Hướng dẫn sản xuất cà chua an toàn theo Vietgap
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (815.37 KB, 47 trang )
B
NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN
VI N KHOA H C NÔNG NGHI P VI T NAM
D án AFACI- GAP- Vietnam
H
NG D N K THU T
S N XU T CÀ CHUA AN TOÀN
THEO VIETGAP
(Technical guide for tomato safe production by VietGAP)
GS. TS Nguy n V n Tu t, PGS. TS Ph m V n Ch ng,
ThS Tr nh
c Toàn, ThS Nguy n Hoàng Long,
ThS H Ng c Giáp, ThS Nguy n Tr n Hi u, CN Lê Th Liên
Hà N i, 2016
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Lời nói đầu
Vi t Nam là m t qu c gia nông nghi p v i u th v đi u ki n t
nhiên, khí h u, đ t đai, ngu n lao đ ng thu n l i cho s n xu t các lo i rau
có giá tr dinh d ng và kinh t cao nh cà chua, d a chu t, b u bí các
lo i, t cay, c i b p…
Trong nh ng n m g n đây vi c nghiên c u và phát tri n s n xu t rau
t i Vi t Nam đã đ t đ c k t qu nh t đ nh v m t nâng cao n ng su t, c i
thi n ch t l ng s n ph m. Hàng n m, Vi t Nam s n xu t kho ng 10 tri u
t n rau các lo i ph c v cho nhu c u th c ph m quan tr ng trong n c và
m t ph n đ c s d ng cho cho xu t kh u. So v i m t s n c châu Á nh
Thái Lan hay Trung Qu c, l ng rau xu t kh u hi n nay c a Vi t Nam còn
r t nh .
c i thi n và phát tri n s n xu t c ng nh ch t l ng c a rau
đáp ng yêu c u th tr ng tiêu dùng trong n c c ng nh cho xu t kh u,
m t lo t các v n đ c n ph i nghiên c u, tìm hi u (tìm hi u và m r ng th
tr ng n c ngoài, quy mô s n xu t...).
Nhìn chung vi c nghiên c u và phát tri n s n xu t rau t i Vi t Nam
còn có nhi u h n ch nh công ngh còn l c h u, ngu n kinh phí ph c v
cho nghiên c u phát tri n s n xu t rau còn r t khiêm t n, quy mô s n xu t
manh mún, s n xu t rau còn s d ng nhi u thu c b o v th c v t, l m
d ng phân bón hóa h c, môi tr ng t i các vùng s n xu t rau ch a đ c
đ m b o, thi u s b n v ng cùng v i vi c qu n lý ch t l ng rau còn nhi u
b t c p. Nh ng đi u này d n đ n giá thành, ch t l ng và hi u qu s n
xu t rau ch a cao. Vì v y, bên c nh vi c ti p t c phát huy n i l c thì vi c
t ng c ng h p tác v i các t ch c qu c t , qu c gia có trình đ khoa h c
công ngh phát tri n nh m tranh th s h tr v công ngh , trang thi t b
nghiên c u, đào t o là r t c n thi t. ây c ng là ch tr ng c a B Nông
nghi p và Phát tri n nông thôn nh m thu h p kho ng cách, rút ng n
2
3
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
th i gian nghiên c u góp ph n nhanh chóng phát tri n s n xu t rau t i
Vi t Nam.
I. TÌNH HÌNH S N XUÁT CÀ CHUA VI T NAM VÀ HI N
TR NG S N XU T CÀ CHUA THEO VIETGAP
D án AFACI do Hàn qu c- RDA tài tr v “Phát tri n ch ng trình
GAP phù h p v i đ a ph ng và h th ng thông tin s n xu t nông nghi p
an toàn” đ c ti p t c th c hi n t 2016-2018.
Cà chua tr ng Vi t Nam đã đ c trên 100 n m, di n tích hàng n m
bi n đ ng 12.000 -13.000 ha. Theo th ng kê s b n m 2005, di n tích
tr ng cà chua c n c là 23.354 ha t ng 3,34 l n so v i n m 2000 (6967
ha), n ng su t trung bình đ t 198 t /ha, s n l ng đ t 462,435 t n. N ng
su t cà chua n c ta nói chung còn th p, ch kho ng 60-65% so v i n ng
su t bình quân c a th gi i. Các vùng tr ng cà chua l n nh t và đ t n ng
su t cao nh t c n c ( ≥ 200 t /ha) là: H i D ng, Nam nh, B c Giang,
Lâm ng…
M c tiêu d án là c i thi n ch t l ng và an toàn c a các s n ph m
nông nghi p các n c châu Á thông qua GAP thành l p và thi t l p h
th ng thông tin an toàn s n xu t nông nghi p gi a các n c thành viên
AFACI.
Vi t Nam, đ c bi t là khu v c mi n Trung mà đ i di n là t nh Ngh
An, vùng có nhi u thiên t i, khí h u kh c nghi t, s n xu t khó kh n, nh t
là rau xanh, cà chua chính v và trái v , các lo i rau qu khác. Chính vì
v y, nhóm th c hi n d án đã ch n đi m Ngh An đ thi t k , th c hi n mô
hình s n xu t cà chua theo tiêu chu n VietGAP, nh m góp ph n nâng cao
ki n th c và thu nh p cho ng i dân./.
Nhóm tác gi
B ng 1. Di n tích, n ng su t và s n l
2005
N m
ng cà chua giai đo n 2000 -
Di n tích
N ng Su t
S nl
ng
(1000 ha)
(t /ha)
(1000 t n)
2000
6,967
196,3
136,734
2001
11,492
156,4
179,755
2002
18,868
165,5
312,178
2003
21,628
164,1
354,846
2004
24,644
172,1
424,126
2005
23,354
198,0
462,435
Ngu n: Trích s li u c a t ng c c th ng kê 2006
n c ta, cây cà chua sinh tr ng và phát tri n t t nh t vào v ông,
m c dù trong nh ng n m g n đây có nhi u c g ng trong công tác ch n
gi ng và công ngh nh ng v ông v n là v chính cho s n l ng và ch t
l ng cao nh t.
4
5
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Trong c n c có kho ng 22 gi ng cà chua ch l c trong đó có 10
gi ng đ c s d ng nhi u nh t v i t ng di n tích 6253 ha t ng đ ng v i
55% di n tích c n c đ ng đ u là gi ng M383 sau đó đ n gi ng VL200,
Tn002, cà chua M , cà chua Balan, Red crow, T42, VI2910 và gi ng Trang
Nông, ngoài các gi ng này còn có thêm các gi ng cà chua ghép…
Theo s li u c a t ng c c th ng kê di n tích tr ng cà chua trên đ t
nông nghi p c a Vi t Nam n m 2012 là 23.917,8 ha (ngu n t ng c c th ng
kê 2013), v i n ng su t 257,9 t /ha cho s n l ng 616.890,6 t n. T ng thu
nh p trên m t đ n v di n tích tr ng cà chua còn th p, trong bình đ t 30 –
40 tri u đ ng/ha. Lý do chính là do s n ph m làm ra t nên giá thành r ,
rau không rõ ngu n g c, không đ m b o an toàn nên nh h ng đ n s c
mua c a ng i dân
Th i gian qua, các ngành ch c n ng đã tích c c đ u t xây d ng
mô hình s n xu t cà chua an toàn theo VietGap; t p hu n, h ng d n nông
dân tr ng rau, xây d ng nhà l i, v n m nhân gi ng và v n s n xu t
cà chua th ng ph m, c cán b k thu t giám sát, h ng d n các h tr ng,
thu ho ch theo quy trình. Hi n nay, đã hình thành nh ng vùng s n xu t cà
chua t p trung. Tuy nhiên m t s mô hình, d s n xu t cà chua an toàn
không nhân đ c ra di n r ng, khâu tiêu th còn b t c p.
II. TÍNH C P THI T VÀ VAI TRÒ CÂY CÀ CHUA
VÀ MI N TRUNG
H
Nguyên, Nam àn, ô L ng, huy n mi n núi Thanh Ch ng và TP Vinh.
Hàng n m, s n l ng rau t i các vùng này chi m t 84,6% - 86,3% s n
l ng rau toàn t nh. ây là nh ng vùng có truy n th ng canh tác rau. T i
TP Vinh, do quá trình đô th hóa m nh m , c c u chuy n d ch sang h ng
d ch v và công nghi p nên di n tích tr ng rau đã gi m trong nh ng n m
g n đây ch đ t bình quân t ng tr ng là 100,17%.
Ngh An có nhi u thu n l i v nhi t đ , đ m nên có th phát
tri n rau quanh n m cho nh ng vùng thâm canh. Tuy v y, ch ng lo i rau
t i Ngh An không phong phú, ch t p trung vào nh ng cây tr ng v n đã
quen thu c. H n th n a, do ng i dân ch a có c h i ti p c n v i các quy
trình k thu t tiên ti n, ch a áp d ng các bi n pháp k thu t canh tác t ng
h p nên v m t n ng su t và ch t l ng rau còn nhi u h n ch . Qua kh o
sát đánh giá ch ng lo i rau t i Ngh An t p trung ch y u vào m t s lo i
chính là:
Rau n lá: Rau mu ng, rau c i các lo i, su hào, b p c i, xà lách, bí
n ng n, …
Rau n qu : D a chu t, cà pháo, cà xanh, cà bát, cà chua, m
đ ng, su su, bí xanh, …
Rau n c : C i c , cà r t, …
2.1. Tình hình s n xu t rau t i Ngh An.
T i Ngh An, ngh s n xu t rau t p trung ch y u t i 8 huy n đ ng
b ng và trung du là Di n Châu, Yên Thành, Qu nh L u, Nghi L c, H ng
6
p
Rau gia v : Hành, t, thì là, …
NGH AN
Ngh An có khá nhi u thu n l i v s n xu t rau. Nhi t đ không
khí trung bình dao đ ng t 170C đ n 300C, s gi n ng trong n m l n t p
trung ch y u t tháng 4 đ n tháng 10 dao đ ng t 93,5 đ n 226,3 h/tháng.
Cùng v i đó là l ng m a hàng n m c ng khá cao, t p trung vào các tháng
4 đ n tháng 10 là đi u ki n r t t t đ s n xu t các lo i rau n lá, các lo i
rau có ngu n g c nhi t đ i.
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
B ng 2. Di n tích và c c u tr ng rau t i các huy n n m 2013
(Ngu n: s li u báo cáo th ng kê 2014 – C c th ng kê Ngh An)
TT
a đi m
Rau n lá
Di n
tích
(ha)
C
c u
(%)
Rau n qu
Di n
tích
(ha)
C
c u
(%)
Rau n c và
các lo i rau
khác
Di n
tích (ha)
C
c u
(%)
7
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
1
Di n Châu
1.351
4,58
517
1,94
725
2,46
2
Yên Thành
1.470
4,98
1.255,3
4,28
1.575
5,34
3
Qu nh L u
1.477
5,00
1.034
3,51
1.666
5,65
4
TX Hoàng
Mai
846
2,87
533
1,81
888
3,01
5
Nghi L c
492
1,67
348
1,18
520
1,76
6
H ng
Nguyên
694
2,35
308
1,04
944
3,20
7
Nam àn
1.535
5,20
1.140
3,86
2,004
6,08
1.126
3,82
480
1,63
546
1,85
8
ôL
ng
9
TP Vinh
514
1,74
177
0,60
276
0,94
10
TX C a Lò
86
0,29
88
0,30
123
0,41
11
Thanh
Ch ng
1.014
3,43
335
1,14
570
1,93
12
Anh S n
614
2,08
425
1,44
428
1,45
13
Ngh a àn
907
3,07
1.333
5,51
1.587
5,38
14
TX Thái
Hòa
81
0,27
318
1,08
359
1,21
15
Tân k
624
2,16
637
2,16
359
1,21
T ng c ng: 29.484 ha
H
B ng 3. N ng su t và s n l
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
8
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
a
đi m
Di n
Châu
Yên
Thành
Qu nh
L u
TX
Hoàng
Mai
Nghi
L c
H ng
Nguyên
Nam
àn
ô
L ng
TP Vinh
TX C a
Lò
Thanh
Ch ng
Anh
S n
Rau n lá
ng rau t i các huy n n m 2013
Rau n qu
Rau n c và các
lo i rau khác
N ng S n l ng N ng S n l ng N ng S n l ng
(t n/ha)
(t n/ha)
su t
(t n/ha)
su t
su t
T
T
T
(t / S n
(t / S n
(t /ha) S n
l ng l (%) ha) l ng l (%) ha) l ng l (%)
115,1 15.553 4,15 183,3 10.467 2,79
510
207,8 30.544 8,16 184,8 23.197 6,19
156
5.239 1,40
170,6 25.202 6,73 163,7 16.928 4,52
195
9.332 2,49
175,9 14.889 3,97 182,1 9.703
2,59
257
4.402 1,18
93,1
4.580
1,22 131,7 4.578
1,22
78
1.216 0,32
116,8
8.128
2,17
0,78
685
6.063 1,62
951
2.938
1149,9 23.008 6,14 184,5 21.025 5,61
0,19
799 11.305 3,02
93,3
10.509 2,81 125,3 6.014
1,61
57
151
7.762
2,07 101,7 1.800
0,48
223
83,8
721
0,19 113,1
0,27
91
63,2
6.405
1,71 68,1 2.282
0,61
211
72,3
4.436
1,18 107,9 4.587
1,22
57
999
722
375
0,10
1.577 0,42
261
0,07
1.458 0,30
17
0,001
9
H
Ngh a
àn
TX
14 Thái
Hòa
15 Tân k
13
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
66,1
5.991
73,9
598
55,1
1,60 207,4 27.469 7,33
112
0,16 195,5 6.214
151
1,66
3.435 0,92 65,1 4.144 1,10 154
S n l ng t ng c ng: 374.536 t n
1.004 0,27
210
0,06
1.585 0,42
V hi u qu kinh t , ngành tr ng tr t nói chung và ngành s n xu t
rau nói riêng đang đóng góp m t ph n l n vào t ng giá tr s n xu t nông
nghi p c a toàn t nh. Theo th ng kê c a ngành nông nghi p, t nh Ngh An
đ c hình thành vùng chuyên canh tr ng rau t i 12/19 huy n trong t nh,
m i n m cung c p cho th tr ng trong và ngoài t nh hàng v n t n rau các
lo i. Theo đánh giá c a ngành nông nghi p Ngh An, tr ng rau xanh đang
là ngh n đ nh mang l i thu nh p khá cao; cá bi t có n i nh xã Qu nh
L ng (huy n Qu nh L u), bình quân m i ngày xã tiêu th 25 t n rau
các lo i.
Th c hi n đ nh h ng phát tri n kinh t xã h i t nh Ngh An giai
đo n t nay t i 2020, s n xu t nông nghi p đ c xác đ nh trong th i gian
t i là: Khai thác t t các ti m n ng l i th c a t nh và Thành ph , tích c c
ng d ng chuy n giao các ti n b khoa h c công ngh , xây d ng s n xu t
các mô hình chuy n d ch c c u cây – con, mùa v theo h ng s n xu t
hàng hóa, thâm canh nh m đ t đ c hi u qu kinh t cao nh t trên m t
di n tích đ t nông nghi p theo đ nh h ng:
- Ph n đ u giá tr s n xu t nông nghi p đ t 40 – 60 tri u đ ng/ha,
trong đó có 20% di n tích đ t trên 100 tri u đ ng/ha.
- Chuy n đ i nhanh c c u ngành nông nghi p theo h ng: Gi m
di n tích tr ng lúa, màu kém hi u qu sang tr ng rau an toàn, hoa cây c nh
nh m nâng cao hi u qu kinh t trên đ n v di n tích.
- T ch c l i các HTX d ch v nông nghi p g n v i đ án xây d ng
gi i quy t vi c
10
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
làm cho nông dân khi Nhà n
c thu h i đ t trong quá trình đô
th hóa.
- Ti p thu và ng d ng các ti n b KHKT v gi ng, cây con và
công ngh sinh h c vào s n xu t.
2.2. Tình hình s n xu t rau và cà chua t i Ngh An
B ng 4. Tình hình s n xu t rau và cà chua t i Ngh An n m 2012- 2013
(Ngu n: s li u th ng kê S Nông nghi p và PTNT Ngh An)
TT Cây
VT T ng
Trong đó
tr ng
V
I
1
2
II
1
Các D.Tích
lo i
rau
N ng
su t
Cà D.Tích
chua
N ng
su t
ha
ông Xuân
Qu nh Di n
L u Châu
Nghi
L c
TP
Các Ghi
Vinh huy n chú
khác
20.849 1.149 2.359
773
499
T / 126,72 99,49 161,96 102,2 152,55
ha
ha 541,0 135
16
2
2
T /
ha
139,5 165,93 124,38
85
16.069
386
110
Vụ Hè Thu
Các D.Tích ha 8.365 784
927 238,9 290,5 394.6
lo i
rau
N ng T / 127,77 169,08 165,71 103,56 121,4
su t
ha
11
H
2
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Các D.Tích ha
lo i
rau
N ng T /
su t
ha
79,0
12
23
2
-
42
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
2.3. Nh ng thu n l i và khó kh n khi s n xu t cà chua
Thu n l i:
109,5
110,0
97,7
80
-
Tình hình s n xu t cà chua và rau các lo i t i Ngh An n m 2012
– 2013 đ c trình bày t i b ng 4 cho th y: Cây cà chua đ c tr ng t i
Ngh An n m 2012 – 2013 có 2 v trong n m là v ông Xuân và v Hè
Thu. Trong đó đ c tr ng t p trung vào v ông Xuân. Di n tích v ông
Xuân đ t 541 ha cao g p 6,85 l n so v i di n tích v Hè Thu. N ng su t cà
chua v ông Xuân cao h n v Hè Thu.
Ngh An là m t t nh mi n Trung có khí h u và đ t đai phù h p cho
s n xu t các lo i rau trong đó có cây cà chua. Theo s li u th ng kê c a s
nông nghi p Ngh An n m 2013 cho th y: T ng di n tích đ t tr ng rau các
lo i trong v
ông Xuân Ngh An là 20-849 ha, trong đó di n tích cây
cà chua đ t 541ha, n ng su t trung bình đ t 139,5 t /ha, giá bán bình quân
đ t 6200đ/kg. Di n tích cà chua v Hè Thu là 79,0 ha; n ng su t trung bình
toàn t nh đ t 109,5 t /ha; giá bán bình quân 7.800đ/kg; hi u qu kinh t
đ t 250 tri u đ ng/ha/v .
T i Ngh An thì huy n Qu nh L u là n i có di n tích tr ng cà
chua l n nh t trong t nh v i di n tích 180,5 ha, các gi ng tr ng ph bi n
là Én Vàng, Nông H u, Savior và m t s gi ng có ngu n g c t M và
Thái Lan.
M c dù là vùng có di n tích s n xu t nh nh ng TP.Vinh có n ng
su t rau cao nh t c t nh, đ t trung bình h n 200 t /ha. Cao h n r t nhi u so
v i các vùng khác. Có đ c đi u này là do nhân dân có c h i ti p c n và áp
d ng r t nhi u các gi i pháp công ngh tiên ti n nh : Công ngh , k thu t
ch m sóc, thu hái, b o qu n… Các vùng khác nh Di n Châu, Qu nh L u,
Nghi L c, H ng Nguyên là nh ng vùng có truy n th ng s n xu t rau nên
n ng su t khá cao, đ t trên 100 t /ha.
12
H
- i u ki n đ t đai, Ngh An phù h p cho các lo i rau sinh
tr ng t t, trong đó có cây cà chua. Ngh An c ng đã có quy ho ch s n
xu t RAT theo h ng VietGAP các huy n vùng tr ng đi m.
- Nh ng vùng s n xu t rau hàng hóa nh : Qu nh L u, Di n Châu,
H ng Nguyên, Nam àn, nhân dân đã có kinh nghi m v tr ng cà chua và
có k thu t s n xu t t t, kh n ng nhân r ng cao.
- Hi u qu kinh t cao, s n ph m d tiêu th .
Khó kh n:
- S n xu t cà chua Ngh An g p th i ti t b t l i d b m c các
b nh ph bi n nh : Xo n lá, héo xanh, vi khu n.
- Thi tr n tiêu th RAT ch a phát tri n. Ch a có đ n v thu mua
nên ch y u bà con ph i t đi ch bán l .
- S n xu t ban đ u chi phí b ra l n, công ch m sóc nhi u, s n xu t
ph thu c nhi u vào thu c b o v th c v t.
Xu t phát t tình hình th c t nêu trên, vi c xây d ng các mô hình
tr ng cà chua an toàn theo h ng VietGAP nh m nâng cao n ng su t, ch t
l ng và hi u qu kinh t trên đ n v di n tích, t ng thu nh p cho ng i
s n xu t là v n đ c p bách và c n th c hi n ngay.
III. QUY TRÌNH K THU T S N XU T CÀ CHUA AN TOÀN
THEO VietGAP (áp d ng cho mi n Trung)
3. 1. Ngu n g c quy trình
Quy trình này đ c xây d ng d a trên “Quy trình th c hành nông
nghi p t t cho rau qu t i an toàn t i Vi t Nam” ban hành kèm theo
Quy t đ nh s 379 /Q -BNN-KHCN ngày 28 tháng 01 n m 2008 c a B
tr ng B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn; K t qu th c hi n d án
h p tác v i Oxtraylia: “Gi m d l ng thu c tr sâu c i thi n n ng su t
13
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ch t l ng và th tr ng rau vùng B c Trung b thông qua vi c s d ng
gi ng m i, áp d ng các nguyên t c th c hành nông nghi p t t và hu n
luy n c b n cho nông dân”; Các tiêu chu n ch t l ng môi tr ng và nông
s n đ c quy đ nh t i Quy t đ nh s 99/ 2008/ Q – BNN ngày 15 tháng
10 n m 2008, Quy t đ nh s 100/ 2008/ Q – BNN ngày 15 tháng 10 n m
2008; và Quy trình s n xu t rau an toàn do B Nông nghi p và PTNT ban
hành.
c) Kho ch a thu c BVTV và các lo i phân vô c : Ph i đ c xây kín, có
mái che, có qu t thông gió, có c a đ c khoá và b o v c n th n. Có bi n
báo kho thu c, bi n báo cháy, n , báo nguy hi m, n i quy ra vào và các
đi u ki n đ m b o an toàn. Có th xây li n k v i khu v c phân và x lý
rác th i đ ti n qu n lý.
3.2. Ph m vi áp d ng
e) Nhà s ch và đ ng s n ph m: Ph i đ c xây tách bi t kh i khu v c
phân, kho thu c và hoá ch t khác. Ph i đ m b o đi u ki n thoáng mát, có
đ d ng c ch a s n ph m, có khu v c r a tay và nhà v sinh cho ng i.
Quy trình đ c ng d ng đ th nghi m th c hành giám sát s n
xu t c p ch ng ch cà chua an toàn theo GAP, là c s tham chi u đ th c
hi n h p đ ng giám sát s n xu t và c p ch ng ch rau an toàn gi a đ n v
giám sát và đ n v s n xu t.
d) Kho ch a nguyên v t li u khác: Ph i đ
ly các kho đ ng vât t hoá ch t đ c h i.
c xây kín, có mái che và cách
f). M ng t i tiêu n c: Ph i xây vào gi a hai khu s n xu t, c nh đ
đi, đ m b o đ d c đ k p th i tiêu n c khi c n thi t
ng
3.3. Quy đ nh áp d ng:
3.3.2. Giám sát đ t tr ng:
3.3.1. Giám sát vùng s n xu t:
- Ph i đ c c p ch ng nh n đ đi u ki n đ t không b ô nhi m
b i kim lo i n ng và vi sinh v t, ph i đ c S Nông nghi p và PTNT c p
ch ng nh n đ đi u ki n vùng đ t s n xu t rau an toàn
3.1.1. L a ch n vùng s n xu t: Vùng s n xu t cà chua an toàn ph i
đ c c p ch ng nh n đ đi u ki n s n xu t rau an toàn c a S Nông
nghi p và ph i đ c c p l i 3 n m/l n theo quy đ nh c a B Nông nghi p
và PTNT
3.1.2. Quy ho ch vùng s n xu t: Vùng s n xu t ph i đ
theo h ng d n c a VietGAP, c th :
c quy ho ch
a) Khu v c x lý và ch a phân h u c : Ph i xây d ng vào vùng th p nh t,
ngh a là gi a vùng s n xu t, có t ng bao quanh ho c che ch n đ không
phát tán gây ô nhi m khu v c s n xu t và khu v c xung quanh. Ph i có khu
phân và khu ch a sau riêng bi t, có bi n báo và n i quy làm vi c trong
khu v c x lý phân bón.
b) Khu v c x lý rác th i: Ph i đ c quy ho ch
vùng th p nh t
(gi a vùng s n xu t), li n k v i khu
phân h u c . Ph i có khu
x lý compost ho c b ngâm liên thông đ c xây d ng theo đúng
quy đ nh.
14
t tr ng ph i đ
c giám sát qua các b
c sau:
- Ph i đ c ki m tra n i b (do t ch c ch ng nh n VietGAP đ c
C c tr ng tr t c p phép) đ nh k 6 tháng/ l n đ i v i các ch tiêu kim lo i
n ng và 1 n m/ l n v i các ch tiêu vi sinh v t
- Khi phát hi n b nhi m b n kim lo i n ng v t m c cho phép (As
> 12ppm; Cd > 2ppm; Cu > 50ppm; Pb > 70ppm; Zn > 200ppm) ph i x
lý theo ph ng pháp h p th b ng xác h u c , n u ô nhi m n ng thì ph i
ng ng tr ng rau và có th tr ng m t s loài hoa trong 1 - 2 v đ gi m ô
nhi m.
- Khi phát hi n nhi m b n vi sinh v t gây b nh, c th : Coliform
= 0CFU/ 25g; E. Coli = 0CFU/ 25g; Samonela =0 CFU/ 25g ph i s d ng
các thu c t y trùng do B Y t ban hành đ x lý.
3.3.3. Giám sát ngu n n
qua các b c sau:
ct
i: Ngu n n
ct
i ph i đ
c giám sát
15
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
- Ph i đ c c p ch ng nh n đ đi u ki n n c không b ô nhi m
các ch tiêu kim lo i n ng, vi sinh v t v t m c cho phép do S Nông
nghi p c p.
- Ph i ki m tra đ nh k 1 n m/ l n. Vi c ki m tra do t ch c ch ng
nh n VietGAP ti n hành đ đ m b o ch tiêu d l ng (Hg < 0,001mg/l;
Cd < 0,01mg/l; As < 0,1mg/l; Pb < 0,1mg/l) và hàm l ng vi sinh v t
(Coliform = 0CFU/ 25g; E. Coli = 0CFU/ 25g; Samonela =0 CFU/ 25g)
3.3.4. Giám sát gi ng
đ
Ph i s d ng các gi ng đ c c p phép s d ng t i Vi t Nam, không
c s d ng gi ng chuy n đ i gen (GMO)
3.3.5. Giám sát s d ng phân h u c :
3.5.1.
i v i phân chu ng:
- Khi mua phân chu ng ph i ghi chép rõ xu t x c a phân (lo i
phân, n i s n xu t, quy trình s n xu t) và phân tích m c đ ô nhi m kim
lo i n ng trong phân, ph i đ m b o theo ch tiêu (As < 2mg/ kg; Cd <
2,5mg/ kg; Pb < 250mg/ kg; Hg < 2mg/ kg).
- Tr c khi s d ng ph i ti n hành phân theo ph ng pháp
compost, có s d ng vôi b t, h n h p vi sinh v t phân gi i h u c và EM
đ x lý theo đúng quy trình. Vi c phân ph i ti n hành trong 3-6 tháng
tu thu c lo i phân. Tr c khi đ a phân ra h s d ng ph i ti n hành ki m
tra m c đ ô nhi m vi sinh v t gây b nh (Coliform = 0CFU/ 25g; E. Coli
= 0CFU/ 25g, Samonela =0 CFU/ 25g)
- Tr c khi s d ng, chuy n phân sang h th hai đ b o qu n. Sau
m i l n s d ng ph i dùng b t che đ y kín.
3.5.2. i v i phân h u c ch
d ng m i kh n ng có th đ tái s d
h u c khác nh bã cá, bã đ u, khô d
Khi x lý có th áp d ng bi n pháp
theo quy trình sau:
16
bi n t ph ph m nông nghi p: T n
ng xác h u c và các ngu n v t li u
u, c b u vàng v.v.. làm phân bón.
khô ho c ngâm n c và ph i tuân
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
- X lý khô: X lý t
ng t quy trình
compost đ i v i phân
chu ng
- Ph i xây h th ng b liên hoàn g m nhi u ng n có ng n ngâm
s b , ng n x lý vi sinh v t gây b nh và ng n ch a đ s d ng (t ng
b ph t trong các nhà v sinh t ho i). Tr c khi chuy n t ng n 2 sang
ng n 3 ph i l y m u ki m tra ch tiêu vi sinh v t gây b nh. Các b đ u ph i
có n p đ y, khi s d ng ph i cho phân ch y qua vòi r i cho vào thùng t i.
Tiêu chu n ch t l ng c a phân t ph ph ph m sinh h c t ng t nh
đ i v i phân chu ng
3.3.6. Giám sát s d ng phân vi sinh và phân vô c :
- Các lo i phân vô c tr c khi nh p v khu v c s n xu t ph i có
hoá đ n ghi rõ ngu n, n i mua và ph i đ c b o qu n trong kho riêng bi t
xây theo h ng d n m c III.1.
- Khi xu t phân đ s d ng ph i có phi u xu t ghi rõ ng i xu t,
ngày bón, ng i bón, lô bón, ngày d ki n thu ho ch, di n tích lô, lo i
phân, l ng phân và k thu t bón.
3.3.7. Giám sát s d ng thu c BVTV, phân bón lá và thu c KTST (sau
đây g i t t là thu c BVTV)
- Các lo i thu c BVTV ph i đ c mua các Công ty hay c a
hàng đ i lý h p pháp (có ch ng nh n đ ng ký kinh doanh); ph i thu c
danh m c thu c BVTV đ c phép s d ng Vi t Nam và danh m c
thu c s d ng trên rau do B Nông nghiêp và PTNT quy đ nh; tr c
khi nh p v khu v c s n xu t ph i có hoá đ n ghi rõ ngu n, n i mua
và ph i đ c b o qu n trong kho riêng bi t xây theo h ng d n
m c 3.1.
- Khi x p trong kho ph i có giá kê, d i n n ph i có b t ho c th m
lót đ tránh r i r t ho c th m th u ra xung quanh. Khi x p trên giá ph i x p
thu c n c ng n d i, thu c b t ng n trên. Khi ra vào kho thu c ph i
tuân th quy đ nh an toàn, ph i có đ b o h lao đ ng.
- Vi c s d ng thu c BVTV ph i th c s h n ch , ch s d ng trong các
tr ng h p sau:
17
H
h i
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
- X lý đ t đ tr các loài sâu, b nh trong đ t nh m h n ch gây
giai 2 đo n sau
+ Giai đo n cây con mà d ch h i có kh n ng gây nh h
nghiêm tr ng
ng
+ Giai đo n tr ng thành khi m t đ sâu h i quá cao có th gây nh
h ng nghiêm tr ng đ n n ng su t, khi b nh h i xu t hi n trong đi u ki n
th i ti t thu n l i cho b nh phát tri n
Khi s d ng ph i tuân th :
- Nguyên t c 4 đúng:
đúng cách
úng lúc, đúng thu c, đúng li u l
ng và
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
tra quá trình s d ng đ u vào nh ng v n ph i ti n hành l y m u ki m tra
đ nh k và b t th
ng khi c n thi t.
+ Ki m tra đ nh k :
tiêu d l
c ti n hành 6 tháng/ l n đ i v i các ch
ng thu c BVTV và vi sinh v t gây b nh; 12 tháng/ l n đ i v i
ch tiêu d l
ng kim lo i n ng. Khi l y m u ch c n l y đ i di n c a 3
nhóm rau là rau n lá ng n ngày, rau n lá dài ngày và rau n c , qu . Các
lo i rau s đ
c l y m u luân phiên trong các đ t ki m tra. Vi c l y m u
do c vùng s n xu t và t ch c ch ng nh n VietGAP. Phân tích m u do t
ch c ch ng nh n VietGAP th c hi n.
+ Ki m tra b t th
ng: Ti n hành khi có nh ng thay đ i l n trong
- Tuy t đ i u tiên s d ng các thu c sinh h c, ch s d ng thu c
hoá h c khi:
quy trình s n xu t; thay đ i ngu n v t t s d ng ho c khi nghi ng có d u
+ M t đ d ch h i quá cao thu c sinh h c không có kh n ng
kh ng ch .
3.3.9. Giám sát thu ho ch, s ch và đóng gói:
+ Không có thu c sinh h c đ c hi u, đ c bi t là thu c tr b nh.
+ Không s d ng thu c khi cây đang trong th i k thu ho ch. Trong
tr ng h p nh t thi t ph i phun thì thu ho ch tr n l a, ng t b qu non và
ph i đ m b o th i gian cách ly sau phun t i thi u là 7 ngày.
- Khi xu t thu c BVTV đ s d ng ph i có phi u xu t ghi rõ ng i
xu t, ngày, ng i s d ng, m c đích phun (tr đ i t ng nào), lô s d ng,
ngày d ki n thu ho ch, di n tích lô, lo i thu c, th i gian cách ly, l ng
thu c, l ng n c pha và k thu t phun r i. Không s d ng thu c khi
không có cán b h ng d n k thu t giám sát.
- Khi phun thu c ph i có b o h lao đ ng, tuân th quy đ nh khi
ti p xúc v i ch t đ c. Sau phun ph i c m bi n báo hi u nguy hi m đ m i
ng i không qua l i và s d ng s n ph m. Ch b bi n báo khi h t th i
gian cách ly.
3.3.8. Ki m tra ch t l
18
- Ch thu ho ch s n ph m khi đ m b o thành th c v sinh lý và
tuân th đ y đ th i gian cách ly theo quy đ nh đ i v i các ngu n v t t
s d ng.
- Tr
c khi thu ho ch, t ch c ch ng nh n VietGAP c n k t h p
v i đ n v s n xu t rà soát l i toàn b quá trình s d ng v t t tr
c đó đ
kh ng đ nh đã tuân th đ y đ k thu t và th i gian cách ly. Trong tr
ng
h p nghi ng có d u hi u nhi m b n s n ph m c n ti n hành phân tích
ki m tra.
- Khi thu ho ch ph i đ m b o v sinh, không thu khi tr i m a to.
Sau khi thu ph i đ ng s n ph m trong s t, xe, giá không b nhi m b n.
Tuy t đ i không s d ng d ng c đ ng v t t đ thu s n ph m.
- S n ph m sau thu ph i đ
ng s n ph m:
- M c dù vi c giám sát ch t l
hi u nhi m b n. Ch tiêu ki m tra ph thu c vào c n c ki m tra.
c s ch , đóng gói, có bao bì nhãn mác
ghi rõ xu t x hàng hoá và quy trình s n xu t. Khu v c s ch ph i đ m
ng đ
c th c hi n thông qua ki m
b o đi u ki n theo quy t đ nh 106/2007.
19
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
3.3.10. Giám sát ng
- M i ng
H
3.4.2. Gi ng và cây con gi ng
i lao đ ng trong khu v c s n xu t:
i lao đ ng trong khu v c s n xu t ph i tuân th đ y đ
quy đ nh c a khu v c s n xu t, ch u s đi u hành và giám sát c a cán b
giám sát đ i v i các ho t đ ng có liên quan/ nh h
ng đ n ch t l
ng
nông s n, an toàn lao đ ng.
- Ph i tuân th đ y đ h
ng d n k thu t, quy đ nh b o h lao
đ ng, n i quy an toàn khu v c kho ch a và khu v c s n xu t. Ch s d ng
các ngu n v t t c a Khu v c s n xu t, không t ý mang theo ho c s d ng
các v t t khác khi không có s đ ng ý c a cán b giám sát.
-
i v i ng
i tham gia s ch s n ph m ph i có ch ng nh n
không b nhi m các b nh truy n nhi m.
3.3.11. Ghi chép và b o qu n s li u:
nh p xu t và s d ng v t t trong khu v c s n xu t b ng s sách ho c ph n
đ
ng h p c n thi t. Vi c ghi nh t ký
c ti n hành đ i v i lô s n xu t đ có th c p ch ng ch theo lô.
- M i m u hàng hoá xu t ra kh i khu v c s n xu t ph i l y m u
l u và gi trong vòng 3 ngày. N u sau 3 ngày không x y ra khi u ki n thì
có th hu m u l u. Trong tr
ng h p có s tham gia c a khách hàng, thì
vi c niêm phong m u l u s do cán b giám sát và ng
hành và ký giao nh n. Trong tr
i nh n hàng ti n
ng h p không giao tr c ti p cho khách thì
ph i có ký xác nh n c a cán b giám sát và đ n v s n xu t.
3.4. H
ng d n các b
3.4.1.
t tr ng
c áp d ng Quy trình VietGAP
- t tr ng t t nh t là đ t th t nh , cát pha, phù sa ven sông, giàu
mùn và ch t dinh d ng, ch đ ng t i tiêu; hàm l ng kim lo i n ng
trong đ t không v t m c t i đa cho phép t i Ph c l c.
20
a) L a ch n gi ng cà chua phù h p v i vùng sinh thái, v s n xu t và yêu
c u th tr ng
H t gi ng có ngu n g c rõ ràng; ch t l ng h t gi ng đ t tiêu
chu n c p xác nh n theo 10TCN 321- 2003 đ i v i cà chua th ph n t do
ho c 10TCN 639 – 2005 đ i v i cà chua lai.
b) K thu t s n xu t cây gi ng
- Gieo tr c ti p trên đ t: Ch n đ t n i cao ráo, ch đ ng t i tiêu.
Làm đ t k , lên lu ng r ng 1,2m, cao 30 cm, có rãnh r ng 30 cm đ thoát
n c; ph trên m t lu ng m t l p h n h p phân h u c hoai m c và đ t
b t (t l 1:1) dày kho ng 2 cm. Nên dùng vòm che th p trong s n xu t cây
con gi ng.
+L
- Cán b giám sát có trách nhi m ghi chép toàn b nh t ký s n xu t,
m m máy tính đ s d ng trong tr
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ng h t gi ng cho 1000m2 v
n
m là 0,5 – 0,7 kg.
+ X lý h t gi ng tr c khi gieo: Ngâm h t gi ng vào n c m
kho ng 45 – 500C (3 sôi : 2 l nh), th i gian 2 – 3 gi sau đó đ ráo n c; h t
trong v i m (kho ng 100g h t/gói) nhi t đ 30 – 350C cho đ n khi h t n t
nanh thì đem gieo. Ki m tra h t h ng ngày đ r a chua.
+ Gieo vãi: Chia l ng h t ra làm 2 ph n, gieo 2 l t đ h t phân
b đ u trên m t lu ng. Gieo xong r c m t l p đ t b t m ng ph kín h t.
Dùng r m r ch t ng n ho c tr u ph m t l p m ng kín m t lu ng.
+ Gieo hàng: Hàng cách hàng 4 – 6 cm, đ t cách nhau 4 – 6 cm. Có
th dùng bàn đ c l đ thao tác nhanh và đ u h n. Gieo xong ph m t l p
đ t b t m ng đ l p kín h t. Dùng r m r ch t ng n ho c tr u ph m t l p
m ng kín m t lu ng.
- Gieo trên khay
+
ti t ki m h t gi ng, công ch m sóc giai đo n đ u và t ng đ
đ ng đ u cây, c n s n xu t cây gi ng cà chua trong khay x p ho c khay
nh a có kích th c 60 x 45 cm v i s l ng 40 – 60 h c/khay, trên khay
có các l b u, đ ng kính 4,0 – 5,5 cm.
21
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
+ Giá th : H n h p giá th đ a vào khay tùy đi u ki n c th c a
c s có th tr n theo các công th c: t: b t x d a: phân h u c theo t
l kh i l ng 1:1:1; ho c tr u hun: đ t: phân h u c theo t l kh i l ng
3:4:3.
+ Gieo h t: Tr
tr c ti p trên đ t.
c khi gieo, h t đ
c x lý nh tr
ng h p gieo
Gieo 1 h t/h c, sau khi gieo ph m t l p giá th m ng đ che kín
h t. Khay gieo h t ph i đ trong nhà có mái che b ng v t li u sáng (nilon
ho c t m nh a tr ng).
c) K thu t ch m sóc cây gi ng
gi
-T in
m cho cây.
c: S d ng n
c s ch t
i cho cây gi ng. Th
Tr c khi xu t v n 3 – 4 ngày ng ng t
cây gi ng 3 – 4 gi đ cây không b đ t r .
i. T
i m tr
ng xuyên
c khi nh
- N u cây sinh tr ng kém nên b sung dinh d ng cho cây b ng
cách hòa loãng đ m urê v i n ng đ 0,5% (50g/10 lít n c) đ t i.
- Tr ng h p gieo vãi tr c ti p trên đ t, khi cây con đ c 2 lá th t
ti n hành t a đ nh cây đ m b o cây cách cây 4 – 6 cm; lo i b cây x u, b
sâu b nh.
- Nên nh cây xu t v
nhàng tránh gi p nát.
n vào sáng s m hay chi u mát, c n nh nh
- Tiêu chu n cây gi ng khi xu t v n: Cây kh e, cao 7 – 10 cm,
không b sâu b nh h i; tu i cây con trong v
ông kho ng 25 – 30 ngày,
v Xuân Hè kho ng 20 – 25 ngày, t ng đ ng v i 4 – 5 lá th t, phù h p
v i tiêu chu n 10 TCn 638-2005.
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
- T nh Lâm ng và vùng ông Nam b : V
15/10; V Xuân Hè: 5/01 – 5/02.
- Các t nh phía Nam khác: V
t ng vùng nh sau:
- Các t nh phía B c: V Thu ông: 25/7 – 25/8; V ông: 15/9 –
15/10; V ông Xuân: 5/11 – 5/12 và v Xuân Hè: 15/1 – 15/2.
22
ông Xuân: 20/10 – 20/11.
3.4.4. K thu t tr ng
- t đ c cày b a k , làm s ch c d i và lên lu ng r ng 1,4 – 1,5
m (c rãnh lu ng), cao 25 – 30 cm.
- Tr ng 2 hàng trên lu ng. Hàng cách hàng 70 – 80 cm, cây cách
cây 40 – 50 cm tùy thu c mùa v và cây gi ng, m i ha tr ng t 28.000 –
30.000 cây.
- Nên ph lu ng tr c khi tr ng b ng các v t li u nh r m r khô
ho c màng ph nông nghi p
3.4.5. Phân bón và ch t ph gia
a) Ch s d ng các lo i phân bón và ch t ph gia có trong Danh m c phân
bón đ c phép s n xu t, kinh doanh và s d ng Vi t Nam; u tiên l a
ch n các lo i phân h u c đã qua s lý ho i m c, phân h u c sinh h c,
phân h u c vi sinh.
Không s d ng phân bón có nguy c ô nhi m cao nh : Phân b c,
phân chu ng t i, n c gi i, rác th i sinh ho t, rác th i công nghi p ch a
qua x lý ( hoai m c) đ bón tr c ti p cho cà chua.
b) L ng phân bón và ph ng pháp bón: M i ha tr ng cà chua tùy theo
vùng s n xu t, gi ng và th i v bón v i kh i l ng nh sau:
B ng 5. L
Lo i phân
3.4.3. Th i v
Th i gian gieo h t cho các v tr ng cà chua chính
ông Xuân: 15/09 –
Phân h u c ho i
m c
ng phân bón và ph
L ng
bón
Kg/ha
Bón
lót
(%)
25.00030.000
100
ng pháp bón
Bón thúc (%)
L n
1
L n
2
L n
3
L n
4
-
-
-
-
23
H
m nguyên ch t
(N) kg/ha
Lân nguyên ch t
(P2O5) kg/ha
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
150 – 160
0
10
30
40
20
90 – 100
100
-
-
-
-
Kali nguyên ch t
(K2O5) kg/ha
150 – 160
-
-
30
40
20
Vôi b t kg/ha (n u
pHkcl < 6,0)
300 - 400
100
-
-
-
-
Trong tr ng h p không đ phân h u c ho i m c, thay b ng các lo i phân
h u c sinh h c ho c phân h u c vi sinh v i li u l ng theo h ng d n
in trên bao bì.
c) Cách bón:
- Bón lót: Bón tr
đ u và l p kín đ t.
c khi tr ng 1 – 2 ngày vào r ch ho c h c, đ o
- Bón thúc chia làm 3 l n:
+ L n 1: Sau tr ng 7 – 10 ngày (cây h i xanh), bón cách g c cây
10 – 15 cm k t h p vun x i phá váng.
+ L n 2: Sau khi tr ng 20 – 25 ngày (cây chu n b ra hoa), bón vào
gi a 2 h c k t h p vun x i đ t 2.
+ L n 3: Sau khi tr ng 30 – 35 ngày (cây ra hoa r )
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
đ u c n t a b lá già, lá b nh, nh b cây b nh vi rút và b nh héo xanh.
b) B m ng n, t a cành
Trong v ông vùng B c Trung b , ch c n đ 2 nhánh/cây, 7 –
9 chùm hoa/cây, 4 – 5 qu m t chùm v i gi ng vô h n; v i các gi ng cà
chua h u h n cây bé nên ít phân cành có th không nh t thi t ph i t a cành;
nh ng v Hè ho c v s m ph i th c hi n bi n pháp t a cành, đ m b o r ng
thông thoáng, h n ch sâu b nh.
c) T
in
c:
- Có th s d ng ngu n n c m t (h , ao) ho c n c ng m đ t i;
hàm l ng m t s hóa ch t và kim lo i n ng trong n c không v t m c
t i đa cho phép t i ph c l c 2. nh k ki m tra ch t l ng n c t i theo
quy đ nh.
- Không s d ng n c th i công nghi p, n c th i t b nh vi n,
khu dân c t p trung, khu v c s n xu t ch n n i, lò gi t m gia súc ch a
qua x lý đ t tiêu chu n đ t i tr c ti p cho cà chua.
- Sau khi tr ng th ng xuyên t i đ đ m cho cây sinh tr ng
phát tri n bình th ng. Vào các th i k n , hoa, qu r và qu đang l n
c n đ m b o đ n c. N u có đi u ki n thì t i rãnh; sau khi m t lu ng đã
th m n c đ u ph i tháo ki t n c đ ng trong rãnh. Không t i tràn gây
úng cho cà chua và t o đi u ki n cho d ch b nh phát tri n. Khi g p m a to
ph i rút n c h t không đ ng p úng.
+ L n 4: Sau khi thu qu đ t đ u. Bón vào gi a h c phía trong
lu ng k t h p x i nh và l y đ t rãnh lu ng l p kín phân.
3.4.7. Phòng tr sâu b nh
3.4.6. Ch m sóc
Qu n lý cây tr ng t ng h p (IPM) nh m h n ch th p nh t vi c s d ng hóa
ch t b o v th c v t (BVTV) nh : S d ng các gi ng cà chua lai, kháng
ho c nhi m nh sâu b nh, s d ng cây gi ng cà chua ghép; tr c khi tr ng
v sinh đ ng ru ng, làm s ch c d i, làm đ t s m đ tr tr ng, nh ng, sâu
non trong đ t, x lý đ t b ng thu c (Basudin 10H, vibam 5H,…); áp d ng
các bi n pháp luân canh v i cây lúa n c (2 v lúa và 1 v màu ho c 1 v
a) Làm giàn
i v i gi ng cà chua sinh tr ng vô h n sau tr ng 20 – 25 ngày,
ti n hành làm giàn theo ki u ch A, gi ng bán h u h n làm giàn hàng rào,
dùng dây m m bu c cây lên giàn đ tránh đ , b o v các t ng qu không
b ch m đ t gây b i b n, d nhi m sâu b nh. Sau khi đã thu ho ch qu l a
24
a) C n áp d ng t i đa các bi n pháp qu n lý d ch h i t ng h p (IPM)
25
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
lúa và 2 v màu). N u đ t chuyên canh rau, tuy t đ i không tr ng trên đ t
có cây tr ng tr c là cây cùng h cà; th ng xuyên ki m tra đ ng ru ng
phát hi n và phòng tr s m sâu b nh h i.
b) Các nguyên t c khi s d ng thu c BVTV (áp d ng theo m c 3.7)
Tu theo m c đích s d ng là tiêu dùng tr c ti p làm qu t
hay đ xu t kh u ... mà thu ho ch cho phù h p.
i đ ch bi n
- Cà chua dùng làm qu t i, thu ho ch t t nh t là khi qu phát
tri n v a ph i, cân đ i, mang màu s c đ c tr ng c a gi ng (th ng có
màu đ )
- C n thu hái qu vào lúc tr i mát không có n ng, mùa hè nên thu
qu vào sáng s m.
IV. SO SÁNH KH N NG THÍCH NG C A M T S
CHUA VÙNG SINH THÁI B C TRUNG B
GI NG CÀ
4.1. V t li u thí nghi m: g m có 5 gi ng: Múi TS, Thóc DQ, OTTAWA,
LS9, a ph ng và gi ng a ph ng làm đ i ch ng.
B ng 6. Gi ng cà chua kh o nghi m
Gi ng
ng ( /C)
Gi ng lai Trung Qu c đ
ph ng
c tr ng ph bi n
Vi n Rau qu -Trâu Qu - Gia Lâm
Thóc DQ
Vi n Rau qu -Trâu Qu - Gia Lâm
OTTAWA
Vi n Rau qu -Trâu Qu - Gia Lâm
LS9
Vi n Rau qu -Trâu Qu - Gia Lâm
4.2. K t qu nghiên c u:
26
B ng 7.
c đi m hình thái c a các gi ng thí nghi m
Ch tiêu
c đi m lá
Gi ng
D ng cây
c đi m hình thái c a các gi ng thí nghi m:
đa
Phân cành
Lá h i cong, màu tím,
G n
nhi u khía.
Y u
Múi TS
Nh , m nh.
H i xòe
Trung bình
Thóc DQ
Nh
Xòe
M nh
OTTAWA
To
G n
Trung bình
LS9
To, h i cong lòng mo
H i xòe
Trung bình
ng ( /C)
K t qu cho th y d ng cây c a các gi ng thí nghi m là g n đ n
xòe. Trong đó gi ng OTTAWA và gi ng đ a ph ng có d ng cây g n, Múi
TS và LS9 có d ng cây h i xòe. Còn Thóc DQ có d ng cây xòe. T c đ
phân cành c a các gi ng đ u m nh h n đ i ch ng. Gi ng LS9, OTTAWA,
Múi TS có t c đ phân cành trung bình, Thóc DQ có t c đ phân cành
m nh. V đ c đi m lá c a gi ng nh sau: Múi TS, Thóc DQ có đ c đi m lá
nh ; LS9, OTTAWA đ u có đ c đi m lá to nh ng LS9 lá h i cong lòng mo.
4.2.2. Th i gian c a các gi ng qua các giai đo n sinh tr
Ngu n g c
Múi TS
4.2.1.
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
a ph
3.4.8. Thu ho ch
a ph
H
ng
B ng 8. Th i gian c a các gi ng qua các giai đo n sinh tr
Ch tiêu
ng
Tu i cây
con
Giai
đo n
phân
cành
50%
cây ra
hoa
Thu
ho ch
đ u
K t
thúc
thu
25
38
59
90
120
Múi TS
25
36
65
80
110
Thóc DQ
25
30
63
88
120
Gi ng
a ph ng
( /C)
27
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
OTTAWA
25
36
57
80
117
LS9
25
32
55
85
115
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Nh n xét b ng 8: Các gi ng thí nghi m có d ng qu đa d ng. Múi
TS có d ng hình tròn nhi u khía, gi ng LS9 có d ng qu tròn, gi ng
ph
a
ng có d ng qu dài. Các gi ng còn l i có d ng qu tròn. Màu s c qu
chín c a các gi ng thí nghi m có 2 lo i: Gi ng
a ph
ng và LS9 có màu
K t qu cho th y tu i cây con c a các gi ng là 25 ngày. Giai đo n
phân cành c a các gi ng dao đ ng t 30- 38 ngày. Trong đó Thóc DQ phân
cành s m nh t (30 ngày) và gi ng đ i ch ng phân cành ch m nh t (38
ngày).
h ng; các gi ng còn l i có màu đ . S ng n qu c a các gi ng dao đ ng
Các gi ng thí nghi m kho ng 55- 65 ngày đ t 50% cây ra hoa.
Trong đó gi ng đ t 50% t l ra hoa s m nh t là LS9 (55 ngày).; mu n
nh t là Múi TS. Các gi ng còn l i dao đ ng không l n l m.
là gi ng
Th i gian t thu ho ch đ u đ n k t thúc thu c a các gi ng thí
nghi m dao đ ng không l n l m kho ng 40 ngày, trong đó gi ng chín
t p trung nh t là gi ng Múi TS, ti p đ n là gi ng OTTAWA và gi ng chín
ch m nh t là gi ng Thóc DQ và đ a ph
4.2.3.
c đi m hình d ng và ch t l
B ng 9.
Ch tiêu
Gi ng
c đi m hình d ng và ch t l
có s ng n qu là (6 ô). Các gi ng còn l i có s ng n qu là 2 - 3 ô. Hàm
l
ng ch t khô c a các gi ng khá cao đ t t 5,0 - 8,5%; trong đó l n nh t
ng qu c a các gi ng
a ph
ng và nh nh t là gi ng LS9.
dày cùi c a gi ng LS9
là l n nh t và nh nh t là Múi TS và Thóc DQ .
4.2.4. Tình hình sâu b nh h i c a các gi ng thí nghi m
B ng 10. Tình hình sâu b nh h i c a các gi ng
Ch tiêu
Sâu đ c qu
( %)
Xo n lá virus
( %)
ng ( /C)
1- 5
30- 35
3
Múi TS
5
15- 20
2
Thóc DQ
2
5- 10
1
OTTAWA
3- 7
61
2
LS9
10- 12
6- 10
4
Gi ng
a ph
ng qu c a các gi ng
2 - 9 ô, trong đó Múi TS có s ng n qu l n nh t (9 ô); LS9
S
ng mu i
(đi m)
D ng
qu
S ng n
qu (ô)
Dày
cùi(cm)
Ch t
khô(%)
MS qu
chín
Dài
3
0.43
8.5
H ng
Múi TS
Tròn
khía
8-9
0.22
5.72
Thóc DQ
Nhót
3
0.22
6.73
gi ng OTTAWA b b nh virus m nh nh t (61%). Và gi ng có kh n ng
OTTAWA
Nhót
2-3
0.3
5.63
có t l b nh xo n lá t
LS9
Tròn
6
0.47
5.0
a ph ng
( /C)
28
ng.
khá l n t
Các gi ng thí nghi m b b nh xo n lá virus r t m nh. Trong đó
ch ng ch u virus t
H ng
ng đ i t t là LS9 và thóc DQ(5- 10%). Gi ng Múi TS
ng đ i cao (15- 20%).
giai đo n đ u các gi ng thí nghi m b s
k nh ng đ n cu i tháng 1 và đ u tháng 2 do s
ng mu i không đáng
ng mu i nhi u nên nh
29
H
h
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ng m nh trên các gi ng thí nghi m. C th là: Các gi ng b s
ng mu i
dao đ ng t đi m (1 - 4) trong đó LS9 b n ng nh t ( i m 4), Thóc DQ
không b b nh ( i m 1). (S
ng mu i đ
c đánh giá theo thang đi m 1- 5
c a AVRDC). Gi ng LS9 có t l sâu đ c qu l n h n so v i các gi ng
khác trong thí nghi m (10-12%). Các gi ng còn l i có t l sâu đ c qu
không đáng k dao đ ng trong kho ng (1-7%).
4.2.5. N ng su t và các y u t c u thành n ng su t:
B ng 11. N ng su t và các y u t c u thành n ng su t
Ch tiêu
TL qu
(g)
S qu /cây
a ph ng(
/C)
67
Múi TS
NSLT
(T n/ha)
NSTT
(T n/ha)
6.0
4,02
2,9
60
30.0
18,00
13,7
Thóc DQ
27
18.2
4,91
3,5
OTTAWA
30
19.3
5,79
4,1
LS9
167
19.0
31,73
21,5
LSD( 5%)
-
-
3,81
1,55
CV( 5%)
-
-
15,70
9,00
Gi ng
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
l ng qu đ ng th 2 nh ng l i có s qu /cây nh nh t (6 qu ). Thóc DQ
và OTTAWA có s qu /cây l n l t là 18,2 qu và 19,3 qu l n h n h n so
v i đ i ch ng.
N ng su t lý thuy t (NSLT) c a các gi ng dao đ ng trong kho ng
4,02 –31,73 t n/ha. Gi ng có NSLT l n nh t là gi ng LS9, Múi TS có
NSLT là 18 t n/ha và gi ng có NSLT nh nh t là gi ng đ i ch ng. Các
gi ng còn l i có NSLT n m trong kho ng 4,91-5.79 t n/ha. Còn n ng su t
th c thu (NSTT) c a các gi ng dao đ ng trong kho ng 2,9-21,5 và gi ng
đ t NSTT l n nh t là LS9, nh nh t là gi ng đ a ph ng.
4.3. K t lu n và đ ngh
- K t lu n: Theo dõi thí nghi m nh n th y các gi ng cà chua v a có n ng
su t cao, s qu /cây nhi u, tr ng l ng qu l n là LS9, Múi TS. Gi ng
Múi TS có kh n ng ch ng ch u sâu b nh khá t t; Gi ng LS9 tuy có ch t
l ng và n ng su t khá cao nh ng b b nh s ng mai và sâu đ c qu khá
nhi u. Gi ng Thóc DQ tuy b sâu b nh ít nh ng n ng su t th p và thi gian
thu qu kéo dài.
ngh : Ti p t c nghiên c u kh o nghi m đ ch n đ c gi ng phù h p
v i đi u ki n sinh thái vùng B c Trung B ; Ti n hành các thí nghi m v
th i v , m t đ , li u l ng phân bón đ có th ch n ra đ c quy trình tr ng
phù h p cho t ng gi ng.
K t qu cho th y: N ng su t và các y u t c u thành n ng su t c a
các gi ng thí nghi m dao đ ng r t l n. C th là: Tr ng l ng qu c a các
gi ng dao đ ng t 27-167 g, trong đó gi ng có tr ng l ng l n nh t là LS9
(167g) l n h n đ i ch ng 100g, Múi TS có tr ng l ng 60g nh h n đ i
ch ng 7g. các gi ng còn l i có tr ng l ng nh , t ng đ ng nhau và th p
h n đ i ch ng. Tuy nhiên các gi ng có tr ng l ng l n thì có s qu /cây
l i nh nh : Gi ng LS9 có tr ng l ng l n nh t nh ng có s qu /cây (19
qu ) l i nh h n gi ng Múi TS (30 qu ) và gi ng đ a ph ng tuy có tr ng
30
31
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Hình 1. Quá trình s n xu t rau qu an toàn theo VietGAP
H
32
33
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Hình 2. N i dung qui trình s n xu t rau an toàn theo VietGAP
5.1. Quy trình s n xu t cây gi ng
34
Hình 3. S đ tóm t t quy trình k thu t s n xu t cây rau gi ng
35
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
Vi c s n xu t rau th
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ng ph m t cây gi ng có nh ng u đi m sau:
- m b o m t đ tr ng t t h n so v i gieo h t tr c ti p trên lu ng,
c ng nh m t đ đ ng đ u cây.
ng cây vì đã có th i gian trong v
n
- Ti t ki m công ch m sóc ban đ u so v i ngoài đ ng.
- Ti t ki m chi phí v thu c BVTV, phân bón, h t gi ng,…d n t i
chi phí đ u t cho s n xu t gi m.
- Nâng cao n ng xu t và ch t l
-
m b o v sinh an toàn th c ph m.
- Có kh n ng đi u ch nh sinh tr
36
ng.
ng phát tri n.
5.2. Quy trình s n xu t rau an toàn theo VietGAP
- T l cây con đ ng đ u, t l s ng cao
Hình 4. Tóm t t s đ quy trình s n xu t rau an toàn theo VietGAP
- Rút ng n th i gian sinh tr
m t 15-30 ngày.
37
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
5.3. H ng d n đào t o, t p hu n k thu t và chuy n giao công ngh ,
c p gi y ch ng nh n cho các đi m xây d ng mô hình
+ Ph ng pháp s d ng thu c b o v th c v t và các bi n pháp s
d ng b o đ m an toàn.
5.3.1. Quy mô d ki n: s l p:.........
(Bao g m c lý thuy t và th c hành trên đ ng ru ng theo c giai
đo n sinh tr ng c a cây).
+ ào t o thanh tra, giám sát viên n i b : .... l p (4 ngày)
+ T p hu n k thu t s n xu t cây con gi ng: .....l p (5 ngày)
+ T p hu n k thu t s n xu t RAT theo h
ngày/l p)
ng VietGAP:...... l p (5
5.3.2. N i dung đào t o:
5.3.2.1. ào t o k thu t viên c s v nguyên t c s n xu t RAT theo
h ng VietGAP:
+ M t s v n b n pháp lý quy đ nh v qu n lý, s n xu t, ch ng
nh n, s n xu t rau an toàn.
+ Quy trình th c hành nông nghi p t t VietGAP.
+ Quy trình s n xu t an toàn cho m t s lo i rau (các ch ng lo i rau
s s n xu t)
+ K thu t s n xu t cây rau gi ng
+ Qu n lý d ch h i cây tr ng
5.3.2.2. ào t o giám sát viên n i b quá trình s n xu t RAT theo h
VietGAP: ....l p (c p ch ng ch ).
ng
5.3.2.3. T p hu n k thu t s n xu t cây con gi ng: ... l p
5.3.2.4. T p hu n cho ..... l
VietGAP: ....l p
t ng
i v k thu t s n xu t RAT theo h
ng
N i dung t p hu n:
+ M t s quy đ nh chung v s n xu t rau an toàn theo VietGAP
+ K thu t s n xu t rau an toàn (các ch ng lo i rau d ki n s s n
xu t)
+ K thu t s n xu t cây gi ng
+ K thu t s ch , b o qu n và đóng gói rau th
38
ng ph m.
5.4. Xây d ng mô hình s n xu t, t ch c qu n lý và tiêu th rau an
toàn theo h ng VietGAP
Quy mô mô hình.....ha (bao g m c ngoài t nhiên, trong nhà l i
đ n gi n, vòm che th p) t i đ a đi m đã đ c ch ng nh n đ đi u ki n s n
xu t rau an toàn.
5.4.1. Gi i pháp v khoa h c công ngh :
- Công ngh s n xu t rau trong nhà l i: Công ngh này cho phép s n
xu t nhi u v trong n m, tuy nhiên ph i có đ u t đ ng b t c i t o xây
d ng m t b ng s n xu t, đ u t nhà l i đ h n ch tác h i c a các y u t
b t th ng c a th i ti t, có h th ng t i tiêu hoàn ch nh v i ngu n n c
t i s ch c v lý, hoá và vi sinh v t. Nhà l i là m t gi i pháp k thu t
cao đã có t lâu trong l nh v c tr ng tr t. S d ng nhà l i mang l i nhi u
l i ích so v i ph ng pháp tr ng thông d ng t nhiên. Có th li t kê các
l i đi m sau:
Nhà l i ng n ch n s xâm nh p c a nhi u lo i côn trùng, sâu
b nh h i, nên h n ch s d ng thu c tr sâu đ c h i, ho c ch dùng m t
l ng r t ít giai đo n nh t đ nh cho phép.
Nh các lo i nhà l i thi t k khác nhau, cây rau đ c b o v nên
có th ch ng c v i đi u ki n th i ti t b t l i nh n ng, m a, s ng, l nh.
Vì v y, có th t ch c s n xu t quanh n m, r i v theo k ho ch và nhu c u
c a th tr ng.
Trong nhà l i cây sinh tr ng và phát tri n nhanh, thu ho ch s m
h n bên ngoài 10 - 15% th i gian và nh ch đ ng c i ti n nhi u bi n pháp
canh tác, làm cho n ng su t t ng kho ng 20 - 30% so v i bên ngoài.
c bi t, trong không gian đ
c kh ng ch và ki m soát có đi u
39
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ki n đ th c hi n t t các bi n pháp k thu t khác nhau làm cho s n ph m
tr nên an toàn v i m i ng i.
+ S n ph m đ t tiêu chu n, m u mã đ p.
- Công ngh s n xu t RAT trong đi u ki n t nhiên
ây là công ngh truy n th ng, tuy nhiên, đã đ c c i ti n có tác
d ng nâng cao n ng su t, ch t l ng và hi u qu c a s n xu t rau. u đi m
c a công ngh này là đ u t th p, d ng d ng trong đi u ki n t i đ a bàn,
có th ng d ng s n xu t m t s đ i t ng. M t s v n đ chính c a
công ngh nh sau:
- Qu n lý dinh d
ng, d ch h i, thu ho ch, b o qu n theo đúng quy
trình.
- S d ng m t s ch t kích thích sinh tr ng, ch ph m sinh h c,
đi u khi n quá trình sinh tr ng, phát tri n c a cây.
l
- S d ng k thu t đi u khi n ánh sáng đ nâng cao n ng su t, ch t
ng và quá trình sinh tr ng c a cây
5.5. Gi i pháp v th tr
ng tiêu th s n ph m
V i quy mô s n xu t trên di n tích 13,09 ha trong d án, v i di n
tích gieo tr ng trên 29,28 ha/n m, s n l ng rau hàng n m s đ t kho ng
trên 580,0 t n rau các lo i. Th tr ng luôn là v n đ quan tr ng quy t đ nh
t i k t qu s n xu t, vì v y, các gi i pháp đ c đ xu t là:
- Xây d ng m ng l i tiêu th s n ph m: Thu gom, v n chuy n s n
ph m, gi i thi u và phân ph i s n ph m. a d ng các hình th c ho t đ ng
kinh doanh tiêu th s n ph m: T nhân t tiêu th s n ph m, t ch c nhóm
tiêu th .
+ C n khuy n khích và t ng c ng các hình th c tiêu th s n
ph m thông qua h p đ ng bao tiêu s n ph m. Kêu g i các t ch c cá
nhân có kh n ng tiêu th s n ph m tham gia vào là thành viên h p
tác xã và đóng góp v n đ s n xu t kinh doanh RAT cùng v i h p
tác xã.
40
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
+ Xây d ng m ng l i tiêu th s n ph m t i các trung tâm th ng
m i, th xã và thành ph l n thông qua các đ a ch quen thu c, có kh n ng
tiêu th th ng xuyên và s l ng l n.
+ Xúc ti n xây d ng th ng hi u và th c hi n các bi n pháp qu ng
bá s n ph m ra th tr ng t i các thành ph và đ a ph ng khác.
th tr
+ Xu t b n b ng hình gi i thi u vùng RAT Xuân S n cho
ng.
+ Gi i thi u, qu ng bá trên các ph
ng ti n thông tin đ i chúng.
5.6. Gi i pháp v c ch chính sách
5.6.1. Gi i pháp v đ t đai
Hi n t i đ t đai vùng d án đã thu c quy n s d ng c a HTX
DVNN CLC Hoa Phong, khi có yêu c u m r ng di n tích HTX s k t n p
thêm xã viên, khi đó các cá nhân tham gia vào h p tác xã s ph i đóng góp
đ t đai, v n đ i ng theo quy đ nh. N u các h gia đình, xã viên không có
nhu c u tham gia d án, thì s cho h p tác xã thuê đ t, tr ti n thuê hàng
n m theo m c thu nh p c a ng i dân có đ t mà canh tác các lo i cây
thông th ng khác.
5.6.2. Gi i pháp v ngu n v n
V nđ
c huy đ ng t các ngu n sau:
- Ngu n v n t ngân sách nhà n c: 2.921.367. 000đ ng, trong đó
100% chuy n giao công ngh , t p hu n, chi phí qu n lý, đ ng ký mã v ch,
th ng hi u….; 50% chi phí v t t , thi t b thi t y u (xây d ng nhà l i);
50% chi phí v t t , nguyên v t li u (mô hình).
- Ngu n v n đóng góp c a dân: 2.577.232.000 đ ng, trong đó ch y u là
công lao đ ng, nhiên li u, n ng l ng, c s v t ch t.
5.6.3. Chính sách h tr
Cây rau là lo i s n ph m có tính r i ro cao trong s n xu t c ng nh
l u thông hàng hoá, đ c bi t là vi c ng d ng công ngh tiên ti n, vì v y
r t c n s h tr ban đ u c a Nhà n c (kinh phí chuy n giao công ngh ,
41
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
t p hu n, kinh phí t v n l p khu v c s n xu t, th m tra b n v thi công,
chi l phí phê duy t, quy t toán v n đ u t , kinh phí xây d ng nhà l i và
trang thi t b ph c v s n xu t, kinh phí đ u t v t t nông nghi p s n xu t
(gi ng, v t t , phân bón,…)
VI. QUY TRÌNH TH C HÀNH S N XU T NÔNG NGHI P T T
CHO RAU QU T
I AN TOÀN T I VI T NAM (VietGAP)
(Ban hành kèm theo quy t đ nh s 379/Q -BNN-KHCN ngày 28-01-2008
c a B tr ng B nông nghi p và phát tri n nông thôn, Q g m 2 ch ng
và 12 đi u).
Ch
ng I: Nh ng qui đ nh chung
1. Ph m vi đi u ch nh và đ i t
1.2.
i t ng áp d ng: VietGAP áp d ng đ i v i các t ch c, cá nhân
trong và ngoài n c tham gia s n xu t, kinh doanh, ki m tra và ch ng nh n
s n ph m rau t i an toàn t i Vi t Nam, nh m:
1.2.1. T ng c ng trách nhi m c a t ch c, cá nhân trong s n xu t và qu n
lý an toàn th c ph m.
1.2.2. T o đi u ki n cho t ch c, cá nhân th c hi n s n xu t và đ
nh n VietGAP
m b o tính minh b ch, truy nguyên đ
1.2.4. Nâng cao ch t l
c ch ng
c ngu n g c c a s n ph m.
ng và hi u qu cho s n xu t rau t i Vi t Nam.
2. Gi i thích t ng
2.1. Th c hành s n xu t nông nghi p t t cho rau t i c a Vi t Nam (g i
t t là VietGAP; Vietnamese Good Agricultural Practices) là nh ng nguyên
t c, trình t , th t c h ng d n t ch c, cá nhân s n xu t, thu ho ch, s
42
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
ch b o đ m an toàn, nâng cao ch t l ng s n ph m, đ m b o phúc l i xã
h i, s c kh e ng i s n xu t và ng i tiêu dùng, b o v môi tr ng và truy
nguyên ngu n g c s n ph m.
2.2. VietGAP cho rau t i an toàn d a trên c s ASEAN GAP, EUREPGAP/
GLOBALGAP và FRESHCARE, nh m t o đi u ki n thu n l i cho rau
Vi t Nam tham gia th tr ng khu v c ASEAN và th gi i, h ng t i s n
xu t nông nghi p b n v ng.
2.3. T ch c, cá nhân là doanh nghi p, đ n v s nghi p, h p tác xã, t h p
tác, h nông dân s n xu t theo mô hình kinh t trang tr i tham gia s n xu t,
kinh doanh, ki m tra và ch ng nh n s n ph m rau an toàn theo VietGAP.
Ch
ng áp d ng
1.1. Ph m vi đi u ch nh: Quy trình này áp d ng đ s n xu t rau t i an toàn
nh m ng n ng a và h n ch r i ro t các m i nguy c ô nhi m nh h ng
đ n s an toàn, ch t l ng s n ph m rau, môi tr ng, s c kh e, an toàn lao
đ ng và phúc l i xã h i c a ng i lao đ ng trong s n xu t, thu ho ch và
x lý sau thu ho ch.
1.2.3.
H
ng II: N i dung qui trình th c hành s n xu t nông nghi p t t
1. ánh giá và l a ch n vùng s n xu t
1.1. Vùng s n xu t rau qu áp d ng theo VietGAP ph i đ c kh o sát, đánh
giá s phù h p gi a đi u ki n s n xu t th c t v i qui đ nh hi n hành c a
nhà n c đ i v i các m i nguy gây ô nhi m v hóa h c, sinh h c và v t lý
lên rau. Trong tr ng h p không đáp ng các đi u ki n thì ph i có đ c
s ch ng minh có th kh c ph c đ c ho c làm gi m các nguy c ti m n.
1.2. Vùng s n xu t rau có m i nguy c ô nhi m hóa h c, sinh h c, v t lý
cao và không th kh c ph c thì không đ c s n xu t theo VietGAP.
2. Gi ng và g c ghép
2.1. Gi ng và g c ghép ph i có ngu n g c rõ ràng, đ
có th m quy n c p phép s n xu t.
c c quan nhà n
c
2.2. Gi ng và g c ghép t s n xu t ph i có h s ghi l i đ y đ các bi n pháp
x lý h t gi ng, x lý cây con, hóa ch t s d ng, th i gian, tên ng i x lý
và m c đích x lý. Trong tr ng h p gi ng và g c ghép không t s n xu t
ph i có h s ghi rõ tên và đ a ch c a t ch c, cá nhân và th i gian cung c p,
s l ng, ch ng lo i, ph ng pháp x lý gi ng, g c ghép (n u có).
3. Qu n lý đ t và giá th
3.1. Hàng n m, ph i ti n hành phân tích, đánh giá các nguy c ti m n
trong đ t và giá th theo tiêu chu n hi n hành c a Nhà n c.
43
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
3.2. C n có bi n pháp ch ng xói mòn và thoái hóa đ t. Các bi n pháp này
ph i đ c ghi chép và l u trong h s .
3.3. Khi c n thi t ph i x lý các nguy c ti m n t đ t và giá th , t ch c
và cá nhân s n xu t ph i đ c s t v n c a nhà chuyên môn và ph i ghi
chép và l u trong h s các bi n pháp x lý.
3.4. Không đ c ch n th v t nuôi gây ô nhi m ngu n đ t, n c trong
vùng s n xu t. N u b t bu c ph i ch n nuôi thì ph i có chu ng tr i và có
bi n pháp x lý ch t th i đ m b o không gây ô nhi m môi tr ng và s n
ph m sau khi thu ho ch.
4. Phân bón và ch t ph gia
4.1. T ng v ph i đánh giá nguy c ô nhi m hóa h c, sinh h c và v t lý do
s d ng phân bón và ch t ph gia, ghi chép và l u trong h s . N u xác
đ nh có nguy c ô nhi m trong vi c s d ng phân bón hay ch t ph gia, c n
áp d ng các bi n pháp nh m gi m thi u nguy c ô nhi m lên rau.
4.2. L a ch n phân bón và các ch t ph gia nh m gi m thi u nguy c gây
ô nhi m lên rau. Ch s d ng các lo i phân bón có trong danh m c đ c
phép s n xu t, kinh doanh t i Vi t Nam.
4.3. Không s d
h p phân h u c
x lý. Tr ng h
và đ a ch c a t
ph ng pháp x
ng phân h u c ch a qua x lý ( hoai m c). Trong tr ng
đ c x lý t i ch , ph i ghi l i th i gian và ph ng pháp
p không t s n xu t phân h u c , ph i có h s ghi rõ tên
ch c, cá nhân và th i gian cung c p, s l ng, ch ng lo i,
lý.
4.4. Các d ng c đ bón phân sau khi s d ng ph i v sinh và đ
d ng th ng xuyên.
cb o
4.5. N i ch a phân bón hay khu v c đ trang thi t b ph c v ph i tr n và
đóng gói phân bón, ch t ph gia c n ph i đ c xây d ng và b o d ng đ
đ m b o gi m nguy c gây ô nhi m vùng s n xu t và ngu n n c.
4.6. L u gi h s phân bón và ch t ph gia khi mua (ghi rõ ngu n g c, tên
s n ph m, th i gian và s l ng mua).
44
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
4.7. L u gi h s khi s d ng phân bón và ch t ph gia (ghi rõ th i gian
bón, tên phân bón, đ a đi m, li u l ng, ph ng pháp bón phân và tên
ng i bón).
5. N
ct
i
5.1. N c t i cho s n xu t và x lý sau thu ho ch rau ph i đ m b o theo
tiêu chu n hi n hành c a Vi t Nam ho c tiêu chu n mà Vi t Nam đang áp
d ng.
5.2. Vi c đánh giá nguy c ô nhi m hóa ch t và sinh h c t ngu n n c
s d ng cho: T i, phun thu c b o v th c v t, s d ng cho b o qu n, ch
bi n, x lý s n ph m, làm s ch và v sinh, ph i đ c ghi chép và l u trong
h s .
5.3. Tr ng h p n c c a vùng s n xu t không đ t tiêu chu n, ph i thay
th b ng ngu n n c khác an toàn ho c ch s d ng n c sau khi đã x lý
và ki m tra đ t yêu c u v ch t l ng. Ghi chép ph ng pháp x lý, k t
qu ki m tra và l u trong h s .
5.4. Không dùng n c th i công nghi p, n c th i t các b nh vi n, các
khu dân c t p trung, các trang tr i ch n nuôi, các lò gi t m gia súc gia
c m, n c phân t i, n c gi i ch a qua x lý trong s n xu t và x lý sau
thu ho ch.
6. Hóa ch t (bao g m c thu c b o v th c v t).
6.1. Ng i lao đ ng và t ch c, cá nhân s d ng lao đ ng ph i đ c t p
hu n v ph ng pháp s d ng thu c b o v th c v t và các bi n pháp s
d ng b o đ m an toàn.
6.2. Tr ng h p c n l a ch n các lo i thu c b o v th c v t và ch t đi u
hòa sinh tr ng cho phù h p, c n có ý ki n c a ng i có chuyên môn v
l nh v c b o v th c v t.
6.3. Nên áp d ng các bi n pháp qu n lý sâu b nh t ng h p (IPM), qu n
lý cây tr ng t ng h p (ICM) nh m h n ch vi c s d ng thu c b o v
th c v t.
45
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
6.4. Ch đ c phép mua thu c b o v th c v t t các c a hàng đ
kinh doanh thu c b o v th c v t.
6.5. Ch s d ng thu c b o v th c v t trong danh m c đ
cho t ng lo i rau t i Vi t Nam.
c phép
c phép s d ng
6.6. Ph i s d ng hóa ch t đúng theo s h ng d n ghi trên nhãn hàng hóa
ho c h ng d n c a c quan nhà n c có th m quy n nh m đ m b o an
toàn cho vùng s n xu t và s n ph m.
6.7. Th i gian cách ly ph i đ m b o theo đúng h
b o v th c v t ghi trên nhãn hàng hóa.
ng d n s d ng thu c
6.8. Các h n h p hóa ch t và thu c b o v th c v t dùng không h t c n
đ c x lý đ m b o không làm ô nhi m môi tr ng.
6.9. Sau m i l n phun thu c, d ng c ph i v sinh s ch s và th ng xuyên
b o d ng, ki m tra. N c r a d ng c c n đ c x lý tránh làm ô nhi m
môi tr ng.
6.10. Kho ch a hóa ch t ph i đ m b o theo quy đ nh, xây d ng n i
thoáng mát, an toàn, có n i quy và đ c khóa c n th n. Ph i có b ng
h ng d n và thi t b s c u. Ch nh ng ng i có trách nhi m m i đ c
vào kho.
6.11. Không đ thu c b o v th c v t d ng l ng trên giá phía trên các thu c
d ng b t.
6.12. Hóa ch t c n gi nguyên trong bao bì, thùng ch a chuyên d ng v i
nhãn mác rõ ràng. N u đ i hóa ch t sang bao bì, thùng ch a khác, ph i
ghi rõ đ y đ tên hóa ch t, h ng d n s d ng nh bao bì, thùng ch a hóa
ch t g c.
6.13. Các hóa ch t h t h n s d ng ho c đã b c m s d ng ph i ghi rõ
trong s sách theo dõi và l u gi n i an toàn cho đ n khi x lý theo quy
đ nh c a nhà n c.
6.14. Ghi chép các hóa ch t đã s d ng cho t ng v (tên hóa ch t, lý do,
vùng s n xu t, th i gian, li u l ng, ph ng pháp, th i gian cách ly và tên
ng i s d ng).
46
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
6.15. L u gi h s các hóa ch t khi mua và khi s d ng (tên hóa ch t,
ng i bán, th i gian mua, s l ng, h n s d ng, ngày s n xu t, ngày s
d ng).
6.16. Không tái s d ng các bao bì, thùng ch a hóa ch t. Nh ng v bao bì,
thùng ch a ph i thu gom và c t gi
n i an toàn cho đ n khi x lý theo
quy đ nh c a nhà n c.
6.17. N u phát hi n d l ng hóa ch t trong rau v t quá m c t i đa cho
phép ph i d ng ngay vi c thu ho ch, mua bán s n ph m, xác đ nh nguyên
nhân ô nhi m và nhanh chóng áp d ng các bi n pháp ng n ch n gi m thi u
ô nhi m. Ph i ghi chép c th trong h s l u tr .
6.18. Các lo i nhiên li u, x ng, d u và hóa ch t khác c n đ
nh m h n ch nguy c gây ô nhi m lên rau.
c l u tr riêng
6.19. Th ng xuyên ki m tra vi c th c hi n qui trình s n xu t và d l ng
hóa ch t có trong rau theo yêu c u c a khách hàng ho c c quan ch c
n ng có th m quy n. Các ch tiêu phân tích ph i ti n hành t i các phòng thí
nghi m đ t tiêu chu n qu c gia ho c qu c t v l nh v c d l ng thu c
b o v th c v t.
7. Thu ho ch và x lý sau thu ho ch
7.1. Thi t b , v t t và đ ch a
7.1.1. S n ph m sau khi thu ho ch không đ
và h n ch đ qua đêm.
c đ ti p xúc tr c ti p v i đ t
7.1.2. Thi t b , thùng ch a hay v t t ti p xúc tr c ti p v i rau ph i đ
làm t các nguyên li u không gây ô nhi m lên s n ph m.
c
7.1.3. Thi t b , thùng ch a hay v t t ph i đ m b o ch c ch n và v sinh
s ch s tr c khi s d ng.
7.1.4. Thùng đ ng ph th i, hóa ch t b o v th c v t và các ch t nguy hi m
khác ph i đ c đánh d u rõ ràng và không dùng chung đ đ ng s n ph m.
7.1.5. Th ng xuyên ki m tra và b o trì thi t b , d ng c nh m h n ch
nguy c ô nhi m lên s n ph m.
47
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
H
ng d n K thu t S n xu t an toàn Cà chua theo Vietgap
7.1.6. Thi t b , thùng ch a rau thu ho ch và v t li u đóng gói ph i c t gi
riêng bi t, cách ly v i kho ch a hóa ch t, phân bón và ch t ph gia và có
các bi n pháp h n ch nguy c gây ô nhi m.
7.5. V sinh cá nhân
7.2. Thi t k và nhà x
7.5.2. N i qui v sinh cá nhân ph i đ
ng
7.5.1. Ng i lao đ ng c n đ c t p hu n ki n th c và cung c p tài li u c n
thi t v th c hành v sinh cá nhân và ph i đ c ghi trong h s .
c đ t t i các đ a đi m d th y.
7.2.1. C n h n ch đ n m c t i đa nguy c ô nhi m ngay t khi thi t k ,
xây d ng nhà x ng và công trình ph c v cho vi c gieo tr ng, x lý, đóng
gói, b o qu n.
7.5.3. C n có nhà v sinh và trang thi t b c n thi t trong nhà v sinh và
duy trì đ m b o đi u ki n v sinh cho ng i lao đ ng.
7.2.2. Khu v c x lý, đóng gói và b o qu n s n ph m rau ph i tách bi t
khu ch a x ng, d u, m và máy móc nông nghi p đ phòng ng a nguy c
ô nhi m lên s n ph m.
7.6. X lý s n ph m
7.2.3. Ph i có h th ng x lý rác th i và h th ng thoát n
thi u nguy c ô nhi m đ n vùng s n xu t và ngu n n c.
7.6.2. N c s d ng cho x lý rau sau thu ho ch ph i đ m b o ch t l
theo qui đ nh.
c nh m gi m
7.2.4. Các bóng đèn chi u sáng trong khu v c s ch , đóng gói ph i có l p
ch ng v . Trong tr ng h p bóng đèn b v và r i xu ng s n ph m ph i
lo i b s n ph m và làm s ch khu v c đó.
7.2.5. Các thi t b và d ng c đóng gói, x lý s n ph m có rào ng n cách
đ m b o an toàn.
7.3. V sinh nhà x
ng
7.3.1. Nhà x ng ph i đ c v sinh b ng các lo i hóa ch t thích h p theo
qui đ nh không gây ô nhi m lên s n ph m và môi tr ng.
7.3.2. Th
ng xuyên v sinh nhà x
ng, thi t b , d ng c .
7.4. Phòng ch ng d ch h i
7.5.4. Ch t th i c a nhà v sinh ph i đ
c x lý.
7.6.1. Ch s d ng các lo i hóa ch t, ch ph m, màng sáp cho phép trong
quá trình x lý sau thu ho ch.
ng
7.7. B o qu n và v n chuy n
7.7.1. Ph ng ti n v n chuy n đ
s n ph m.
c làm s ch tr
c khi x p thùng ch a
7.7.2. Không b o qu n và v n chuy n s n ph m chung v i các hàng hóa
khác có nguy c gây ô nhi m s n ph m.
7.7.3. Ph i th
chuy n.
ng xuyên kh trùng kho b o qu n và ph
ng ti n v n
8. Qu n lý và x lý ch t th i
8.1. Ph i có bi n pháp qu n lý và x lý ch t th i, n
ho t đ ng s n xu t, s ch và b o qu n s n ph m.
c th i phát sinh t
7.4.1. Ph i cách ly gia súc và gia c m kh i khu v c s ch , đóng gói và
b o qu n rau.
9. Ng
7.4.2. Ph i có các bi n pháp ng n ch n các sinh v t lây nhi m vào các khu
v c s ch , đóng gói và b o qu n.
9.1.1. Ng i đ c giao nhi m v qu n lý và s d ng hóa ch t ph i có ki n
th c và k n ng v hóa ch t và k n ng ghi chép.
7.4.3. Ph i đ t đúng ch b và b y đ phòng tr d ch h i, đ m b o không
làm ô nhi m rau, qu , thùng ch a và v t li u đóng gói. Ph i ghi chú rõ ràng
v trí đ t b và b y.
9.1.2. T ch c và cá nhân s n xu t cung c p trang thi t b và áp d ng các
bi n pháp s c u c n thi t và đ a đ n b nh vi n g n nh t khi ng i lao
đ ng b nhi m hóa ch t.
48
i lao đ ng
9.1. An toàn lao đ ng
49
