TLBG PP lam kieu bai doc hieu p2

Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

PH

NG PHÁP LÀM KI U BÀI

ng)

c – hi u v n b n

C ậ HI U (PH N 2)

Giáo viên: PH M H U C
NG
TÀI LI U BÀI GI NG
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng Ph

ng pháp làm ki u bài đ c ậ hi u (Ph n 2) thu c khóa h c

Luy n thi THPT qu c gia PEN-C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng) t i website Hocmai.vn.

II. NH NG KI N TH C C N N M V NG KHI LÀM KI U BÀI
C HI U
B. CÁC PH NG TH C BI U
T:
L U Ý:

* M t v n b n có khi k t h p nhi u ph ng th c bi u đ t khác nhau nh ng bao gi c ng có m t ph ng
th c bi u đ t chính.
* Câu h i trong đ thi có th ch yêu c u các em xác đ nh ph ng th c bi u đ t chính (ph ng th c bi u đ t
ch y u) nh ng c ng có khi yêu c u các em xác đ nh các ph ng th c bi u đ t c a v n b n. Các em chú ý
đ c k câu h i r i hãy tr l i m t cách chính xác.
* Có 4 ph ng th c th ng xu t hi n trong các đ thi/ đ ki m tra: bi u c m, t s , miêu t , ngh lu n.
(Trong th : ch y u s d ng hai ph ng th c: bi u c m và miêu t . Còn ph ng th c t s có s d ng
nh ng không nhi u. Trong v n xuôi: ch y u s d ng các ph ng th c: t s và miêu t , bi u c m.)
1. Ph ng th c t s (k chuy n, t ng thu t):
ậ Khái ni m: T s là k l i, thu t l i s vi c, là ph ng th c dùng l i k tái hi n l i s vi c đã x y ra, ho c
trình bày 1 chu i các s vi c, s vi c này đ n đ n s vi c kia, cu i cùng k t thúc th hi n 1 ý ngh a.
ậ c tr ng:
+ Có c t truy n.
+ Có nhân v t t s , s vi c.
+ Rõ t t ng, ch đ .
+ Có ngôi k , đi m nhìn, gi ng đi u phù h p.
2. Ph ng th c miêu t : Miêu t là dùng ngôn ng kh c h a c th đ c đi m, tính ch t, tr ng thái c a s
v t, hi n t ng, con ng i (đ c bi t là th gi i n i tâm c a con ng i).
3. Ph ng th c bi u c m: Là tr c ti p b c l tình c m, c m xúc c a ng i t o l p v n b n v th gi i
xung quanh, v ng i khác và v b n thân.
4. Ph ng th c ngh lu n: Là ph ng th c ch y u dùng l p lu n, lí l , d n ch ng đ bàn b c ph i, trái,
đúng sai nh m b c l rõ ch ki n, thái đ c a ng i nói, ng i vi t.
5. Ph ng th c thuy t minh:
c s d ng khi c n cung c p, gi i thi u, gi ng gi i nh ng tri th c v 1 s
v t, hi n t ng nào đó cho ng i đ c , ng i nghe
6. Ph ng th c hƠnh chính - công v : Là ph ng th c dùng ngôn ng đ t o l p nh ng v n b n theo m t
hình th c khuôn m u nh t đ nh, nh m trình bày ý mu n, quy t đ nh nào đó, th hi n quy n h n gi a ng i
v i ng i. Ph ng th c này ch s d ng trong các v n b n thu c phong cách hành chính.
C. CÁC THAO TÁC L P LU N:
1. Thao tác l p lu n gi i thích:

ậ Là dùng lí l c t ngh a m t s v t, hi n t ng, khái ni m đ ng i khác hi u rõ, hi u đúng v n đ .
ậ Gi i thích trong v n ngh lu n là làm cho ng i đ c hi u rõ đ c t t ng, đ o lí, ph m ch t, quan h c n
đ c gi i thích nh m nâng cao nh n th c, trí tu , b i d ng tâm h n, tình c m.
ậ Cách gi i thích: Tìm đ lí l đ gi ng gi i, c t ngh a v n đ đó. t ra h th ng câu h i đ tr l i.
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

c – hi u v n b n

2. Thao tác l p lu n phân tích:
- Là cách chia nh đ i t ng thành nhi u y u t b ph n đ đi sâu xem xét m t cách toàn di n v n i dung,
hình th c, c u trúc và các m i quan h bên trong bên ngoài c a đ i t ng (s v t, hi n t ng, v n đ ).
- Khi phân tích, c n chia, tách đ i t ng thành các y u t theo nh ng tiêu chí, quan h nh t đ nh (quan h
gi a các y u t t o nên đ i t ng, quan h nhân qu , quan h gi a đ i t ng v i các đ i t ng có liên quan,
quan h gi a ng i phân tích v i đ i t ng đ c phân tíchầ)
- Phân tích c n đi sâu vào t ng y u t , t ng khía c nh, song c n đ c bi t l u ý đ n quan h gi a chúng v i
nhau trong m t ch nh th toàn v n, th ng nh t.
3. Thao tác l p lu n ch ng minh:
- Ch ng minh: là cách dùng d n ch ng và lí l đ kh ng đ nh v v n đ đang bàn lu n, giúp cho ng i nghe/
đ c tin vào đi u mình đang nói.
ậ Cách ch ng minh: Xác đ nh v n đ ch ng minh đ tìm ngu n d n ch ng phù h p. D n ch ng ph i phong
phú, tiêu bi u, toàn di n sát h p v i v n đ c n ch ng minh, s p x p d n ch ng ph i lô gic, ch t ch và h p
lí.

4. Thao tác l p lu n bình lu n:
ậ Bình lu n là bàn b c, nh n xét, đánh giá v m t v n đ .
- Bình lu n nh m đ xu t và thuy t ph c ng i nghe/ đ c tán đ ng v i nh n xét, ý ki n, đánh giá, quan
đi m, bàn lu n c a mình v m t hi n t ng/ v n đ trong đ i s ng ho c trong v n h c ngh thu t.
- Yêu c u khi bình lu n: Ng i bình lu n ph i:
+ Trình bày rõ ràng, trung th c hi n t ng/ v n đ đ c bình lu n.
+
xu t và ch ng t đ c ý ki n nh n đ nh, đáng giá c a mình là xác đáng.
+ Có nh ng l i bàn lu n sâu r ng v ch đ bình lu n, th hi n rõ ch ki n c a mình.
5. Thao tác l p lu n so sánh:
- M c đích c a so sánh là làm sáng rõ đ i t ng đang nghiên c u trong t ng quan v i đ i t ng khác. So
sánh đúng làm cho bài v n ngh lu n sáng rõ, c th , sinh đ ng và có s c thuy t ph c.
- Khi so sánh ph i đ t các đ i t ng vào cùng m t bình di n, đánh giá trên cùng m t tiêu chí m i th y s
gi ng nhau và khác nhau gi a chúng đ ng th i ph i nêu rõ ý ki n, quan đi m c a ng i vi t/ nói.
6. Thao tác l p lu n bác b :
- Bác b là dùng lí l và d n ch ng c th đ g t b nh ng quan đi m, ý ki n sai l ch ho c thi u chính
xácầ t đó, nêu ý ki n đúng c a mình đ thuy t ph c ng i nghe/ đ c.
- Có th bác b m t lu n đi m, lu n c ho c cách l p lu n b ng cách nêu ra tác h i, ch ra nguyên nhân ho c
phân tích nh ng khía c nh sai l ch, thi u chính xácầ c a lu n đi m, lu n c , l p lu n y.
- Khi bác b c n t thái đ khách quan, trung th c.
D. CÁC PH NG TH C TR N THU T:
Th ng xu t hi n trong các v n b n truy n k : truy n, ti u thuy t.
1. Tr n thu t t ngôi th nh t, ng i k chuy n xu t hi n tr c ti p (th ng x ng “tôi” trong tác
ph m)
VD: “Ngay lúc y, chi c thuy n đâm th ng vào tr c ch tôi đ ng. M t ng i đàn ông và m t ng i đàn
bà r i chi c thuy n. H ph i l i qua m t quãng b phá n c ng p đ n quá đ u g i. B t giác tôi nghe ng i
đàn ông nói chõ lên thuy n nh quát: “C ng i nguyên đ y.
ng đ y tao gi t c mày đi bây gi ”. (Chi c
thuy n ngoài xa ậ Nguy n Minh Châu)
2. Tr n thu t t ngôi th ba, ng i k chuy n gi u mình

Các nhân v t th ng đ c g i b ng tên g i ho c b ng m t đ i t nào đó: h n, y, th , nó...
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

c – hi u v n b n

VD: “Th l ng l ng theo h n vào trong nhà, cái nhà v ng teo đ ng rúm ró trên m nh v n m c l n nh n
nh ng búi c d i. Th đ o m t nhìn xung quanh, cái ng c g y lép nhô h n lên, nén m t ti ng th dài. Tràng
x m x m b c vào trong nhà, nh c t m phên rách sang m t bên, thu d n nh ng niêu bát, x ng áo v t b a
b n c trên gi ng, d i đ t. H n quay l i nhìn th c i c i:
- Không có ng i đàn bà, nhà c a th đ y!” (V nh t ậ Kim Lân)
3. Tr n thu t t ngôi th ba, ng i k chuy n gi u mình, nh ng đi m nhìn, l i k , gi ng đi u là c a
nhân v t.
Nhà v n v n tr n thu t là ngôi th ba, ng i k chuy n không xu t hi n tr c ti p nh ng cách c m, cách
nhìn, cách ngh v n là c a nhân v t. Các nhân v t v n đ c g i b ng tên ho c b ng nh ng đ i t khác.
VD1: “Bà lão cúi đ u nín l ng Bà lão hi u r i. Lòng ng

i m nghèo kh

y còn hi u ra bi t bao nhiêu c

s , v a ai oán xót th ng cho s ki p đ a con mình. Chao ôi, ng i ta d ng v g ch ng cho con là lúc
t ng nhà n nên làm n i, nh ng mong sinh con đ cái m m t sau này. Còn mình thì… Trong k m t kèm

nhèm c a bà r xu ng hai dòng n c m t… Bi t r ng chúng nó có nuôi n i nhau s ng qua đ c c n đói
khát này không.” (V nh t ậ Kim Lân).
VD2: “Tr i i, nó b t trói đ ng ng i ta đ n ch t, nó b t mình ch t c ng thôi, nó b t trói đ n ch t ng i
đnà bà ngày tr c c ng cái nhà này. Chúng nó th t đ c ác. C ch ng này ch đêm mai là ng i kia ch t,
ch t đau, ch t đói, ch t rét, ph i ch t. Ta là thân đàn bà, nó đã b t ta v trình ma nhà nó r i thì ch còn bi t
đ i ngày r x ng đây thôi… Ng i kia vi c gì mà ph i ch t th . A Ph … M ph ng ph t ngh nh v y.”
(V ch ng A Ph - Tô Hoài)
E. CÁC PH
NG TH C MIÊU T TÂM LÍ:
1. Miêu t tơm lí tr c ti p: Tái hi n tơm lí nhơn v t qua dòng đ c tho i n i tơm (nh ng suy ngh th m
kín bên trong)
VD: “Hình nh có m t th i h n đã có m t ao c…” (Chí Phèo ậ Nam Cao)
2. Miêu t tơm lí gián ti p: Tái hi n tơm lí nhơn v t qua nét m t, hƠnh đ ng, l i l , c ch bên ngoƠiầ
VD: Chi ti t: bà c T tr v th y có ng i đàn bà l trong nhà: “đ ng s ng l i”, “h p hãy c p m t”ầ th
hi n tâm lí ng c nhiên c a nhân v t.

Giáo viên: Ph m H u C ng
Ngu n :
Hocmai.vn

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam

5 L I ÍCH C A H C TR C TUY N







Ng i h c t i nhà v i giáo viên n i ti ng.
Ch đ ng l a ch n ch ng trình h c phù h p v i m c tiêu và n ng l c.
H c m i lúc, m i n i.
Ti t ki m th i gian đi l i.
Chi phí ch b ng 20% so v i h c tr c ti p t i các trung tâm.

4 LÍ DO NÊN H C T I HOCMAI.VN





Ch

ng trình h c đ c xây d ng b i các chuyên gia giáo d c uy tín nh t.
i ng giáo viên hàng đ u Vi t Nam.
Thành tích n t ng nh t: đã có h n 300 th khoa, á khoa và h n 10.000 tân sinh viên.
Cam k t t v n h c t p trong su t quá trình h c.

CÁC CH

NG TRÌNH H C CÓ TH H U ÍCH CHO B N

Là các khoá h c trang b toàn
b ki n th c c b n theo
ch ng trình sách giáo khoa

(l p 10, 11, 12). T p trung
vào m t s ki n th c tr ng
tâm c a kì thi THPT qu c gia.

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Là các khóa h c trang b toàn
di n ki n th c theo c u trúc c a
kì thi THPT qu c gia. Phù h p
v i h c sinh c n ôn luy n bài
b n.

Là các khóa h c t p trung vào
rèn ph ng pháp, luy n k
n ng tr c kì thi THPT qu c
gia cho các h c sinh đã tr i
qua quá trình ôn luy n t ng
th .

Là nhóm các khóa h c t ng
ôn nh m t i u đi m s d a
trên h c l c t i th i đi m
tr c kì thi THPT qu c gia
1, 2 tháng.

-