biển Đông. Biến đổi của mực nước biển. Mực
nước biển tăng ~ 15-20 cm/50 năm. Mưa, lũ lụt xảy ra với tần suất ngày càng cao . Mưa đá
diễn ra trên diện rộng ở miền Bắc năm 2006 và những năm gần đây. Lũ lụt nghiêm trọng ở
Tây Nguyên năm 2007. Rét đậm, rét hại kỉ lục ở miền Bắc năm 2008 làm HS không thể
đến trường…
*Liên môn bộ môn sinh học:
Sự biến động của sinh vật tự nhiên và môi trường sinh sống. Bệnh tật gia tăng.
Những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. Chất thải trong hoạt động kinh tế (công
nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải…), chất thải sinh hoạt chưa qua xử lí, do các
hiện tượng như gió, mưa, bão, cháy rừng, núi lửa….làm suy thoái tầng ozon, hiệu ứng nhà
kính, mưa axit,….và làm biến đổi khí hậu.

Trường THCS Cách Bi


Sự biến động diện tích rừng ở nước ta giai đoạn 1943-2005.Nguyên nhân suy giảm
diện tích rừng là do chiến tranh, cháy rừng, tập quán canh tác lạc hậu đốt nương làm rẫy;
Do nhu cầu phát triển KT-XH nên quá trình khai thác rừng mạnh mẽ (khai thác làm củi,
gỗ, lâm sản) làm cho diện tích rừng và rừng tự nhiên giảm rất nhanh và làm mất cân bằng
sinh thái. Gia tăng thiên tai bão lụt, hạn hán; Sự biến đổi thất thường về thời tiết, khí hậu.

Hậu quả của suy giảm tài nguyên rừng đối với môi trường: Đối với môi trường không khí:
Rừng bị chặt phá làm tăng lượng CO 2. Tăng nhiệt độ không khí, thủng tầng ozon, ô nhiễm
khí quyển. Rừng bị chặt phá rừng sẽ phá vỡ cân bằng sinh thái làm cho đất bị xói mòn rửa
trôi, hạ mức nước ngầm, tăng tốc độ dòng chảy của sông, làm khí hậu Trái Đất nóng lên,
mất nơi sinh sống của nhiều loài động vật, giảm số lượng loài động, thực vật ….
Nguyên nhân làm mất cân bằng hệ sinh thái. Nhiệt độ tăng làm thay đổi vùng phân bố và
cấu trúc quần thể của nhiều hệ sinh thái.Nhiệt độ tăng làm tăng khả năng cháy rừng,
vừa gây thiệt hại về tài nguyên sinh vật, vừa gia tăng lượng phát thải khí nhà kính làm gia
tăng biến đôi khí hậu.Vì thế, chúng ta phải tìm gia những giải pháp khắc phục kịp thời
như: Sự cần thiết phải cần trồng, bảo vệ rừng, khai thác rừng một cách hợp lí. Hãy tham
gia trồng cây, bảo vệ rừng và biển. Bạn có thể đã biết cây xanh hấp thụ khí CO 2 rất tốt.
Nhưng bạn có biết, đại dương cũng chính là một bể chứa CO2 khổng lồ.
Giảm lượng rác thải nhà bếp. Trung bình mỗi năm một người thải lượng rác cao gấp
10 lần trọng lượng cơ thể mỗi người. 1kg rác đem chôn lấp sản xuất khoảng 2kg khí
mêtan.

Trường THCS Cách Bi


Tái chế giấy, thuỷ tinh, nhôm, thép và các nguyên liệu khác để giảm các nguyên liệu
mới, có thể giúp tiết kiệm năng lượng. Giảm lượng giấy sử dụng: sử dụng cả 2 mặt giấy và
tái chế giấy có thể tiết kiệm 2,5kg khí nhà kính đối với mỗi kg giấy sử dụng.
Hạn chế sử dụng túi ni lông. Chọn mua các thiết bị có dán nhãn tiết kiệm năng
lượng. Bạn có biết, sử dụng tủ lạnh tiết kiệm năng lượng có thể tiết kiệm được gần 1 nửa
tấn CO2 mỗi năm so với sử dụng tủ lạnh thông thường.

(Ảnh minh họa )Hãy sử dụng các thiết bị có dán nhãn Tiết kiệm năng lượng

Chọn mua những sản phẩm địa phương, vì việc vận chuyển sản phẩm nhập khẩu sẽ
tiêu tốn nhiều nhiên liệu gây phát thải nhiều khí nhà kính. Xanh hóa nghề nghiệp: hãy áp

dụng những biện pháp bảo vệ môi trường ngay trong ngành học hoặc trong môi trường
làm việc. Ví dụ: Xây dựng một trường học không rác thải, một môi trường làm việc xanh
sạch, làm những dụng cụ học tập từ những vật dụng tái chế, thiết kế các tòa nhà tiết kiệm
năng lượng, tận dụng các vật liệu địa phương hoặc các vật liệu an toàn trước bão lũ…
* Liên môn bộ môn hóa học:

Trường THCS Cách Bi


Sự thay đổi thành phần và chất lượng của khí quyển. Gia tăng của các chất KNK
trong khí quyển với tỉ lệ rất nhỏ, nồng độ rất thấp nhưng tác hại rất lớn: Sự thay đổi nồng
độ của các KNK trong 100 năm trở lại đây: CO 2 tăng 20%, CH4 tăng 90%. Trực tiếp gây
nên hiệu ứng nhà kính làm cho Trái Đất nóng lên. Là các chất khí độc hại có ảnh hưởng
nghiêm trọng đến đời sống của sinh vật, của con người; Các khí gây ra HƯNK tỉ lệ :
CO2: 50%; CH4: 16%; N2O: 6%; O3: 8%; CFC: 20%. Ảnh hưởng tới các quá trình tự
nhiên và mọi mặt hoạt động của con người một cách trực tiếp và gián tiếp.
Ngày nay đã có rất nhiều khu công nghiệp xuất hiện, nó đã giúp cho con người có
việc làm, có thu nhập ổn định. Nhưng chính điều đó đã ảnh hưởng một phần lớn đến khí
hậu.Trong các nhà máy xí nghiệp đã thải ra các chất độc hại.

(Ảnh minh họa )
Muốn hạn chế của biến đổi khí hậu thì chúng ta cần phải giáo dục các thế hệ sau này
cần phải hạn chế sử dụng sáu loại khí nhà kính chính bao gồm: CO 2; CH4; N2O; HFCs;
PFCs và SF6. Khí CO2 được thải ra khi đốt cháy các nhiên liệu hóa học như than, dầu , khí
đốt,..Nó chính là nguồn khí thải do con người gây ra là chủ yếu.Từ các bãi rác lên men từ
Trường THCS Cách Bi


thức ăn ,từ các bệnh viện, từ những hệ khí dầu tự nhiên đã phát sinh ra khi CH 4, N2O phát
thải từ phân bón và các họa động công nghiệp. PFCs sinh ra từ quá trình sản xuất nhôm .

SF6 sử dụng trong vật liệu cách điện và trong quá rình sản xuất nghành magiet.
Hạn chế sử dụng túi ni lông. Chọn mua các thiết bị có dán nhãn tiết kiệm năng
lượng. Bạn có biết, sử dụng tủ lạnh tiết kiệm năng lượng có thể tiết kiệm được gần 1 nửa
tấn CO2 mỗi năm so với sử dụng tủ lạnh thông thường.

(Ảnh minh họa )Hãy sử dụng các thiết bị có dán nhãn Tiết kiệm năng lượng

Trường THCS Cách Bi


Chọn mua những sản phẩm địa phương, vì việc vận chuyển sản phẩm nhập khẩu sẽ tiêu
tốn nhiều nhiên liệu gây phát thải nhiều khí nhà

kính
* Liên môn hoạt động ngoài giờ:
Hiện nay trong các trường học, hoạt động ngoại khoá của học sinh, việc giáo dục về
biến đổi khí hậu có vai trò rất quan trọng, tác động mạnh đến nhận thức của học sinh.
Trong những năm qua, trường THCS Cách Bi đã làm rất tốt bộ môn giáo dục này. Việc
tuyên truyền sâu rộng những hoạt động của trường thông qua chương trình phát thanh, tờ
rơi, khẩu hiệu được tiến hành thường xuyên đến toàn thể các thầy cô giáo, học sinh và các
bậc phụ huynh. Trong những hoạt động này, học sinh sẽ là nhân vật trung tâm, tự làm ra
sản phẩm học tập cho chính mình, chủ động tham gia vào các quá trình hoạt động, giáo
Trường THCS Cách Bi


viên đóng vai trò người thiết kế, hướng dẫn và giám sát quá trình hoạt động của học sinh
thực hiện với chủ đề "BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU". Học sinh ở các khối lớp sưu tầm các tư liệu
theo các chủ đề và làm tập san theo lớp: Chủ đề "Học sinh phải làm gì để thích ứng với
biến đổi khí hậu"; Biến đổi khí hậu ở Việt Nam, những thuận lợi và thách thức; Biến đổi
khí hậu khu vực và thế giới, hậu quả. Mỗi khối chọn lựa 1 đội tuyển tham dự hoạt động

tập thể với 3 vòng thi - Vòng 1: Màn chào hỏi, giới thiệu đội tuyển. - Vòng 2: Thi biểu
diễn thời trang đuợc thiết kế từ các vật liệu thải (nilong, giấy - Vòng 3: Thi Hùng biện theo
chủ đề. Thi kiến thức qua các câu hỏi trắc nghiệm. Qua đó giúp chúng em có ý thức bảo
vệ môi trường thực sự thay đổi rõ rệt, hiện tượng vứt rác bừa bãi đã giảm hẳn, vệ sinh các
lớp đã sạch đẹp hơn, và mới đây các lớp đã tham gia "Tết trồng cây" tại trường. Ngoài
hình thức ngoại khoá chuyên môn, trường còn tổ chức nhiều hình thức ngoại khoá sinh
động, thu hút được phần lớn các em học sinh tham dự, tạo những sân chơi bổ ích như
"Ngày hội truyền thông", Hội thảo "Văn hoá học đường", Lễ hội Dân gian Việt Nam...
Nhà trường cho học sinh ham gia các hoạt động thực tiễn: Tổ chức cho HS cắt dọn cỏ,
trồng hàng cây ven đường, khuyến khích các em thường xuyên quét dọn đường làng, ngõ
xóm, thu gom rác thải ở địa phương.

(Ảnh minh họa )
Trường THCS Cách Bi


Phương tiện truyền thông của địa phương, cũng như các cuộc mít tinh cổ đông của học
sinh đi. Các khu vực sản xuất của khu dân cư, tình trạng sử dụng phân bón hóa chất, thuốc
trừ sâu của bà con nông dân .Các loại rác thải, nước thải ở nông thôn đã được sử dụng hợp
lí, hạn chế rấ nhiều sự ô nhiêm nhức cách đây vài năm.
6.Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống:
Một thế giới bền vững là thế giới không có phát thải khí nhà kính và sử dụng rộng
rãi nguồn tài nguyên tái sinh và tất cả rác thải được xử lí và tái chế. Để có được một thế
giới như vậy, cộng đồng quốc tế đã có nhiều nỗ lực to lớn để giảm thiểu lượng phát thải
khí nhà kính và nhiều công ước và nghị định quốc tế quan trọng đã được ký kết. Biện pháp
để bảo vệ môi trường môi trường, phòng chống, ứng phó với các thiên tai ở các vùng lãnh
thổ khác nhau. Ở Việt Nam ta, Giáo dục biến đổi khí hậu là một trong những biện pháp
hữu hiệu nhất, kinh tế nhất và có tính bền vững trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu
bảo vệ môi trường và phát triển bền vững đất nước. Giáo dục biến đổi khí hậu còn góp
phần hình thành nhân cách người lao động mới, người chủ tương lai của đất nước - người

lao động, người chủ có thái độ thân thiện với môi trường, phát triển kinh tế hài hoà với
việc bảo vệ môi trường, bảo đảm nhu cầu của hôm nay mà không phương hại đến các thế
hệ mai sau.
Giáo dục biến đổi khí hậu là vấn đề có tính chiến lược của mỗi quốc gia và toàn cầu.
Có thể ai cũng biết rằng, nước ta có khoảng 23 triệu học sinh, sinh viên (HS, SV) các cấp
học và gần 1 triệu giáo viên (GV), cán bộ quản lí và cán bộ giảng dạy. Đây cũng chính là
lực lượng xung kích, hùng hậu nhất trong công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường. Đích
quan trọng của giáo dục biến đổi khí hậu là không chỉ cho mọi người hiểu rõ sự cần thiết
Trường THCS Cách Bi


phải bảo vệ môi trường mà quan trọng là phải có thói quen, hành vi ứng xử văn minh, lịch
sự với môi trường. Điều này phải được hình thành trong một quá trình lâu dài và phải bắt
đầu ngay từ tuổi ấu thơ.
Có thể thấy rằng, giáo dục biến đổi khí hậu là một nhiệm vụ cấp thiết. Tôi dẫn ra
đây lời của Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Công Thành: "Cuộc chiến
chống lại BĐKH, ngăn ngừa những tác động có hại của nó là một cuộc chiến đấu chung,
đòi hỏi mọi người, mọi quốc gia phải chung tay góp sức". Hi vọng rằng, mục tiêu của
GDBĐKH là "từ nhận thức biến thành hành động", thì những người dân sống trên Trái Đất
này cũng từ nhận thức của mình, biến thành hành động đầu tiên: đưa giáo dục BĐKH vào
chính công việc của mình, chính việc làm của mình hàng ngày. Từ sự quan tâm sâu sắc đó,
khiến chúng em có được những điều chia sẽ này. Chúng em hy vọng rằng sẽ góp một phần
nhỏ bé của mình, chung tay cùng xã hội nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc thực
hiện các biện pháp ứng phó với các tác động của BĐKH. Việc ứng phó với BĐKH cần
thiết phải có sự tham gia hành động của tất cả mọi người. Hãy bắt đầu từ chính bản thân
và gia đình bạn, những tế bào nhỏ nhất của xã hội.

Cách Bi, ngày 4 tháng 10 năm 2016
Học sinh
1/ Phan Văn Thịnh

Kí tên
…………………………….

2/ Nguyễn Thị Trang Thanh

………………………………

Trường THCS Cách Bi


Trường THCS Cách Bi