BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ NGUYÊN LÝ CHỦ NGHĨA MÁC LÊNIN HOC THUYẾT VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

PHẦN THỨ HAI

LÝ LUẬN CỦA
CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN
VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

18/12/2015

ThS. Lê Đức Thọ

1


CHƯƠNG IV

SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

18/12/2015

ThS. Lê Đức Thọ

2


CẤU TRÚC BÀI GIẢNG
CẤU TRÚC BÀI GIẢNG
CẤU TRÚC BÀI GIẢNG

I. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

II. Cách mạng xã hội chủ nghĩa

III. Hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa


I. SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN

Thạc sĩ Lê Đức Thọ


1.

Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

a. Khái niệm giai cấp công nhân
Mác và Ăngghen đã dùng một số thuật ngữ khác nhau để biểu hiện khái niệm đó như:
- Giai cấp vô sản,
- Giai cấp vô sản hiện đại,
- Giai cấp công nhân hiện đại,
- Giai cấp công nhân đại công nghiệp,…
Những thuật ngữ này đều biểu thị một khái niệm thống nhất, đó là chỉ giai cấp công
nhân.

5/96


Quan im ca Mỏc - ngghen

Ra i trong nn CN. Ton b s sng v cỏi
cht ph thuc vo giai cp T sn. B búc lt n kit
qu.

Chủ bao mua và những ngời thợ
kéo sợi, dệt vải (đầu thế kỷ
XIX)

8/31/17

GIO VIấN - Lấ C TH

6


Về cơ bản, có thể khái quát hai đặc trưng cơ bản của
giai cấp này:

- Một là: G/c công nhân là những tập đoàn người lao
động trực tiếp hay gián tiếp vận hành những công cụ sản
xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại, ngày
càng có trình độ xã hội hóa, quốc tế hóa cao.

Đây là một đặc trưng cơ bản phân biệt người công nhân hiện đại với người thợ thủ công thời
trung cổ, với những người thợ trong công trường thủ công.

7/96


- Hai là: Trong xã hội tư bản chủ nghĩa người công

nhân không có tư liệu sản xuất buộc phải bán sức
lao động cho nhà tư bản để kiếm sống.
Mác và Ăngghen đặc biệt chú ý phân tích đặc
trưng này, vì nó chính là đặc trưng khiến cho giai
cấp công nhân trở thành giai cấp đối kháng với giai
cấp tư sản.

8/96


•

8/31/17

Công nhân Anh đưa hiến chương đến Quốc hội.

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

9


 

Quang cảnh buổi lễ thành lập Quốc tế thứ nhất

 

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

10


GCCN đại diện cho phương thức sản xuất tiến bộ

Quan điểm
của Lênin về

GCCN là lực lượng ngày càng được xã hội hóa cao độ

GCCN

GCCN là người lao động trực tiếp hoặc gián tiếp trong ngành
công nghiệp

GCCN là lực lượng nắm sứ mệnh cải biến xã hội

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

11


V.I.Lªnin
C.M¸c

Ph.¡ngghen

sinh ngµy 5/5 /1818

(1870 - 1924)

sinh ngµy 28/11/1820

Ba nhà lãnh tụ - đề ra và phát triển lý luận cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

12


GIAI CP CễNG NHN

+ Giai cấp công nhân là con đẻ của nền đại công nghiệp.

+ Hai tiêu chí để nhận biết giai cấp công nhân:
* Về phơng thức lao động, phơng thức sản xuất.
* Về vị trí trong quan hệ sản xuất t bản chủ nghĩa

8/31/17

GIO VIấN - Lấ C TH

13

Về phơng thức lao động, phơng thức sản xuất



Giai cấp công nhân là những ngời lao
động trực tiếp hay gián tiếp vận hành
các công cụ sản xuất có tính chất công
nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hoá
cao.

8/31/17

GIO VIấN - Lấ C TH

14


Về vị trí trong quan hệ sản xuất t bản chủ nghĩa



Giai cấp công nhân là những ngời lao
động không có t liệu sản xuất, phải
bán sức lao động cho nhà t bản và bị
nhà t bản bóc lột giá trị thặng d

8/31/17

GIO VIấN - Lấ C TH

15


GCCN Trong chủ nghĩa Tư
bản

Phương thức sx:

Không nắm các tư liệu sản xuất chủ yếu của

Hệ tư tưởng chủ

Là sản phẩm, chủ

xã hội, phải bán sức lao động, làm thuê cho giai

đạo: Chủ nghĩa Mác

thể của nền Đại

cấp tư sản và bị GCTS bóc lột bằng giá trị

– Lênin, Trở thành

công nghiệp. Là

thặng dư. Có lợi ích cơ bản đối lập với lợi ích

lực lượng sản

của GCTS; lợi ích cơ bản phù hợp với lợi ích

xuất hàng đầu

của các giai cấp, tầng lớp khác

giai cấp tự giác khi
có Đảng cộng sản.

của nhân loại, lao
động quyết định
sự tồn tại của xã
hội

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

16


Dòng người đứng chờ
phát khẩu phần ăn

Công nhân thất

ở thành phố Louisville,

nghiệp biểu

tình .                                             

bang Kentucky, năm 1937.

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

17


GCCN trong chế độ TB đương đại thể hiện:

 Mang bản chất và những đặc điểm GCCN truyền thống
 Biểu hiện mới: Được trí tuệ hóa, gắn với cách mạng khoa học kỹ thuật; được trung lưu hóa
 Địa vị và đặc điểm không thay đổi

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

18


GCCN trong CNTB ngày nay làm việc với
những công nghệ mới.

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

19


Từ nửa sau thế kỷ XX, với sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học, công nghệ
của chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân hiện đại đã có một số sự thay đổi nhất
định so với trước đây.

Công nhân ngày nay


Về phương thức lao động: công nhân trong thế kỷ XIX chủ yếu là lao động cơ khí, lao động chân
tay, thì nay đã xuất hiện một bộ phận công nhân của những ngành ứng dụng công nghệ ở trình
độ phát triển cao, có trình độ tri thức ngày càng cao.

Về phương diện đời sống: một bộ phận công nhân đã có một số tư liệu sản xuất nhỏ để cùng với
gia đình làm thêm trong các công đoạn phụ cho các xí nghiệp chính; một bộ phận nhỏ công nhân
đã có cổ phần trong các xí nghiệp TBCN.


Tuy nhiên, số cổ phần và tư liệu sản xuất của giai cấp công nhân chỉ
chiếm một tỷ lệ rất nhỏ, còn tuyệt đại bộ phận tư liệu sản xuất trong các
nước tư bản chủ nghĩa vẫn nằm trong tay các nhà tư bản lớn,

Giai cấp công nhân về cơ bản vẫn không có tư liệu sản xuất, vẫn phải
bán sức lao động cho các nhà tư bản.


Định nghĩa:
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng

với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của
lực lượng sản xuất có tính xã hội hóa ngày càng cao, là lực lượng sản xuất cơ bản,
tiên tiến, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, tái sản xuất ra
của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng chủ yếu của tiến trình
lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.


GCCN trong chế độ XHCN



Giống: Mang những điểm tương đồng với giai cấp công nhân trên thế giới: Tiên tiến, cách
mạng, là LLSX hàng đầu…

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

24


Những nét khác biệt cơ bản:

Chính trị: Nắm
quyền lãnh đạo dt
thông qua ĐCS, tạo
dựng chính quyền vì
nhân dân

Kinh tế:

Làm chủ các TLSX chủ yếu của
xã hội.
Phương thức phân phối chủ yếu
theo lao động

Hệ tư tưởng: của
GCCN chiếm vai trò

Là hạt nhân

chủ đạo
của khối
liên minh.

8/31/17

GIÁO VIÊN - LÊ ĐỨC THỌ

25