Giải pháp ngăng ngừa và hạn chế nợ quá hạn tịa ngân hàng thương mại cổ phần công thương chi nhánh đống đa

Chuyên đề tốt nghiệp

1

MỤC LỤC
DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT.....................................................................................2
Số thứ tự.................................................................................................................................3
Viết tắt....................................................................................................................................3
Tiếng việt................................................................................................................................3
1..............................................................................................................................................3
CBCNV..................................................................................................................................3
2..............................................................................................................................................3
CSTT......................................................................................................................................3
3..............................................................................................................................................3
CN..........................................................................................................................................3
Chi Nhánh...............................................................................................................................3
4..............................................................................................................................................3
DNNN....................................................................................................................................3
Doanh nghiệp nhà nước..........................................................................................................3
5..............................................................................................................................................3
NHNN....................................................................................................................................3
Ngân hàng nhà nước...............................................................................................................3
6..............................................................................................................................................3
NHTM....................................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại...........................................................................................................3
7..............................................................................................................................................3
NHTMCPCT..........................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương......................................................................3
8..............................................................................................................................................3
NHTW....................................................................................................................................3
Ngân hàng trung ương............................................................................................................3

9..............................................................................................................................................3
NQH.......................................................................................................................................3
Nợ quá hạn.............................................................................................................................3
10............................................................................................................................................3
TSĐB......................................................................................................................................3
Tài sản đảm bảo......................................................................................................................3
11............................................................................................................................................3
QTK........................................................................................................................................3
Quỹ tiết kiệm..........................................................................................................................3
12............................................................................................................................................3
VNĐ.......................................................................................................................................3
Việt Nam Đồng.......................................................................................................................3
13............................................................................................................................................3
TCTD......................................................................................................................................3
Tổ chức tín dụng.....................................................................................................................3
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................................4
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................................6
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................................7

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

2

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng ngừa rủi ro trong hoạt động tín dụng
ngân hàng mà chủ yếu là hạn chế rủi ro nợ quá hạn, do vậy em đã lựa chọn đề tài:.............8

“ Giải pháp ngăn ngừa và hạn chế nợ quá hạn tại Ngân Hàng thương mại cổ phần Công
Thương Chi Nhánh Đống Đa”...............................................................................................8
NQH thường xảy ra trong hoạt động cho vay bảo lãnh song trong phạm vi đề tài, em xin đi
sâu nghiên cứu NQH trong hoạt động cho vay.......................................................................8
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NỢ QUÁ HẠN TRONG NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI....................................................................................................................10

DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

Số thứ tự

3

Viết tắt

Tiếng việt
Cán bộ công nhân viên

1

CBCNV

2

CSTT

Chính sách tiền tệ

3

CN

Chi Nhánh

4

DNNN

Doanh nghiệp nhà nước

5

NHNN

Ngân hàng nhà nước

6

NHTM

Ngân hàng thương mại

7

NHTMCPCT

Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương

8

NHTW

Ngân hàng trung ương

9

NQH

Nợ quá hạn

10

TSĐB

Tài sản đảm bảo

11

QTK

Quỹ tiết kiệm

12

VNĐ

Việt Nam Đồng

13

TCTD

Tổ chức tín dụng

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

4

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT.....................................................................................2
Số thứ tự.................................................................................................................................3
Viết tắt....................................................................................................................................3
Tiếng việt................................................................................................................................3
1..............................................................................................................................................3
CBCNV..................................................................................................................................3
2..............................................................................................................................................3
CSTT......................................................................................................................................3

3..............................................................................................................................................3
CN..........................................................................................................................................3
Chi Nhánh...............................................................................................................................3
4..............................................................................................................................................3
DNNN....................................................................................................................................3
Doanh nghiệp nhà nước..........................................................................................................3
5..............................................................................................................................................3
NHNN....................................................................................................................................3
Ngân hàng nhà nước...............................................................................................................3
6..............................................................................................................................................3
NHTM....................................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại...........................................................................................................3
7..............................................................................................................................................3
NHTMCPCT..........................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương......................................................................3
8..............................................................................................................................................3
NHTW....................................................................................................................................3
Ngân hàng trung ương............................................................................................................3
9..............................................................................................................................................3
NQH.......................................................................................................................................3
Nợ quá hạn.............................................................................................................................3
10............................................................................................................................................3
TSĐB......................................................................................................................................3
Tài sản đảm bảo......................................................................................................................3
11............................................................................................................................................3
QTK........................................................................................................................................3
Quỹ tiết kiệm..........................................................................................................................3
12............................................................................................................................................3
VNĐ.......................................................................................................................................3
Việt Nam Đồng.......................................................................................................................3

13............................................................................................................................................3
TCTD......................................................................................................................................3
Tổ chức tín dụng.....................................................................................................................3
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................................4
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................................6

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

5

LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................................7
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng ngừa rủi ro trong hoạt động tín dụng
ngân hàng mà chủ yếu là hạn chế rủi ro nợ quá hạn, do vậy em đã lựa chọn đề tài:.............8
“ Giải pháp ngăn ngừa và hạn chế nợ quá hạn tại Ngân Hàng thương mại cổ phần Công
Thương Chi Nhánh Đống Đa”...............................................................................................8
NQH thường xảy ra trong hoạt động cho vay bảo lãnh song trong phạm vi đề tài, em xin đi
sâu nghiên cứu NQH trong hoạt động cho vay.......................................................................8
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NỢ QUÁ HẠN TRONG NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI....................................................................................................................10

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B

Chuyên đề tốt nghiệp

6

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT.....................................................................................2
Số thứ tự.................................................................................................................................3
Viết tắt....................................................................................................................................3
Tiếng việt................................................................................................................................3
1..............................................................................................................................................3
CBCNV..................................................................................................................................3
2..............................................................................................................................................3
CSTT......................................................................................................................................3
3..............................................................................................................................................3
CN..........................................................................................................................................3
Chi Nhánh...............................................................................................................................3
4..............................................................................................................................................3
DNNN....................................................................................................................................3
Doanh nghiệp nhà nước..........................................................................................................3
5..............................................................................................................................................3
NHNN....................................................................................................................................3
Ngân hàng nhà nước...............................................................................................................3
6..............................................................................................................................................3
NHTM....................................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại...........................................................................................................3
7..............................................................................................................................................3
NHTMCPCT..........................................................................................................................3
Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương......................................................................3
8..............................................................................................................................................3
NHTW....................................................................................................................................3

Ngân hàng trung ương............................................................................................................3
9..............................................................................................................................................3
NQH.......................................................................................................................................3
Nợ quá hạn.............................................................................................................................3
10............................................................................................................................................3
TSĐB......................................................................................................................................3
Tài sản đảm bảo......................................................................................................................3
11............................................................................................................................................3
QTK........................................................................................................................................3
Quỹ tiết kiệm..........................................................................................................................3
12............................................................................................................................................3
VNĐ.......................................................................................................................................3
Việt Nam Đồng.......................................................................................................................3
13............................................................................................................................................3
TCTD......................................................................................................................................3
Tổ chức tín dụng.....................................................................................................................3
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................................4
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................................6
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................................7

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

7

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng ngừa rủi ro trong hoạt động tín dụng

ngân hàng mà chủ yếu là hạn chế rủi ro nợ quá hạn, do vậy em đã lựa chọn đề tài:.............8
“ Giải pháp ngăn ngừa và hạn chế nợ quá hạn tại Ngân Hàng thương mại cổ phần Công
Thương Chi Nhánh Đống Đa”...............................................................................................8
NQH thường xảy ra trong hoạt động cho vay bảo lãnh song trong phạm vi đề tài, em xin đi
sâu nghiên cứu NQH trong hoạt động cho vay.......................................................................8
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NỢ QUÁ HẠN TRONG NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI....................................................................................................................10

LỜI MỞ ĐẦU
Ngân hàng thương mại là một sản phẩm được hình thành và phát triển cùng
với sự phát triển của xã hội loài người, nhưng không giống như nhiều sản phẩm
khác, xét về bản chất các hành vi mà nó ứng xử, người ta coi NHTM như một sản
phẩm của ngành công nghiệp dịch vụ với tính cộng đồng và tính nhân văn cao,
chằng chịt vô số các mối liên hệ với đông đảo công chúng, không chỉ trải rộng
phạm vi toàn quốc gia mà còn lan tỏa trong phạm vi quốc tế. Cũng không giống như
các tổ chức khác NHTM là một định chế tài chính trung gian luôn phải kinh doanh
bằng tiền của người khác. Do vậy, vấn đề quan trọng đặt ra là hiệu quả hoạt động
của NHTM. Hoạt động tín dụng ở mọi thời kỳ luôn chiếm vị trí quan trọng bậc nhất
trong việc đóng góp vào phần lợi nhuận của ngân hàng. Nhưng lợi nhuận càng cao
thì rủi ro càng lớn, hoạt động tín dụng ngân hàng luôn phải đối mặt với hàng loạt
các khó khăn, trong đó phải kể đến rủi ro nợ quá hạn.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

8

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng ngừa rủi ro trong hoạt
động tín dụng ngân hàng mà chủ yếu là hạn chế rủi ro nợ quá hạn, do vậy em đã lựa
chọn đề tài:
“ Giải pháp ngăn ngừa và hạn chế nợ quá hạn tại Ngân Hàng thương mại
cổ phần Công Thương Chi Nhánh Đống Đa”
NQH thường xảy ra trong hoạt động cho vay bảo lãnh song trong phạm vi đề
tài, em xin đi sâu nghiên cứu NQH trong hoạt động cho vay.
Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận chung về vấn đề NQH trong hoạt động tín
dụng của các NHTM, cùng với việc phân tích NQH tại NHTMCPCT CN Đống Đa,
khóa luận đưa ra những giải pháp nhằm kiểm soát NQH nhằm nâng cao hiệu quả
hoạt động tín dụng tại CN.

Phương pháp nghiên cứu:
Ngoài những phương pháp chung thường được sử dụng trong nghiên cứu
khoa học như phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, khóa luận còn sử
dụng phương pháp hệ thống, lịch sử, so sánh, tổng hợp và phân tích, vận dụng lý
thuyết, bảng biểu, đồ thị...để giải quyết vấn đề đặt ra.
Kết cấu của chuyên đề:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về NQH trong NHTM
Chương 2: Thực trạng NQH tại NHTMCPCT CN Đống Đa 2007-2009
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị nhằm ngăn ngừa và hạn chế NQH tại
NHTMCPCT CN Đống Đa
Để hoàn thiện đề tài này, em đã nhận được sự giúp đỡ quá báu của thầy giáo
PGS.TS Phạm Quang Trung. Bên cạnh đó, trong thời gian thực tập, em cũng được
sự chỉ bảo nhiệt tình của các anh, chị cán bộ tại NHTMCP CN Đống Đa.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

9

Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo. các anh chị ngân hàng đã tận tình chỉ
bảo và giúp đỡ em trong quá trình thực tập.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

10

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NỢ QUÁ HẠN
TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 KHÁI QUÁT VỀ NHTM
Luật tổ chức tín dụng do quốc hội khóa X thông qua vào ngày 12 tháng 12
năm 1997, định nghĩa: “NHTM là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện
toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan”. Luật ngân hàng
nhà nước cũng định nghĩa: Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và
dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền
này để cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán.
Như vậy NHTM là một trung gian tài chính quan trọng đứng giữa người đi
vay và người cho vay thông qua đó kiếm lợi nhuận cho mình. Điều đó được thể hiện

thông qua các hoạt động cơ bản của ngân hàng:
- Huy động vốn: Đây được coi là hoạt động đầu vào cho việc kinh doanh
của NHTM. Nó đóng vài trò quan trọng đối với tất cả các lĩnh vực trong nền kinh tế
thông qua việc cung cấp các điều kiện thuận lợi cho việc gửi tiền nhàn rỗi của dân
cư và tổ chức kinh tế. Theo luật tổ chức tín dụng hoạt động huy động vốn bao gồm
việc nhận tiền gửi, phát hành giấy tờ có giá, vay vốn của các tổ chức tín dụng trong,
ngòai nước và của NHNNVN.
- Hoạt động cấp tín dụng: Là một tổ chức kinh doanh tiền tệ, NHTM không
chỉ đi huy động vốn mà phải sử dụng vốn thông qua hoạt động cho vay và đầu tư
vào các tài sản có tính sinh lời. NHTM được cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân dưới
các hình thức cho vay, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá khác, bảo lãnh, cho
thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định của NHNN như bao thanh toán,
cho vay thấu chi…Trong các hoạt động cấp tín dụng, cho vay là hoạt động quan
trọng và chiếm tỷ trọng lớn nhất.
- Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ: Để thực hiện dịch vụ thanh
toán giữa doanh nghiệp, cá nhân thông qua ngân hàng, NHTM được mở tài khoản

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

11

cho khách hàng trong và ngoài nước. Các hoạt động như: cung cấp phương tiện
thanh toán, thực hiện dịch vụ thanh toán trong nước cho khách hàng, dịch vụ thu hộ
chi hộ, dịch vụ thanh toán quốc tế, phát tiền mặt cho khách hàng, tổ chức hệ thống
thanh toán nội bộ và tham gia hệ thống thanh toán liên ngân hàng.

- Các hoạt động khác: Để tạo lợi thế kinh doanh cũng như tận dụng lợi thế
vốn có của mình. Ngoài các hoạt động truyền thống trên NHTM còn thực hiện một
số hoạt động khác như góp vốn mua cổ phần, kinh doanh ngoại hối, ủy thác và nhận
ủy thác, cung ứng dịch vụ bảo hiểm, tư vấn tài chính cùng các dịch vụ khác có liên
quan đến hoạt động ngân hàng được NHNN cho phép.
1.2 HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ NGUYÊN LÝ PHÂN LOẠI NỢ CỦA
NHTM
1.2.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng
Tín dụng là quan hệ chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị( dưới hình
thái tiền tệ hay hiện vật) từ người sở hữu sang người sử dụng để sau một thời gian
nhất định thu về một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu.
Theo định nghĩa trên thì ta hiểu tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển
nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng trong một thời gian nhất định với một
khoản chi phí nhất định. Cũng như quan hệ tín dụng khác, tín dụng ngân hàng chứa
đựng ba nội dung:
Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang người sử
dụng
Sự chuyển nhượng này có thời hạn
Sự chuyển nhượng này có kèm theo chi phí
1.2.2 Nguyên tắc của tín dụng ngân hàng
Hoạt động tín dụng chiếm vai trò rất quan trọng trong các hoạt động của
NHTM. Chất lượng của hoạt động tín dụng có ý nghĩa sống còn đối với NHTM, do
vậy hoạt động tín dụng cần tuân theo một số nguyên tắc để hạn chế rủi ro có thể xảy
ra:

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B

Chuyên đề tốt nghiệp

12

Sử dụng vốn vay đúng mục đích: Vốn vay mà ngân hàng cung cấp cho
khách hàng là nhằm đáp ứng nhu cầu kinh doanh. Nhu cầu vốn của khách hàng phải
phù hợp với nhu cầu sản xuất kinh doanh. Chính mục đích vay có ảnh hưởng đến
chất lượng của các khoản vay, tạo cơ sở hoàn trả cho ngân hàng số vốn cấp ra. Để
được vay vốn bên đi vay phải giải trình cho bên ngân hàng: mục đich vốn vay, số
vốn vay, kế hoạch vay vốn, kế hoạch sản xuất kinh doanh.
Hoàn trả nợ gốc và lãi tiền vay đúng thõa thuận: Thực hiện vai trò trung
gian của mình ngân hàng vừa là người đi vay vừa là người cho vay. Với tư cách là
người đi vay, ngân hàng có trách nhiệm hoàn trả gốc và lãi cho người gửi cả gốc và
lãi. Với tư cách là người cho vay, ngân hàng có quyền quyết định cho người khác
vay và yêu cầu người vay hoàn trả gốc và lãi đúng thời hạn.
1.2.3 Vai trò của hoạt động tín dụng ngân hàng
Cho vay là hoạt động cơ bản và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong hoạt động tín
dụng ngân hàng, vì vậy nhắc đến vai trò của hoạt động tín dụng ngân hàng cũng
được hiểu là vai trò cho vay. Cho vay là chức năng kinh tế hàng đầu của ngân hàngđể tài trợ cho chi tiêu của các doanh nghiệp, cá nhân và cơ quan chính phủ. Hoạt
động cho vay của ngân hàng có mối quan hệ mật thiết với tình hình phát triển kinh
tế tại khu vực ngân hàng phục vụ, bởi vì cho vay thúc đẩy sự tăng trưởng của các
doanh nghiệp, tạo ra sức sống cho nền kinh tế. Hơn nữa, thông qua các khoản cho
vay của ngân hàng, thị trường sẽ có thêm thông tin về chất lượng của từng khách
hàng và nhờ đó giúp cho họ có khả năng nhận thêm các khoản tín dụng mới từ
những nguồn khác với chi phí thấp hơn.
Đối với hầu hết các ngân hàng, khoản mục cho vay chiếm quá nửa giá trị
tổng tài sản và tạo ra từ 1/2 đến 2/3 thu nhập cho ngân hàng. Đồng thời, rủi ro trong
hoạt động ngân hàng có xu hướng tập trung vào danh mục các khoản cho vay. Tình
trạng khó khăn tài chính của một ngân hàng thường phát sinh từ những khoản nợ
khó đòi, bắt nguồn từ một số nguyên nhân sau: Quản lý yếu kém, cho vay không

tuân thủ nguyên tắc tín dụng, chính sách cho vay không hợp lý và tình trạng suy
thoái ngoài dự kiến của nền kinh tế.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

13

1.2.4 Quy trình cấp tín dụng của ngân hàng
Cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ, kinh doanh
ngân hàng đã có những bước phát triển mới. Với phương pháp công nghệ hiện đại,
ngân hàng đã tiếp cận được nhiều loại sản phẩm và dịch vụ tài chính hơn trước. Tuy
nhiên, sự mở rộng hoạt động luôn tiềm ẩn những rủi ro, vì vậy cần phải có các biện
pháp để hạn chế và kiểm soát rủi ro. Một trong những biện pháp đó là thiết lập một
quy trình tín dụng chặt chẽ để hướng dẫn các nhân viên tín dụng và các bộ phận
liên quan thực hành việc cho vay nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.
Quy trình tín dụng là tổng hợp các nguyên tắc quy định của ngân hàng trong
việc cấp tín dụng. Trong đó xây dựng các bước đi cụ thể theo một trình tự nhất định
kể từ khi nhận hồ sơ đề nghị cấp tín dụng cho đến khi chấm dứt quan hệ tín dụng.
Đây là một quá trình bao gồm nhiều giai đoạn mang tính chất liên hoàn, theo một
trật tự nhất định, đồng thời có quan hệ chặt chẽ và gắn bó với nhau. Có thể phân
chia quy trình tín dụng thành những giai đoạn cụ thể theo bảng sau:
1. Lập hồ sơ đề * Khách hàng đi * Tiếp xúc, phổ Kết quả sau khi
nghị cấp tín dụng vay cung cấp
biến và hướng dẫn kết thúc một giai
lập hồ sơ cho đoạn

khách hàng
2. Phân tích tín * Hồ sơ đề nghị
dụng
vay từ giai đoạn 1
chuyển sang
* Các thông tin bổ
sung từ phỏng vẫn,
hồ sơ lưu trữ,
phương tiện thông
tin đại chúng

* Tổ chức thẩm
định về các mặt tài
chính và phi tài
chính do các cá
nhân hoặc bộ phận
thẩm định thực
hiện

* Hoàn thành bộ
hờ sơ để chuyển
sang bộ phận phân
tích

* Báo cáo kết quả
thẩm
định
để
chuyển sang bộ
phận có thẩm

quyền và quyết
định cho vay.
3. Quyết định tín * Các tài liệu và * Quyết định cho * Quyết định cho
dụng
thông tin từ giai vay hoặc từ chối vay hoặc từ chối.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

14

đoạn 2 chuyển của cá nhân hoặc
sang và báo cáo kết bộ phận được hiao
quả thẩm định
quyền phán quyết.
* Các thông tin bổ
sung

* Tiến hành các thủ
tục pháp lý như ký
hợp đồng tín dụng,
các hợp đồng khác.

* Quyết định cho
vay và các hợp
đồng liên quan

* Các chứng từ
làm cơ sở giải ngân

* Thẩm định các
chứng từ theo điều
kiện của hợp đồng
tín dụng.

* Chuyển tiền vào
tài khoản tiền gửi
cho khách hàng
hoặc chuyển trả
cho đơn vị cung
cấp.

5. Giám sát, thu * Các thông tin từ
nợ và thanh lý tín nội bộ ngân hàng
dụng
* Các báo cáo tài
chính theo định kỳ
* Các thông tin
khác

* Phân tích hoạt
động tài khoản, các
báo cáo tài chính,
kiêm tra cơ sở của
khách hàng
* Thu nợ

* Báo cáo kết quả
giám sát và đưa ra
các giải pháp xử lý
* Lập thủ tục để
thanh lý tín dụng.

4. Giải ngân

1.2.5 Nguyên lý phân loại nợ của các NHTM
Phân loại nợ là việc phân loại các khoản cho vay của ngân hàng đối với
khách hàng dựa trên việc đánh giá khả năng trả nợ của người vay nhằm thực hiên
tất cả các nghĩa vụ của họ theo hợp đồng tín dụng. Phân loại các khoản vay một
cách hợp lý giúp ngân hàng xác định rủi ro kịp thời, tạo cơ sở cho ngân hàng thiết
lập các biện pháp xử lý thích hợp như tận thu và/ hoặc trích lập dự phòng để bù đắp
những rủi ro tiềm năng trong tương lai.
Phân loại nợ sao cho hợp lý trở thành một vấn đề rất quan trọng trong hoạt
động của mỗi ngân hàng. Và do vậy những tiêu thức phân loại nợ cần phải được xây
dựng để đảm bảo được sự hợp lý đó trong công tác phân loại các khoản vay của mỗi
ngân hàng.
Theo ủy ban Basel, để có thể đánh giá các khoản vay và xác định dự phòng
đầy đủ, điều đặc biệt quan trọng là ngân hàng phải có một hệ thống phân loại nợ
đáng tin cậy dựa trên hệ thống xếp hạng rủi ro tín dụng. Những khoản vay nhỏ, có
thể được phân loại trên cơ sở hệ thống xếp hạng rủi ro tín dụng hoặc tình trạng vi

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

15

phạm trong thanh toán nợ cho ngân hàng của khách hàng. Nhưng những khoản vay
lớn nên được phân loại dựa trên hệ thống xếp hạng rủi ro tín dụng. Quy trình xếp
hạng rủi ro tín dụng phải đề cập đến tình trạng tài chính hiện tại của người vay và
khả năng trả nợ, giá trị hiện tại và mức độ tin tưởng của tài sản thế chấp, cùng
những đặc tính riêng biệt khác của người vay có ảnh hưởng đến triển vọng thu hồi
nợ gốc và lãi. Trong việc xếp hạng rủi ro cần xem xét và cập nhật bất cứ thông tin
mới nào có liên quan. Tất cả các khoản tín dụng nên được xem xét định kỳ( ví dụ
hàng quý) để đảm bảo các mức rủi ro tín dụng mà ngân hàng đánh giá tương ứng
với từng khoản vay là đúng đắn và cập nhật. Riêng đối với những khoản vay lớn,
phức tạp, rủi ro cao hoặc có vấn đề cần được xem xét thường xuyên hơn.
Một hệ thống phân loại nợ có cấu trúc tốt là công cụ quan trọng trong việc
phân biệt mức độ rủi ro tín dụng trong nhiều khoản vay khác nhau của ngân hàng.
Điều này cho phép xác định chính xác hơn toàn bộ đặc tính của danh mục các
khoản vay, khả năng vỡ nợ và giúp ngân hàng trích lập dự phòng đẩy đủ cho các
khoản vay. Khi đã xây dựng được hệ thống phân loại các khoản vay, ngân hàng cần
chú ý và đảm bảo việc xác định đúng thứ hạng của mỗi khoản vay, đồng thời phân
định rõ trách nhiệm trong việc thiết kế và thực hiện hệ thống phân loại.
Trên thế giới có nhiều hệ thống phân loại nợ khác nhau tùy thuộc vào điều
kiện và trình độ phát triển kinh tế của từng nước. Mỗi hệ thống có sự khác biệt
riêng, nhưng xét về bản chất có thể xác định thành 4 nhóm:(1) tài sản thông thường,
(2) tài sản có mức độ rủi ro tăng lên một ít nhưng không có dấu hiệu rõ ràng về
việc giảm giá trị thu hồi, (3) tài sản có khả năng hoặc theo kinh nghiệm của ngân
hàng sẽ giảm giá trị thu hồi, và (4) là tài sản mất khả năng thu hồi phải sử dụng bút
toán xóa nợ. Nói chung, các cách phân loại dựa trên sự phối hợp những tiêu thức
không quá phức tạp chẳng hạn như số ngày quá hạn và đánh giá chung về tính trạng
người đi vay. Tỷ lệ dự phòng trích lập có thể được tính riêng cho từng nhóm. Sau
đây xin dẫn ra phương pháp phân loại nợ theo IMF làm ví dụ cho việc lựa chọn

những tiêu thức phân loại nợ hợp lý.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

16

Theo IMF các khoản cho vay của ngân hàng đối với khách hàng được phân
thành những nhóm sau:
Nợ đủ tiêu chuẩn: Là những khoản nợ lành mạnh, toàn bộ vốn gốc và lãi
được thanh toán đúng hạn. Tại thời điểm hiện tại chưa có dấu hiệu cho thấy những
khó khăn của người vay trong việc hoàn trả khoản vay và ngân hàng đánh giá người
vay có khả năng hoàn trả đầy đủ cho ngân hàng.
Nợ cần chú ý : Là những khoản vay đã bắt đầu nảy sinh sự nghi ngại của
ngân hàng về khả năng trả nợ đầy đủ của người vay. Những khoản vay này đòi hỏi
sự chú ý nhiều hơn của cán bộ tín dụng.
Nợ dưới tiêu chuẩn : Ngân hàng nghi nghờ về khả năng hoàn trả đầy đủ của
người vay do sự đảm bảo cho khoản vay không đủ và/ hoặc việc thanh toán nợ gốc
hoặc lãi hoặc cả hai quá hạn 90 ngày. Ngân hàng nhận thấy rõ tình trạng yếu kém
của những khoản vay này rằng chúng chắc hẳn sẽ dẫn tới sự mất vốn nếu không
được điều chỉnh và chịu rủi ro giảm giá trị tài sản.
Nợ nghi ngờ: Là những khoản vay mà các nhà quản lý ngân hàng đánh giá là
việc thu hồi nó đầy đủ là không chắc chắn căn cứ vào tình trạng của người vay và/
hoặc nợ gốc hoặc cả hai quá hạn 180 ngày. Khoản vay thuộc loại này được coi là bị
giảm giá trị nghiêm trọng nhưng chưa hẳn là mất hoàn toàn vì một vài nhân tố trong
tương lai có thể cải thiện chất lượng khoản vay( như việc liên doanh, liên kết, được

tài trợ mới cấp thêm vốn).
Nợ mất vốn: Một khoản vay được phân vào loại này khi người quản lý ngân
hàng cho rằng thực sự không có khả năng thu hồi và/ hoặc vốn gốc hoặc nợ lãi
hoặc cả hai quá hạn hơn 1 năm.
Về phân loại nợ của hệ thống ngân hàng Việt Nam:
Ngày 22/04/2005, Thống đốc NHNN ban hành Quyết định 493/ 2005/ QĐ- NHNN
kèm theo Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro
tín dụng trong hoạt động ngân hàng của các TCTD, và được sửa đổi và bổ sung theo

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

17

Quyết định 18/2007/ QĐ- NHNN. Theo đó có 2 cách phân loại nợ mà TCTD có thể
áp dụng như sau:
Theo điều 6. TCTD thực hiện phân loại nợ theo 5 nhóm như sau:
Nhóm 1( Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ trong hạn và tổ chức tín
dụng đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn; các khoản
NQH dưới 10 ngày và tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ gốc
và lãi bị quá hạn và thu hồi đầy đủ gốc và lãi đúng thời hạn còn lại.
Nhóm 2( Nợ cần chú ý) bao gồm: Các khoản NQH từ 10 ngày đến 90
ngày;các khoản điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu.
Nhóm 3( Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản NQH từ 91 ngày đến 180
ngày; các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu, trừ các khoản nợ điều chỉnh
kỳ hạn trả nợ lần đầu phân loại vào nhóm 2 theo quy định tại điểm b khoản này; các

khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ
theo hợp đồng tín dụng.
Nhóm 4( Nợ nghi ngờ) bao gồm: các khoản NQH từ 181 ngày đến 360 ngày;
các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 90 ngày theo thời hạn
trả nợ được cơ cấu lại lần đầu; các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai.
Nhóm 5( Nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: Các khoản NQH trên 360 ngày;
các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở lên theo thời
hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu; các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ
hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần thứ hai; các khoản nợ cơ cấu lại
thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể cả chưa bị quá hạn hoặc đã quá hạn; các khoản
nợ khoanh, nợ chờ xử lý.
Theo điều 7: ...TCTD thực hiện phân loại nợ như sau:
Nhóm 1(Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ được TCTD đánh giá là
có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

18

Nhóm 2( Nợ cần chú ý) bao gồm: Các khoản nợ được TCTD đánh giá là có
khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi nhưng có dấu hiệu khách hàng suy giảm
khả năng trả nợ.
Nhóm 3( Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ được TCTD đánh giá
là không có khả năng thu hồi nợ gốc và lãi khi đến hạn. Các khoản nợ này được
TCTD đánh giá là có khả năng tổn thất một phần nợ gốc và lãi.

Nhóm 4( Nợ nghi ngờ) bao gồm: Các khoản nợ được TCTD đánh giá là khả
năng tổn thất cao.
Nhóm 5( Nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: Các khoản nợ được TCTD
đánh giá là không còn khả năng thu hồi, mất vốn.
Theo đánh giá của một số nhà chuyên môn, những chuẩn mực đặt ra trong
quy định này đã hướng tới sự hòa nhập với chuẩn mực thế giới, tức là yêu cầu cao
hơn. Như vậy, theo quyết định 493 tỷ lệ NQH, nợ xấu của ngân hàng Việt Nam sẽ
được xác định bằng những con số rõ ràng. Nhưng, vấn đề quan trọng là phải đảm
bảo được việc thực hiện đúng và nghiêm túc quy định này của các NHTM, điều đó
còn ít nhiều phụ thuộc vào trình độ áp dụng của mỗi ngân hàng.
1.3 VẤN ĐỀ NỢ QUÁ HẠN TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NHTM
1.3.1 Định nghĩa NQH
Hoạt động tín dụng luôn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tài sản của NHTM
và đem lại thu nhập phần lớn cho NHTM. Do vậy phương hướng hoạt động cơ bản
của NHTM hiện nay là nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng, giảm tỷ lệ NQH.
Theo định nghĩa về tín dung và nguyên tắc tín dụng, trong phạm vi thời hạn
nợ quy định khi đến hạn trả nợ khách hàng vay vốn phải có trách nhiệm hoàn trả nợ
gốc và lãi cho NHTM. Nếu thực hiện đúng nguyên tắc này, khách hàng và ngân
hàng coi như thực hiện đúng cam kết, điều đó chứng tỏ hoạt động kinh doanh của
khách hàng có hiệu quả và việc sử dụng vốn của ngân hàng mang lại tính an toàn và
lợi nhuận. Tuy nhiên thực tế không hẳn như vậy, do một số nguyên nhân mà doanh
nghiệp không trả được nợ gốc và lãi khi đến hạn. Trong trường hợp này, NHTM

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

19

không thu đựoc nợ gốc và lãi, người ta gọi đó là NQH. Như vậy có thể hiểu một
cách tổng quát về NQH: Đó là một khoản nợ mà người đi vay đến hạn phải trả cho
NHTM cả vốn và lãi theo cam kết nhưng không trả được nợ cho ngân hàng. Khi
một món nợ không trả được vào kỳ hạn nợ, toàn bộ nợ gốc còn lại của hợp đồng sẽ
chuyển thành NQH. Dó đó, cũng phải nhìn nhận NQH như một hiện tượng bình
thường , phù hợp với quy luật phát triển nền kinh tế. Tuy nhiên nếu tỷ lệ NQH quá
cao hoạt động ngân hàng sẽ bị tê liệt vì ngân hàng sẽ không có vốn để thanh toán
cho người gửi tiền khi đến hạn. Do đó vấn đề quản lý rủi ro tín dụng, hạn chế NQH
là một công tác hết sức quan trọng tại các NHTM. Hiện nay nhiều nhà kinh tế cho
rằng tỷ lệ NQH trên tổng dư nợ từ 3% đến 5% là có thể chấp nhận được trong hoạt
động tín dụng và coi là ngưỡng an toàn đối với một nền kinh tế.
* Các chỉ tiêu đo lường NQH:
(1) Tổng số NQH: Phản ánh giá trị tuyệt đối của toàn bộ các khoản NQH.
Chỉ tiêu này chưa cho biết nguy cơ rủi ro.
(2) Tỷ lệ giữa tổng NQH và tổng dư nợ cho vay và cho thuê: Phản ánh mức
độ NQH trong tổng dư nợ của ngân hàng
(3) Tổng nợ xấu trên tổng dư nợ: Phản ảnh chân thực về rủi ro mà ngân
hàng phải đối mặt( Theo cách định nghĩa của NHNN về nợ xấu: là các khoản nợ từ
nhóm 3 đến nhóm 5)
(4) Tỷ lệ nợ xấu trên tổng NQH: Trong tổng số NQH thì nợ xấu chiếm bao
nhiêu, đây là chỉ tiêu đánh giá được thực trạng rõ nét của các khoản NQH, những
rủi ro mà có thể ngân hàng gánh chịu.
Rất nhiều chỉ tiêu khác có thể đo lường mức độ NQH, nhưng trên là những
chỉ tiêu chính cho ta có cái nhìn khá toàn diện đối với tình trạng NQH của một ngân
hàng và những rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt khi NQH diễn ra.

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

20

1.3.2 Phân loại NQH
NQH được chia thành nhiều tiêu thức khác nhau để làm căn cứ xây dựng
kế họach thu hồi vốn trong từng trường hợp cụ thể. Dưới đây là một số phương
pháp phân chia thông thường nhất:
 Căn cứ vào thời gian quá hạn:
NQH dứơi 180 ngày
NQH từ 180 ngày tới 360 ngày
NQH trên 360 ngày
 Căn cứ theo thành phần kinh tế:
NQH của doanh nghiêp quốc doanh
NQH của doanh nghiệp ngoài quốc doanh
 Căn cứ vào khả năng thu hồi:
NQH có khả năng thu hồi 100%
NQH có khả năng thu hồi một phần
NQH không có khả năng thu hồi
 Căn cứ vào thời hạn của khoản vay
NQH của các khoản vay ngắn hạn
NQH của các khoản vay dai hạn
 Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh
NQH do ngân hàng
NQH do khách hàng
NQH do yếu tố khách quan
 Căn cứ vào thời hạn vay vốn

NQH của nợ ngắn hạn
NQH của nợ trung và dài hạn

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

21

1.3.3 Nguyên nhân phát sinh NQH
Có nhiều nguyên nhân gây ra NQH, trong đó có thể chia thành hai nhóm
nguyên nhân chính là: nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Nguyên
nhân khách quan là nguyên nhân bên ngòai, nó nằm ngoài tầm kiểm soát của chính
ngân hàng và khách hàng vay vốn. Nguyên nhân chủ quan là nhóm nguyên nhân
thuộc về ngân hàng, khách hàng vay vốn, đây là nguyên nhân chính gây ra hiện
tượng NQH. Để có thể đưa ra các giải pháp ngăn ngừa và hạn chế NQH, thì bắt
buộc ta phải tìm ra nguyên nhân phát sinh ra nó, từ đó tìm biện pháp kiểm soát có
hiệu quả.
1.3.3.1 Nguyên nhân chủ quan
Nhóm nguyên nhân thuộc về NHTM
Tăng trưởng tín dụng kèm theo nguy cơ phát sinh NQH vì vậy vấn đề đặt ra
với NHTM là tăng quy mô tín dụng phải đảm bảo được an toàn tín dụng. Tuy nhiên
có tình trạng các ngân hàng tăng doanh số cho vay bằng cách cấp tín dụng ồ ạt,
không có chọn lọc, chất lượng thẩm định kém tạo nên NQH phát sinh cao gây nên
tổn thất cho ngân hàng, có thể dẫn tới nguy cơ phá sản. Rủi ro phát sinh từ chính
bản thân NHTM do các nguyên nhân sau:
Chính sách tín dụng chưa hợp lý: Trước hết ở tầm quản lý, ban quản trị

ngân hàng phải đưa ra một chính sách cho vay phù hợp với thực tế. Bởi chính sách
cho vay là kim chỉ nam cho hoạt động tín dụng ngân hàng. Chính sách bao gồm hệ
thống các quan điểm, chủ trương, định hướng cho hoạt động tín dụng nhằm cân
bằng giữa tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiếu rủi ro, đảm bảo tăng trưởng tín dụng
và đầu tư an toàn. Nếu không dẫn đến việc cấp tín dụng không đúng đối tượng,
không đúng mục đích, tạo khe hở cho người sử dụng vốn như vậy không đem lại
hiệu quả kinh tế, rủi ro tín dụng- NQH phát sinh. Chính sách tín dụng phải phù hợp
với nguồn vốn và mục đích, phương châm hoạt động của NHTM. Ngân hàng có chủ
trương cho vay các doanh nghiệp lớn, hoạt động trong các ngành công thương
nghiệp, cho vay trung và dài hạn...trong khi quy mô vốn nhỏ, vốn huy động chủ yếu
là ngắn hạn sẽ dẫn đến số lượng vốn chỉ tập trung một số ít khách hàng, rủi ro mất

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

22

khả năng thanh toán khi khách hàng không trả được lãi và gốc đúng hạn cho ngân
hàng. Ngân hàng có thể có cơ chế khá thông thoáng trong chính sách cho vay có
đảm bảo, tài sản đảm bảo có giá trị thấp vẫn được cấp mức tín dụng cao...Tất cả các
nguyên nhân xuất phát từ chính sách tín dụng không hợp lý đều dẫn tới nguy cơ
phát sinh NQH. NHTM đều phải chú trọng xây dựng chính sách tín dụng đồng bộ,
phù hợp với thực tế hoạt động của ngân hàng để có thể hạn chế NQH.
Quy trình tín dụng chưa tốt: Các NHTM muốn thực hiện có hiệu quả hoạt
động tín dụng nhất thiết phải xây dựng quy trình tín dụng đầy đủ, đồng bộ, có khoa
học, hợp lý. Cán bộ tín dụng căn cứ vào quy trình để cấp tín dụng cho khách hàng.

Thiếu rõ ràng hợp lý trong các bước dẫn đến cán bộ tín dụng làm sai hoặc lợi dụng
sơ hở để kết hợp với khách hàng lấy tiền của ngân hàng sử dụng không đúng mục
đích trong khi xin vay, gây tổn thất cho ngân hàng. Quy trình tín dụng phải thống
nhất đồng bộ giữa các bước thực hiện, không được trùng lặp, có như vậy công tác
phân tích, kiểm tra đánh giá khách hàng mới đạt được hiệu quả. Quy trình cho vay
không hợp lý sẽ tạo cho ngân hàng những khó khăn sau cho vay như: công tác về
kiểm tra hồ sơ không đầy đủ, xét duyệt phương án bị bỏ qua...có thể dẫn đến nguy
cơ NQH, ngân hàng không có đủ cơ sở pháp lý để buộc khách hàng phải thực hiện
nghĩa vụ của mình. Khách hàng có thể tận dụng sơ hở trong quy trình để làm giả
giấy tờ, qua mắt các bộ tín dụng lừa đảo và chiếm dụng vốn ngân hàng.Tất cả yếu tố
trên không những tạo ra NQH gây tổn thất một phần và ảnh hưởng tới kế hoạch sử
dụng vốn của ngân hàng mà có khả năng ngân hàng khó khăn trong việc thu hồi vốn
hoặc không thể thu hồi.
Hạn chế của cán bộ tín dụng và các bên có liên quan: chất lượng cán bộ
kém, không đủ trình độ đánh giá khách hàng hoặc đánh giá không tốt, cố tình làm
sai, sự yếu kém của ban kiểm soát tham gia vào khâu phê duyệt tín dụng...là một
trong những nguyên nhân của rủi ro tín dụng. Hạn chế của cán bộ tín dụng thể hiên
ở các khía cạnh sau đây:

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

23

+Trình độ nghiệp vụ yếu kém: Khi thẩm định dự án về cho vay vốn, cán bộ
yếu về nghiệp vụ, khả năng về phân tích báo cáo tài chính kém kết hợp với việc

thiếu thông tin khách hàng nên chưa đánh giá đầy đủ tính khả quan của dự án.
+Việc chấp hàng các nguyên tắc, thể lệ tín dụng quy trình xét duyệt chưa
nghiêm túc. Cán bộ không xem kỹ về hồ sơ, điều tra kỹ về khách hàng cũng như
đánh giá sai lệch về giá trị tài sản thế chấp điều đó làm tăng nguy cơ NQH.
+Kiểm tra giám sát vốn vay chưa chặt chẽ: Theo quy định tại khoản 1 QĐ
1627 tổ chức tín dụng có trách nhiệm giám sát quá trình vay vốn và trả nợ của
khách hàng. Việc này thường gắn với cán bộ trực tiếp thẩm định cho vay.
+Định kỳ trả nợ chưa thích hợp với vòng luân chuyển vốn: Nhiều cán bộ
tín dụng khi cho vay không quan tâm thích đáng đến chu kỳ kinh doanh của người
vay, hoặc do nguồn ngắn hạn là chủ yếu, họ đặt kỳ hạn nợ ngắn để hạn chế rủi ro.
Kỳ hạn nợ không phù hợp với chu kỳ thu nhập của người vay. khi đến hạn dĩ nhiên
sẽ không trả được nợ, gây ra NQH.
+Tư tưởng chạy theo thành tích, tăng dự nợ một cách không căn cứ vượt
lên trên nhu cầu phát triển kinh tế và nhu cầu vốn cần thiết hợp lý và khả năng quản
lý của doanh nghiệp.
Nhóm nguyên nhân thuộc về phía khách hàng
Nguyên nhân từ phía người đi vay là một nguyên nhân chính và cổ
điển nhất gây ra NQH. Người vay có thể cố ý hay vô ý không trả nợ đúng hạn cho
ngân hàng. Nhín chung nguyên nhân này có thể nắm bắt và đối phó được nếu ngân
hàng thực hiện tốt việc giám sát, kiểm tra và quản lý khách hàng trước trong và sau
khi phát tiền vay. Nguyên nhân này xuất phát từ mấy khía cạnh sau:
Thực trạng hoạt động kinh doanh của khách hàng
Hoạt động kinh doanh của người đi vay bao gồm cả hoạt động sử dụng vốn
vay và không sử dụng vốn vay ngân hàng. Mọi quy trình tín dụng luôn bao gồm
giai đoạn sử dụng tiền vay của người đi vay.Do vậy rủi ro trong hoạt động kinh
doanh của người đi vay mà có sử dụng vốn vay ngân hàng là nguyên nhân trực tiếp

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B

Chuyên đề tốt nghiệp

24

gây ra rủi ro tín dụng cho ngân hàng. Rủi ro trong kinh doanh của khách hàng( mà
chủ yếu ở đây ta xét là doanh nghiệp ) sẽ xảy ra nếu việc tính toán triển khai dự án
kinh doanh không khoa học, không xây dựng được chính xác các chỉ tiêu như: định
mức tiêu thụ sản phẩm, tính toán giá thành, chất lượng sản phẩm, nguồn nguyên vật
liệu...
Tuy nhiên cho dù doanh nghiệp đã tính toán phương án sản xuất kinh doanh
một cách chi tiết toàn diện, khoa học, chính xác tới mức tối đa thì đó cũng chỉ là dự
đóan, trên thực tế hoạt động kinh doanh luôn gặp phải những biến cố rủi ro ngòai ý
muốn làm đảo lộn mọi kế hoạch kinh doanh đã được xây dựng và có tác động xấu
tới kết quả kinh doanh. Rủi ro trong kinh doanh của doanh nghiệp cũng là rủi ro
trong kinh doanh của tín dụng ngân hàng, ảnh hưởng tới khả năng thu hồi nợ của
ngân hàng ở nhìều cấp độ khác nhau ứng với từng cấp độ rủi ro doanh nghiệp phải
gánh chịu.
+ Thị trường cung cấp biến động gây thiệt hại cho doanh nghiệp
Thị trường cung cấp được hiểu là thị trường đầu vào của hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm thị trường các nguyên vậy liệu phục vụ cho
hoạt động sản xuất kinh doanh. Giá cả nguyên vật liệu biến động làm tăng giá thành
sản phẩm. Nếu doanh nghiệp tăng giá bán thì đảm bảo tăng lợi nhuận, nhưng sản
phẩm khó tiêu thụ, tồn kho lớn, luân chuyển vốn chậm, ảnh hưởng đến việc trả nợ
cho ngân hàng đúng thời hạn. Nếu doanh nghiệp hạ giá bán sản phẩm, thì ảnh
hưởng đến lợi nhuận và khả năng tái sản xuất, thậm chí bị lỗ vốn mà không thể trả
nợ cho ngân hàng.
+ Thiếu nguyên vật liệu sẵn có cho dây chuyên sản xuất công nghệ của
doanh nghiệp, vì vậy doanh nghiệp phải sản xuất các nguyên vật liệu thay thế không

đảm bảo chất lượng hoặc giá cả không thích nghi với dây chuyền sản xuất của
doanh nghiệp. Biện pháp trên ảnh hưởng tới chi phí sản xuất và tiến độ của dự án,
tác động xấu đến khả năng trả nợ cho ngân hàng.
+ Chất lượng sản phẩm không đáp ứng yêu cầu thị trường, vì vậy doanh
nghiệp phải hạ giá bán sản phẩm, chịu lỗ không kinh doanh, hoặc phải tốn thêm chi

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B


Chuyên đề tốt nghiệp

25

phí để cải tiến chất lượng sản phẩm mở rộng và khuyếch trương quảng cáo tiêu thụ
sản phẩm. Các hướng giải quyết này đều ảnh hưởng đến tài chính của doanh nghiệp,
doanh nghiệp chịu thiệt hại trong kinh doanh tất yếu sẽ trì hõan trả nợ cho ngân
hàng.
+ Người đi vay trong quá trình thực hiện dự án có thể sử dụng vốn sai mục
đích, không đảm bảo độ an toàn trong sử dụng vốn , gây lãng phí hoặc mất vốn dẫn
đến trả nợ cho ngân hàng là khó khăn.
Như vậy theo dõi tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng
vay vốn, ngân hàng sẽ có những nhận định được khả năng đảm bảo thanh toán nợ
đầy đủ và đúng hạn cho ngân hàng.
Năng lực tài chính của doanh nghiệp không lành mạnh, khả năng thanh
toán chung giảm sút, yếu kém.
Năng lực tài chính là một chỉ tiêu cơ bản biểu hiện tình hình sức khỏe của
một doanh nghiệp. Đánh giá khả năng tài chính của một doanh nghiệp nhằm đảm
bảo tính lành mạnh về khả năng tài chính, khả năng thanh toán của doanh nghiệp từ

đó xác định khả năng trả nợ cho ngân hàng. Kế hoạch trả nợ cho ngân hàng sẽ bị
ảnh hưởng nếu doanh nghiệp phải chi nhất thời những khoản qúa lớn như thanh
toán nợ thuế, nợ tiền lương cho cán bộ công nhân viên, nợ người bán... Cơ cấu vốn
đầu tư của doanh nghiệp không hợp lý như: tăng quy mô đầu tư tài sản cố định lên
quá mức cần thiết gây lãng phí, hay chỉ tập trung vốn đầu tư dài hạn mà không chú
ý dự phòng vốn lưu động hợp lý...Tất cả các biều hiện trên đều gây khó khăn cho
việc trả nợ ngân hàng đúng thời hạn, tạo các khoản NQH cho hoạt động tín dụng
ngân hàng.
Do ý muốn chủ quan của khách hàng cố tình không trả nợ cho ngân hàng
Đây là một trường hợp tồi tệ trong các nguyên nhân chủ quan dẫn đến NQH
của ngân hàng. Đối với loại khách hàng này họ thường có ý muốn lừa đảo, chiếm
đoạt tài sản ngay từ khi lập hồ sơ vay vốn, họ làm mọi cách để che mắt cán bộ tín
dụng. Loại nguyên nhân này được xếp vào loại nguyên nhân rủi ro từ phía đạo đức

SV: Nguyễn Thị Nguyệt

Lớp: Ngân hàng 48B