THIẾT KẾ CHẾ TẠO DÂY CHUYỀN SẢN XUẤT BÓC VỎ CÁC LOẠI HẠT ĐẬU NÀNH ĐẬU XANH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY
----------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO MÁY BÓC VỎ HẠT XOAN
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN:

KS. NGUYỄN TẤT TOẢN

SVTH :

NGUYỄN CÔNG ĐỨC

MSSV:

13143087

SVTH :

NGUYỄN NHẬT ANH DUY

MSSV:

13143051

SVTH :

NGÔ TRÍ

MSSV :

13143366

KHÓA :

2013 – 2017

TP. Hồ Chí Minh, Tháng 7/2017

1


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY
----------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO MÁY BÓC VỎ HẠT XOAN
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN:

KS. NGUYỄN TẤT TOẢN

SVTH :

NGUYỄN CÔNG ĐỨC

MSSV:

13143087

SVTH :

NGUYỄN NHẬT ANH DUY

MSSV:

13143051

SVTH :

NGÔ TRÍ

MSSV :

13143366

KHÓA :

2013 – 2017

TP. Hồ Chí Minh, Tháng 7/2017
2


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY

Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn: Công Nghệ Chế Tạo Máy

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên hướng dẫn)
Họ và tên sinh viên:

Nguyễn Công Đức

MSSV: 13143087

Hội đồng: 4

Họ và tên sinh viên

Nguyễn Nhật Anh Duy

MSSV: 13143051

Hội đồng: 4

Họ và tên sinh viên

Ngô Trí

MSSV: 13143366

Hội đồng; 4

Tên đề tài: THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO MÁY BÓC VỎ HẠT XOAN
Ngành đào tạo: Ngành cơ khí chế tạo máy.
Họ và tên GV hướng dẫn: Nguyễn Tất Toản.
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Nhận xét về tinh thần, thái độ làm việc của sinh viên
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nhận xét về kết quả thực hiện của ĐATN
2.1.Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.2 Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát
triển)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3


..............................................................................................................................................................................

2.3.Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.4. Những tồn tại (nếu có):
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Đánh giá:
TT
1

2

Điểm tối
đa

Mục đánh giá
Hình thức và kết cấu ĐATN

Điểm đạt
được

30

Đung format với đây đủ cả hinh thức và n ôi dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xa hôi…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế chế tạo một hệ thống, thành phân, hoặc quy trinh
đáp ứng yêu câu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phân mềm chuyên ngành…

5

3

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

100

4. Kết luận:

 Được phép bảo vệ
 Không được phép bảo vệ
TP.HCM, ngày
4

tháng

năm 2017


Giảng viên hướng dẫn
((Ký, ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY

Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn ……………………………..

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên phản biện)
Họ và tên sinh viên:

Nguyễn Công Đức

MSSV: 13143087

Hội đồng: 4

Họ và tên sinh viên

Nguyễn Nhật Anh Duy

MSSV: 13143051

Hội đồng: 4

Họ và tên sinh viên

Ngô Trí

MSSV: 13143366

Hội đồng; 4

Tên đề tài: THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO MÁY BÓC VỎ HẠT XOAN
Ngành đào tạo: Ngành cơ khí chế tạo máy.
Họ và tên GV phản biện: (Mã GV)..................................................................................................
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát

triển)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

4. Những thiếu sót và tồn tại của ĐATN:
5


..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

5. Câu hỏi:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

6. Đánh giá:
TT
1.

2.

Điểm tối
đa

Mục đánh giá
Hình thức và kết cấu ĐATN

30

Đung format với đây đủ cả hinh thức và n ôi dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xa hôi…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế, chế tạo một hệ thống, thành phân, hoặc quy trinh
đáp ứng yêu câu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phân mềm chuyên ngành…

5

3.

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4.

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

100

6

Điểm đạt
được


7. Kết luận:
 Được phép bảo vệ
 Không được phép bảo vệ
TP.HCM, ngày

tháng

năm 2017

Giảng viên phản biện
((Ký, ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY

Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn công nghệ chế tạo máy

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Họ tên sinh viên:

Ngô Trí
Nguyễn Công Đức
Nguyễn Nhật Anh Duy
131431
Ngành công nghệ chế tạo máy

MSSV:
13143366
MSSV:
13143087
MSSV:
13143051
Khoá:
2013-2017
Hệ :Đại học Chính quy

Lớp:

Ngành đào tạo:
1. Tên đề tài:
+ Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ hạt xoan (để làm thuốc bắc)
2. Các số liệu, tài liệu ban đầu:
+ Năng suất: 150kg/h
3. Nội dung chính của đồ án:

-

Phân tích các phương pháp bóc vỏ các loại hạt, chọn phương pháp tối ưu.

-

Thiết kế và tính toán máy.

-

Bản vẻ lắp toàn bộ máy.

-

Tập bản vẻ chế tạo máy.

4. Các sản phẩm dự kiến
-

Sản phẩm mô hình máy.

7

5. Ngày giao đồ án: 03/03/2017.
6. Ngày nộp đồ án: 15/07/2017.
7. Ngôn ngữ trình bày: Bản báo cáo:
Trình bày bảo vệ:

Tiếng Anh

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

TRƯỞNG KHOA

TRƯỞNG BỘ MÔN

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

(Ký, ghi rõ họ tên)

(Ký, ghi rõ họ tên)

(Ký, ghi rõ họ tên)

LỜI CAM KẾT
- Tên đề tài:

-

Thiết kế và chế tạo mô hình máy bóc vỏ hạt xoan (để làm thuốc bắc ).
GVHD: NGUYỄN TẤT TOẢN
Họ tên sinh viên: Ngô Trí
MSSV: 13143366
Lớp: 131431B
Địa chỉ sinh viên: BRVT
Số điện thoại liên lạc : 01674354461
Email:
Họ tên sinh viên: Nguyễn Công Đức
MSSV: 13143087
Lớp: 131431B
Địa chỉ sinh viên: Đồng Nai
Số điện thoại liên lạc : 01632866993
Email:
Họ tên sinh viên: Nguyễn Nhật Anh Duy
MSSV: 13143051
Lớp: 131431B
Địa chỉ sinh viên: Long An
Số điện thoại liên lạc : 0967550057
Email:
Ngày nộp khoá luận tốt nghiệp (ĐATN): 15/07/2017
Lời cam kết: “Tôi xin cam đoan khoá luận tốt nghiệp (ĐATN) này là công trình do
chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Tôi không sao chép từ bất kỳ một bài viết nào đã
8


được công bố mà không trích dẫn nguồn gốc. Nếu có bất kỳ một sự vi phạm nào, tôi
xin chịu hoàn toàn trách nhiệm”.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày …. tháng …. năm 20…..

Ký tên

LỜI CẢM ƠN
Đồ án tốt nghiệp đối với sinh viên năm cuối là rất quan trọng, nhằm tổng hợp
lại những kiến thức về chuyên ngành cơ khí chế tạo máy và các môn học khác mà
chúng em đã được học suốt bốn năm ở giảng đường đại học, cũng như những kinh
nghiệm từ thực tế. Đồ án tốt nghiệp này đã giúp chúng em đi từ lý thuyết vào thực tế
nghiên cứu và chế tạo mô hình thực tế. Qua đó chúng em đã cũng cố vững hơn về kiến
thức chuyên ngành và kỹ năng làm việc thực tế cũng như làm vệc nhóm sao cho hiệu
quả hơn, là một kỹ năng rất cần thiết cho kỹ sư sau khi ra trường.
Chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy Nguyễn Tất Toản đã tận tình
hướng dẫn, truyền đạt những kinh nghiệm về lý thuyết cũng như thực tế. Chúng em
cũng xin cảm ơn thầy ,cô trong bộ môn đã có những lời khuyên quý báu trong thời
gian chúng em thực hiện đề tài.
Trong suốt thời gian làm đồ án tốt nghiệp chúng em nhận được sự hướng dẫn và
giúp đỡ về trang thiết bị, máy móc, nhà xưởng từ cơ sở cơ khí Tú Toàn để hoàn thành
đồ án này.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng trong một khoảng thời gian cho phép, cũng như
hạn chế về mặt kiến thức của bản thân, đồ án này không thể tránh khỏi nhiều thiếu sót.
Chính vì vậy, chúng em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy giáo, cô giáo cũng
như của bạn bè và những người có quan tâm đến lĩnh vực mà đồ án này đã được trình
bày.
9


Cuối cùng kính chúc thầy Nguyễn Tất Toản, cùng quý thầy, cô trong khoa cơ
khí Chế Tạo Máy lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, công tác tốt.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!.
Nhóm sinh viên thực hiện
Ngô Trí

Nguyễn Công Đức
Nguyễn Nhật Anh Duy

10


TÓM TẮT
Xoan là một cây mọc hoang và được trồng nhiều ơi trong nước ta, miền
núi cũng như miền xuôi. Ở miền xuôi cây mọc khỏe hơn.Nhân dân ta hay
trồng xoan vì dễ trồng, chóng lớn. Chỉ sau 6-7 năm là đã có thể khai thác
lấy gỗ làm cột nhà, làm đồ dùng. Xoan thích hợp với nhiều loại đất: bãi cát,
đồng bằng, đồi núi, nương rẫy. Thường trồng bằng hạt, Vỏ thân, hạt và rễ
được dùng làm thuốc.
Xoan là một cây to cao, có thể đạt tới 25-30m nhưng tông thường chỉ
thấy 10-15m là người đã khai thác. Vỏ thân xù xì, nhiều chỗ lồi lõm, với
nhiều vết khía dọc. Lá mọc cách 2-3 lần kép lông chim lẻ. Chiều dài toàn
bộ lá có thể tới 60- 100cm, rộng 2-3cm. Cuống lá chét ngắn, mép khứa răng
cưa nông, mặt dưới lá và cuống có lông hình kiên. Cụm hoa xim hai ngả, 45 lá đài, 4-5 cánh hoa màu tím nhạt, ống nhị màu tím. Bầu 4-5 lá noãn.
Quả xoan kết quả vào tháng 3, chính vào tháng 12. Khi còn nhỏ non màu
xanh, khi chín có màu vàng. Trong quả chứa một hạch màu nâu nhạt.
Ở các tỉnh vùng Tây Bắc (Sơn La, Lai Châu…) Cây xoan mọc phổ
biến là loài Melia toosendan Sieb, et Zucc., có quả to hơn, quả hạch có 6-8
ô.
Việc tách vỏ hạt xoan thủ công của bà con nông dân không năng suất cao cho sản
xuất và không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm vì vậy chúng em đã quyết định thực
hiện đề tài “ Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ hạt xoan. Thi công máy tách vỏ hạt
xoan” nhằm muốn phát huy cơ khí hóa trong nông nghiệp, tự động hóa trong sản xuất
thực phẩm đồng thời làm tăng năng suất,đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

11

MỤC LỤC

12


DANH SÁCH BẢN BIỂU
Bảng 4.1: Thành phần các loại đá mài.....................................................30
Bảng 4.2: Thông số động cơ thùng đá mài..............................................36
Bảng 4.3: Thông số đai ...........................................................................40
Bảng 4.4: Thông số trục.............................................................................46
Bảng 4.5: Thông số Động cô quạt hút ........................................................54

13


DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 2.1: cây xoan.......................................................................................3
Hình 3.1: Máy xay hai đĩa đá......................................................................10
Hình 3.2: Máy xay 2 trục cao su.................................................................12
Hỉnh 3.3: Máy xát trục cao côn ( trục quay lên).........................................13
Hình 3.4: Máy xát trục côn ( trục quay xuống)...........................................13
Hình 3.5: Máy xát trục nhiều đá mài .........................................................14
Hình 3.6: Máy xát trục vít...........................................................................15
Hình 3.7: Máy xát nhiều đĩa đá dạng đứng.................................................15
Hình 3.8: Phương án xay đá.......................................................................15
Hình 3.9: Sơ đồ máy bóc vỏ hạt xoan.........................................................16
Hình 3.10: Động Cơ rung...........................................................................17
Hình 3.11: Minh họa phương án sàn lọc.....................................................21

Hình 3.12: Phương án hút vỏ hạt xoan.......................................................21
Hình 3.13: Sơ đồ nguyên lý máy bóc vỏ hạt xoan......................................22
Hình 3.14: Minh họa 3D máy bóc vỏ hạt xoan
Hình 3.15: Vít tải........................................................................................24
Hình 3.16: Băng tải.....................................................................................25
Hình 3.17: Gầu tải......................................................................................26
Hình 4.1: Sơ đồ nguyên lý máy bóc vỏ hạt.................................................28
Hình 4.2: Minh họa hai đĩa đá....................................................................30
Hình 4.3: Phân tích lực tách vỏ đậu............................................................31
Hình 4.4: Đĩa đá di động ............................................................................33
Hình 4.5:Đĩa đá cố định..............................................................................34
Hình 4.6: Cấu tạo bộ điều chỉnh khoảng cách hai đĩa đá............................41
Hình 4.7: Biểu đồ nội lực...........................................................................42
14


Hình 4.8: Cánh quạt hút..............................................................................55
Hình 4.9: Bô phận hút vỏ hạt xoan.............................................................55
Hình 5.1: Sơ đồ điện của máy.....................................................................56
Hình 6.1: Máy tách vỏ hạt xoan..................................................................57
Hình 6.2: Vỏ lụa hạt xoan......................................................................

58

Hình 6.3: Nhân hạt xoan.............................................................................58

15


HƯƠNG 1 : GIỚI THIỆU

1.1 Đặt vấn đề
Bước vào thế kỷ 21, đất nước ta đang trên đà phát triển và hội nhập với nền kinh tế
thế giới, đặc biệt là sau khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, nước ta ngày
càng mở rộng mối quan hệ giao lưu với nhiều nước phát triển trên thế giới về các lĩnh
vực kinh tế , khoa học kỹ thuật,…
Trong công cuộc công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước thì việc cơ khí hóa sản
xuất nông nghiệp là một khâu không thể thiếu. Cơ khí hóa sẽ làm thay đổi phương
thức sản xuất, giảm nhẹ sức lao động cho con người, nâng cao năng suất và chất lượng
sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm tăng tính cạnh tranh góp phần nâng cao đời sống xã
hội. Nhờ vào cơ khí hóa mà bộ mặt của nông thôn thay đổi, phát triển thành một nông
thôn văn minh hiện đại.
Cậy xoan đã đóng góp một phần lớn vào nền y học, là loại thực phẩm chứa dồi
dào chất có lợi cho việc nghiên cứu và chế tạo thuốc . Cây xoan ngày càng được trồng
phổ biến ở các vùng nông thôn vì vậy sản lượng hàng năm đã tăng nhanh, trước tình
hình đó việc kết hợp cơ khí hóa để giải quyết vấn đề về năng suất được đặt ra.
Việc sản xuất bóc vỏ hạt xoan thủ công không năng suất cao cho người sản xuất và
không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm vì vậy chúng em đã quyết định thực hiện đề
tài “ Thiết kế và tính toán máy tách vỏ hạt xoan.Thi công mô hình máy tách vỏ hạt
xoan” nhằm muốn phát huy cơ khí hóa trong nông nghiệp, tự động hóa trong sản xuất
thực phẩm đồng thời làm tăng năng suất,đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
1.2 Tầm quan trọng của vấn đề
Cuộc sống con người ngày càng hiện đại , nhu cầu về sử dụng thực phẩm ngày
càng cao với sản lượng lớn, chất lượng đạt yêu cầu, giá thành phải chấp nhận được. Để
đạt được những yêu cầu đó ta cần đẩy mạnh cơ khí hóa và tự động hóa trong quá trình
sản xuất ra sản phẩm. Việc áp dụng một máy tách vỏ hạt xoan sẽ đem lại một năng
suất cao và đảm bảo được những yêu cầu thị trường đặt ra.
1.3 Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích các phương pháp bóc vỏ các loại hạt, chọn phương pháp tối ưu.
Thiết kế và tính toán máy.
Bản vẻ lắp toàn bộ máy.

Tập bản vẻ chế tạo máy.

16


-

1.4 Đối tượng nghiên cứu
Tính toán, thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ hạt xoan.

-

1.5 Kết cấu của đồ án tốt nghiệp
Thu thập tài liệu.

-

Nghiên cứu tài liệu.

-

Tính toán thiết kế.

-

Xử lý số liệu.

-

Đánh giá kết quả.

-

Rút kinh nghiệm.

17


CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN VỀ CÂY XOAN
2.1 Lịch sử nguồn gốc
Còn gọi là sầu đâu, xoan trắng, xuyên luyện, khổ luyện, đốc hiện, sđâu (Cămpuchia),
lilas du Japon, lilas des Indes, laurier grec, faux sycomore.
Tên khoa học Melia azedarach L.
Thuộc họ Xoan Meliaceae.
Ta dùng vỏ thân, vỏ cành to và vỏ rễ phơi khô hay sấy khô của cây
xoan - Cortex Meliae. Vỏ rễ tốt hơn.

Hình 2.1 :Cây Xoan
2.2. Mô tả
Xoan là một cây to cao, có thể đạt tới 25-30m nhưng tông thường chỉ
thấy 10-15m là người đã khai thác. Vỏ thân xù xì, nhiều chỗ lồi lõm, với
nhiều vết khía dọc. Lá mọc cách 2-3 lần kép lông chim lẻ. Chiều dài toàn
bộ lá có thể tới 60- 100cm, rộng 2-3cm. Cuống lá chét ngắn, mép khứa răng
cưa nông, mặt dưới lá và cuống có lông hình kiên. Cụm hoa xim hai ngả, 45 lá đài, 4-5 cánh hoa màu tím nhạt, ống nhị màu tím. Bầu 4-5 lá noãn.
Quả xoan kết quả vào tháng 3, chính vào tháng 12. Khi còn nhỏ non màu
xanh, khi chín có màu vàng. Trong quả chứa một hạch màu nâu nhạt.
Ở các tỉnh vùng Tây Bắc (Sơn La, Lai Châu…) Cây xoan mọc phổ
biến là loài Melia toosendan Sieb, et Zucc., có quả to hơn, quả hạch có 6-8
ô.
2.3 Phân bố, thu hái và chế biến

Xoan là một cây mọc hoang và được trồng nhiều ơi trong nước ta,
miền núi cũng như miền xuôi. Ở miền xuôi cây mọc khỏe hơn.Nhân dân ta
hay trồng xoan vì dễ trồng, chóng lớn. Chỉ sau 6-7 năm là đã có thể khai
thác lấy gỗ làm cột nhà, làm đồ dùng. Xoan thích hợp với nhiều loại đất:
bãi cát, đồng bằng, đồi núi, nương rẫy. Thường trồng bằng hạt; vào khoảng
tháng 12 hạt xoan đã chín, hái về ngâm nước, chà sạch lớp thịt bên ngoài,
18


đem phơi khô cất nơi khô táo. Hạt xoan có thể giữ từ 7-8 tháng. Khi trồng
đào hốc sâu 25-30cm, rộng 30-40cm, hố này cách hố kia 1-1,5m mỗi hốc
gieo 3-4 hạt.
Khi lấy vỏ làm thuốc nên chọn những cây đã đến tuổi khai thác gỗ (67năm), chặt cả cây, cạo bỏ vỏ đen rồi bóc lấy lớp vỏ lụa trắng của vỏ thân,
vỏ cành to; nếu cần đào cả rể, bóc lấy lớp vỏ bỏ gỗ lại vần dùng làm củi
được. Như vậy, trước đây khi khai thác xoan ta thường cạo vỏ bỏ đi hay chỉ
đào rễ xoan làm củi thì nay kết hợp lấy vỏ làm thuốc. Gỗ và rễ vẫn dùng
như cũ. Ta còn có thể đào rễ ở những cây xoan còn sống, hay bóc lấy lớp
vỏ ở thân những cây xoan còn đang phát triển. Nhưng chú ý để đủ vỏ cho
cây sống.
Vỏ hái phơi hay sấy khô. Khi dùng sao cho hơi vàng, hết mùi hăng là
dùng được, không phải chế biến gì khác.
Vỏ thân và rễ được dùng làm thuốc nhưng vỏ rễ mạnh hơn, với tên khổ
luyện căn bì.
Nhìn bề mặt ngoài rất khó phân biệt vỏ thân hay vỏ rễ, nhưng qua vi
phẫu ta có thể phân biệt căn cứ vào mạch gỗ của vỏ thân hình chữ nhật, còn
mạch gỗ của vỏ rễ hình tròn; lớp nhu mô của vỏ thân chứa dịp lục còn nhu
mô vỏ rễ chỉ có tinh bột. Cụ thể từ ngoài vào trong vỏ thân ta thấy: Lớp
hóa bần thường bong ra ngoài, hai hàng tế bào biểu bì xếp đều đặn, đám sợi
xếp rải rác trong phần nhu mô, nhu mô có có tế bào hình trứng xếp lộn
xộn, chứa diệp lục, libe có tế bào nhỏ, vỏ mỏng,mạch gỗ hình chữ nhật xế

thành hàng năm trong mô gỗ.
Trong vi phẫu vỏ rễ cũng có lớp hóa bần thường bong ra ngoài màu
nâu, hai hàng tế bào biểu bì xếp đều đặn, thỉnh thoảng có nhũng bó sợi nằm
trong nhu mô, nhu mô với tế bào hình trứng có chứa tinh bột, đám libe với
những tế bào nhỏ mỏng, mạch gỗ hình tròn, nhu mô gỗ với tế bào nhiều mặt
Ngoài vỏ thân và vỏ rễ, người ta còn dùng cả quả xoan làm thuốc với
tên khổ luyện tử.
2.4 Thành phần hóa học.
Vỏ thân và võ rễ chứa một ancaloit vị đắng, do Cornish lấy ra lần đầu
tiên và được đặt tên là macgosin, có tác dụng diệt giun, ngoài ra còn 70%
tanin. Nhưng có tác giả lại cho macgosin chỉ là một chất nhựa vô định hình.
Theo một tác giả Nhật Bản (Trung Lâm Lợi Bình Dược học tạp chí
1952, 72 (5)L 717-718) thì thành phần diệt giun trong vỏ xoan là một chất
có tinh thể hình kim không màu, có công thức thô là C 9 H 8 O 4 , độ chảy
154 0 C. Trong vỏ xoan Melia azedarach L., có chất kulinon độ chảy 138 0 C,
( <v:Formulas></v:Formulas>) D - 20 0 , kulacton độ chảy 163-164 0 5C, ( ) D 58 0 và kulolacton () D - 42 0 , tất cả đều là dẫn xuất của euphan.
Trong quả xoan cóc các thành phần thuộc loại tetraxyclotritecpen,
trong khi đó trong vỏ có những thành phần hơi khác và thuộc loại kanziol
(hay tirucallol) như melianol, độ chảy 194-5 0 C, ( ) D - 38 0 C (trong clorofoc),
melianon độ chảy 223-4 0 C (kết tinh trong axeton -pentan) hoặc độ chảy
232-3 0 C (nếu kết tinh trong Clorofoc - pentan), melianodiol, độ chảy 2302 0 C, ( ) D - 60 0 C (trong clorofoc) và melianotriol độ chảy 176-8 0 C , ( ) D -

19


23 0 C (trong clorofoc) (theo D. Levie và cộng sự J. Chem. Soc. Org.
1967,1347 và Chem. Commun. 1967,910).
Ngoài những chất thuộc loại tetraxyclotecpen đã nói ở trên, còn những
chất đắng (khổ vị tố) gọi chung là “luyện khổ vị tố” đều là những chất
giáng hóa từ những thành phần thuộc loại tritecpen. Ví dụ từ vỏ thân cây

xoan Melia azedarach mọc ở Quảng Tây (Trung Quốc) đã chiết được hai
loại tinh thể, một loại chủ yếu gọi là “khổ vị tố” có độ chảy 244-245 0 C,
(phân hủy) công thức C 3 0 H 3 8 O 11 , (axeton), phổ hồng ngoại max cm - 1 3472
(OH), 1712, 1656 (>C=O), 1742, 1242 (CH 3 COO - ), 1932 (vòng oxy) và
1515, 833 (vòng furan). Phổ hấp thụ tử ngoại 213mm (log 3,56) chứng
minh rằng chất này cũng là một chất với toosendanin chiết từ vỏ cây xoan
Tứ Xuyên Melia toosendan Sieb. et Zucc (xuyên luyện), và là hoạt chất chủ
yếu có tác dụng trừ giun. Một chất “khổ vị tố” tinh thể nữa có công
thứcC 31 H 40 O 1 2 , độ chảy 264-5 0 C (phân hủy), , phổ hấp thụ tử ngoại 213mm
(log .3,96) chứng tỏ có toosendanin hoặc dẫn xuất của nó. Cả hai loại tinh
thể này đều có tác dụng trên giun nhưng tác xuyên luyện (Melia tossendan)
cũng có toosendanin, nhưng hàm lượng trong vỏ rễ cao hơn vỏ thân.
Trong quả xoan Tứ Xuyên (xuân luyện) (Melia toosedan) còn có Ấn
Độ khổ luyện tử tố (Azadirachtin), chất này cũng thấy trong quả của cây
xoan Ấn Độ (Melia azedarachta L.) và có công thức C 2 9 H 3 9 O 1 6 độ chảy 1558 0 C, ( ) D - 53 0 (trong clorofoc) cũng có tác dụng từ giun. Phương pháp chiết
hai loại tinh thể khổ vị tố trong vỏ xoan có thể trình bày ở sơ đồ sau:
Trong vỏ, lá, quả và gỗ của cây xoan Ấn Độ (Melia azedarach L. và
Melia indica L.) cũng có nhiều chất khổ vị tố (chất đắng), hàm lượng trong
vỏ và nhiều hơn so với các bộ phận khá. Chủ yếu cô C.R. Narayanan và
cộng sự (Tetrahedron Letters 1965, 4333 và 1967, 3563) có mimbin, độ
chảy 204-5 0 C, ( trong cồn etylic). Hầu hết các bộ phận trong cây đều có
nhưng trong vỏ chứa nhiều hơn. Đặc điểm cấu tạo của nó là vòng cacbon
mở, dẫn xuất của vòng A mở của toosendanin. Ngoài ra còn một lượng nhỏ
nimbinin (theo J.D.Connolly và cộng sự Tetrahedron Letters 1968, 437) độ
chảy 22- 4 0 C, ( ) D +45 0 (trong clorofoc). D.E.U.Ekhong (Chem. Commun.
1967, 808) còn chiết được từ lá xoan Ấn Độ chất nimbolide, độ chảy 2457 0 C, ( ) D +206 0 C. Năm 1969, D. E.U. Ekjong (Chem. Commun. 1969, 1166)
còn chiết từ gỗ xoan Ấn Độ các chất nimbolin A và B. Nimbolin A có độ
chảy 180-3 0 C, ( ) D -38 0 6, còn nimbolin B có độ chảy 234-5 0 C, ( ) D -93 0 .
Tại Việt Nam, từ năm 1970, Đỗ Tất Lợi, Đặng Văn Trường và cộng sự
đã chiết được từ vỏ xoan một hoạt chất có phản ứng nhựa và có tác dụng

trên giun đất, giun lợn và giun người (Dược học 1, 1974, 4-7) đã tìm hiểu
DL-50 và thăm dò liều dùng trên người của hoạt chất này thu được kết quả
tốt. Ngoài ra còn chiết được từ vỏ xoan chất béo không có tác dụng, đường
cũng không có tác dụng và một chất cho phản ứng ancaloit có tác dụng trên
giun nhưng yếu hơn hoạt chất cho phản ứng nhựa, một chất có tinh thể màu
trắng nhưng chưa xác định được tính chất và cấu trúc. Trung bình 100g vỏ
xoan cho từ 0,5 đến 1g chất có phản ứng nhựa, 0,10g chất béo và 0,30g
chất cho phản ứng ancaloit.

20


Quả chứa một ancaloit là araridin và một chất dầu (60%). Thành phần
dầu có diêm sinh làm cho dầu có mùi tỏi. Theo Hồ Sùng Gia, thành phần có
hiệu lực của quả soan là một thứ nhựa trung tính, tính chất của nhựa chưa
được ổn định. Để dành một năm, hiệu lực bị giảm.
Lá chứa một ancaloit gọi là paraisin, một ít rutin (0,5% tính trên lá
khô kiệt).
2.5 Tác dụng dược lý
1. Tác dụng chữa giun. Năm 1948 Hồ Sùng Gia (Trung Hoa y học tạp
chí, 34:443) đã chứng minh thành phần tác dụng trên giun lợn là một chất
nhựa trung tính, nhưng tính chất không ổn định, bảo quản sau một tháng tác
dụng bị giảm, dịch chiết vỏ xoan bằng rượu với liều 0,25% làm cho giun
lợn bị say; nhựa trung tính chỉ cần nồng độ 0,1% cũng đã làm say giun lợn.
Năm 1967, Đỗ Văn Thủ (Luận văn tốt nghiệp dược sĩ chuyên khoa
dược liệu) đã tiến hàng một số thí nghiệm sau đây:
a) Chiết vỏ xoan bằng nước, sau đó cô dịch chiết tới cao mềm bằng
cồn etylic, thu hồi cồn được nhựa này có tác dụng làm giun lợn chết 20
phút.
b) Chiết vỏ xoan bằng nước, sau đó cô dịch chiết tới cao mềm và chiết

cao mềm bằng axeton. Bốc hơi axeton, được thứ nhựa màu vàng, nhựa này
có tác dụng làm giun lợn chết 20 phút.
Tỷ lệ nhựa thu được bằng phương pháp cồn là 0,42%, bằng phương
pháp cồn là 0,42%, bằng phương pháp exeton là 0,21%.
2. Trên lâm sàng, hầu như chưa được dùng và theo dõi cẩn thận ở nước
ta. Nhưng tại nhiều nước, đặc biệt tại Trung Quốc, vỏ xoan là một loại
dược liệu đặc biệt được chú ý sử dụng và theo dõi trên lâm sàng.
a) Năm 1952, Vương Đức Phấn và cộng sự (Nội khoa học báo, 6: 406)
đã báo cáo sử dụng nước sắc vỏ xoan 100% trị 35 ca giun đũa đạt kết quả
78%, liều dùng vỏ rễ là 4-5g trên một kg thể trọng, uống vào hơi có tác
dụng tẩy, một số có tác dụng phụ sinh mặt đỏ bừng, buồn ngủ, không cần
uống tẩy.
b) Năm 1957, Trung y viện Trùng Khánh Trung Quốc (Trung Hoa y
học tạp chí, 5: 372-358 hoặc Trung y học tạp chí, 3: 142-144) đã dùng
thuốc viên chế từ vỏ xoan dưới hình thức viêm 0,030 và 0,10 hoạt chất
chữa 1327 trường hợp giun đũa kết quả đạt 72,2% với liều dùng sau đây: 1
tuổi uống từ 1 viên đến 1 viên rưỡi (Hoạt chất thô chế 0,30g, hoạt chất tinh
chế 0,10g) 2 đến 4 tuổi uống 2-3, 5 đến 8 tuổi uống 4 viên, 9 đến 12 tuổi
uống 5 viên, 13 đến 18 tuổi uống 6 viên, trên 19 uống 7-8 đến 9 viên; liều
dùng còn căn cứ vào thể trạng bệnh nhân và thêm bớt. Chừng 40% bệnh
nhân uống vào thấy có tác dụng phụ như hơi choáng váng, buồn ngủ, mặt
đỏ, nhưng rất chóng hết.
c) Năm 1959, Sở nghiên cứu trung dược tỉnh Tứ Xuyên đã chế vỏ xoan
thành thuốc viên áp dụng trên 4374 bệnh nhân, kết quả giun đũa ra đạt
73,79% so sánh với santonin không kém (Trung y tạp chí, 4: 46-49).
d) Năm 1959 (Trung Hoa nội khoa tạp chí, 3: 241-244) Luyện Mai
Thanh và cộng sự đã báo cáo sử dụng thuốc viên chế từ vỏ xoan chữa 115
ca giun đũa, đạt kết quả 76,52%, trứng giun trong phân chuyển âm tính đạt
21

51,43%; sau khi uống thuốc có phản ứng không tốt chiếm 22,61% biểu thị
đau bụng, đầu váng, buồn nôn, bụng đầy trướng, phát sốt, nhứt đầu, là một
trong những triệu chứng thường gặp nhất, thứ đến mắt hoa, không muốn ăn,
mặt bừng đỏ, toàn thân yếu mệt, nói khó khăn, buồn ngủ, chân tay tê
dại..v..v.
Tại Việt Nam trong năm 1967, chúng tôi đã cùng Đỗ Văn Thủ phối hợp
với trạm vệ sinh phòng dịch Ty Y tế Hòa bình tiến hành tẩy giun bằng vỏ
xoan và cách dùng sẽ giới thiệu phần công dụng và liều dùng nhưng không
quá 1gam vỏ trên 1kilôgam thân thể thì thấy trên toàn bộ những người thí
nghiệm và trên 117 trường hợp theo dõi cẩn thận hòan toàn không có ai có
phản ứng xấu. Toàn bộ những người uống đều ra giun kim, 86% ra giun
đũa, có em bé ra tới 105 con giun và có người lớn đã uống nhiều thuốc giun
khác như xi rô piperazin, santonin chưa bao giờ ta giun nay uống bỏ xoan
đã ra giun (Luận văn tốt nghiệp của Đỗ Văn Thủ - Khoa dược liệu trường
đại học dược khoa Hà Nội 1968).
3. Tác Dụng khác: Nước sắc vỏ xoan 4ml =1gam vỏ xoan có tác dụng
ức chế một số vi trùng bệnh ngoài da (Trung Hoa phì phu khoa tạp chí
1957, 4:268-292).
Nước sắc vỏ xoan còn dùng chữa bệnh viêm âm đạo do tích trùng đạt
kết quả rất tốt (Trung Hoa phụ sản khoa tạp chí 1959, 3: 193).
Năm 1978, Phó Đức Thuần, Lê Đức Thọ và cộng sự (Tạp chí Đông y,
153, 23-30) đã nghiên cứu độc tính hoạt chất của vỏ nước xoan do Đỗ Tất
Lợi và cộng sự đã chiết được và đi tới những kết luận sau đây:
a) Liều DL - 50 của hoạt chất có phản ứng nhựa (đặc tên là melia 1)
trên chuộc nhắt sau 40 phút và sau 48 giờ là 1,277g/kg, của hoạt chất có
phản ứng của ancaloit (đặt tên là melia 2) là 4,375g/kg (sau 24 giờ) và
4,077g/kg (sau 48 giờ). Nếu so với DL-50 của santonin trong cùng điều
kiện thí nghiệm là 0,485g/kg (sau 24 giờ) và 0,444g/kg (sau 48 giờ) thì
melia 1 độc hơn melia 2 từ 3 đến 5 lần, và ít độc hơn satonin 2 đến 8 lần.

Nếu so sánh liều DL-50 Trung bình sau 24 giờ của melia 1 với liều thường
dùng trên người để tẩy giun (1g đối với người lớn 50kg tứ cà 0,02g/kg) thì
ta thấy biên độ an toàn của thuốc rất lớn: 1,277/0,02: 63,85 (hơn 60
lần).Điều này thể hiện trong việc sử dụng thăm dò hoạt chất này trong 8
năm (từ 1970 đến 1978) chưa thấy gây ra tác dụng phụ nào đáng kể, trong
khi qua tài liệu công bố của Trung y việc Trùng Khách (Trung Quốc) có tới
40% bệnh nhân uống thuốc xoan thấy choáng váng, buồn ngủ, mặt đỏ
nhưng chóng hết.
b) Trên súc vật chết sớm (sau 40 phút) mổ ngay thấy tình trạng xung
huyết ở các phủ tạng. Gian thoái hóa mỡ nhẹ, có súc vật không thấy có biến
đổi gì ngoài tình trạng xung huyết. Trên chuột mổ để xét nghiệm sống sau
72 giờ thấy có tổn thương ở gan, thận, rột. gan thoái hóa mỡ, ruột có đoạn
quá sản, lớp liên bào trên mặt ranh giới
c) Tên tim ếch cô lập từ nồng độ 1-5% melia làm giảm biên độ co bóp
của tim có tần số không thay đổi. Nồn độ 5% làm ngừng co bóp tim.
d) Trên mạch ếch cô lập,melia 1 từ nồng độ 1%...làm giảm mạch rõ
rệt, ở nồng độ 1% làm giãn mạch nhiều nhất.
22


e) Trên huyết áp hô hấp thỏ, ở nồng độ 1% - 7%. Chưa thấy biến đổi rõ
hô hấp nhưng trên huyết áp các sóng có nhiều biến đổi rõ rệt,nhưng đến
nồng độ 1-3% huyết áp có hạ nhưng không đáng kể và biểu hiện rõ rệt và
hô hấp giảm dần rồi ngừng. Nồng độ 1% thỏ đã khó thở,có những cơn
ngừng thở kéo dài, đến nồng độ 3%, thỏ ngừng thở rồi chết. Trên thí
nghiệm huyết áp 1g/kg mới xuất hiện các triệu chứng bệnh lý đã gặp ở thí
nghiệm uống, triệu chứng ức chế hồ hấp vẫn sớm hơn, mạnh hơn so với
triệu chứng hạ huyết áp.Kết quả thực nghiệp trên súc vật đã phần nào giải
thích cơ chế gây độc trên lâm sàng: mặt đỏ bừng, buồn ngủ, mệt xỉu, chân
tay bủn rủn,… và hiệu quả của phương pháp cấp cứu ngộ độc bằng cafein,

niketamit và một số thuốc khác trong những công trình cấp cứu ngộ độc
xoan ở trong và ngoài nước.
Tác dụng kích ứng niêm mạc ruột và tác dụng tích lũy làm ảnh hưởng
xấu đến gan cần chú ý để tránh dùng kéo dài.
E. Công dụng và liều dùng.
Vỏ rễ và vỏ thân xoan được nhân dân ta dùng chữa giun từ lâu đời
nhưng vì có độc mà liều lượng dùng thường thiếu chính xác cho nên tuy
cón nhiều kết quả tốt nhưng cũng đã gây ra một số vụ ngộ độc.
Cho nên gần đây ở nước ta hầu như không thấy sử dụng chữa giun,
nhưng tại Trung Quốc, Mỹ nhân dân dùng vỏ xoan làm thuốc chữa giun kim
và giun đũa.
Muốn phục hồi lại việc dùng vỏ xoan chữa giun cần chú ý tới liều
lượng và cách chế biến sao cho tiện dùng. Tránh sử dụng bửa bãi tự động
dễ gây những tai hại đáng tiết.
Sau đây là những hình thức sử dụng vỏ xoan có kinh nghiệm.
1. Dùng dưới hình thức thuốc bột: Bóc lấy vỏ xoan, cạo bỏ lớp vỏ nâu
bên ngoài, chỉ lấy lớp vỏ lụa. Sao cho hơi vàng đỡ mùi hăng rồi tán nhỏ.
Chia thành từng gói 0,70 đến 1g. Liều dùng như sau:
Trẻ từ 1 tuổi trở xuống: Ngày uống từ 0,15 đến 0,20g.
Trẻ em 2 tuổi: ngày uống từ 0,20 đến 0,25g.
Trẻ em từ 3 tuổi: ngày uống từ 0,25 đến 0,35g.
Trẻ em từ 4 tuổi: ngày uống từ 0,35 đến 0,50g.
Trẻ em từ 5 tuổi: ngày uống từ 0,70 đến 1g.
Trẻ em từ 10 tuổi trở xuống: ngày uống từ 1g đến 1,5g.
Trẻ em từ 15 tuổi trở xuống: ngày uống từ 1,50 đến 2g.
Người lớn: ngày uống từ 2,00 đến 3g bột. Uống liền ba sáng vào sáng
sớm lúc đói. Lấy chuối chấm bộ cho dễ uống.
2. Dùng hình thức thuốc sắc: Vỏ lấy về cạo bỏ lớp vỏ nâu bên ngoài,
thái nhỏ, phơi khô và sao cho bớt mùi hăng, sắc 4 nước, mỗi lần đun sôi và
giữ sôi 1 giờ rưỡi đến 2 giờ. Cô các nước sắc lại cho có trọng lượng bằng

vỏ thì cô còn 1 lít. Sau đó thêm cùng 1 thể tích (1lít) xirô đơn. Trộn đều.
Cho uống liều như sau:
1 đến 2 tuổi: uống 20ml tương ứng với 10g vỏ khô.
3 đến 5 tuổi: uống 30ml tương ứng với 15g vỏ khô.
6 đến 9 tuổi: uống 40ml tương ứng với 20g vỏ khô.
16 đến 19 tuổi: uống 65ml tương ứng với 32,5g vỏ khô.
23


19 tuổi trở lên: uống 75 đến 80ml tương ứng với 37,5g đến 40g vỏ
khô.
Uống vào lúc sáng sớm lúc đói. Nhịn ăn đến trưa thì ăn uống bình
thường, chỉ uống một buổi sáng.
3. Từ 1973, Đỗ Tất Lợi và cộng sự đã chiết được hoạt chất của vỏ xoan
và chế thành viên 0,10g đặt tên là viên Melia dùng với liều 1-3 tuổi. Trên
15 tuổi dùng với liều 7-10 viên. Ngoài công dụng chữa giun, nhân dân còn
dùng lá sắc diệt côn trùng: lá cây 4 kilôgam, nước 10 lít. Phun lên những
cây bị sâu bọ ăn hại. Còn để lá xoan vào chum đựng các loại hạt như hạt
đậu để tránh mọt, hoặc nấu nước tắm cho súc vật (trâu, bò, ngựa), để chữa
ghẻ. Vỏ xoan là thuốc dùng có hiệu lực nhưng có độc cho nên phải cẩn thận
khi sử dụng.

24


ƯCƠHNG3:Phân tích các phương pháp bóc vỏ các loại hạt, chọn phương pháp tối ưu.
3.1Giớthệumộsốáybócvỏ
-Nguyên lý làm việc:
Máy bóc vỏ là các máy dùng tách lớp vỏ cứng bên ngoài của các loại hạt . Lớp vỏ
này thường không dính quá chặt vào nhân hạt, và cũng tương đổi dễ vỡ, vì vậy phần

lớn các máy xay làm việc theo nguyên lý dịch trượt hay va đập nhằm làm tách phần vỏ
trấu cứng ra khỏi nhân hạt bên trong.
3.1.1 Máy xay hai đĩa đá
Máy xay hai đĩa đá có thể tách vỏ của nhiều loại ngũ cốc khác nhau, tuy nhiên
thực tế chỉ sử dụng tách vỏ lúa gạo, các loại hạt khác ít sử dụng như đậu xanh, đậu
nành, hạt xoan….
Máy cấu tạo gồm hai đĩa bằng gang hoặc bằng thép đặt nằm ngang, trên mặt đĩa có
đắp một lớp đá nhân tạo làm bằng hỗn hợp bột đá và xi măng kết dính cao, được gia
công thật phẳng và vuông góc với trục bằng các dụng cụ chuyên dùng.Trên mặt đá có
thể có các rãnh để tăng khả năng bóc vỏ và vận chuyển hạt. Đĩa trên có lỗ nhập liệu
giữa tâm, được lắp trên 3 điểm treo có thể điều chỉnh nâng lên hạ xuống được để thay
đổi kích thước khe hở giữa hai mặt đá và điều chỉnh độ song song của khe hở. Đĩa
dưới được truyền động quay bằng động cơ điện thông qua đai truyền, thông thường số
vòng quay n=150÷300 v/ph. Đường kính của đĩa trong khoảng 0,6÷ 1,4 m.
Hạt vào lỗ nhập liệu của đĩa trên, đi vào khe hở giữa 2 đĩa đá. Do kích thước khe
hở nhỏ hơn đường kính hạt nên vỏ trấu chịu lực nén từ 2 phía của đĩa đá, đồng thời do
tác động quay của đĩa làm hạt lăn trong khe, vì vậy vỏ trấu bị vỡ và tách hoàn toàn
khỏi nhân hạt. Rãnh trên mặt đá giúp hạt tách vỏ nhanh hơn và di chuyển ra ngoài dễ
dàng hơn nhờ tác dụng của lực ly tâm. Hỗn hợp sau khi xay gồm có nhân hạt, vỏ trấu
và một tỉ lệ nhất định hạt (15-20 %) còn chưa xay được. Vỏ trấu và hạt chưa xay được
sẽ được tách ra, nhân hạt đưa vào chế biến tiếp.

25