skkn một số biện pháp rèn tính mạnh dạn, tự tin cho trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổi

MỤC LỤC
NỘI DUNG
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo

Trang
1
1
3
4
4
4
4
5
8

dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận

17
17
17

3.2. Kiến nghị đề xuất:
TÀI LIỆU THAM KHẢO

18
19

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai đất nước.
Những người làm cha, làm mẹ sẽ hạnh phúc biết bao khi con của họ là những
đứa trẻ khỏe mạnh, thông minh, chủ động sáng tạo tự tin trong mọi tình
huống. Nhưng, không ai sinh ra đã có ngay sự tự tin. Tự tin là nguồn khích lệ
lớn đối với hầu hết mọi người, là động lực để có gắng đạt được mục tiêu.
Trẻ em được sinh ra ở thế giới này với tâm hồn của những thiên thần, nhưng
chính cuộc sống đầy phức tạp đã gieo những suy nghĩ và hành động xấu vào
những tâm hồn non nớt đó. Sự phát triển của công nghệ hiện đại, chủ nghĩa
1


vật chất có thể biến các bé thành người nhút nhát, thụ động chỉ biết đến mình,
không chịu giao tiếp ứng xử đối với người xung quanh, do vậy dạy trẻ tính
mạnh dạn tự tin ngay từ nhỏ sẽ là nền tảng để các bé trở thành những người
có nhân cách tốt trong tương lai, những chủ nhân tài đức của một xã hội công
bằng văn minh.
Có thể nói mỗi đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có cá
tính và những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cô giáo hay bố
mẹ đều không có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của trẻ. Vì vậy, việc
áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi phải
có sự linh hoạt và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của trẻ.

Dưới góc nhìn của nhà tâm lý học trẻ em thì trẻ em tuổi lên 3 bắt đầu hình
thành một loại động cơ của hành vi mang tính tự tin, sáng tạo chủ động trong
mọi tình huống, hiển thị ở giao tiếp của trẻ đối với những người xung quanh,
đối với bạn bè. Trong điều kiện có sự giáo dục đúng đắn thì loại động cơ này
sẽ được phát triển mạnh ở các giai đoạn sau. Đó là cốt lõi trong nền tảng
mạnh dạn tự tin, chủ động, sáng tạo của nhân cách con người tương lai.
Trẻ mẫu giáo bé rất cần có tính mạnh dạn, tự tin vì: Ở lứa tuổi này là tiền để
cho trẻ phát triển nhân cách, là tiền để giúp trẻ trở thành con người tự tin, năng động
sáng tạo và chủ động trong cuộc sống, biết phân biệt rõ cái đúng cái sai. Hơn lúc
nào hết chúng ta cần hiểu rằng cho dù ở thời đại nào thì sự mạnh dạn tự tin vẫn là
điều cần thiết để giúp con người vượt qua sự nhút nhát, gò bó mà trẻ sẽ hòa đồng
với bạn bè với mọi người xung quanh. Trẻ học cách làm chủ ngôn ngữ học cách
nhận biết và đối phó cảm xúc của mình cũng như của người khác. Trẻ học cách xử
sự sao cho phù hợp với môi trường xung quanh. Trẻ mầm non cần phải biết mạnh
dạn, tự tin, chủ động để chơi với nhau, sống hòa thuận với trẻ khác trong nhóm, tuy
nhiên điều này không dễ dàng với một số trẻ. Trẻ cần những kỹ năng quan hệ xã hội
như làm thế nào để mạnh dạn tự tin với mọi người, để giao tiếp, để chọn hành vi
đúng đắn. Sự mạnh dạn tự tin có thể được biểu hiện chỉ bằng những cử chỉ, thái độ
2


rất đơn giản và gần gũi trong cuộc sống, song, lại giúp chúng ta phát hiện được
nhiều điều đáng quí của người khác để trân trọng và học tập.
Đối với trẻ 3-4 tuổi thì đây chính là giai đoạn khởi điểm của việc hình
thành các mặt phát triển của trẻ hoà quyện vào nhau, ảnh hưởng lẫn nhau,
không tách biệt rõ nét. Trẻ còn non nớt, rất nhạy cảm với tác động bên ngoài,
đồng thời đây cũng là lúc trẻ phát triển rất nhanh về mọi mặt, nên trẻ rất dễ bị
tổn thương về tâm lý. Chính vì thế muốn rèn luyện tính mạnh dạn, tự tin ngay
từ đầu cho trẻ, thì ngay từ những ngày đầu trẻ mới vào lớp, cô giáo phải làm
sao để trẻ cảm nhận được sự yêu thương, nguồn hạnh phúc, thấy mình được

chấp nhận, được an toàn, được yêu mến và là thành viên trong cộng đồng mà
trẻ đang hoà nhập. Quan hệ của cô với trẻ cần giàu cảm xúc, thân thiết như
quan hệ mẹ con. Vậy hoạt động lao động sư phạm của cô giáo mầm non đòi
hỏi phải rất linh hoạt, nhạy bén, kịp thời, phải có sự sáng tạo để phát hiện và
đáp ứng những nhu cầu phát triển của trẻ.
Hoạt động lao động sư phạm của cô giáo mầm non cần có định hướng,
có mục đích để giáo dục, phát triển trẻ. Tác động sư phạm của cô giáo phải
luôn thay đổi, phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ có cảm tình, có hứng
thú. Vì thế nghệ thuật chủ yếu của cô được thể hiện ở chỗ cô giáo biết hoà
nhập vào thế giới của trẻ, biết quên mình là người lớn để thực sự là người bạn
thân của trẻ. Biết tôn trọng và đồng cảm với trẻ để có thể tạo nên không khí
cởi mở, lôi cuốn, thu hút trẻ, có như thế trẻ mới dễ nghe theo sự hướng dẫn
của cô, biết vâng lời cô một cách thoải mái, vui vẻ. Từ đó giúp trẻ có những
hiểu biết nhất định, tạo cho trẻ có đầy đủ điều kiện về thể lực, kiến thức đồng
thời hình thành và phát triển nhân cách tốt cho trẻ, tạo tiền đề cho trẻ vững
vàng và tự tin hơn.
Trẻ chỉ có thể phát triển khỏe mạnh, thông minh, có nề nếp khi được
sống trong môi trường thực sự yêu thương và chăm sóc, giúp đỡ của người
lớn. Chính vì vậy, việc dạy trẻ tính mạnh dạn, tự tin là một việc làm rất quan
3


trọng và cần thiết trong việc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Thông qua đó
giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong sinh hoạt hàng ngày đồng thời giúp trẻ phát
triển, củng cố tố chất vận động góp phần quan trọng trong việc hình thành
nhân cách của trẻ.
Tuy nhiên, thực tế trẻ 3 tuổi nói chung và các bé lớp mẫu giáo bé nói
riêng do tôi phụ trách cũng đã mạnh dạn tự tin nhưng không phải lúc nào các
bé cũng thể hiện sự mạnh dạn đó trong giao tiếp với mọi người xung quanh, ở
lớp học mầm non hiện tượng các bé nhút nhát không tham gia giao tiếp với

các bạn, với cô giáo thường xuyên xảy ra và rất nhiều phụ huynh phải than
phiền vì bé ở nhà ít giao tiếp với người lạ rất nhút nhát. Chính vì vậy, tôi đã
lựa chọn đề tài “Một số biện pháp rèn tính mạnh dạn tự tin cho trẻ Mẫu
giáo bé 3 - 4 tuổi” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm cho năm học này
1.2. Mục đích nghiên cứu
Biện pháp để giúp trẻ Mẫu giáo 3 - 4 tuổi mạnh dạn tự tin trong giao tiếp
với mọi người xung quanh nhằm mục đích giúp trẻ có thái độ, hành vi đúng
đắn, tích cực đối với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, có kinh nghiệm
trong cuộc sống, biết được điều nên làm và không nên làm để thích ứng với
cuộc sống hiện tại và trong tương lai.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu một số biện pháp rèn tính mạnh dạn tự tin cho trẻ Mẫu giáo
bé 3 - 4 tuổi
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu liên quan: Nghiên cứu tạp chí, tài
liệu giáo dục mầm non, thông tin đại chúng, các tác giả trong ngành để
thu thập các thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu một số
biện pháp rèn tính mạnh dạn tự tin cho trẻ Mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi
Phương pháp đàm thoại: Giảng giải, chỉ dẫn, trò chuyện với trẻ khi tổ
chức các hoạt động.
4


Phương pháp trực quan: tổ chức cho trẻ tham quan, ứng xử, giao
tiếp...
Phương pháp thu thập thông tin: Lắng nghe những ý kiến của trẻ.
Phương pháp thống kê toán học – đánh giá so sánh kết quả: Thu
thập, tổng hợp, trình bày số liệu khảo sát, số trẻ trước và sau khi áp
dụng các biện pháp thực hiện
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Tự tin được thể hiện bên ngoài là mạnh dạn, thể hiện mình trước đám
đông, không sợ nói trước đông người. Tự tin là dám làm điều mình nghĩ, bày
tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại.
Có thể nói mỗi đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có
cá tính và những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cô giáo
hay bố mẹ đều không có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của trẻ. Vì
vậy, việc áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy
đòi hỏi phải có sự linh hoạt và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như
hứng thú của trẻ. Dưới góc nhìn của nhà tâm lý học trẻ em thì trẻ em tuổi
lên 3 bắt đầu hình thành một loại động cơ của hành vi mang tính tự tin,
sáng tạo chủ động trong mọi tình huống, hiển thị ở giao tiếp của trẻ đối
với những người xung quanh, đối với bạn bè. Trong điều kiện có sự giáo
dục đúng đắn thì loại động cơ này sẽ được phát triển mạnh ở các giai đoạn
sau. Đó là cốt lõi trong nền tảng mạnh dạn tự tin, chủ động, sáng tạo của
nhân cách con người tương lai.
Giao tiếp cũng là yếu tố vô cùng quan trọng đóng góp vào sự thành công
của mỗi người trong cuộc sống. Với trẻ nhỏ thì điều đó cũng không phải là
ngoại lệ. Những đứa trẻ mạnh dạn, hiếu động thường tự tin và thoải mái hơn
trong giao tiếp với bạn bè cũng như với người lớn. Trẻ nhút nhát thường kém
tự tin và khó hòa nhập hơn.
5


Giúp trẻ tự tin bằng cách nào? Đó là câu hỏi và cũng là vấn đề được các
bậc làm cha làm mẹ vô cùng quan tâm. Điều đó là hoàn toàn cần thiết và đúng
đắn. Bởi gia đình là yếu tố đầu tiên quyết trong việc giúp trẻ trở nên tự tin
trong giao tiếp. Điều đó cũng vô tình trở thành con dao hai lưỡi nếu như
những bậc làm cha làm mẹ như chúng ta không trang bị cho mình những kiến
thức cơ bản, những điều nên làm và những điều cần tránh trong việc giáo dục,

chăm sóc con cái cũng như trong cuộc sống gia đình
Có được sự trải nghiệm, khám phá môi trường xung quanh, làm quen với
môi trường mới được tương tác các bạn mới, trẻ được thể hiện và khẳng định
bản thân mình. Ngoài việc áp dụng những kiến thức này trong gia đình thì
việc đưa trẻ tới những môi trường giáo dục chuyên nghiệp cũng là rất cần
thiết. Bởi khi đã có những nền tảng do gia đình vun đắp rồi thì việc được tiếp
xúc với bạn bè đồng trang lứa, được dạy dỗ và hướng dẫn từ những giáo viên
giàu kinh nghiệm sẽ giúp trẻ nhanh chóng có được những kỹ năng cần thiết
trong cuộc sống.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
* Thuận lợi
Trong năm học này, tôi được nhà trường phân công đứng lớp mẫu
giáo bé (3 - 4 tuổi). Với tổng số cháu là 30, trong đó có 16 cháu nam và
14 cháu nữ, phần lớn các cháu đều khoẻ mạnh thông minh, nhanh nhẹn
và đồng đều về lứa tuổi, trẻ đi học thường xuyên, đa số đều hứng thú tham
gia các hoạt động.
Về cơ sở vật chất: lớp tôi có diện tích phòng học rộng rãi, thoáng mát
thuận lợi cho việc bố trí, trang trí phòng nhóm lớp đẹp mắt, hứng thú với trẻ
khi đến lớp.
Lớp học được đầu tư trang bị đầy đủ đồ dùng phục vụ cho việc tổ chức
hoạt động học tập vui chơi của trẻ như: máy vi tính, máy chiếu, màn hình

6


chiếu, đàn nhằm phục vụ cho giảng dạy. Bản thân luôn tâm huyết với nghề
nghiệp, thực sự yêu nghề mến trẻ, luôn học hỏi chuyên môn (đồng nghiệp)
Là một giáo viên mầm non tâm huyết với nghề, có 2 năm kinh nghiệm
dạy trẻ mẫu giáo bé, có lòng yêu thương trẻ, tận tình với công việc. Luôn luôn
có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu như

tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ để
áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày nhất là việc rèn trẻ tính
mạnh dạn, tự tin cho trẻ.
Các cháu hầu hết đã được học qua chương trình 24 - 36 tháng nên phần
nào các cháu đã mạnh dạn hơn.
Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình của
trẻ ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ thường xuyên dành thời gian trao đổi với
cô giáo để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ.
* Khó khăn
Bản thân còn nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức rèn tính mạnh dạn
tự tin cho trẻ.
Đa số trẻ trong lớp lần đầu tiên đến trường nên chưa có nền nếp học tập.
Tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hoà nhập không đồng đều. Một số bé
còn nhút nhát, một số bé đi học chưa đều, do sức khoẻ hoặc hạn chế về thể
chất. Một số bé lại quá hiếu động như bé: An Phong, Lê Đạt, Quang Huy.
Hơn nữa tâm lý trẻ mẫu giáo bé còn chưa ổn định, ở lứa tuổi này bé đang trải
qua “thời kì khủng hoảng tuổi lên ba” tính độc lập bắt đầu xuất hiện ở trẻ nhu
cầu muốn khẳng định mình là rất lớn, trẻ muốn có thẩm quyền đối với mọi vật
xung quanh, cái gì cũng dành về mình, do đó tính ích kỉ càng có dịp phát triển.
Một số trẻ chưa qua học nhóm 24-36 tháng, trẻ đang sống trong môi
trường gia đình, được bố mẹ, ông bà yêu thương chăm sóc, bao bọc quá cẩn
thận, ít giao tiếp với mọi người xung quanh. Khi đến trường là nơi hoàn toàn
mới mẻ, xa lạ với trẻ, tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hoà nhập không
7


đồng đều. Một số bé còn nhút nhát, một số bé đi học chưa đều, do sức khỏe
hoặc hạn chế về thể chất. Do đó, trẻ chưa quen với nề nếp, thói quen và sinh
hoạt ở trường lớp. Nhiều trẻ còn nhút nhát, rụt rè, cá tính…
Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh là công nhân, lao

động tự do, nên ít có thời gian dành cho con, phần lớn đều nhờ cậy ông bà.Vì
vậy việc thống nhất quan điểm, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo
viên và phụ huynh còn nhiều khó khăn.
Nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa sự tự tin, chủ động và bao bọc. Đôi
khi yêu con quá mà “Che chắn” con quá kỹ.
* Kết quả thực trạng
Để nắm được cụ thể nề nếp thói quen, tính manh dạn tự tin ban đầu của
từng trẻ, vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát đánh giá thực trạng sự tự
tin, mạnh dạn chủ động trong mọi hoạt động trên 30 trẻ ở lớp. Kết quả cụ thể
như sau:
TT
Tính mạnh dạn tự tin
Số trẻ đạt Tỷ lệ %
1 Dám làm điều mình nghĩ
13
43
2 Mạnh dạn giao tiếp với mọi người xung quanh
14
47
3 Biết bày tỏ cảm xúc của mình với người khác
15
50
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Giải pháp 1: Hình thành kỹ năng sống thông qua hoạt động học
Giáo viên bồi dưỡng cho trẻ kinh nghiệm sống, nhân cách tốt đẹp qua
những câu chuyện, bài thơ, tục ngữ, ca dao, đồng dao, bài hát,.... Được nghe
kể chuyện là điều trẻ rất thích, do đó giáo viên lựa chọn câu chuyện phù hợp
để lồng ghép giáo dục. Chẳng hạn chủ đề Bản thân, với câu chuyện “Giấc mơ
kì lạ” có nội dung giáo dục “ăn uống đầy đủ để các giác quan hoạt động”, khi
đó cô chuyển tải những thông điệp quý báu “kỹ năng tự nhận thức bản thân”,

hãy biết giữ gìn và bảo vệ chính cơ thể mình.
Trong bài thơ “Thỏ bông bị ốm” với nội dung “Bạn Thỏ bị đau bụng với
lý do ăn thức ăn còn sống, uống nước ngoài ao” nhằm lồng ghép giáo dục kỹ
8


năng an toàn, tự bảo vệ (không ăn thức ăn chưa được nấu chín, không ra gần
bờ ao dễ xảy ra tai nạn).
Đối với các hoạt động khác diễn ra trong hoạt động học cũng vậy, giáo
viên lựa chọn nội dung phù hợp, kết hợp với phương pháp dùng lời, trẻ được
nghe, được đọc cùng với sự giảng giải của cô, trẻ sẽ thấm nhuần ý nghĩa của
cuộc sống xung quanh, từ đó tích lũy cho mình những bài học kinh nghiệm.
Giải pháp 2: Hình thành kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi:
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, trẻ 3 tuổi
càng hứng thú và tích cực hơn bởi đáp ứng được nhu cầu. Trẻ được chơi với
đồ vật, được trải nghiệm thực tế, là cơ sở vững chắc để hình thành và phát
triển, rèn luyện và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Trong chủ đề “nghề nghiệp” ở góc phân vai có trò chơi “bác sĩ”, bác sĩ
khám bệnh cho bệnh nhân với thái độ vui vẻ, niềm nở, y tá cấp phát thuốc và
dặn bệnh nhân uống thuốc đúng giờ, bệnh nhân bốc số thứ tự và ngồi chờ
khám theo lượt, lúc này cô giáo giả bộ đóng vai bà lão đi khám bệnh, bà lão
đi sau cùng nhưng được cô y tá dẫn đi khám trước, tình huống xảy ra là các
bệnh nhân kia không đồng ý, bác sĩ mới ra giải thích: bệnh nhân vui lòng đợi
tí, ưu tiên cho người già và trẻ nhỏ. Có thể nói trẻ đóng vai bác sĩ đã có kinh
nghiệm sống rất tốt và trẻ đã áp dụng ngay trong quá trình chơi, kỹ năng giao
tiếp và ứng xử văn minh được thể hiện.
Ở chủ đề “giao thông” có góc chơi “ba chở con đi học bằng xe honda”,
yêu cầu trẻ phải đội mũ bảo hiểm, cô dạy trẻ cách đội, cách gài dây, thao tác
lặp đi lặp lại 2- 3 lần, từ đó hình thành kỹ năng an toàn và rèn luyện một cách
tự nhiên.

Đối với chủ đề “gia đình” dạy trẻ kỹ năng chia sẻ, thể hiện sự quan tâm
lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình, ví dụ như: gọi điện thoại hỏi
thăm, chăm sóc ông bà, gia đình cùng nhau đi du lịch, thăm hỏi lẫn nhau lúc
ốm đau.
9


Hoạt động vui chơi diễn ra trong thời gian tương đối dài (40 phút), có rất
nhiều tình huống xảy ra, giáo viên cần bao quát và kịp thời can thiệp để điều
chỉnh hành vi, giúp trẻ có thói quen tốt, biết được cái nào nên làm, cái nào
không nên làm. Lâu dần những thói quen tốt, những hành vi đẹp sẽ được tích
lũy và trở thành kỹ năng sống đối với trẻ.
Giải pháp 3: Tạo môi trường lớp học thân thiện cởi mở giúp trẻ thể
hiện mình với cô và các bạn trong lớp:
Mục đích của giải pháp này nhằm giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt
động vui chơi, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin
giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ.
Nhận thức được điều đó, tôi đã trao đổi và cùng thống nhất với giáo viên
trong lớp trang trí sắp xếp tạo môi trường, các góc hoạt động trong lớp phù
hợp với diện tích lớp cũng như các đồ dùng đồ chơi trong lớp phù hợp với
tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ và tích cực đối với trẻ.
Bên cạnh đó, tôi cũng xây dựng quy ước với trẻ về quy định trong lớp
học và giao tiếp giữa trẻ với trẻ trong lớp. Việc rèn nền nếp được thực hiện
ngay khi đón trẻ vào năm học mới. Tôi quy ước với trẻ cách lấy đồ dùng đồ
chơi đúng nơi quy định, hay quy định với trẻ và cách giao tiếp trong khi chơi,
không la hét quá to, không chạy nhảy xô đẩy nhau, có sự giao tiếp thân mật
trong các vai chơi, các bạn trai nhường nhịn các bạn gái, cùng tham gia vào
các vai chơi vui vẻ, không tranh dành đồ chơi của nhau.
Với quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, tôi tận dụng tối đa các sản phẩm
của trẻ để trang trí lớp, trẻ được vẽ, xé nặn các sản phẩm để trang trí các góc,

các buổi chơi trẻ được hoạt động với chính sản phẩm của mình đã làm nên trẻ
rất thích thú. Những hoạt động giao tiếp qua vai chơi người mua người bán
dạy trẻ biết thể hiện thái độ ân cần niềm nở với khách hàng thông qua đó tạo
được mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ khi chơi.

10


Không chỉ tạo môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, giao tiếp,
chúng tôi còn thống nhất mang đến cho trẻ một không khí lớp học thật ấm
áp tràn ngập yêu thương, cô giáo cũng giống như một người bạn lớn để trẻ
có thể bày tỏ những thắc mắc, băn khoăn cũng như những “bức xúc” rất trẻ
con của mình.
Các nhà giáo dục cho rằng, trẻ học nhanh nhất từ bắt chước, thế nên nếu
muốn dạy bé thành người biết mạnh dạn tự tin thì cô giáo và bố mẹ phải là
tấm gương để các bé noi theo và học tập. Chính vì vậy, trước mặt trẻ các cô
giáo ở lớp tôi luôn thể hiện sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp với chị em
đồng nghiệp, với phụ huynh.
Giải pháp 4: Dạy trẻ tính mạnh dạn tự tin thông qua trò chơi tập thể
Với trẻ mầm non mạnh dạn tự tin giao tiếp tốt trong tập thể giúp trẻ thích
nghi dễ dàng, nhanh chóng với môi trường mới, thầy cô, bạn bè mới và những
đòi hỏi mới của hoạt động học tập, ý thức và tinh thần tập thể sẽ giúp tránh
được những xung đột không đáng có giữa trẻ với nhau, giữa trẻ với thầy cô,
làm nảy sinh ở trẻ tính mạnh dạn tự tin chủ động trong giao tiếp với người
khác và trên cơ sở đó phát triển những mối quan hệ thân thiện, gần gũi, cảm
thông giữa trẻ với những người xung quanh. Tất cả những điều này tác động
một cách tích cực lên trẻ, làm cho trẻ cảm thấy hứng thú muốn đến trường,
muốn giao tiếp với cô, bạn bè và muốn họ.
Ví dụ: Trò chơi 1: “Bạn hãy làm giống tôi”
Mục đích: Tạo cho trẻ cơ hội nhớ tên của nhau một cách tự nhiên, phát

triển mạnh dạn tự tin của trẻ đến các hoạt động tập thể.
Chuẩn bị: Phòng rộng, Một trái bóng cao su nhẹ nhiều màu
Tiến hành: Cô và trẻ ngồi thành vòng tròn. Trước tiên cô giáo nói tên của
mình (chào các bạn tôi tên là Phương Anh) sau đó ném bóng cho một trẻ bất
kỳ. Trẻ nhận được bóng từ cô giáo sẽ nói tên mình. Cứ như vậy cho đến khi
tất cả các trẻ nhớ tên nhau. Trẻ mạnh dạn đứng lên giới thiệu tên của mình
11


Trò chơi 2: ‘‘Ước mơ của tôi’’ .
Mục đích: Phát triển tính mạnh dạn tự tin phát huy tính cực của trẻ
Phát triển ý thức mang cảm xúc tích cực đến cho người khác.
Chuẩn bị: Phòng rộng , bản nhạc nhẹ
Tiến hành: Cô giáo nói với nhóm trẻ: Bạn nào cũng có một ước mơ con
hãy nói ước mơ của mình. Cho trẻ nhắm mắt thư giãn trong tiếng nhạc êm dịu
và tưởng tượng theo những lời cô kể đều đều ‘‘Các con hãy nhắm mắt lại hít
thở sâu và hình dung về một thế giới nhiều màu sắc mà ở đấy con có nhiều
người bạn thân thiết, các bạn mỉm cười với con nắm tay con cùng bước lên
một chiếc xe màu xanh, xe lăn bánh đưa các con đến một cánh đồng nhiều
hoa, con cùng các bạn chơi trò đuổi bắt và chia cho nhau những viên kẹo
ngọt ngào. Đã đến giờ trở về con vẫy tay chào các bạn, xuống xe mở mắt ra
và mỉm cười.”
Cho trẻ chủ động mạnh dạn tự tin kể về những gì mình tưởng tượng:
Con nhìn thấy gì? Con thích nhất điều gì? Con cảm thấy như thế nào?
Trò chơi 3: ‘‘Sóng biển rì rào’’
Mục đích: Phát triển giao tiếp không lời, giao tiếp bằng cử chỉ, động tác
Tạo cảm giác gần gũi thân thiện giữa trẻ với nhau.
Chuẩn bị: Bản nhạc nhẹ hoặc băng ghi âm tiếng sóng.
Tiến hành: Cô giáo nói với trẻ “Các con đã bao giờ đi tắm biển chưa?
Khi những con sóng biển vỗ vào cơ thể chúng ta cảm thấy như thế nào? Sóng

biển reo như thế nào? Bây giờ chúng ta thử cùng nhau làm sóng biển nhé!
Nào chúng ta cùng tạo tiếng rì rào reo vui của sóng khi mặt trời tỏa ánh nắng
trên biển nhé”.
Sau đó cô giáo đề nghị trẻ ôm vai nhau tạo thành vòng tròn đung đưa
theo tiếng nhạc hay là la theo tiếng nhạc tạo cảm giác thư thái nhẹ nhàng.
Trò chơi 4:

Xin phép cô

12


Cách chơi: Cho trẻ đứng thành hàng, cách cô giáo 2m. Trẻ đứng đầu sẽ
bước lên phía trên 1 bước, và nói ‘‘Xin phép cô’’ cô giáo nói được, hoặc
‘‘Không con không được phép”. Khi cô giáo nói được thì trẻ phải nói lời cảm
ơn trước khi bước lên, nếu trẻ quên không nói lời ‘‘cảm ơn” thì sẽ bị quay về
vạch xuất phát. Tiếp tục chơi cho đến khi trẻ nào bước đến vị trí của ‘‘Cô” và
trẻ đó sẽ được làm cô
Giao tiếp:
- Con có thích làm cô giáo không?
- Nếu làm cô giáo con cảm thấy như thế nào?
Gửi đến trẻ thông điệp: Nếu con mạnh dạn tự tin giao tiếp với bạn với
mọi người xung quanh thì con sẽ giành chiến thắng. Sau đó cho trẻ cùng
bạn chơi với nhau
Giải pháp 5: Phối hợp với Ban giám hiệu tổ chức tốt các ngày hội
ngày lễ và hoạt động ngoại khóa:
Có thể nói, việc tổ chức hiệu quả các ngày hội ngày lễ cho trẻ là một
hình thức giáo dục hiệu quả và sinh động nhất, giúp trẻ được trải nghiệm các
cảm xúc tích cực. Thông qua đó, trẻ được học và mạnh dạn tự tin giao tiếp với
cô giáo, bạn bè và cha mẹ.

Với quan điểm như vậy nên tôi thống nhất với hai cô giáo và ban phụ
huynh lớp từ đầu năm học tham mưu với Ban giám hiệu và xin ý kiến chỉ
đạo về các kế hoạch hoạt động ngoại khóa cho các con. Tôi đặc biệt chú ý
đến các ngày lễ hội: Ngày 20/10, ngày Tết Trung Thu, Noel, Tết Nguyên
Đán, ngày 8/3, sinh nhật tháng của trẻ, với mỗi ngày hội chúng tôi cố gắng
sử dụng một hình thức tổ chức riêng nhằm lôi cuốn hấp dẫn trẻ tích cực
tham gia hoạt động.
Ví dụ: Ngày 20/10 - Ngày phụ nữ Việt Nam
Trước ngày tổ chức lễ hội chúng tôi cùng trẻ trò chuyện về ý nghĩa
ngày hội, đưa ra ý định, hình thức tổ chức và thăm dò ý kiến của trẻ về
13


món quà tặng bà và mẹ. Sau đó dạy trẻ vẽ tranh chân dung bà và mẹ của
mình làm bưu thiếp chúc mừng, giúp trẻ ghi lại cảm xúc, lời chúc của trẻ
dành cho bà và mẹ. Cùng trẻ trang trí bưu thiếp để chúc bà và mẹ với lời đề
từ ấn tượng: “Con chúc mẹ của con luôn xinh đẹp và trẻ mãi” hay “Con
chúc bà luôn khoẻ mạnh”
Các bé được “bí mật” tập luyện những bài hát, bài thơ hay về bà và mẹ.
Không thể miêu tả hết cảm xúc của các bé lúc ấy, niềm vui niềm tự hào lấp
lánh trên những khuôn mặt ngây thơ. Dường như các bé cũng hiểu mình đang
làm một việc tốt, ý nghĩa dành tặng cho những người thân yêu.
Chúng tôi cũng thực hiện chủ đề về bà và mẹ với lời đề từ ấn tượng trên
phông sân khấu : “Con yêu bà yêu mẹ nhất trên đời”. Ngày hôm ấy, giữa
ngập tràn bóng và hoa những thiên thần nhỏ của lớp tôi xếp hàng hai bên cửa
lớp chào đón các bà và mẹ.
Vào chương trình từng tốp các bé đã mạnh dạn lên hát múa những bài
thật hay và ý nghĩa về bà và mẹ, thật bất ngờ và vui khi bà và mẹ được mời
tham gia trò chơi “Bà và mẹ có hiểu con, con có hiểu bà và mẹ” . Kết quả là
bé đoán chính xác về sở thích ăn mặc của bà và mẹ hơn là bà và mẹ hiểu sở

thích của con. Cả hội trường như nghẹn lại khi nghe bạn Vân Khánh mạnh
dạn nói về cảm xúc của mình “Con nhớ mẹ lắm, buổi sáng con thức dậy thì
mẹ đã đi làm, buổi tối con đi ngủ mẹ vẫn còn chưa về. Con ước được mẹ dẫn
đi chơi công viên, mẹ đưa con đi học”. Cả ngày bé không được nhìn thấy
bóng dáng thân yêu của mẹ vì mẹ bé thường bận công tác xa nhà….và cảm
xúc vỡ òa khi các bé đã tự tin chạy đến ôm lấy cổ mẹ mà tặng hoa mà thỏ thẻ
lời yêu thương. Thật không hạnh phúc gì bằng, bà vui lắm, mẹ vui lắm.
Cũng là ngày hội lớn dành cho phụ nữ, nhưng ngày 8/3 ở lớp mẫu giáo
Hoa Cúc lại thật đặc biệt vì đó là ngày mà các bé gái tuy mới 3 tuổi nhưng
cũng cảm nhận được sự tôn vinh từ các bạn trai cùng lớp, các bạn đã mạnh
dạn trao tặng các bạn gái lời chúc ý nghĩa nhất.
14


Với chủ đề “Hoa tình bạn” trong tiếng nhạc rộn ràng, từng bé trai tự tin
dắt một người bạn gái ra cúi chào khán giả. Giống như một cuộc thi sắc đẹp
các bé gái cũng được các cô giáo giới thiệu tên, sở thích và cả năng khiếu
nữa, rồi các bé được nghe các bạn trai hát tặng những bài hát mà cả lớp yêu
thích. Hồi họp và thích thú nhất khi từng bạn trai lên tiết lộ “bí mật” mình quý
bạn gái nào nhất. Tôi tin rằng các bé gái sẽ không bao giờ quên được giây
phút các bạn trai lên tặng hoa, quà và nói lời chúc mừng bởi vì tôi đọc được
trong ánh mắt các con niềm vui, tự hào vì được các bạn tự tin nói lên cảm xúc
của mình, một số phụ huynh còn phản hồi lại rằng chưa có bao giờ mà bé nhà
mình lại vui và mạnh dạn tự tin như thế.
Qua mỗi lần tổ chức tôi thấy các bé của lớp mình dường như lớn hơn,
chững chạc hơn trong suy nghĩ và cách thể hiện tình cảm, các con có nhiều
bạn thân hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp với bạn bè.
Giải pháp 6: Quan tâm tới từng cá nhân trẻ, đặc biệt là trẻ nhút nhát
thụ động:
Đa số trẻ lớp tôi năm học này mới ra lớp nên nhiều cháu nhút nhát,

không tự tin tham gia các hoạt động ở trong lớp. Để thu hút sự chú ý của các
cháu, trước tiên chúng tôi tìm hiểu mong muốn, sở thích của các bé và cùng
bé đề ra những quy định chung của lớp như “Mạnh dạn tham gia chơi với bạn,
đoàn kết với các bạn, nhường đồ chơi cho bạn” vào thứ hai hàng tuần. Đến
cuối tuần chúng tôi tập trung trẻ lại cho trẻ tự nhận xét xem mình đã thực hiện
tốt nội quy chưa. Bé nào tiến bộ sẽ được gắn một ngôi sao trên trán, được cô
ghi tên ở bảng vàng bé ngoan của lớp, còn những bé chưa thực hiện được tốt
nội quy thì vẫn phải phấn đấu bao giờ ngoan mới được thưởng.
Lớp tôi cũng có một số bé gái sức khỏe yếu, hay nghỉ dài như bé : … Vì
vậy, mỗi khi đi học đến lớp các bé thường buồn và không tham gia được các
hoạt động học tập chung. Để giúp các bé mạnh dạn, thích đi học đến lớp,
chúng tôi lôi cuốn bé vào các hoạt động tập thể, khéo léo gợi ý những bé
15


mạnh dạn tự tin như : Gia Hân, Bảo Anh… đến kết bạn, tạo cho các bé nhiều
cơ hội mạnh dạn tự tin giao tiếp với các bạn, như cùng vẽ tranh, nặn quả, làm
đồ chơi…dần dần các bé đã quen hơn với môi trường tập thể và thích đi học.
Bây giờ bé Minh An, Duy Khánh, Thùy Linh … được cô giáo và các bạn rất
yêu quý vì bé rất ngoan, đã mạnh dạn tự tin giao tiếp với bạn bè và còn hát
hay, múa dẻo, thích được biểu diễn văn nghệ nữa.
Còn đối với những trẻ mạnh dạn, tự tin, có năng khiếu nghệ thuật, tôi luôn tìm
cách tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện hết mình vào các hoạt động như: tổ
chương trình văn nghệ tổng hợp biểu diễn vào cuối mỗi chủ đề,
Giải pháp 7: Phối hợp với phụ huynh cùng rèn tính mạnh dạn tự tin
cho trẻ:
Có không ít phụ huynh khi gửi con đến trường mầm non yên tâm giao
trọng trách giáo dục trẻ cho nhà trường mà quên rằng vai trò của cha mẹ là vô
cùng quan trọng trong việc phối hợp với nhà trường giáo dục con bởi “Cha
mẹ là những người thầy đầu tiên của bé” ngay cả khi giao bé cho những cô

giáo mầm non vai trò của cha mẹ cũng không hề mờ nhạt đi. Cha mẹ cần đi
cùng với con suốt quãng đường đời mà những năm tháng tuổi thơ sẽ tạo nên
một nền tảng vững chắc cho bé khi trưởng thành.
Nắm được phương pháp giáo dục của nhà trường, phụ huynh sẽ hiểu rõ
những hoạt động của trẻ ở lớp và có thể tham gia đánh giá sự phát triển của
trẻ. Mặt khác, phụ huynh cũng đánh giá được cách giáo dục của mình có phù
hợp với nhà trường không. Gia đình và nhà trường cần là người bạn đồng
hành cùng chí hướng thì việc chăm sóc giáo dục trẻ mới hiệu quả. Và quan
trọng hơn là phụ huynh có điều kiện tiếp xúc với môi trường học tập sinh hoạt
của trẻ, có điều kiện gần gũi với các cô giáo từ đó tạo sợi dây liên kết giữa
nhà trường và gia đình, giúp trẻ được sống trong một môi trường giáo dục tốt,
qua đó còn dạy cho trẻ bài học cần phải có mối quan hệ tích cực với những
người xung quanh.
16


Xác định được tầm quan trọng của mối quan hệ giữa phụ huynh và nhà
trường ngay từ đầu năm học khi mới đón trẻ vào lớp chúng tôi luôn tiếp xúc
phụ huynh với một thái độ tích cực thân thiện mạnh dạn trao đổi cụ thể với
phụ huynh về chế độ sinh hoạt của trẻ ở trường, nắm bắt kịp thời những thông
tin về đặc điểm tâm lý tính cách của cá nhân trẻ, mời phụ huynh vào lớp làm
quen với một số sinh hoạt của các con.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng liên lạc thường xuyên với gia đình trẻ “Qua
trao đổi trực tiếp, bảng thông báo, điện thoại” để tìm hiểu sinh hoạt của trẻ ở
gia đình, thông tin cho cha mẹ biết tình hình của trẻ ở lớp, những thay đổi của
trẻ để kịp thời có biện pháp giáo dục phù hợp. Và trong buổi họp đầu năm
chúng tôi đã tạo cho phụ huynh một bất ngờ thú vị, đó không phải một buổi
họp với những văn bản mà yêu cầu như lệ thường mà là buổi trao đổi kinh
nghiệm dạy trẻ tính mạnh dạn tự tin trong giao tiếp với mọi người, phụ huynh
được tiếp đón trong một không gian thân mật, ấm cúng và trang trọng. Phụ

huynh là những người đầu tiên mạnh dạn nói lên mong muốn nguyện vọng
của mình khi gửi con ở trường mầm non, còn chúng tôi từ những kinh nghiệm
chăm sóc giáo dục trẻ, giải đáp những băn khoăn thắc mắc của phụ huynh và
đưa ra mục tiêu “dạy trẻ tính mạnh dạn tự tin” phụ huynh rất nhiệt tình ủng
hộ và có nhiều đóng góp quý báu. Sau thành công của buổi họp, tôi cảm nhận
được sự thay đổi rõ rệt từ phía các bậc phụ huynh đó chính là giao tiếp giữa
phụ huynh, với giáo viên.
Trẻ em lứa tuổi mẫu giáo cơ thể còn non yếu và cũng rất hiếu động nên
bé thường hay ốm và có thể bị ngã dẫn đến tổn thương cơ thể. Với mỗi trường
hợp trẻ bị ốm, bị chấn thương dài ngày phải đi viện chúng tôi đều cùng với
ban phụ huynh lớp đến tận nhà hỏi thăm động viên tinh thần cha mẹ và các
bé. Những việc làm này tuy nhỏ nhưng cũng để lại trong lòng các phụ huynh
những tình cảm tốt dẹp, góp phần thắt chặt sợi dây tình cảm giữa phụ huynh
và nhà trường.
17


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sau một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy các cháu của lớp tôi có
những thay đổi rõ rệt và đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ. Tổng số trẻ
được khảo sát: 30. Kết quả cụ thể:

TT
Tính mạnh dạn tự tin
1 Dám làm điều mình nghĩ
Mạnh dạn giao tiếp với mọi người xung
2 quanh
Biết bày tỏ cảm xúc của mình với người
3 khác

Đầu năm học
Số trẻ
Tỷ lệ
đạt
13
43

Cuối năm học
Số trẻ
Tỷ lệ
đạt
28
93

14

47

29

97

15

50

29

97

Từ những thực tế áp dụng các biện pháp đã thực hiện thường xuyên trên
trẻ với kết quả đã đạt được. Tôi thấy giờ đây các bé đều rất vui vẻ tự tin khi
đến lớp, thân thiết nhau hơn, không những thế các bé còn mạnh dạn giao lưu
với cô giáo và bạn bè, người thân. Thật sự, với các bé “Mỗi ngày đến trường
là một ngày vui”.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Việc dạy bé tính mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với người thân và bạn bè
giống như ta chắt lọc nguồn nước tinh khiết từ mạch nguồn yêu thương tưới
cho những chồi non mới nhú- những em bé với tâm hồn trong sáng, thân
thiện. Việc làm này đòi hỏi giáo viên phải tận tâm tận lực:
Không ngừng học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện bản thân trở thành
tấm gương cho trẻ noi theo học tập.
Tạo môi trường lớp học thân thiện, có nhiều cơ hội cho trẻ vui chơi, sinh
hoạt và học tập cùng nhau, để trẻ trải nghiệm kỹ năng mạnh dạn tự tin. Lớp
học thật sự là một tổ ấm yêu thương còn cô giáo là một người bạn lớn luôn
luôn lắng nghe, thấu hiểu và biêt khuyến khích tính mạnh dạn tự tin cho trẻ .
18


Muốn trẻ nên người và đạt hiệu quả giáo dục như mong muốn cô giáo
phải dành nhiều thời gian dạy trẻ tính “Mạnh dạn tự tin”, sử dụng nhiều hình
thức khác nhau và ở mọi lúc mọi nơi.
Thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan, lễ hội với
các hình thức phong phú sinh động hấp dẫn tạo cơ hội cho trẻ được trải
nghiệm một cách tích mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với người thân, bạn bè.
Phối hợp tốt với phụ huynh, tạo mối quan hệ gắn bó thân thiết giữa phụ
huynh và nhà trường, đồng tâm hướng tới mục tiêu chung.
3.2. Kiến nghị đề xuất:

Để những sáng kiến kinh nghiệm này đạt được hiệu quả cao hơn nữa tôi
mong muốn có cơ hội được giao lưu trao đổi học hỏi kinh nghiệm với đồng
nghiệp ở các trường, được tham gia nhiều lớp tập huấn về dạy kỹ năng sống
cho trẻ và rất mong các đồng chí trên phòng giáo dục cũng như là ban giám
hiệu nhà trường nghiên cứu, bổ sung cho chúng tôi nhiều nguồn tư liệu quý để
tham khảo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hoá, ngày 10 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không
sao chép nội dung của người khác.

Người viết

Nguyễn Thị Hoa

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tâm lý lứa tuổi mầm non (PGS.TS Lê Thị Ánh Tuyết)
2. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ( Luận văn – Mạng xã hội)
3. Truyển tập các trò chơi cho trẻ mầm non ( Chu Thị Thúy Anh)
4. Cẩm nang công tác giáo dục mầm non ( Lê Huy Hòa – Hồ Phương Lan)
5. Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
(chủ biên TS Lê Thu Hương và PGS.TS Lê Thị Ánh Tuyết)
6. Phương pháp giúp trẻ mạnh dạn, tự tin (Mạng xã hội)

20


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả:
Chức vụ :
Đơn vị công tác:

TT
1

Nguyễn Thị Hoa
Giáo viên
Trường mầm non Đông Hương

Tên đề tài SKKN
Một số biện pháp rèn kỹ năng

Kết quả
Cấp đánh giá đánh giá
xếp loại (Phòng, xếp loại
Sở, Tỉnh...)
(A, B,
hoặc C)
Phòng GD&ĐT
B

Năm học
đánh giá xếp
loại
2014-2015
21


đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo
4-5 tuổi

TP Thanh Hóa

22


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tâm lý lứa tuổi mầm non (PGS.TS Lê Thị Ánh Tuyết)
2. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ( Luận văn – Mạng xã hội)
3. Truyển tập các trò chơi cho trẻ mầm non ( Chu Thị Thúy Anh)
4. Cẩm nang công tác giáo dục mầm non ( Lê Huy Hòa – Hồ Phương Lan)
5. Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
(chủ biên TS Lê Thu Hương và PGS.TS Lê Thị Ánh Tuyết)
6. Phương pháp giúp trẻ mạnh dạn, tự tin (Mạng xã hội)

23