Cúc vạn thọ nhỏ,dam but, hoa giay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.78 MB, 20 trang )

Cúc vạn thọ nhỏ,dam but, hoa giay

Mục lục
1

2

3

4

5

Cúc vạn thọ nhỏ

1

1.1

Phân bổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.2

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.3

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

Dâm bụt

2

2.1

Nguồn gốc tên gọi

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

2.2

Sử dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

2.3

Hình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

2.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

2.5

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

2.6

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

Dừa cạn

4

3.1

Miêu tả . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.2

ành phần hóa học

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.3

Công dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.4

Ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.4.1

Alkaloid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.5

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.6

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

Đầu lân

6

4.1

Nguồn gốc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.2

Cây, hoa và quả . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.3

Gắn với Phật giáo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.4

Sử dụng làm thuốc

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.5

Album . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.6

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.7

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

Chi Đỗ quyên
5.1

Phân bố

8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i

8

ii

6

7

MỤC LỤC
5.2

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

5.3

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.4

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Chi Hoa giấy

10

6.1

Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

6.2

Các loài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.3

Trồng và sử dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.4

Biểu tượng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.5

am khảo và liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.6

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.7

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

Huỳnh anh

13

7.1

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.2

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.4

Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.4.1

Văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.4.2

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.4.3

Giấy phép nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

Chương 1

Cúc vạn thọ nhỏ
Cúc vạn thọ nhỏ (danh pháp khoa học: Tagetes
patula) là một loài cây cảnh thuộc chi Cúc vạn thọ,
họ Cúc.
Cây thân thảo hàng năm, cao đến 0,5 m. Cây mọc dạng
bụi, thân mềm, phân nhiều cành nhánh. Lá đơn, xẻ thùy
sâu tận gân nhiều lần dạng lông chim. Phiến lá không
lông, có tuyến to và thơm. Hoa nhỏ màu vàng hoặc
pha đỏ viền vàng, đẹp. ả dạng quả bế. Nhân giống
sinh sản bằng hạt hữu tính hoặc giâm cành vô tính. Bộ
nhiễm sắc thể n=24.

•

•

1.1 Phân bổ
Cúc vạn thọ Tagetes patula có nguồn gốc ở Nam Mỹ
(México và Nicaragua),[2] sau đó được đem trồng sang
châu Âu và Hoa Kỳ. Trong tiếng Anh, nó có tên gọi là
cúc vạn thọ Pháp French marigold là do những thợ làm
vườn người Pháp đã nhân giống tạo một số lượng lớn
loài cây này từ sau khi được giới thiệu ở Pháp hồi thế
kỷ 16.

•

Tagetes patula - Museum
specimen

1.3 Chú thích
[1] USDA Natural Resources Conservation Service.
“PLANTS Database”. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm
2007.

1.2 Hình ảnh

[2] USDA, ARS, National Genetic Resources Program.
“Germplasm Resources Information Network - (GRIN)
Online Database, National Germplasm Resources
Laboratory, Beltsville, Maryland.”. Truy cập ngày 4
tháng 9 năm 2007.

1.4 Tham khảo

•

• Cúc vạn thọ nhỏ 38488 tại Hệ thống ông tin
Phân loại Tích hợp (ITIS).

•
1

Chương 2

Dâm bụt
Dâm bụt (vùng ven biển Bắc Bộ gọi râm bụt; phương
ngữ Nam bộ gọi là bông bụp, bông lồng đèn, còn có
các tên gọi khác mộc cận( ), u cận( ), đại hồng
hoa(
), phù tang( ), phật tang( ) (danh pháp hai
phần: Hibiscus rosa-sinensis), là loài cây bụi thường
xanh thuộc họ Bông hoặc Cẩm quỳ (Malvaceae), có
nguồn gốc Đông Á. Nó thường được trồng làm cây cảnh
tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hoa lớn, màu
đỏ sậm nhưng ít có hương. Nhiều giống, thứ, lai được
tạo ra, với màu hoa khác nhau từ trắng tới vàng và cam,
hồng, đỏ tươi, với cánh đơn hay cánh đôi.

Tại Trung ốc, vỏ rễ cây đước dùng làm thuốc điều
kinh, tẩy máu.
Tại Malaysia, cây được pha nước uống để thông tiểu

tiện và chữa mẩn ngứa.

2.3 Hình

Hibiscus rosa-sinensis là quốc hoa của Malaysia, với tên
gọi Bunga Raya trong tiếng Mã Lai, Sembaruthi trong
tiếng Tamil và mamdaram trong tiếng Telugu (
).

•

2.1 Nguồn gốc tên gọi
Có một số cho rằng loài hoa này vốn có tên gốc là hoa
dâng bụt (hoa để dâng lên cho Bụt, tức Phật), về sau do
đọc trại mà thành dâm bụt.
•

Có ý kiến khác, dâm bụt nguyên tên là râm bụt, râm:
che bóng, Bụt: Phật. Râm Bụt là cái lọng che Phật (vì
hoa có hình dạng giống cái lọng)[1] . Nhà văn Sơn Tùng
có viết tác phẩm văn học với tựa đề Hoa Râm Bụt.
Tên dâm bụt cũng có thể bắt đầu từ tác dụng của hoa
dùng làm xổ và trụy thai.[2]

•

2.2 Sử dụng
Tại một số vùng của Ấn Độ, hoa dâm bụt được dùng để
đánh giày, cũng như được dùng trong thờ phụng các
nữthần Devi trong Ấn Độ Giáo

Tại Việt Nam, lá và hoa dâm bụt được giã nhỏ trộn với
muối đắp trên mụn nhọt đang mưng mủ. Ngoài ra, vỏ
rễ dâm bụt dùng để chữa xích, bạch lỵ, bạch đới khí.
Dâm bụt là loài cây cảnh rất thông dụng tại Việt nam
được trồng nhiều tại các khu vực ven biển do cây có
biên độ sinh thái rất lớn, có khả năng chịu đựng được
các điều kiện khí hậu khắc nghiệt rất cao: nắng nóng,
mưa bão, đát cát…

•

•
2

2.4. THAM KHẢO

•

3

•

2.4 Tham khảo
•

• Các giống và thứ của Hibiscus rosa-sinensis L. –
thảo luận về phân loại học
• Dâm bụt 21611 tại Hệ thống ông tin Phân loại
Tích hợp (ITIS).

• Hibiscus Care and Disease Information

2.5 Chú thích
•

[1] Ảnh hưởng của Phật giáo Trung ốc với Nhật Bản,
Triều Tiên và Việt Nam
[2] Phạm Hoàng Hộ, Cây cỏ Việt Nam - tập 1, Nhà xuất bản
Trẻ - 1999, Trang 523

2.6 Liên kết ngoài
•

•

•

•

•

• Dâm bụt tại Từ điển bách khoa Việt Nam

Chương 3

Dừa cạn
Dừa cạn hay hải đằng, dương giác, bông dừa, 3.2 Thành phần hóa học
trường xuân hoa, hoa tứ quý (danh pháp hai phần:
Catharanthus roseus) là một loài thực vật trong chi

Lá chứa các ancaloit như serpentin, ajmalin, ajmalicin,
Catharanthus thuộc họ La bố ma (Apocynaceae). Nó là
catharanthin, catharanthinol, vindolin, vindolicin,
cây bản địa và đặc hữu của Madagascar. Các danh pháp
vincaleucoblastin, leurocin.
đồng nghĩa có Vinca rosea, Ammocallis rosea, Lochnera
rosea.

3.3 Công dụng

Trong tự nhiên, nó là loài nguy cấp; nguyên nhân chính
của sự suy giảm là sự phá hủy môi trường sống do kiểu
canh tác nông nghiệp dựa trên chặt cây và đốt rừng để
lấy đất.[1] Tuy nhiên, nó được gieo trồng khá rộng khắp
và đã thích nghi với điều kiện môi trường trong nhiều
khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới khắp thế giới.[2]

3.1 Miêu tả

Catharanthus roseus trồng tại Brasil để làm cảnh

Loài cây này đã được gieo trồng từ lâu để làm cây thuốc
và cây cảnh.
Trong y học cổ truyền Trung Hoa, các chất chiết ra từ
loài dừa cạn này đã được sử dụng để điều trị một số
bệnh, như bệnh đái đường, sốt rét và bệnh Hodgkin.[3]
Các chất như vinblastin và vincristin chiết ra từ cây
Quả và hạt dừa cạn Catharanthus roseus
này được sử dụng trong điều trị bệnh máu trắng.[1] Nó
có thể gây nguy hiểm nếu uống.[1] Nó có thể gây ra ảo

Nó là cây thân thảo hoặc cây bụi nhỏ thường xanh, cao giác và được liệt kê (dưới tên gọi Vinca rosea) trong Sắc
tới 1 m, phân cành nhiều. Các lá có dạng hình ôvan hay luật 159 của bang Louisiana.
thuôn dài, kích thước 2,5–9 cm dài và 1–3,5 cm rộng, Trong vai trò của một loại cây cảnh, nó là loài cây chịu
xanh bóng, không lông, với gân lá giữa nhạt màu hơn được các điều kiện khô hạn và thiếu chất dinh dưỡng,
và cuống lá ngắn (dài 1–1,8 cm); mọc thành các cặp đối. khá phổ biến trong các khu vườn cận nhiệt đới do nhiệt
Hoa có màu từ trắng tới hồng sẫm với phần tâm có màu độ luôn cao hơn 5 ℃ đến 7 ℃, cũng như trong vai trò
đỏ hơn, ống tràng dài 2,5–3 cm và tràng hoa đường kính của loại cây trồng theo luống trong mùa nóng tại khu
2–5 cm có 5 thùy tương tự như cánh hoa. ả là một vực ôn đới. Nó đáng chú ý vì thời gian ra hoa kéo dài,
cặp quả đại dài 2–4 cm, rộng 3 mm chứa 12-20 hạt nhỏ quanh năm ở khu vực nhiệt đới và từ mùa xuân tới
màu nâu nhạt, hình trứng.[2][3][4][5]
cuối mùa thu ở khu vực ôn đới ấm. Nó là loài cây ưa
4

3.6. LIÊN KẾT NGOÀI

5

nắng và đất có điều kiện tưới tiêu nước tốt. Nhiều giống
cây trồng đã được chọn lọc cho các loại màu hoa khác
nhau (trắng, hoa cà, hồng đào, đỏ và cam đỏ), cũng
như chịu được điều kiện lạnh hơn ở khu vực ôn đới.
Một vài giống đáng chú ý có 'Albus’ (hoa trắng), 'Grape
Cooler' (hồng; chịu lạnh), nhóm Ocellatus (nhiều loại
màu), và 'Peppermint Cooler' (trắng, điểm đỏ ở tâm;
chịu lạnh).[2]
C. roseus được sử dụng trong bệnh học thực vật như là
cây chủ thực nghiệm đối với các dạng phytoplasma.[6]
Điều này là do nó dễ dàng nhiễm một lượng lớn các
phytoplasma, và do thông thường nó có các triệu chứng

rất khác biệt như sự phát triển của các bộ phận hoa
thành lá và suy giảm kích thước lá một cách đáng kể.[7]
Tại Việt Nam, cây được trồng làm cảnh, hoặc làm thuốc
trị cao huyết áp, tiểu đường, sốt rét, bệnh máu trắng,
thông tiểu.

[4] Đại học Micronesia: Catharanthus roseus
[5] ần thực vật Jepson: Catharanthus roseus
[6] C. Marcone, A. Ragozzino, E. Seemuller (1997) Dodder
transmission of alder yellows phytoplasma to the
experimental host Catharanthus roseus (periwinkle)
Forest Pathology 27 (6), 347–350.
[7] Chung-Jan Chang. Pathogenicity of Aster Yellows
Phytoplasma and Spiroplasma citri on Periwinkle.
Trình bày tại cuộc họp hàng năm lần thứ 89 của Hiệp
hội Bệnh học thực vật Mỹ, 12-8-1997, Rochester, NY
[8] www.botany.hawaii.edu

3.6 Liên kết ngoài
• Dừa cạn tại Encyclopedia of Life
• Dừa cạn tại trang Trung tâm ông tin Công nghệ
sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).

3.4 Ảnh

• Catharanthus roseus var. roseus tại trang
Trung tâm ông tin Công nghệ sinh học
quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).

•

•

Dừa cạn có hoa màu tím
nhạt.

Dừa cạn có hoa màu cam
đỏ.

3.4.1

• Dừa cạn 30168 tại Hệ thống ông tin Phân loại
Tích hợp (ITIS).
• Catharanthus roseus (L.) G. Don (accepted name)
Catalogue of Life: 17th October 2013
• USDA, ARS, Germplasm Resources Information
Network. Catharanthus roseus in the Germplasm
Resources Information Network (GRIN), US
Department of Agriculture Agricultural Research
Service. Truy cập on 07-Oct-06
• Catharanthus roseus trên trang
Madagascar Catalogue. 24/2/2009

Alkaloid

• Vincristin[8]
• Vinblastin[8]
• Reserpin[8]
• Ibogain[8]
• Yohimbin[8]

3.5 Tham khảo
[1] DrugDigest: Catharanthus roseus
[2] Huxley A., chủ biên. (1992). New RHS Dictionary of
Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
[3] ần thực vật Trung Hoa: Catharanthus roseus

Eﬂoras

(tiếng Việt)
• Dừa cạn – Cathranthus roseus (L.) G. Don. (Vinca
rosea L.) họ Trúc đào (Apocynaceae)
• Dừa cạn (Catharanthus roseus (L.) G. Don), họ
Trúc đào (Apocynaceae).

Chương 4

Đầu lân
4.4 Sử dụng làm thuốc

Cây đầu lân, còn gọi là ngọc kỳ lân, hàm rồng, tên
khoa học là Couroupita guianensis. Cây đầu lân được
nhà thực vật học người Pháp J.F. Aublet đặt danh pháp
khoa học vào năm 1755.

ả cây đầu lân có tính kháng sinh, kháng nấm, sát
khuẩn và có tác dụng giảm đau. Cây được sử dụng để
chữa bệnh cảm lạnh và đau dạ dày. Nước uống làm từ
các lá được sử dụng để chữa bệnh da, và Shamans (ở

Nam Mỹ) đã được sử dụng ngay cả bộ phận của cây để
điều trị bệnh sốt rét. Bên trong quả có thể khử trùng
vết thương và lá non chữa đau răng.

4.1 Nguồn gốc
Cây đầu lân phổ biến trong khu rừng tân nhiệt đới,
đặc biệt là ở lưu vực sông Amazon. Nó có nguồn gốc
ở Guyana (Nam Mỹ). Ngày nay cây này có thể tìm thấy
ở Ấn Độ, miền nam dãy núi Hy Mã Lạp, và về sau được
trồng nhiều nơi ở Nam Á và Đông Nam Á.

4.5 Album

4.2 Cây, hoa và quả

•

ả

•

Lá non

Cây đầu lân là một loại cây thân gỗ, cây có thể cao tới
30-35m. Hoa ra từ thân cây, suốt từ gốc lên, chùm hoa
dài ra liên tục có thể tới 3m. ả lớn tròn to đường kính
quả 15–24 cm, có 200-300 hạt trong một quả.[2]

4.3 Gắn với Phật giáo
Trong kinh điển Phật giáo, Đức Phật đản sinh ở gốc cây

sala (Shorea robusta), trong vườn Lumbini (Lâm-tì-ni),
và nhập diệt giữa hai cây sala tại Kusinara (Câu-thi-na).
Ngoài ra, vị Phật thuộc Trang Nghiêm kiếp là Phật Tỳ
Xá Phù cũng giác ngộ dưới gốc cây sala. Vì thế ngày
nay, ngoài cây bồ-đề ra thì cây sala cũng được trồng tại
các khuôn viên chùa chiền.

•

Tuy nhiên, tại Sri Lanka, ái Lan và một số quốc gia
Phật giáo khác thì cây sala thường bị nhầm lẫn với cây
đầu lân này, cũng như với cây vô ưu (Saraca asoca). Do
dó tại các chùa chiền cũng thường trồng cây đầu lân.
Trong giới chơi cây cảnh ở Việt Nam, cây này có tên là
cây ngọc kỳ lân, đầu lân hay hàm rồng [3]

•

6

Cây

Hoa

4.7. THAM KHẢO

•

7

Couroupita

guianensis

-

Mẫu vật lưu trữ

4.6 Chú thích
[1] Mitré (1998). Couroupita guianensis. Sách đỏ 2006. IUCN
2006. Truy cập 6 tháng 5 năm 2006.
[2] Hoa Sala, một loài hoa đặc biệt.
[3] Hoa SALA

4.7 Tham khảo
• Dữ liệu liên quan tới Couroupita guianensis tại
Wikispecies
• Couroupita guianensis
Pages

on e Lecythidaceae

Chương 5

Chi Đỗ quyên
5.2 Hình ảnh

Chi Đỗ quyên, danh pháp khoa học: Rhododendron

(từ tiếng Hy Lạp: rhodos, “hoa hồng”, và dendron,
“cây”), là một chi thực vật có hoa thuộc họ ạch nam
(Ericaceae). Đây là một chi lớn với khoảng 850-1.000
loài và hầu hết các loài đều có hoa rực rỡ. Đỗ quyên là
quốc hoa của Nepal. Nhiều loài đỗ quyên được trồng
làm cây cảnh. Một số loài có tác dụng chữa bệnh.
Chi Đỗ quyên có đặc điểm là cây bụi và lớn (hiếm),
những loài nhỏ nhất cao chừng 10–100 cm, loài lớn
nhất, R. giganteum, được ghi nhận là cao tới 30 m[3] .
Lá cây xếp theo hình xoắn ốc; kích thước lá có thể từ
1–2 cm tới hơn 50 cm, ngoại lệ là R. sinogrande có lá
dài 100 cm. Đỗ quyên có thể là cây thường xanh hoặc
cây rụng lá theo mùa. Ở một số loài, mặt dưới lá có phủ
vảy hoặc lông tơ. Một số loài nổi tiếng vì hoa nở thành
chùm lớn. Có các loài vùng núi có hoa và lá nhỏ, và một
số loài nhiệt đới sống bám ở dạng tầm gửi.

•

Rhododendron luteum

•

Rhododendron lapponicum

•

Rhododendron impeditum

•

Rhododendron repens

•

Rhododendron reticulatum

5.1 Phân bố
Đỗ quyên là chi có phân bố rất rộng, xuất hiện ở hầu
khắp Bắc bán cầu ngoại trừ các vùng khô hạn, và trải
dài xuống Nam bán cầu ở Đông Nam Á và vùng bắc
Australasia. Độ đa dạng loài cao nhất được tìm thấy ở
vùng núi Himalaya từ Uarakhand, Nepal và Sikkim tới
Vân Nam và Tứ Xuyên, ở các vùng núi khác cũng có độ
đa dạng cao như ở Đông Dương, Hàn ốc, Nhật Bản
và Đài Loan. Ngoài ra, có rất nhiều loài đỗ quyên nhiệt
đới gốc Đông Nam Á và Bắc Úc. Người ta đã ghi nhận
55 loài ở Borneo và 164 loài ở New Guinea.[4] Tương
đối ít loài hơn có tại Bắc Mỹ và châu Âu. Người ta chưa
tìm thấy đỗ quyên ở Nam Mỹ hay châu Phi.
Ở Việt Nam chỉ có vùng núi Sa Pa (tỉnh Lào Cai),
Bạch Mã (tỉnh ừa iên Huế), Tam Đảo (tỉnh Vĩnh
Phúc), Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) là những nơi có cây hoa
Đỗ yên mọc tự nhiên. Riêng trong Vườn quốc gia
Hoàng Liên đã có tới 30 loài hoa Đỗ yên được phát
hiện.[5] ,[6]
8

5.4. LIÊN KẾT NGOÀI

•

9

Rhododendron roseum

5.3 Chú thích
[1] Linnaeus, C. (1753). “Rhododendron”. Species
Plantarum. Stockholm: Laurentii Salvii. tr. i 392.
Truy cập ngày 15 tháng 6 năm 2014.
[2] Goetsch, Lorea A.; Eckert, Andrew J.; Hall, Benjamin
D. (July–September 2005). “e molecular systematics
of Rhododendron (Ericaceae): a phylogeny based upon
RPB2 gene sequences”. Systematic Botany 30 (3): 616–
626. doi:10.1600/0363644054782170.
[3] Tree rhododendrons
[4] Argent G. Rhododendrons of subgenus Vireya. 2006.
Royal Horticultural Society. ISBN 1-902896-61-0
[5] Hoa đỗ quyên, Tuổi Trẻ Online
[6] Phát hiện 30 loài hoa Đỗ yên trong Vườn quốc gia
Hoàng Liên, dantri

5.4 Liên kết ngoài
• Phân loại bộ Đỗ quyên trên trang Sinh vật rừng
Việt Nam

Chương 6

Chi Hoa giấy
Chi Hoa giấy (danh pháp khoa học: Bougainvillea) là quanh địa cầu).[3]
một chi trong thực vật có hoa bản địa khu vực Nam Mỹ,
từ Brasil về phía tây tới Peru và về phía nam tới miền
nam Argentina (tỉnh Chubut). Các tác giả khác nhau
công nhận từ 4 tới 18 loài trong chi. Tên gọi khoa học
của chi xuất phát từ Louis Antoine de Bougainville, đô
đốc của Hải quân Pháp, một trong số những người đã
bắt gặp nó tại Brasil năm 1768.
Các loài trong chi này là các loại dây leo dạng gỗ, cây
bụi hay cây thân gỗ có gai. Các loài dây leo mọc cao
tới 1–12 m, bò trên các loài cây khác bằng các gai có
móc. Các gai có mũi nhọn chứa chất dạng sáp màu
đen dễ dàng để lại trong thịt của các nạn nhân không
ngờ vực. Chúng là thường xanh khi lượng mưa dồi dào
quanh năm, nhưng lại là sớm rụng lá nếu sống trong
môi trường có mùa khô. Các lá mọc so le, lá đơn hình
trứng nhọn mũi, dài 4–13 cm và rộng 2–6 cm. Hoa thật
sự của chúng nhỏ và nói chung có màu trắng, nhưng
mỗi cụm 3 hoa được bao quanh bằng 3 hay 6 lá bắc
với màu rực rỡ gắn liền với nhóm thực vật này, bao
gồm các màu hồng, tím, tía, đỏ, cam, trắng hay vàng.
Bougainvillea glabra đôi khi được gọi là “hoa giấy” do
các lá bắc của nó mỏng và giống như giấy. ả là dạng
quả bế hẹp, 5 thùy.
Bougainvillea tương đối ít bị sâu bệnh, nhưng có thể bị
tổn thương từ các loài giun và rệp. Ấu trùng của một
số loài cánh vẩy cũng phá hoại chúng, chẳn hạn như
Hypercompe scribonia.

6.1 Lịch sử
Người châu Âu đầu tiên mô tả hoa giấy là Philibert
Commerçon (1727-1773), một nhà thực vật học đi cùng
đô đốc hải quân Pháp kiêm nhà thám hiểm Louis
Antoine de Bougainville (1729-1811) trong chuyến đi
vòng quanh Trái Đất của ông, và lần đầu tiên công bố
cho ông bởi Antoine Laurent de Jussieu năm 1789.[2]
Rất có thể người châu Âu đầu tiên quan sát các loài thực
vật này là Jeanne Baré (1740-1807), tình nhân kiêm trợ
lý của Commerçon và bà này thì là một chuyên gia về
thực vật học. Do phụ nữ không được phép xuống tàu
nên bà đã cải trang thành đàn ông để thực hiện chuyến
du hành này (và vì thế là người phụ nữ đầu tiên đi vòng

Bougainvillea glabra ở Kerala.

Hai mươi năm sau phát hiện của Commerçon, nó được
công bố như là 'Buginvillæa' trong Genera Plantarum
của A.L. de Jussieu năm 1789.[4] Sau đó, tên chi được
viết theo nhiều kiểu khác nhau cho tới khi cuối cùng nó
được viết thành "Bougainvillea" trong Index Kewensis
trong thập niên 1930. Ban đầu, B. spectabilis và B. glabra
rất khó phân biệt cho tới tận giữa thập niên 1980 khi
các nhà thực vật học coi chúng là các loài hoàn toàn
khác biệt. Đầu thế kỷ 19 hai loài này là những loài đầu
tiên du nhập vào châu Âu, và rất nhanh sau đó các vườn
ươm cây tại Anh và Pháp đã có những giao dịch thương
mại tốt để đưa các mẫu cây tới Australia cùng các quốc
gia xa xôi khác. Trong khi ấy, vườn thực vật Kew đã
phân phối các mẫu cây mà vườn này nhân giống tới các

thuộc địa của Anh trên khắp thế giới. Sau đó, một sự
kiện quan trọng trong lịch sử hoa giấy diễn ra với phát
hiện mẫu cây đỏ thắm ở Cartagena, Colombia, bởi bà
R.V. Bu. Ban đầu người ta cho nó là một loài riêng biệt
với danh pháp B. buiana để vinh danh bà. Tuy nhiên,
hiện nay một số tác giả cho rằng nó là loài lai ghép tự
nhiên của một chủng thuộc loài B. glabra với có lẽ là
B. peruviana – một loài “hoa giấy hồng địa phương” ở
Peru. Các loài lai ghép tự nhiên sau đó được phát hiện
là diễn ra phổ biến trên khắp thế giới. Chẳng hạn, vào
khoảng thập niên 1930, khi 3 loài được trồng cùng nhau
thì nhiều loài lai ghép chéo đã được tạo ra gần như tự
phát tại Đông Phi, Ấn Độ, quần đảo Canary, Australia,

10

6.4. BIỂU TƯỢNG

11

Bắc Mỹ và Philippines.

6.2 Các loài
Người ta công nhận từ 4 tới 18 loài thuộc chi này.
• Bougainvillea berberidifolia
• Bougainvillea buiana
• Bougainvillea campanulata
• Bougainvillea glabra
• Bougainvillea herzogiana

• Bougainvillea infesta
• Bougainvillea lehmanniana
• Bougainvillea lehmannii
• Bougainvillea malmeana
• Bougainvillea modesta
• Bougainvillea pachyphylla
• Bougainvillea peruviana

Hoa giấy tím cổ thụ tại Vườn hoa thành phố Đà Lạt

• Bougainvillea pomacea

6.4 Biểu tượng

• Bougainvillea praecox
• Bougainvillea spectabilis
• Bougainvillea spinosa
• Bougainvillea stipitata

Các loài hoa giấy khác nhau là hoa chính thức của các
đảo như Grenada, Guam, các huyện Liên Giang và Bình
Đông ở Đài Loan; Ipoh, Malaysia ; và của các thành
phố như Tagbilaran, Philippines; Camarillo, California;
Laguna Niguel, California và San Clemente, California.

• Bougainvillea trollii

6.5 Tham khảo và liên kết ngoài
6.3 Trồng và sử dụng

• GRIN: Bougainvillea

Bougainvillea là các dạng cây cảnh phổ biến tại phần
lớn các khu vực có khí hậu nóng ấm, bao gồm
Indonesia, Ấn Độ, Đài Loan, Zimbabwe, Việt Nam,
Malaysia, Philippines, Úc, khu vực ven Địa Trung Hải,
Caribe, México, Pakistan, Panama, Nam Phi, miền nam
Hoa Kỳ và Hawaii.

• Bougainvillea spinosa tại Argentina (tiếng Tây Ban
Nha)

Nhiều loại giống cây trồng và cây lai ghép đã được chọn
lọc, bao gồm cả các dạng cây bụi gần như không gai.
Một vài giống Bougainvillea là vô sinh và chúng được
nhân giống bằng cành giâm.

• Bougainvillea Xeriscaping (cảnh quan khô)

Hoa giấy rất dễ chiết cành, nếu có sử dụng thuốc kích
thích ra rễ, sau khi chiết từ 25 - 40 ngày là có thể cắt
cành đem đi trồng. Mùa chiết thích hợp với miền Bắc
Việt Nam là từ tháng 4- tháng 9 dương lịch. Ngoài ra
có thể ghép các màu với nhau để tạo ra 1 cây hoa với
nhiều màu. Do sự phát triển nhanh của các gai cứng và
các cành mắn đẻ, nên chúng là lý tưởng như là hàng
rào tự nhiên cho các ứng dụng an ninh.

• Flora Brasiliensis: Bougainvillea (tiếng Bồ Đào
Nha)

• Bougainvillea: Bệnh tật phổ biến

6.6 Hình ảnh

•

Bougainvillea tía

12

•

CHƯƠNG 6. CHI HOA GIẤY

Bougainvillea spectabilis
•

•

Bougainvillea vàng
•

•

•

Hoa giấy 4 màu khoe sắc

Bougainvillea là cảnh

tượng phổ biến dọc theo các cầu vượt liên bang
tại San Diego, California

“Kokonoe vine”

•

Hoa giấy đỏ, loại bông nhỏ, ở
chợ hoa xuân Long Xuyên năm 2013

Một nhánh hoa giấy tím
đang khoe sắc

•

Hoa giấy khoe sắc

6.7 Tham khảo
•

“Kokonoe vine”

[1] “Genus: Bougainvillea Comm. ex Juss.”. Germplasm
Resources Information Network. United States
Department of Agriculture. 7 tháng 7 năm 2010.
Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2010.
[2] “Bougainvillea Comm. ex Juss.”. Tropicos. Missouri
Botanical Garden.

•

“Kokonoe vine”

[3] Ridley, Glynis. “A Female Explorer Discovered On e
High Seas”. All ings Considered. National Public Radio
(NPR). Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2012.
[4] Jussieu, A.L. de. Genera Plantarum

•

Bougainvillea 3 màu tô điểm cho
hàng rào tại Los Angeles

Chương 7

Huỳnh anh
7.1 Hình ảnh

Huỳnh anh hay Hoàng anh hay dây huỳnh, dây công
úa (danh pháp khoa học: Allamanda cathartica
L.) là loài cây cảnh thuộc chi Dây huỳnh (Allamanda)
trong họ La bố ma (Apocynaceae), có nguồn gốc
từ Brasil. Loài này được nhắc tới trong quyển Flora
Brasiliensis (“ực vật Brasil”) của Carl Friedrich
Philipp von Martius.
Cây này chủ yếu được dùng để trị sốt rét: thân và lá
khi phân hủy trong nước có tác dụng diệt bọ gậy,một
phát hiện mới tại Việt Nam dùng loài hoa này sao chế
tương tụ như sao chè với nhiệt độ thích hợp sau đó ủ

kín có thể dùng làm thuốc đuổi muỗi hiệu quả hoặc
được sử dụng như một loại nhang muỗi ngoài ra theo y
học Ấn Độ và Philippines loại trà hoa này có thể dùng
làm thuốc nhuận tràng theo phương thức pha trà uống
khi dùng ở liều cao có tác dụng như thuốc tẩy ruột.

•

Hoa và lá

•

Hoa

•

Lá

eo các tài liệu trước đây loài hoa này phát triển thuận
lợi tại một số vùng nhiệt đới, là loại có hoa nở quanh
năm và dễ trồng tại vùng nhiệt đới hoặc vùng khí hậu
có nhiệt độ trên 14 độ C.
a thực tế tại thổ nhưỡng Tây Nguyên Việt Nam thì
có những khác biệt. Cụ thể tại tỉnh Đăk Nông đây là
loài cây có hoa nở quanh năm và rất dễ trồng chỉ cần
bẻ cành cắm xuống đất đồi đủ ẩm và che nắng ban đầu
là có thể sống và phát triển mạnh hoặc chỉ cần vin cành
xuống lấp đất để nhân giống tạo cây mới mà vẫn duy
trì qua trình sinh trưởng của cành
Đây là một loại cây mà thân cành lá đều đẹp nên được

trồng làm cảnh tại Việt Nam, thường được trồng cho
leo nóc tường, nóc cổng hoặc ban công. Trong vòng đời
cây cho số lượng hoa nhiều hơn lá, hoa có hình phễu và
chia ra năm cánh ở phần loe phễu có chung cuống hình
chuông. Cây ít nhựa tại thân và cành song tại phần sinh
trưởng có nhiều nhựa có dạng sữa không dính lắm, khi
bị ngắt sẽ có sữa tiết ra thành giọt đọng tại phần vết
thương.

•

7.2 Chú thích
7.3 Tham khảo
• Flora Brasiliensis: Allamanda cathartica (tiếng Bồ
Đào Nha)

13

14

CHƯƠNG 7. HUỲNH ANH

7.4 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh
7.4.1

Văn bản

• Cúc vạn thọ nhỏ Nguồn: />Người đóng góp: ái Nhi, Newone, Escarbot, Gió Đông, Idioma-bot, Qbot, Luckas-bot, Prenn, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, Cheers!,
ewarm, Cheers!-bot, AlphamaBot, Ercé, Addbot, , itxongkhoiAWB, Tuanminh01, TuanminhBot và Một người vô danh

• Dâm bụt Nguồn: Người đóng góp: Nguyễn anh ang,
ái Nhi, Vinhtantran, Newone, DHN-bot, Ctmt, JAnDbot, ijs!bot, Gió Đông, TXiKiBoT, Bùi ụy Đào Nguyên, BotMultichill,
SieBot, Loveless, DragonBot, Idioma-bot, Qbot, MelancholieBot, Song song, Meotrangden, Kimcxdn, Ess, Luckas-bot, SilvonenBot,
Vanhoabui, Rubinbot, Xqbot, Almabot, TobeBot, Vani Lê, Hungda, TuHan-Bot, JackieBot, Morphine, WikitanvirBot, ewarm,
Cheers!-bot, Ngocminh.oss, JLPC, PrennAWB, AlphamaBot, Earthshaker, Addbot, itxongkhoiAWB, Tuanminh01, TuanminhBot,
AlbertEinstein05 và 8 người vô danh
• Dừa cạn Nguồn: Người đóng góp: Vương Ngân Hà,
Nguyễn anh ang, Newone, DHN-bot, ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, ToyBot, Bùi ụy Đào Nguyên, SieBot, DragonBot,
Qbot, New Moon, Meotrangden, Luckas-bot, aliaBot, Ptbotgourou, ArthurBot, Cymothoa exigua, Prenn, Archaeodontosaurus,
TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, Morphine, Donghienhp, ewarm, Cheers!-bot, PrennAWB, AlphamaBot, AlphamaBot2, Addbot,
itxongkhoiAWB, TuanminhBot, Arnaud Palastowicz, P.T.Đ và Một người vô danh
• Đầu lân Nguồn: Người đóng góp: Nguyễn anh
ang, ái Nhi, Newone, Laser, SieBot, Qbot, Meotrangden, Ptbotgourou, Xqbot, Prenn, Hungda, MastiBot, TjBot, Tnt1984, ZéroBot,
Cheers!, ChuispastonBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, TuanUt, GrouchoBot, Kolega2357, AlphamaBot, Ercé, AlphamaBot2, Addbot,
itxongkhoiAWB, Tuanminh01, TuanminhBot và 3 người vô danh
• Chi Đỗ quyên Nguồn: Người đóng góp: ái
Nhi, Newone, JAnDbot, CommonsDelinker, VolkovBot, TXiKiBoT, DragonBot, Idioma-bot, Qbot, Meotrangden, Luckas-bot, Chaum,
ArthurBot, Xqbot, D'ohBot, Prenn, Bongdentoiac, TuHan-Bot, EmausBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, LEOanhTiep,
DanGong, PrennAWB, JYBot, GrouchoBot, ParacelIslandsDispute, AlphamaBot, AlphamaBot2, Addbot, itxongkhoiAWB, GHAWDAS, Tuanminh01, TuanminhBot và 3 người vô danh
• Chi Hoa giấy Nguồn: Người đóng góp: ái Nhi, Newone,
Denniss, Ctmt, ijs!bot, CommonsDelinker, VolkovBot, TXiKiBoT, Bùi ụy Đào Nguyên, SieBot, Loveless, DragonBot, Qbot, Song
song, Meotrangden, Khonghieugi123, Muro Bot, Leszek Jańczuk, Tlustulimu, Luckas-bot, Ptbotgourou, Xqbot, TobeBot, ButkoBot,
Prenn, TuHan-Bot, EmausBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, Vagobot, PrennAWB, Makecat-bot, AlphamaBot, Addbot, itxongkhoiAWB,
TuanminhBot, AlbertEinstein05 và 4 người vô danh
• Huỳnh anh Nguồn: Người đóng góp: Nguyễn anh ang,
Sz-iwbot, ái Nhi, Lưu Ly, Newone, DHN-bot, TXiKiBoT, SieBot, Vuonghahai, Qbot, Meotrangden, Luckas-bot, Prenn,
Archaeodontosaurus, TuHan-Bot, Sreejithk2000, Cheers!-bot, MerlIwBot, GrouchoBot, AlphamaBot, Addbot, itxongkhoiAWB,
TuanminhBot, Én bạc AWB, ManlyBoys và 3 người vô danh

7.4.2

Hình ảnh

• Tập_tin:(Tagetes_patula)_hybrid_marigold_at_Bhadraalam_01.JPG Nguồn: />5e/%28Tagetes_patula%29_hybrid_marigold_at_Bhadrachalam_01.JPG Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính
người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Adityamadhav83
• Tập_tin:Allamanda_cathartica_01.JPG Nguồn: />JPG Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Prenn
• Tập_tin:Allamanda_cathartica_6.jpg Nguồn: />Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: selbst fotograﬁert - my own photo Nghệ sĩ đầu tiên: Franz Xaver
• Tập_tin:Allamanda_cathartica_MHNT.jpg Nguồn: />MHNT.jpg Giấy phép: CC BY-SA 4.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra, Focus stack of 6 pictures translate
Nghệ sĩ đầu tiên: Didier Descouens
• Tập_tin:Alstonia_scholaris.jpg Nguồn: Giấy phép: CCBY-SA-3.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Bougainvillea-3colors.jpg Nguồn: Giấy
phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Jengod
• Tập_tin:Bougainvillea-Flowers-KayEss-1.jpeg
Nguồn:
/>Bougainvillea-Flowers-KayEss-1.jpeg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: taken by KayEss Nghệ sĩ đầu tiên: KayEss
• Tập_tin:Bougainvillea_San_Diego.jpg Nguồn: />Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: MyName (Ohnoitsjamie)
• Tập_tin:Bougainvillea_close.jpg Nguồn: Giấy phép:
CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: taken by CatherineMunro Nghệ sĩ đầu tiên: CatherineMunro
• Tập_tin:Bougainvillea_glabra_at_Kadavoor.jpg Nguồn: />glabra_at_Kadavoor.jpg Giấy phép: CC BY-SA 4.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Jeevan
Jose, Kerala, India
• Tập_tin:Bougainvillea_spectabilis_bokeh.jpg
Nguồn:
/>spectabilis_bokeh.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Rror

7.4. NGUỒN, NGƯỜI ĐÓNG GÓP, VÀ GIẤY PHÉP CHO VĂN BẢN VÀ HÌNH ẢNH

15

• Tập_tin:Bright_yellow_flower.jpg Nguồn: Giấy

phép: CC BY 2.0 Người đóng góp: Flickr Nghệ sĩ đầu tiên: Cyron Ray Macey from Brisbane (−27.470963,153.026505), Australia
• Tập_tin:Buberel_unknown_flower_19.jpg Nguồn: />flower_19.jpg Giấy phép: CC BY-SA 1.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Catharanthus_roseus.jpg Nguồn: Giấy
phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Catharanthus_roseus_(3).JPG Nguồn: />29.JPG Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Prenn
• Tập_tin:Catharanthus_roseus_MHNT.BOT.2005.0962.jpg
Nguồn:
/>Catharanthus_roseus_MHNT.BOT.2005.0962.jpg Giấy phép: CC BY-SA 4.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra
Nghệ sĩ đầu tiên: Didier Descouens
• Tập_tin:Catharanthus_roseus_flower_close-up.jpg Nguồn: />roseus_flower_close-up.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Shamli071
• Tập_tin:Chinese_Hibiscus.JPG Nguồn: Giấy phép: CCBY-SA-3.0 Người đóng góp: No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims). Nghệ sĩ đầu tiên:
No machine-readable author provided. P. B. Mann~commonswiki assumed (based on copyright claims).
• Tập_tin:Chinese_rose_hibiscus.jpg Nguồn: Giấy
phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: User:Darwinek
• Tập_tin:Commons-logo.svg Nguồn: Giấy phép: Public
domain Người đóng góp: is version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions
used to be slightly warped.) Nghệ sĩ đầu tiên: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier
PNG version, created by Reidab.
• Tập_tin:Couroupita_guianensis_01.JPG Nguồn: />JPG Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Prenn
• Tập_tin:Couroupita_guianensis_MHNT.BOT.2008.1.23.jpg
Nguồn:
/>Couroupita_guianensis_MHNT.BOT.2008.1.23.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra
Nghệ sĩ đầu tiên: Roger Culos
• Tập_tin:Dambup.jpg Nguồn: Giấy phép: Public domain Người
đóng góp: Transferred from vi.wikipedia Nghệ sĩ đầu tiên: Hoc Tri uc at vi.wikipedia
• Tập_tin:Dâm_bụt_vàng.jpg Nguồn: />A0ng.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Bùi ụy Đào Nguyên
• Tập_tin:Dừa_cạn.jpg Nguồn: Giấy phép:
CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Bùi ụy Đào Nguyên
• Tập_tin:French_marigold_1.jpg Nguồn: Giấy phép:
CC BY 2.0 Người đóng góp: Flickr Nghệ sĩ đầu tiên: Martin Snopek from Prague, Czech Republic

• Tập_tin:French_marigold_Tagetes_patula.jpg Nguồn: />Tagetes_patula.jpg Giấy phép: GFDL 1.2 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Muhammad Mahdi
Karim
• Tập_tin:Gefuellte_Studentenblume.jpg Nguồn: />jpg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra (own picture) Nghệ sĩ đầu tiên: Hella
• Tập_tin:Hibicus0051.JPG Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0
Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Kowloonese tại Wikipedia Tiếng Anh
• Tập_tin:Hibiscus01.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0
Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Hibiscus4.JPG Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA 3.0 Người đóng
góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Hibiscus_pink.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA3.0 Người đóng góp: Self-photographed Nghệ sĩ đầu tiên: Nvineeth
• Tập_tin:Hibiscus_rosa-sinensis2_43.jpg Nguồn: />jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: JLPC
• Tập_tin:Hibiskus_rosa-sinensis_-_Kwiat.JPG
Nguồn:
/>rosa-sinensis_-_Kwiat.JPG Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu
tiên: Lestat (Jan Mehlich)
• Tập_tin:Hibiskusblüte.jpg Nguồn: Giấy phép: CCBY-SA-3.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Hoa_Thang_Giu.jpg Nguồn: Giấy phép: CC BYSA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Ngocnk2
• Tập_tin:Hoa_giay.JPG Nguồn: Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người
đóng góp: PGIATHUY Nghệ sĩ đầu tiên: PGIATHUY (<a href='//commons.wikimedia.org/wiki/User_talk:PGIATHUY' class='mwredirect' title='User talk:PGIATHUY'>ảo luận</a>) 05:34, 31 August 2015 (UTC)
• Tập_tin:Hoa_giay_02.JPG Nguồn: Giấy phép: CC BY-SA 3.0
Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Phạm Gia Minh (ảo luận</a>) 05:48, 27 January 2016
(UTC)

16

CHƯƠNG 7. HUỲNH ANH

• Tập_tin:Hoa_giấy_cổ_thụ.jpg Nguồn: />th%E1%BB%A5.jpg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: Bùi ụy

7.4.3

Giấy phép nội dung

• Creative Commons Aribution-Share Alike 3.0

17

Cúc vạn thọ nhỏ,dam but, hoa giay

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về