Đề thi học sinh giỏi môn ngữ văn 6 năm học 2015 2016 trường chu mạnh chinh

tr−êng thcs
chu m¹nh Trinh

§Ò thi häc sinh giái cÊp tr−êng
n¨m häc 2015 - 2016
M«n: Ng÷ V¨n 6
Ngµy thi: 12 th¸ng 05 n¨m 2016
Thêi gian lµm bµi: 120 phót
------------------------------------------------------

Câu 1. (2,5 ñiểm) Cho ñoạn thơ :
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng ñến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc ñời hiện ra
Lời ru chắp con ñôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa ...
(Trích Trong lời mẹ hát - Trương Nam Hương)
Cảm nhận của em về ñoạn thơ trên.
Câu 2. (1,5 ñiểm) Cho các câu thơ sau:
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
( Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ)
Ngày ngày mặt trời ñi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất ñỏ.
( Trích Viếng lăng Bác - Viễn Phương)
a) Các câu thơ trên ñược dùng với biện pháp tu từ nào?
b) Hãy giải thích vì sao cùng một ñối tượng các tác giả lại có cách dùng từ
khác nhau như vậy?

Câu 3. (6.0 ñiểm) Hãy tự kể một câu chuyện về giọt nước mắt của mẹ.
----------------------- Hết -----------------------


tr−êng thcs
chu m¹nh Trinh

H−íng dÉn chÊm
§Ò thi häc sinh giái cÊp tr−êng
n¨m häc 2015 - 2016
M«n: Ng÷ V¨n 6
Ngµy thi: 12 th¸ng 05 n¨m 2016
------------------------------------------------------

Câu 1. ( 2,5 ñiểm)
Học sinh có thể trình bày cảm nhận theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải ñảm bảo
ñược những ý cơ bản như sau:
- Đoạn thơ bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về người mẹ. Hình ảnh mái tóc mẹ
bạc trắng vì thời gian ñược tác giả ñặc tả qua hai từ:
Thứ nhất, ñộng từ “chạy”. Tác giả không dùng những từ như “nhuộm”, “in” mà dùng
từ “chạy”. Với biện pháp nhân hoá, thời gian trôi ñi thật nhanh như chạy trên tóc mẹ ñể
rồi dấu ấn mà nó ñã ñể lại là một mái tóc ñã bạc trắng. Thời gian trôi nhanh như một cơn
gió nhưng chính thời gian ấy ñã chứng kiến bao khó khăn, nhọc nhằn mẹ ñã trải qua từ
khi mái ñầu còn xanh cho ñến khí tóc ñã bạc trắng.
( 0,25 ñiểm)
- Từ láy “nôn nao”. Người ta thường dùng các từ “ ñiểm bạc”, “ tóc sương”, “bạc phơ”
ñể chỉ ai ñó tóc ñã bạc. Nhưng ở ñây, tác giả lại dùng kết hợp từ “ trắng ñến nôn nao”.
Cái màu trắng ấy trên mái tóc mẹ khiến nhà thơ xúc ñộng ñến nao lòng. Trạng thái cảm
xúc “ nôn nao” ấy thật khó diễn tả hết bằng lời.
( 0,25 ñiểm)

- Tiếp ñến là ý ñối lập trong hai câu thơ “ Lưng mẹ cứ còng dần xuống / Cho con ngày
một thêm cao”. Ý thơ diễn tả một quy luật hiển nhiên của thời gian và cuộc sống. Thời
gian càng trôi nhanh thì mẹ càng già yếu ñi và ngược lại con càng khôn lớn. Hai câu thơ
như muốn bộc lộ suy nghĩ về lòng biết ơn công sinh thành và dưỡng dục, sự hi sinh của
mẹ với tác giả.
(0,5 ñiểm)
- Từ cái nhìn vào mái tóc, vào hình dáng mẹ mà nhà thơ suy ngẫm ñến những ñiều lớn
lao hơn:
+ Suy ngẫm về lời mẹ hát.
“Mẹ ơi trong lời mẹ hát - Có cả cuộc ñời hiện ra”. Trong lời hát của mẹ không chỉ
có tiếng hát, giai ñiệu mà còn có cả cuộc ñời với biết bao biết bao ngọt ngào yêu thương
và cả bao nhiêu gian khó nhọc nhằn.
+ Suy ngẫm về lời ru của mẹ.
(0,75 ñiểm)
“Lời ru chắp con ñôi cánh - Lớn rồi con sẽ bay xa ...”. Lời ru của mẹ chắp cho con
“ñôi cánh”, cho con ước mơ, niềm tin và nghị lực ñể lớn lên con sẽ bay cao, bay xa, sẽ
trưởng thành. Những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả về người mẹ thật ñẹp ñẽ biết bao.
Nhờ tiếng hát, lời ru của mẹ mà con hiểu cuộc ñời, ñặc biệt là hiểu ñược sự vất vả và tình
yêu thương mà mẹ dành cho con.
(0,75 ñiểm)


HS có thể nêu một số câu thơ khác viết về mẹ ñể mở rộng, nâng cao và làm rõ cảm
nhận của mình ... khuyến khích những bài viết giàu cảm xúc.
Chú ý : Giám khảo chỉ cho ñiểm tối ña khi học sinh biết trình bày cảm nhận, bố cục rõ
ràng, diễn ñạt mạch lạc...
Câu 2. (1.5 ñiểm)
a)
Các câu thơ ñều ñược dùng với biện pháp tu từ ẩn dụ (ñều chỉ Bác Hồ). ( 0,5 ñiểm)
b)

Cùng một ñối tượng là Bác Hồ kính yêu nhưng lại có cách dùng từ khác nhau như vậy
là vì:
- Ở hai câu thơ thứ nhất Bác ñược gọi là “cha” với ý nghĩa chỉ sự quan tâm, yêu thương,
chăm sóc tỉ mỉ, chu ñáo của Bác dành cho các chú bộ ñội như cha với con. Không hề có
khoảng cách, rất gần gũi, ấm áp và vô cùng xúc ñộng.
( 0,5ñiểm)
- Ở hai câu thơ thứ hai, vẫn là Bác nhưng nhà thơ Viễn Phương lại có cách thể hiện khác.
Nhà thơ ví Bác như “mặt trời”. Mặt trời của vũ trụ ñem lại ánh sáng, sự sống cho muôn
loài còn “mặt trời” – Bác ñem lại cho ñồng bào ta, Tổ quốc ta, nhân dân ta ñộc lập, tự do
và hạnh phúc cũng như mặt trời kia ñã cho ta cuộc sống. Đó là tình yêu, lòng biết ơn,
thành kính bao la mà Viễn Phương muốn thay mặt ñồng bào mình kính dâng lên Bác.
( 0,5ñiểm)
Câu 3 ( 6 ñiểm)
* Yêu cầu về kĩ năng :
-Học sinh biết xây dựng một văn bản tự sự có bố cục ñầy ñủ, trình bày các sự việc rõ
ràng, trình tự hợp lí.
- Biết lựa chọn ngôi kể phù hợp. Từ tình huống nảy sinh cho ñến sự phát triển và kết
thúc truyện phải hợp lý, tự nhiên, sinh ñộng, hấp dẫn.
- Học sinh phải dùng ngôn ngữ kể của mình. Không học thuộc sách, sao chép.
- Đề bài tương ñối mở, tuy nhiên học sinh phải biết xây dựng nhân vật, cốt truyện
sao cho phù hợp.
* Yêu cầu về nội dung :
- Qua câu chuyện phải thể hiện ñược một nội dung ý nghĩa nào ñó về con người,
cuộc sống.
* Về hình thức, bài viết trình bày sạch, ñẹp.
Bài viết có thể có những sáng tạo riêng song cần ñảm bảo những yêu cầu cơ bản
sau :


Mở bài

Giới thiệu ñược khái quát hoàn cảnh xuất hiện, những nhân vật chính liên quan
ñến giọt nước mắt của mẹ.
Thân bài
- Giọt nước mắt của mẹ xuất hiện trong hoàn cảnh ( tình huống) cụ thể nào:
+ Khi buồn.
+ Khi quá vui mừng và xúc ñộng.
- Nguyên nhân nào khiến mẹ rơi nước mắt:
+ Khi thương xót ai ñó.
+ Khi mẹ ñau ốm.
+ Khi mẹ không ñược cảm thông chia sẻ.
+ Khi mình làm ñược một ñiều gì ñó khiến mẹ tự hào, hạnh phúc.
+ Khi mình làm ñiều gì ñó khiến mẹ buồn, mẹ giận…
- Diễn biến :
+ Khi ñó những cử chỉ, hành ñộng, cảm xúc của mẹ như thế nào.
+ Bản thân và những người chứng kiến có hành ñộng, thái ñộ, cảm xúc gì.
+ Những giọt nước mắt ấy của mẹ có khơi dậy hay làm thức tỉnh ñiều gì không.
+ Sẽ phải làm gì sau những giọt nước mắt ấy.
Kết luận.
Khái quát lại câu chuyện và có thể ñem ñến cho người ñọc một lời nhắn nhủ
hoặc một thông ñiệp nào ñó về tình mẫu tử thiêng liêng.
* Hướng dẫn cho ñiểm:
-

Điểm 5 – 6 ñiểm . Bài viết ñảm bảo ñúng, ñủ các yêu cầu trên, bố cục rõ ràng, chỉ
mắc vài lỗi nhỏ về dùng từ, chính tả.
Điểm 3,5 - < 5. Bài viết ñảm bảo tương ñối ñầy ñủ những yêu cầu trên, bố cục rõ
ràng, mắc vài lỗi về diễn ñạt, dùng từ, ñặt câu.
Điểm 2 - < 3,5. Chỉ nói ñược những sự việc xẩy ra mà không biết cách dùng lời
văn diễn ñạt. Bố cục chưa ñầy ñủ.
Điểm 0 – < 2 các trường hợp còn lại.

Trên ñây chỉ là gợi ý chung mang tính ñịnh hướng. Giáo khảo có thể linh hoạt trong
khi chấm. Cần khuyến khích với những bài viết mang tính sáng tạo.