TLBG PP lam kieu bai doc hieu p3

Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

PH

NG PHÁP LÀM KI U BÀI

c – hi u v n b n

ng)

C ậ HI U (PH N 3)

Giáo viên: PH M H U C
NG
TÀI LI U BÀI GI NG
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng Ph

ng pháp làm ki u bài đ c ậ hi u (Ph n 3) thu c khóa h c

Luy n thi THPT qu c gia PEN-C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng) t i website Hocmai.vn.

II. NH NG KI N TH C C N N M V NG KHI LÀM KI U BÀI
G. CÁC BI N PHÁP TU T :

C HI U

1. So sánh:
- Khái ni m:
So sánh tu t là cách công khai đ i chi u hai hay nhi u đ i t ng có m t nét t ng đ ng nào đó v hình
th c bên ngoài hay tính ch t bên trong đ g i ra hình nh c th , nh ng c m xúc th m m trong nh n th c
c a ng i đ c, ng i nghe.
- Ví d :
Công cha nh núi thái s n
Ngh a m nh n c trong ngu n ch y ra.
(Ca dao)
- Ch c n ng:
So sánh tu t có hai ch c n ng là nh n th c và bi u c m. Bi n pháp tu t này đ c v n d ng r ng rãi
trong nhi u phong cách khác nhau nh : kh u ng , chính lu n, thông t n, v n ch ng,...
2. n d :
- Khái ni m:
n d là cách lâm th i l y tên g i bi u th đ i t
gi a hai đ i t ng.

ng này đ ch đ i t

ng kia d a vào nét t

ng đ ng

- Ví d :
T

ng n

Ai ng

c gi ng sâu n i s i dây dài
gi ng c n ti c hoài s i dây.
(Ca dao)

- Ch c n ng:
n d tu t có hai ch c n ng: bi u c m và nh n th c. Bi n pháp tu t này c ng đ
trong các PCCN ti ng Vi t.
3. Nhân hoá:
- Khái ni m:
Nhân hoá là m t bi n th c a n d tu t , trong đó ng

c dùng r ng rãi

i ta l y nh ng t ng bi u th nh ng thu c tính, ho t

đ ng c a ng i dùng đ bi u th ho t đ ng c a đ i t ng khác lo i d a trên nét t
v ho t đ ng gi a ng i và đ i t ng không ph i là ng i.

ng đ ng v thu c tính,

- Ví d :
Nh ng ch luá ph t ph bím tóc
Nh ng cây tre bá vai nhau thì th m đ ng h c
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

c – hi u v n b n

ng)

Ðàn cò tr ng
Khiêng n ng qua sông.
(Tr n Ð ng Khoa)
- Ch c n ng:
Nhân hoá có hai ch c n ng: nh n th c và bi u c m.Nhân hoá đ
cách: kh u ng , chính lu n, v n ch ng.

c dùng r ng rãi trong các phong

4. V t hoá:
- Khái ni m:
Là cách dùng các t ng ch thu c tính, ho t đ ng c a loài v t, đ v t sang ch nh ng thu c tính và ho t
đ ng c a con ng

i. Bi n pháp này th

ng đ

c dùng trong kh u ng và trong v n th châm bi m.

- Ví d :
Chính chuyên l y đ c chín ch ng
Vo viên b l gánh g ng đi ch i,
Ai ng quang đ t l r i
Bò ra l m ng m chín n i chín ch ng.

5. Hoán d :
- Khái ni m:
Hoán d là ph
m tđ it
t ng.

ng th c chuy n ngh a b ng cách dùng m t đ c đi m hay m t nét tiêu bi u nào đó c a

ng đ g i tên chính đ i t

ng đó d a vào m i quan h liên t

ng logic khách quan gi a hai đ i

- Ví d :
Áo chàm đ a bu i phân ly
C m tay nhau bi t nói gì hôm nay.
(Vi t B c - T H u)
- Ch c n ng:
Hoán d ch y u có ch c n ng nh n th c.Bi n pháp tu t này đ
Vi t.

c dùng r ng rãi trong các PCCN ti ng

6. Ði p ng :
- Khái ni m:
Ði p ng là bi n pháp l p đi l p l i nh ng t ng nào đó nh m m c đích m r ng, nh n m nh Ủ ngh a ho c
g i ra nh ng c m xúc trong lòng ng i đ c.
- Ví d :
C ng c , c ng bi n c ng cân đai

C ng g i ông nghè có kém ai.
(Nguy n Khuy n)
- Ch c n ng:
Ði p ng v a có ch c n ng nh n th c và ch c n ng bi u c m. Bi n pháp này đ
PCCN.

c dùng r ng rãi trong các

7. Khoa tr ng:
- Khái ni m:
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

Khoa tr

c – hi u v n b n

ng)

ng (hay còn g i là Ngoa d , phóng đ i- Hyperbole) là bi n pháp tu t dùng s c

quy mô, tính ch t, m c đ , ... c a đ i t ng đ c miêu t so v i cách bi u hi n bình th
nh n m nh vào m t b n ch t nào đó c a đ i t ng đ c miêu t .

ng đi u

ng nh m m c đích

- Ví d :
Nhác trông th y bóng anh đây
n chín l ng h t t th y ng t ngay nh đ

ng.
(Ca dao)

- Ch c n ng:
Khoa tr ng có hai ch c n ng là nh n th c và bi u c m. Bi n pháp này đ
kh u ng , v n ch

c dùng nhi u trong các PC:

ng, thông t n...

8. Nói gi m:
- Khái ni m:
Nói gi m (còn đ c g i là nhã ng hay khinh t ) là bi n pháp tu t dùng hình th c bi u đ t gi m b t
m c đ h n , nh nhàng h n, m m m i h n đ thay th cho s bi u đ t bình th ng c n ph i l ng tránh do
nh ng nguyên nhân c a tình c m. Nói gi m không có ph ng ti n riêng mà th ng đ c th c hi n thông
qua các hình th c n d hay hoán d tu t . Bi n pháp tu t này th ng đ c dùng đ nói v cái ch t.
- Ví d :
R i rác biên c ng m vi n x
Chi n tr ng đi ch ng ti c đ i xanh
Áo bào thay chi u anh v đ t
Sông Mã g m lên khúc đ c hành
(Tây Ti n - Quang D ng)

- Ch c n ng:
Nói gi m có ch c n ng nh n th c và bi u c m. Bi n pháp này đ c dùng nhi u trong các PC: kh u
ng , v n ch ng, chính lu n...
9. Li t kê: K ra hàng lo t các hình nh, tr ng thái c a s v t, hi n t ngầ ho c k ra hàng lo t các s v t,
hi n t ng.
VD: Tr i xanh đây ầ
VD: H gi và truy n cho ta h t lúa tr ng….
10. T ng ph n, đ i l p: Dùng nh ng t ng ho c hình nh có tính ch t đ i l p đ nh n m nh làm n i b t
m t Ủ ngh a nào đó:
VD: Ngàn th c lên cao, ngàn th c xu ng (Tây Ti n - Quang D ng).
đây bi n pháp t ng ph n đem đ n hình nh con đ ng hành quân th t hùng v , hi m tr . Hình nh ng i
lính qua s t ng ph n đó nh đ c nhân lên g p b i l n v lòng d ng c m và ý chí, ngh l c v t khó.
VD: i kháng chi n m i n m qua nh ng n l a…
M i n m – nghìn n m
ã đi – nh ng c n v t n a.
11. Câu h i tu t : Là nh ng câu h i mà ng i h i đã có l i đáp nh m t ng tính bi u c m. C ng là m t cách
đ kh ng đ nh thái đ , c m xúc tr c m t đ i t ng nào đó.
VD: Em là ai, cô gái hay nàng tiên?
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

c – hi u v n b n

Em có tu i hay không có tu i?
Mái tóc em đây hay là mây là su i?
Ánh m t em nhìn hay ch p l a đêm dông?
Th t da em hay là s t là đ ng?
(Ng i con gái Vi t Nam ậ T H u)
12. Chêm xen: Là m t b ph n nh m m c đích làm rõ ph n câu tr c đó ho c th hi n thái đ , tình c m
c a ng i nói v đ i t ng đ c nói t i. Nó có d u hi u cách bi t v i các ph n câu tr c b ng d u ph y,
d u g ch ngang ho c d u ngo c đ n.
VD: Cô bé nhà bên – C ng vào du kích – Hôm g p tôi v n c i khúc khích – M t đen tròn (th ng th ng
quá đi thôi) (Quê h ng ậ Giang Nam)
13. Im l ng: bi u th b ng d u ba ch m trong câu. Ng
ng i đ c hi u đ c đi u t nh , c m xúc mu n nói.

i nói, ng

i vi t không nói h t câu mà ng

i nghe,

H. CÁC HÌNH TH C L P LU N C A O N V N:
1. o n di n d ch:
- Khái ni m:
Di n d ch là ph ng pháp trình bày Ủ t lu n đi m suy ra các lu n c (T Ủ t ng quát suy ra Ủ c th ).
- Ví d :
Tham nh ng là v n đ đ c quan tâm hàng đ u Châu Á (1). M i đây chính ph Hàn Qu c b t giam
hai c u b tr ng B qu c phòng và hai c u t ng l nh v t i nh n h i l m t tri u đô la (2). Gi i l p pháp
ài Loan hi n ph i công khai tài s n c a mình và r i đây các viên ch c cao c p trong chính ph c ng s
làm đi u đó (3). C ng do tham nh ng, đ ng dân ch t do c m quy n Nh t B n đã m t đa s gh t i h
vi n (4).
(Báo Tu i tr , s ngày 05/08/1993)

2. o n quy n p:
- Khái ni m:
Quy n p là ph ng pháp trình bày Ủ t các lu n c rút ra nh ng nh n đ nh t ng quát, rút ra lu n đi m (T
các ý c th rút ra nh n đ nh chung).
- Ví d :
T i Nh t B n, do tham nh ng ng t do c m quy n đã m t đa s gh t i h vi n (1). M i đây chính ph
Hàn Qu c đã b t giam hai c u b tr ng B qu c phòng và hai c u t ng l nh v t i nh n h i l m t tri u
đô la (2). Gi i l p pháp
ài Loan hi n ph i công khai tài s n c a mình và r i đây các viên ch c cao c p
trong chính ph c ng s làm đi u đó (3). Tham nh ng là v n đ đ c quan tâm hàng đ u Châu Á (4).
3. o n song hƠnh:
- Khái ni m:
Song hành là cách l p lu n trình bày Ủ gi a các câu ngang nhau (Các câu đ u là lu n c ). Lu n đi m đ
rút ra t vi c t ng h p các Ủ c a lu n c ( o n song hành có câu ch đ

c

n).

- Ví d :
Phan Tòng c m quân r i hy sinh, đ u còn đ i kh n tang (1). H Huân Nghi p lúc s p b hành hình m i
có thì gi ngh đ n m già (2). Phan ình Phùng đành nu t gi n khi bi t gi c và tay sai đ t nhà, đào m và
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 4 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

c – hi u v n b n

kh ng b gia đình thân thu c c a mình (3). Cha già, m y u, v d i, con th gánh gia đình r t n ng mà Cao
Th ng c b đi c u n c r i ch t (4).
(L ch s v n h c Vi t Nam)
Câu ch đ n: Lòng yêu n c c a dân t c ta.
4. o n t ng- phân- h p:
- Khái ni m:
o n t ng- phân- h p là đo n ngh lu n có cách tri n khai Ủ t lu n đi m suy ra các lu n c , r i t các
lu n c kh ng đ nh l i lu n đi m. Qua m i b c v n đ đ c nâng cao h n.
- M u đo n h n h p liên t c (G m có nhi u câu và nhi u ki u quan h Ủ ngh a k t h p v i nhau không theo
tr t t ).
- Ví d 1:
Ti ng Vi t chúng ta r t đ p, đ p nh th nào đó là đi u khó nói (1). Chúng ta không th nói ti ng ta đ p
nh th nào, c ng nh ta không th nào phân tích cái đ p c a ánh sáng, c a thiên nhiên (2). Nh ng đ i v i
chúng ta là ng i Vi t Nam, chúng ta c m th y th ng th c m t cách t nhiên cái đ p c a ti ng ta, ti ng
nói c a qu n chúng nhân dân trong ca dao và dân ca, l i v n c a các nhà v n l n (3). Có l ti ng Vi t c a
chúng ta đ p, b i vì tâm h n c a ng i Vi t Nam ta r t đ p, b i vì đ i s ng, cu c đ u tranh c a nhân dân
ta t tr c t i nay là cao quý, là v đ i, ngh a là r t đ p (4). (Ph m V n ng)
- M u đo n h n h p gián đo n.
- Ví d 2:
Tr c h t, ta có th chia t ti ng Vi t thành hai b ph n khác nhau: Nh ng t tình thái và nh ng t
phi tình thái (1). Nh ng t tình thái là nh ng t không có ý ngh a t v ng c ng không có ý ngh a ng pháp,
không có quan h ng pháp v i b t c t nào trong câu (2). Ví d : Ôi chao, eo ôi, à, a, c mà...vv (3).
Nh ng t phi tình thái là nh ng t có ý ngh a t v ng hay ý ngh a ng pháp nh t đ nh, có quan h ng pháp
v i các t khác trong c m t (4). Ví d : H c, h c trò, nó, v i...vv (5).
Phân tích: Câu 1 là câu m đo n c ng là câu ch đ . Câu 2 là câu đ nh ngh a t tình thái. Câu 3 là
câu nêu ví d t tình thái. Câu 4 là câu đ nh ngh a t phi tình thái, câu này không có quan h ý ngh a v i

câu 3 đ ng tr c nó, câu này có quan h song hành v i câu 2. Câu 5 nêu đ nh ngh a t phi tình thái.
5. o n móc xích:
- Khái ni m:
Tri n khai Ủ b ng cách câu sau k th a và phát tri n Ủ câu tr
phát tri n Ủ c a câu sau và c nh th đ n h t đo n.

c, lu n c c a câu tr

c t o ti n đ cho s

- Ví d :
Mu n xây d ng ch ngh a xã h i thì ph i t ng gia s n xu t (1). Mu n t ng gia s n xu t thì ph i có k
thu t tiên ti n (2). Mu n s d ng k thu t thì ph i có v n hóa (3). V y vi c b túc v n hóa là c c kì c n thi t
(4). (H Chí Minh)
Giáo viên: Ph m H u C ng
Ngu n :
Hocmai.vn

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 5 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam

5 L I ÍCH C A H C TR C TUY N







Ng i h c t i nhà v i giáo viên n i ti ng.
Ch đ ng l a ch n ch ng trình h c phù h p v i m c tiêu và n ng l c.
H c m i lúc, m i n i.
Ti t ki m th i gian đi l i.
Chi phí ch b ng 20% so v i h c tr c ti p t i các trung tâm.

4 LÍ DO NÊN H C T I HOCMAI.VN





Ch

ng trình h c đ c xây d ng b i các chuyên gia giáo d c uy tín nh t.
i ng giáo viên hàng đ u Vi t Nam.
Thành tích n t ng nh t: đã có h n 300 th khoa, á khoa và h n 10.000 tân sinh viên.
Cam k t t v n h c t p trong su t quá trình h c.

CÁC CH

NG TRÌNH H C CÓ TH H U ÍCH CHO B N

Là các khoá h c trang b toàn
b ki n th c c b n theo
ch ng trình sách giáo khoa
(l p 10, 11, 12). T p trung
vào m t s ki n th c tr ng

tâm c a kì thi THPT qu c gia.

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Là các khóa h c trang b toàn
di n ki n th c theo c u trúc c a
kì thi THPT qu c gia. Phù h p
v i h c sinh c n ôn luy n bài
b n.

Là các khóa h c t p trung vào
rèn ph ng pháp, luy n k
n ng tr c kì thi THPT qu c
gia cho các h c sinh đã tr i
qua quá trình ôn luy n t ng
th .

Là nhóm các khóa h c t ng
ôn nh m t i u đi m s d a
trên h c l c t i th i đi m
tr c kì thi THPT qu c gia
1, 2 tháng.

-