Câu hỏi tình huống hình sự

2. Phát biểu sau đây về vụ án là đúng hay sai? Tại sao? – Vì T đã chiếm đoạt
được tài sản, nên tội trộm cắp mà T đã thực hiện có cấu thành tội phạm vật
chất.
Cấu thành tội phạm là tổng hợp những dấu hiệu chung có tính đặc trưng cho
loại tội phạm cụ thể được quy định trong luật hình sự.
Những dấu hiệu bắt buộc phải có trong tất cả các cấu thành tội phạm là: dấu
hiệu hành vi thuộc yếu tố mặt chủ quan của tội phạm; dấu hiệu lỗi thuộc yếu tố mặt
chủ quan của tội phạm; dấu hiệu năng lực trách nhiệm hình sự và độ tuổi thuộc yếu
tố chủ thể của tội phạm.
Phân loại theo mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội được cấu thành tội
phạm phản ánh thì cấu thành tội phạm được phân làm ba loại: cấu thành tội phạm
cơ bản, cấu thành tội phạm giảm nhẹ và cấu thành tội phạm tăng nặng.
Phân loại theo đặc điểm cấu trúc của cấu thành tội phạm thì cấu thành tội
phạm được phân chia thành: cấu thành tội phạm vật chất và cấu thành tội phạm
hình thức.
Cấu thành tội phạm vật chất là cấu thành tội phạm có các dấu hiệu của mặt
khách quan là hành vi, hậu quả, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả.
Cấu thành tội phạm hình thức là cấu thành tội phạm có một dấu hiệu của mặt
khách quan là hành vi nguy hiểm cho xã hội.
Điểm khác nhau giữa cấu thành tội phạm vật chất và cấu thành tội phạm
hình thức ở chỗ nhà làm luật quy định dấu hiệu hậu quả là dấu hiệu bắt buộc trong
cấu thành tội phạm. Việc xác định loại tội nào có cấu thành tội phạm vật chất hay
cấu thành tội phạm hình thức phải dựa vào quy định của luật, tránh quan niệm rằng
nếu có hậu quả xảy ra thì tội phạm đang xem xét có cấu thành tội phạm vật chất


hay ngược lại, nếu hành vi phạm tội chưa gây ra hậu quả thì tội có cấu thành tội
phạm hình thức. Việc xây dựng loại tội nào có cấu thành tội phạm cơ bản là cấu
thành tội phạm vật chất hay cấu thành tội phạm hình thức là xuất phát từ cơ sở
khách quan sau:
Nếu riêng hành vi nguy hiểm cho xã hội đã thể hiện được đầy đủ tính nguy

hiểm của tội phạm hoặc hậu quả nguy hiểm cho xã hội là hậu quả khó xác định thì
cấu thành tội phạm thường được xây dựng là cấu thành tội phạm hình thức.
Nếu riêng hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa thể hiện được hoặc chưa thể
hiện được đầy đủ tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm mà đòi hỏi phải có cả
hậu quả nguy hiểm cho xã hội thì cấu thành tội phạm thường được xây dựng là cấu
thành tội phạm vật chất.
Do đó, theo tình huống trên mà đề bài đã đặt ra thì nếu như ta nói: “Vì T đã
chiếm đoạt được tài sản, nên tội trộm cắp mà T đã thực hiện có cấu thành tội phạm
vật chất” là một nhận định sai lầm. Vì việc xác định loại tội trộm cắp mà T đã
phạm có cấu thành tội phạm vật chất hay cấu thành tội phạm hình thức phải dựa
vào quy định của luật chứ không phải là nhìn nhận vào T đã chiếm đoạt được tài
sản, nên coi tội trộm cắp mà T đã thực hiện có cấu thành tội phạm vật chất được.
Bên cạnh đó, việc xác định loại tội trộm cắp mà T đã thực hiện có cấu thành tội
phậm vật chất hay không thì phải xét xem hành vi trộm cắp tài sản của T có phải là
hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa thể hiện được hoặc chưa thể hiện được đầy đủ
tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm mà đòi hỏi phải có cả hậu quả nguy hiểm
cho xã hội hay không.
Như vậy, nhận định: “Vì T đã chiếm đoạt được tài sản, nên tội trộm cắp mà
T đã thực hiện có cấu thành tội phạm vật chất” là một nhận định sai.