Hồi giáo và chính trị liên minh châu âu (EU) (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NGOẠI GIAO

HỌC VIỆN NGOẠI GIAO
------------------

TRẦN THỊ HƢƠNG

HỒI GIÁO VÀ CHÍNH TRỊ LIÊN MINH CHÂU ÂU (EU)

huy n ng nh: u n h qu
s : 62 31 02 06

I
H Y

G

H

H

Hà Nội - 2017

t


ông trình đượ ho n th nh tại: Họ vi n goại gi o
gười hướng dẫn kho họ : PG .

Vũ Dương Huân

Phản bi n 1:……………………………………………………

Phản bi n 2:……………………………………………………

Phản bi n 3:……………………………………………………

uận án đượ

bảo v

trướ

Hội đồng

hấm luận án họp

tại…………………………………………………
v o hồi

giờ

ng y

ó thể tìm hiểu luận án tại:

tháng

năm

hư vi n Họ vi n goại gi o
hư vi n u

gi


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài: Đề t i Hồi giáo và chính trị Liên minh châu
Âu (EU) đượ thự hi n với b n lý do hính s u: Thứ nhất, từ đầu
th kỷ XXI, vấn đề Hồi giáo nổi l n một á h mạnh mẽ, ng y ng
trở th nh một trong những vấn đề phứ tạp v khó giải quy t đ i với
n ninh to n ầu. Vấn đề xung đột giữ Hồi giáo v phương ây
thậm hí òn đượ một s họ giả như muel Huntington ho rằng
sẽ trở th nh trụ hính ủ qu n h qu t . Thứ hai, hâu Âu với
những qu gi phát triển, đại di n ho những giá trị dân hủ hi n đại
đ ng phải đ i di n một á h trự di n v mạnh mẽ nhất đ i với vấn
đề Hồi giáo. Đáng hú ý nhất l vấn đề khủng b Hồi giáo ự đo n
đ ng tá động đ n sự hi rẽ trong E , sự trỗi dậy ủ hủ nghĩ dân
túy v hủ nghĩ b i ngoại. ộng th m l n sóng di ư từ á nướ
Hồi giáo tới hâu Âu trong những năm gần đây với s lượng h ng
tri u người l m ho vấn đề Hồi giáo thự sự đặt r một thá h thứ đ i
với hính trị hâu Âu. Thứ ba, tìm hiểu sâu hơn về E thông qu
á h thứ E giải quy t á vấn đề Hồi giáo tại khu vự thự hất l
tìm hiểu vấn đề li n k t, triển vọng phát triển ủ E . Đây l nghi n
ứu ó ý nghĩ thự t đ i với Vi t m khi E l trung tâm quyền
lự hính trị kinh t th giới ó v i trò to lớn trong trật tự th giới đ
ự đ ng hình th nh; E òn l đ i tá qu n trọng ủ Vi t m ả
bình di n song phương v đ phương. Thứ tư, vấn đề Hồi giáo m E

đ ng phải đ i di n òn ó ý nghĩ th m khảo đ i với vấn đề Hồi giáo ở
E . Hi n n y, Hồi giáo l tôn giáo lớn nhất tại ASEAN. Hơn nữ ,
nguy ơ về khủng b Hồi giáo ự đo n ở khu vự n y li n tụ đượ
báo động, đặ bi t sự xuất hi n ủ IS tại đây đ đượ ghi nhận.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:
2.1. Công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài


2
2.1.1. Nghiên cứu về lịch sử, thực trạng của cộng đồng Hồi giáo tại
EU bao gồm các tài liệu sau: Báo cáo Tương lai của dân số Hồi
giáo trên thế giới, tháng 1 năm 2011 ủ trung tâm nghi n ứu Pew;
công trình Dân số Hồi giáo tại châu Âu: 1950-2020, Houssain
Kettani (2010), t i li u Nhập cư và những người nhập cư Hồi giáo:
Phân tích so sánh giữa các nước châu Âu, Natasha T.Duncan (2011)
… hững t i li u tr n đ n u đượ những vấn đề sau: (1) lị h sử
ộng đồng Hồi giáo tại E ; (2) bứ tr nh hung về thự trạng ộng
đồng Hồi giáo tại E hi n n y. hững vấn đề m luận án ần l m rõ
b o gồm: lý giải tại s o ộng đồng Hồi giáo tại E lại l “ ộng đồng
đặ bi t”, tại s o ộng đồng n y lại trở th nh một phần trong đời
s ng hính trị - x hội E v ó thể tá động mạnh mẽ đ n li n minh
n y tr n mọi phương di n.
2.1.2. Làm nền tảng cho việc nghiên cứu tác động của vấn đề hội
nhập của cộng đồng Hồi giáo tại EU đối với đời sống chính trị EU
có các tác phẩm như: u n sá h Hồi giáo ở châu Âu: nghiên cứu các
trường hợp, so sánh và nhận định chung, Reuven Amitai (2007),
công trình Thiếu khoan dung, Thành kiến và Phân biệt đối xử,
ndre s Zi k (2011), u n sá h Hồi giáo tại châu Âu: Thúc đẩy hội
nhập và chống lại Chủ nghĩa cực đoan, Kristin Archick (2011), báo
cáo Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và Chủ nghĩa phân biệt đối xử tại

nơi làm việc ở châu Âu, iet mberts (2013) … Các công trình này
hủ y u n u thự trạng hội nhập khó khăn người Hồi giáo tại hâu
Âu mà hư phân tích sâu tá động ủ vi hội nhập ủ ộng đồng
Hồi giáo đ i với quá trình nhất thể hó ủ E .
2.1.3. Về thực trạng và nguyên nhân của chủ nghĩa khủng bố Hồi
giáo cực đoan tại EU gồm các tác giả đề cập tới như sau: Samir
Amghar (2007) - Những thách thức của Hồi giáo châu Âu đối với
chính sách công và xã hội; Olivier Roy (2009) - Xung đột tôn giáo


3
thiểu số ở châu Âu - Các loại hình cực đoan trong cộng đồng Hồi
giáo ở châu Âu; Alexander R. Alixiev (2011) - Những sắc thái của
chủ nghĩa cực đoan: Nguy cơ của Hồi giáo cực đoan đối với phương
Tây và thế giới Hồi giáo … hóm t i li u n y hư đi sâu phân tí h
tá động ủ hủ nghĩ Hồi giáo ự đo n đ n ti n trình nhất thể hó
ủ E , ũng như hư n u triển vọng quá trình cự đo n ủ th nh
ni n Hồi giáo.
2.1.4. Nghiên cứu về cộng đồng Hồi giáo và thể chế thế tục tại EU
bao gồm các công trình tiêu biểu sau: u n sá h Những xung đột về
thánh đường Hồi giáo ở châu Âu: vấn đề chính sách và xu hướng,
Stefano Allivie (2009); sau đó, tef no llievi khi hợp tá với
Ethnob rometer (2010) đ r đời ông trình Những thánh đường Hồi
giáo ở châu Âu – Tại sao giải pháp lại trở thành vấn đề; tá phẩm
Tranh luận về mạng che mặt ở châu Âu, Viviane Teitelbaum (2011)
… á ông trình n y đều ho thấy vấn đề tr ng phụ , vấn đề thánh
đường ủ người Hồi giáo đ đẩy E v o những uộ tr nh cãi xã
hội ăng thẳng. Tuy nhiên, á ông trình n y hư lý giải sâu
nguy n nhân hính trị ủ những uộ tr nh i đó.
2.1.5. Làm cơ sở để nghiên cứu tác động của vấn đề Hồi giáo đối

với sự ủng hộ của cử tri đối với các đảng phái chính trị EU bao
gồm các công trình như sau: á phẩm Thách thức Hồi giáo: Chính
trị và tôn giáo tại Tây Âu, Klausen, Jytte (2005); Nora Langenbacher
(2011); b i vi t Sự nổi lên của các đảng chính trị theo cách thức thúc
đẩy quan điểm bài Hồi giáo, Heiner Bielefeldt (2012) … Khảo sát
á ông trình tr n, ó thể thấy á đảng ánh hữu tại E đ ng ng y
nhận đượ sự ủng hộ rộng r i ủ ông dân tại khu vự n y một phần
là do họ đ tận dụng t t á vấn đề Hồi giáo. hững vấn đề m tá
giả sẽ l m rõ th m l : đư r những ki n giải ho sự th nh ông ủ
á đảng ánh hữu v sự thất bại ủ á đảng ánh tả trong vi xử
lý v ti p ận với á vấn đề Hồi giáo, đồng thời l m rõ triển vọng


4
ủ á đảng n y trong thời gi n tới khi m á vấn đề Hồi giáo tại
E khó ó thể giải quy t tri t để, thậm hí ng y một phứ tạp hơn.
2.2. Công trình nghiên cứu ở trong nƣớc
Đề ập tới vấn đề n y hi n mới ó nh nghi n ứu guyễn Văn
Dũng (2012), với u n sá h Tôn giáo với đời sống chính trị - xã hội
ở một số nước trên thế giới. Ông d nh một s tr ng vi t về Hồi giáo
với đời s ng hính trị - x hội ây Âu. rong đó hủ y u phân tí h
đạo luật ấm á biểu trưng tôn giáo ở nơi ông ộng (phần lớn nhằm
v o người Hồi giáo). go i r , một s ông trình vi t về Hồi giáo
hi n đại tại Vi t m rất ó giá trị th m khảo để nghi n ứu về Hồi
giáo ở E b o gồm: gô Văn Do nh (2013), Hồi giáo với đời sống
chính trị Đông Nam Á; Phạm hị Vinh (2007), Một số vấn đề về
xung đột sắc tộc và tôn giáo ở Đông Nam Á; ương hị hu Hường
(2013), Islamism trong bối cảnh toàn cầu hóa …
óm lại, khảo ứu á ông trình nghi n ứu trong v ngo i nướ ,
ó thể thấy nghi n ứu về Hồi giáo và chính trị Liên minh châu Âu

(EU) l một đề t i không bị trùng lặp.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu của
luận án: l m rõ á tá động ủ vấn đề Hồi giáo đ i với ti n trình
nhất thể hó hâu Âu, quá trình giải quy t v k t quả đạt đượ ủ
E về vấn đề n y từ đầu th kỷ XXI đ n n y, từ đó đư r đượ
những dự báo ho triển vọng giải quy t vấn đề n y đ n năm 2030 ủ
EU. Nhiệm vụ nghiên cứu b o gồm: (1) Phân tí h vấn đề Hồi giáo
nổi ộ tr n th giới v tại á nướ E , đồng thời l m rõ tá động
ủ vấn đề Hồi giáo đ i với hính trị E từ đầu th kỷ XXI đ n n y.
(2) Phân tí h á h thứ E giải quy t vấn đề Hồi giáo v k t quả đạt
đượ ủ E về vấn đề n y. (3) Phân tí h xu hướng tá động ủ á
vấn đề Hồi giáo đ i với hính trị E đ n năm 2030, tr n ơ sở đó dự
báo triển vọng E giải quy t á vấn đề Hồi giáo đ n năm 2030.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: Dưới t n Hồi giáo và Chính
trị EU, luận án giới hạn đ i tượng v phạm vi nghi n ứu như s u:


5
(1) Đối tượng nghiên cứu của luận án là: Vấn đề Hồi giáo trong
hính trị E . uận án đi sâu phân tí h vấn đề ủ ộng đồng Hồi giáo
đ định ư qu nhiều th h tại E . (2) Thời gian nghiên cứu: l từ
đầu th kỷ XXI đ n n y, nhất l s u sự ki n 11/9. (3) Không gian
nghiên cứu: á nướ thuộ E , đặ bi t l Pháp v Đứ - h i nướ
đượ oi l hai trụ ột qu n trọng ủ E ; ó s lượng người Hồi
giáo đông nhất E v ti u biểu nhất trong vi giải quy t á vấn đề
Hồi giáo. (4) Nội dung nghiên cứu: uận án tập trung phân tí h h i
vấn đề nổi ộm, thời sự nhất ủ ộng đồng Hồi giáo tại E hi n n y
là vấn đề hội nhập và vấn đề khủng bố ủ những kẻ Hồi giáo ự
đo n. u đó l m rõ tá động ủ vấn đề Hồi giáo đ i với quá trình
nhất thể hó hâu Âu, bi n pháp giải quy t v k t quả đạt đượ ủ

E về vấn đề n y, từ đó đư r đượ những dự báo ho triển vọng
giải quy t vấn đề Hồi giáo đ n năm 2030 ủ E . Ngoài ra, do chính
trị E l một khái ni m rộng (b o gồm thể h , hi n pháp, quyền lự
…) n n luận án tập trung l m rõ tá động ủ vấn đề Hồi giáo đ i với
quá trình nhất thể hóa của EU tr n b n phương di n: (1) l m hi rẽ
ộng đồng trong x hội E ; (2) thá h thứ vi thự hi n hủ nghĩ
th tụ ; (3) thá h thứ n ninh x hội v (4) góp phần tạo khủng
hoảng h th ng hính trị. Vấn đề Hồi giáo tại E ó ả tá động tí h
ự v ti u ự đ i với đời s ng hính trị E . uy nhi n, luận án
nhấn mạnh tá động ti u ự l hủ y u, bởi qu đó mới l m rõ thá h
thứ ủ vấn đề Hồi giáo đ i với hính trị E hi n n y.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu:
Phƣơng pháp u n ủ luận án đượ hình th nh tr n á ơ sở như
sau: (1) Chủ nghĩa Marx – Lenin nhất l hủ nghĩ duy vật bi n hứng
v hủ nghĩ duy vật lị h sử. (2) uan điểm của Marx, F Engels, Lenin
và tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo; (3) uan điểm của Đảng và Nhà
nước về các vấn đề tôn giáo; (4) Chủ nghĩa kiến tạo.


6
Phƣơng pháp nghiên cứu đượ sử dụng trong luận án l : (1)
Phương pháp lịch sử - lôgic; (2) Phương pháp phân tích - tổng hợp;
(3) Phương pháp nghiên cứu trường hợp; (4) Phương pháp so sánh;
(5) Phương pháp phân tích chính sách; (6) Phương pháp dự báo.
go i r , luận án ũng sử dụng một s phương pháp khá như
phương pháp định lượng, phương pháp quan sát, phương pháp phân
tích sự kiện … để giải quy t nhi m vụ ủ mụ ti u nghi n ứu.
Cách tiếp c n: Đề t i áp dụng á h tiếp cận hệ thống và đa
ngành. B n ạnh đó á h tiếp cận thực tiễn đượ áp dụng xuy n su t
luận án bởi h i lý do: Thứ nhất, hi n tại hư ó lý thuy t về vấn đề

Hồi giáo trong hính trị qu t nói chung và trong hính trị E nói
riêng. Thứ hai, những lý thuy t về tôn giáo v hính trị lại khó áp
dụng đ i với vi nghi n ứu vấn đề Hồi giáo tại E bởi Hồi giáo l
tôn giáo thiểu s ủ ộng đồng nhập ư tại E trong khi m i qu n
h giữ tôn giáo v hính trị đượ đề ập trong á t i li u hữu qu n
thường l m i qu n h giữ tôn giáo đ s v hính trị ầm quyền.
6. Tƣ iệu nghiên cứu: Đề t i sử dụng á t i li u g b o gồm á
văn bản về hính sá h, á báo áo hính thứ ủ E v ủ hính
phủ á nướ th nh vi n E ( hủ y u l Pháp v Đứ ); á t i li u
huy n khảo, th m khảo, á b i vi t tr n á tạp hí huy n ng nh
như Nghiên cứu quốc tế, Nghiên cứu châu Âu, Nghiên cứu tôn giáo,
á tr ng web hính thứ ủ E .
7. Đóng góp của u n án: (1) là công trình nghi n ứu ó h th ng
đầu ti n từ gó nhìn ủ một nh nghi n ứu Vi t m về tá động
ủ vấn đề Hồi giáo đ i với ti n trình nhất thể hó hâu Âu. (2) là tài
li u th m khảo đ i với á hoạt động nghi n ứu, giảng dạy về: tôn
giáo trong qu n h qu t , Hồi giáo trong qu n h qu t , Hồi giáo
tại E v giảng dạy về E . (3) l t i li u th m khảo ho vi giải
quy t vấn đề Hồi giáo tại
E .


7
8. Bố cục của u n án: go i mở đầu, k t luận, t i li u th m khảo
v phụ lụ , luận án đượ b ụ th nh 3 hương. Chương 1: Vấn đề
Hồi giáo trong hính trị qu t v trong hính trị E hi n đại.
Chương 2: Bi n pháp E giải quy t vấn đề Hồi giáo từ đầu th kỷ
XXI đ n n y. Chương 3: riển vọng E giải quy t vấn đề Hồi giáo
đ n năm 2030 v một s khuy n nghị.
CHƢƠNG 1: VẤN ĐỀ HỒI GIÁO TẠI EU VÀ

TRONG CHÍNH TRỊ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
1.1. Khái quát về Hồi giáo trên thế giới
1.1.1. Một số nhận thức về Hồi giáo. Isl m (Hồi giáo), theo nghĩ
rập l người vâng l nh, h y quy phụ hoặ to n tâm to n ý với
ll h, l tôn giáo độ thần dòng br h m, r đời v o th kỷ VII s u
ông nguy n tại bán đảo rập. uh mm d (570 – 632) l người
sáng lập r Hồi giáo đồng thời ũng l l nh tụ ủ á dân tộ rập
ả tr n phương di n hính trị v quân sự. u 23 năm truyền đạo từ
năm 610 đ n trướ khi ông qu đời năm 632, uh mm d đ ho n
th nh sứ m nh ủ mình – đó l th ng nhất to n bộ bán đảo rập.
1.1.2. Cộng đồng Hồi giáo trên thế giới. Hi n n y, đạo Hồi là tôn
giáo có s lượng tín đồ lớn thứ hai trên th giới, sau Kitô giáo. Th
giới có khoảng 1,6 tỷ người Hồi giáo, chi m 23% dân s th giới.
Đây ũng l tôn giáo ó t độ tăng trưởng nhanh nhất th giới. Đạo
Hồi phân b ở khắp các châu lục. Mặ dù rung Đông v Bắc Phi
được coi là xứ sở củ đạo Hồi nhưng vùng n y hỉ có 20% trong tổng
s người Hồi giáo trên th giới sinh s ng. Vùng ó đông người Hồi
giáo nhất lại là vùng châu Á – hái Bình Dương, hi m đ n 2/3
người Hồi giáo trên th giới (khoảng 62%).
1.2. Vấn đề khủng bố Hồi giáo cực đoan trong chính trị quốc tế
hiện đại. hắ đ n vấn đề Hồi giáo trong hính trị qu t không thể


8
không nhắ đ n qu n h giữ á nướ Hồi giáo; v i trò ủ Hồi giáo
trong uộ hi n tr nh P lextin; hủ nghĩ Hồi giáo... Tuy nhiên, có
thể nhận thấy rằng vấn đề khủng b Hồi giáo ự đo n tr n th giới
hi n n y, đặ bi t l tại rung Đông l vấn đề thời sự nhất, tá động
lớn đ n qu n h qu t .
1.2.1. Chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan

1.2.1.1. Khái niệm chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan. Khi bàn
về chủ nghĩ khủng b Hồi giáo cự đo n ần phủ nhận qu n điểm
gắn đạo Hồi với khủng b . Thuật ngữ Chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo
cực đoan có nội h m như s u: (1) l một hình thứ ủ hủ nghĩ
khủng b tôn giáo; (2) đượ thự hi n bởi những người theo đạo Hồi
ự đo n về mặt tư tưởng, t n bạo về mặt h nh động; (3) nhân danh
tôn giáo để thự hi n á âm mưu hính trị.
1.2.1.2. Thực trạng chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan. Từ đầu
th kỷ XXI đ n nay, các phong trào tiêu biểu của chủ nghĩ khủng b
Hồi giáo cự đo n b o gồm: W hh bism, l fi, Huynh đ Hồi giáo
(Muslim Botherhood), Hamas, Taliban, al-Qaeda, và IS. Đứng đầu
danh sách các tổ chức khủng b gây ti ng vang nhất th giới chính là
al-Qaeda và IS.
1.2.1.3. Nguyên nhân chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan. (1) sự
n thi p ủ phương ây đ khi n ho á nướ Hồi giáo rơi v o
tình trạng đói nghèo, ki t qu , hi rẽ v suy thoái; (2) mặt trái ủ
to n ầu hó dẫn đ n sự “xâm thự ” ủ văn hó v hính trị phương
Tây, từ đó phá vỡ ấu trú tôn giáo ủ á x hội Hồi giáo; (3) vi
diễn giải Kinh sánh s i l h, bỏ qu b i ảnh đương đại; (4) sự ảnh
hưởng ủ hính quyền độ t i tại một s nướ Hồi giáo; (5) mâu
thuẫn nội bộ trong th giới Hồi giáo giữ dân hủ v độ t i, giữ quá
khứ v tương l i, giữ truyền th ng v hi n đại.


9
1.2.2 Tác động của chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan đối với
chính trị quốc tế hiện đại
1.2.2.1. Chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan làm gia tăng thách
thức an ninh toàn cầu. hủ nghĩ khủng b Hồi giáo ự đo n đượ
ho l t n bạo nhất, d m n nhất trong á loại hình khủng b hi n

nay. Chúng tạo n n phong tr o tấn ông liều h t dưới d nh nghĩ
thánh hi n gây thương vong o, khó lường v khó ngăn hặn.
1.2.2.2. Chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan thách thức thiết chế
xã hội, hệ thống chính trị và giá trị quốc gia. hủ nghĩ khủng b
Hồi giáo ự đo n ó mụ ti u o nhất l thi t lập một nh nướ Hồi
giáo, xây dựng một x hội Hồi giáo với á giá trị h y luật l h khắ
tồn tại từ thuở sơ kh i ủ đạo Hồi v o th kỷ VII. húng vứt bỏ
những gì đượ ho l thuộ văn minh phương ây v đề o tính
“th nh khi t” ủ đạo Hồi.
1.2.2.3. Chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan tác động đến việc hợp tác quốc
tế. há h thứ ủ hủ nghĩ khủng b Hồi giáo ự đo n đ vượt
tầm mỗi qu gi vì vậy vi hợp tá qu t để giải quy t vấn đề
này rất đượ hú trọng. rong đó, tá động ủ hủ nghĩ khủng b
Hồi giáo ự đo n đ n vi hình th nh li n minh h ng h nướ
Hồi giáo tự xưng (I ) tr n to n th giới hi n n y đượ ho l mạnh
mẽ nhất. uy mô hợp tá không hỉ dừng lại trong một li n minh m
òn vượt khuôn khổ li n minh. uá trình hợp tá này có ả th nh
ông v hạn h . h nh ông ho thấy nỗ lự đáng ghi nhận ủ á
qu gi trong uộ hi n h ng khủng b qu t đ góp phần l m
suy giảm sứ mạnh ủ I . Hạn h l mâu thuẫn về lợi í h giữ á
qu gi , giữ á li n minh v hất lượng hợp tá hư hi u quả.
1.3. Khái quát về cộng đồng Hồi giáo tại EU
1.3.1. Cộng đồng Hồi giáo tại châu Âu. ổng dân s Hồi giáo ở
hâu Âu v o năm 2010 l 44.138.000. Đông Âu ó s lượng người


10
Hồi giáo đông nhất, khoảng 18.376.000 người. u đó l đ n ây Âu,
11.297.000 người.
m Âu l 10.682.000 người. u i ùng l Bắ

Âu, 3.783.000 người. Đ n năm 2030, s người Hồi giáo ở hâu Âu
dự báo tăng l n đ n 58.209.000 người. ặ dù s lượng người Hồi
giáo ở hâu Âu đ ng gi tăng nhưng so với dân s ủ lụ đị n y lại
rất thấp v so với s lượng người Hồi giáo tr n th giới thì vẫn hi m
tỷ l khá nhỏ.
1.3.2. Cộng đồng Hồi giáo tại EU
1.3.2.1. Lịch sử cộng đồng Hồi giáo tại EU. ị h sử ủ người Hồi
giáo tại E l m n n tính hất ộng đồng nhập ư ủ họ. n sóng
nhập ư diễn r hủ y u từ s u năm 1960 đ n những năm 1980 theo
hương trình ó tổ hứ giữ hính phủ ủ qu gi g v á nướ
thuộ đị ũ để đáp ứng nhu ầu về l o động phổ thông. go i r ,
những người từng ộng tá với hính quyền thuộ đị ủ một s
nướ E đ từ bỏ qu hương, trở về hính qu (Pháp, Bỉ …) s u khi
thời kỳ thuộ đị k t thú , tạo n n dòng nhập ư lớn v o E .
1.3.2.2. Tình hình cộng đồng Hồi giáo tại EU. ại E , ộng đồng Hồi
giáo ó khoảng 19 tri u người, ướ tính hi m 3,8% tổng dân s . Hồi
giáo l tôn giáo thiểu s lớn nhất ở E v ũng l ộng đồng Hồi giáo
hải ngoại lớn nhất tr n th giới. Tại Pháp, năm 2010, ó khoảng 4,71
tri u người Hồi giáo, tương ứng với 7,5% dân s . ộng đồng Hồi giáo ở
Pháp hủ y u đ n từ á nướ châu Phi như
r , ngiêri, Tuynidi,
Xênêgan. Tại Đức, năm 2010, ó khoảng 4,76 tri u người Hồi giáo, xấp
xỉ 5,8% dân s . Ở Đứ , ộng đồng Hồi giáo g
hổ hĩ Kỳ hi m s
lượng đông nhất. heo s li u năm 2016, ó khoảng 6 tri u người Hồi
giáo tại Pháp v khoảng hơn 6 tri u người Hồi giáo tại Đứ .
1 3 2 3 Một số đặc điểm của cộng đồng Hồi giáo tại EU. ộng đồng
Hồi giáo có b đặ trưng ơ bản như s u: (1) cộng đồng thiểu số. hỉ
hi m khoảng 3% dân s E ho thấy ộng đồng Hồi giáo tại E l

11
ộng đồng thiểu s . Hơn nữ ộng đồng thiểu s n y lại òn m ng
tôn giáo thiểu s , thậm hí òn bị oi l tôn giáo “lạ”. (2) cộng đồng
nhập cư. hìn xuy n su t lị h sử phát triển ủ ộng đồng n y tại E
ó thể thấy, nhập ư l đặ trưng lớn ủ ộng đồng n y (3) cộng
đồng đa dạng. hính vì quá đ dạng về hủng tộ , ngôn ngữ, văn hó
n n mỗi ộng đồng Hồi giáo lại ó những l i s ng khá ri ng ho dù
họ ó hung một tôn giáo.
1.4 Một số vấn đề Hồi giáo tại EU. ộng đồng Hồi giáo tại E ó
những vấn đề về đị vị pháp lý, vấn đề về tự do tôn giáo, vấn đề về
n sinh x hội, vấn đề về thất nghi p, vấn đề về t nạn x hội, vấn đề
về hội nhập, vấn đề về nhập ư, vấn đề về hủ nghĩ khủng b …
Trong những vấn đề n y, vấn đề hội nhập v vấn đề khủng b Hồi
giáo ự đo n l h i vấn đề thời sự nhất v l những vấn đề tá động
đ n hính trị E nhiều nhất.
1.4.1. Vấn đề hội nhập của cộng đồng Hồi giáo tại EU
1.4.1 1 Thực trạng hội nhập của cộng đồng Hồi giáo tại EU. ặ dù
đượ sinh r v lớn l n tại E , song một s người Hồi giáo vẫn tỏ r khó
hội nhập với uộ s ng nơi đây. heo rung tâm ghi n ứu Pew, hầu
h t người dân E nói rằng người Hồi giáo trong đất nướ họ mu n tá h
bi t khỏi x hội sở tại. rung bình ó 58% người đượ hỏi ở 10 nướ E
b y tỏ qu n điểm n y. Vi khó hội nhập v o x hội sở tại phổ bi n hơn ở
th nh ni n Hồi giáo th h thứ h i v thứ b .
1.4.1.2 Nguyên nhân hội nhập khó khăn của cộng đồng Hồi giáo:
Trên phương diện tôn giáo, Hồi giáo l một tôn giáo mạnh, với giáo
lý hặt hẽ vì th nó tá động mạnh mẽ tới á nền văn minh khá để
bảo tồn giá trị ủ mình. Trên phương diện văn hóa, hính văn hó
tr ng phụ , văn hó ẩm thự đ l m ho người Hồi giáo khó hội nhập
hơn so với á ộng đồng nhập ư khá . Trên phương diện chính

sách, những hạn h trong hính sá h ủ E trong vi hội nhập


12
người Hồi giáo ũng l m ho vi hội nhập khó khăn hơn. Trên
phương diện khác biệt về giá trị giữa cộng đồng Hồi giáo và cộng đồng
bản địa EU, đó l sự v hạm giữ một b n hợp nhất quyền lự tôn giáo
v quyền lự hính trị (Hồi giáo) v một b n phân tá h quyền lự tôn
giáo với quyền lự hính trị (EU). Trên phương diện bản thân cộng
đồng Hồi giáo có muốn hội nhập hay không, tr n thự t , một bộ phận
không nhỏ người Hồi giáo hư thự sự gắng hội nhập v o x hội sở
tại. Trên phương diện kinh tế, đây l lý do qu n trọng nhất tá động đ n
mọi ngả đường hội nhập ủ ộng đồng Hồi giáo.
1.4.2. Vấn đề khủng bố Hồi giáo cực đoan tại EU
1.4.2.1. Thực trạng chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan tại EU.
Bức tranh khủng b Hồi giáo cự đo n tại EU từ đầu th kỷ XXI đ n
n y đượ định hình bởi những sự ki n khủng b lớn như: đánh bom ở
ondon 7/7/2005; đánh bom ở Madrid 11/3/2004 và 2005; vụ xả
súng tại tòa soạn báo Charlie Hebdo, Paris ngày 7/1/2015; 6 vụ tấn
công liên hoàn tại Paris, Pháp ngày 13/11/2015; 3 vụ đánh bom li n
ti p tại Bỉ ngày 22/3/2016; vụ khủng b ở Nice, Pháp ngày
14/7/2016; và vụ tấn công bằng xe tải vào khu chợ Giáng sinh tại
Berlin, Đức 19/12/2016. Gần đây l 2 vụ tấn công ở London ngày
22/3/2017 và ở Thụy Điển ngày 7/4/2017. á uộ khủng b Hồi
giáo ự đo n tại E ó b n đặ điểm hính: (1) đều ó nguồn g
nhập ư; (2) đượ sản sinh r tr n hính mảnh đất hâu Âu; (3) có
li n h với á nhóm khủng b qu t khá ; (4) ó thể trở th nh
nguy ơ n ninh qu t .
1.4.2.2. Nguyên nhân dẫn tới chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan
tại EU. guy n nhân khi n ho một s người Hồi giáo tại E đi theo

hủ nghĩ khủng b tr n hính mảnh đất hâu Âu b o gồm: (1) tình
trạng thất nghi p, kinh t khó khăn; (2) tình trạng kỳ thị hủng tộ , phân
bi t đ i xử; (3) sự khá nh u giữ á th h v vi đánh mất ội nguồn


13
gi đình; (4) sự thi u vắng vi giáo dụ tôn giáo v quyền tôn giáo; (5)
vi mu n tìm bản sắ ri ng ho mình ủ một s th nh ni n Hồi giáo;
(6) sự thất bại ủ hính sá h giải quy t vấn đề hội nhập ủ ộng đồng
Hồi giáo; (7) sự n thi p quân sự ủ E tại qu gi Hồi giáo.
1.5. Tác động của vấn đề Hồi giáo đối với chính trị EU
1.5.1. Trên phương diện cố kết cộng đồng, để ti n tới nhất thể hó ,
E không thể không tính tới sự
k t á ộng đồng trong x hội.
Tuy nhiên sự hi rẽ trong x hội E đ i với ộng đồng Hồi giáo làm
ho vấn đề n y trở n n khó khăn hơn. ự hi rẽ đó hình th nh n n
hai xu hướng trái ngượ nh u trong ộng đồng bản đị : (1) xu hướng
b i Hồi giáo (Isl mophobi ); (2) xu hướng y u m n v ủng hộ người
Hồi giáo. uy xu hướng thứ h i mới l xu hướng hính nhưng xu
hướng thứ nhất đ ng ng y một lớn mạnh tá động ti u ự đ n quá
trình nhất thể hó ủ E .
1.5.2. Trên phương diện thực hiện chủ nghĩa thế tục, chủ nghĩ th
tụ tại E gặp không ít vấn đề khi áp dụng với ộng đồng Hồi giáo.
Vi
ấm á biểu trưng tôn giáo ở nơi ông ộng hủ y u nhằm v o
người Hồi giáo ở một s nướ EU ho thấy tá động ủ ộng đồng
Hồi giáo đ i với vi thự hi n hủ nghĩ th tụ tại E rất rõ nét.
hững tr nh luận về tr ng phụ ủ phụ nữ Hồi giáo đ đẩy á nướ
E v o những uộ tr nh luận hính trị ăng thẳng v ó thể dẫn tới
sự phát triển ủ hủ nghĩ ự đo n Hồi giáo, ũng như gi tăng bạo

lự h ng lại người Hồi giáo.
1.5.3. Trên phương diện đảm bảo an ninh, tá động ủ khủng b
Hồi giáo ự đo n đ i với vi đảm bảo n ninh tại E rất rõ nét.
Trước hết l thể hi n qu ảm giá bất n ủ người dân E khi họ
phải hứng ki n li n ti p á vụ khủng b đẫm máu tại E trong
những năm qu . Thứ hai l s người thi t mạng do á vụ tấn ông
khủng b ủ những kẻ Hồi giáo ự đo n ũng o hơn so với á


14
lự lượng khủng b khá . Thứ ba, ùng với uộ khủng hoảng nhập
ư, khủng b Hồi giáo ự đo n tại E đ tạo n n thá h thứ đ i với
vi duy trì hi p ướ
hengen.
1.5.4. Trên phương diện thay đổi hệ thống chính trị, cá vấn đề Hồi
giáo tại E đ tạo n n những hi u ứng hính trị trái hiều tại i n
minh này. ùng với sự trỗi dậy mạnh mẽ ủ á đảng ánh hữu l
xu th thoái tr o ủ lự lượng ánh tả. á đảng ánh hữu thường đề
ập đ n những qu n ngại về vi mất bản sắ qu gi do sự “xâm
thự ” ủ người Hồi giáo đ li n tụ đạt đượ th nh ông trong uộ
bầu ử tại E . gượ lại, một phần do hư đề r đượ á giải pháp
đ i với vấn đề Hồi giáo, á đảng ánh tả nhận đượ ít sự ủng hộ hơn
v rơi v o thoái tr o.
Tiểu kết chƣơng 1
hương 1 khép lại với các k t luận sau: Một là, trong các vấn đề
Hồi giáo trên th giới hi n nay nổi cộm nhất là vấn đề khủng b Hồi
giáo cự đo n. hực trạng khủng b Hồi giáo cự đo n v vi c hợp
tác củ á nước trên th giới trong cuộc chi n ch ng khủng b đều
sẽ tá động đ n vấn đề Hồi giáo tại EU. Hai là, ộng đồng Hồi giáo
tại E đ v đ ng đặt r những vấn đề n n giải đ i với i n minh,

trong đó nổi ộm l vi hội nhập khó khăn ủ ộng đồng Hồi giáo
v vi gi tăng hủ nghĩ khủng b trong ộng đồng n y. Ba là,
những vấn đề Hồi giáo n y tạo n n sự hi rẽ trong x hội E đ i với
người Hồi giáo; tạo n n thá h thứ đ i với n ninh ủ E ; tạo nên
khó khăn ho vi thự thi nguy n tắ th tụ ; và tạo n n những hi u
ứng hính trị trái hiều, gây hi rẽ trong Liên minh.


15
CHƢƠNG 2: BIỆN PHÁP EU GIẢI QUYẾT
VẤN ĐỀ HỒI GIÁO TỪ ĐẦU THẾ KỶ XXI ĐẾN NAY
Xét thấy h i vấn đề: hội nhập khó khăn v gi tăng khủng b Hồi
giáo ự đo n l h i vấn đề nổi ộm nhất, m ng tính thời sự nhất ủ
ộng đồng Hồi giáo tại E như đ phân tí h trong hương 1, luận án
hủ y u phân tí h quá trình E giải quy t vấn đề Hồi giáo dưới h i
gó độ n y.
2.1. Chính sách của EU đối với vấn đề Hồi giáo
2.1.1. Chính sách của EU đối với việc hội nhập của cộng đồng
Hồi giáo
2.1.1.1. Cấp độ Liên minh, để hội nhập người nhập ư nói hung v
người Hồi giáo nói ri ng, E ó h i hướng ti p ận. Một là dùng các
“luật mềm”, hủ y u l những gợi ý từ Hội đồng hâu Âu v Ủy b n
châu Âu, trong đó đáng hú ý Các nguyên tắc cơ bản chung (CBPs)
về hội nhập. Hai là “luật ứng”, luật pháp ủ E , qu n trọng nhất l
uật về bình đẳng hủng tộ luật (2000/43/E ) v uật về bình đẳng
trong ông vi (2000/78/E ).
2.1.1.2 Cấp độ quốc gia, Pháp duy trì mô hình hội nhập m ng tính
thế tục và cộng hòa, hủ y u nhấn mạnh rằng: khá bi t văn hó , tôn
giáo phải đượ khuôn v o lĩnh vự ri ng tư v mọi tôn giáo đều bình
đẳng trướ nh nướ . Đứ l ví dụ điển hình ho mô hình hội nhập

theo chủ nghĩa đa văn hóa, với nội dung hính là cho phép á ộng
đồng nhập ư duy trì văn hó , tôn giáo, ngôn ngữ ủ họ trong khi
phải tôn trọng á giá trị hung ủ x hội dân hủ Đứ .
2.1.2. Chính sách của EU đối với vấn đề khủng bố của những kẻ
Hồi giáo cực đoan
2.1.2.1. Cấp độ liên minh, E đ đư r một định nghĩ hung về
khủng b v h ng khủng b (2002), th nh lập Eurojust ( ơ qu n tư
pháp hâu Âu), Europol ( ơ qu n ảnh sát hâu Âu), thông qua nh
bắt giữ to n hâu Âu (E W), đặ bi t l hi n lượ h ng khủng b


16
châu Âu (EU-FAT) ũng như tăng ường th m gi hoạt động h ng
khủng b qu t .
2.1.2.2. Cấp độ quốc gia, Pháp đ đư r uật truy t (2012) ho phép
truy t v k t án ông dân Pháp th m gi á trại huấn luy n khủng b
nướ ngo i; uật mới về h ng khủng b (2016) v tăng ường hoạt
động quân sự h ng I . u sự ki n 11/9, Đứ xá định hủ nghĩ
khủng b Hồi giáo ự đo n l m i đe dọ n ninh hủ y u ủ nướ
Đứ , đư r uật h ng khủng b (2001), sử đổi uật n y v o năm
2016 v tăng ường th m gi uộ hi n h ng khủng b to n ầu đặ
bi t l tại pg nixt n v Xyri.
2.2. Thực tiễn EU giải quyết vấn đề Hồi giáo
2.2.1. Việc triển khai chính sách hội nhập đối với cộng đồng Hồi
giáo
2.2.1.1. Cấp độ Liên minh, E triển kh i hính sá h hội nhập tr n á
phương di n như: phương di n giáo dụ với b h th ng trường d nh
ho người Hồi giáo; phương di n truyền thông với vi mở k nh
Euronews, ó ả ti ng rdu ho người Hồi giáo; phương di n triển
kh i á dự án về Hồi giáo như dự án “Hiểu Hồi giáo: há h thứ bài

Hồi giáo”.
2.2.1.2. Cấp độ quốc gia, Pháp hú trọng đ o tạo á giáo sĩ Hồi giáo
để tránh vi nhập khẩu giáo sĩ từ nướ ngo i; ấm tr ng phụ ủ
phụ nữ Hồi giáo tại nơi ông ộng; gây quĩ t i trợ ho ộng đồng Hồi
giáo; th nh lập Hội đồng Hồi giáo Pháp ( F
). Đứ đư r hai mô
hình giáo dụ người Hồi giáo m ng t n ghi n ứu Hồi giáo v Giáo
dụ tôn giáo Hồi giáo; tạo điều ki n ho người Hồi giáo th m gi
hoạt động kinh t ; th nh lập Hội nghị Hồi giáo Đứ (DIK).
2.2.2. Việc triển khai chính sách chống khủng bố Hồi giáo cực
đoan
2.2.2.1. Cấp độ Liên minh, EU cho phép tái kiểm soát biên giới trong
vòng 2 năm (2015-2016); thành lập Lự lượng bảo v bờ biển và biên


17
giới châu Âu; thông qua vi c chia sẻ thông tin hành khách (PNR);
thành lập Trung tâm ch ng khủng b châu Âu (2016) và hợp tác với
rung Đông, Bắc Phi, Tây Balkan, Thổ hĩ Kỳ và vùng Sừng châu
Phi (2017).
2.2.2.2. Cấp độ quốc gia, Pháp v Đứ đều tăng ường lự lượng an
ninh; tăng ngân sá h qu phòng; tăng ường chia sẻ thông tin tình
báo; tăng ường kiểm soát biên giới; tăng ường hoạt động quân sự
tại Xyri. Đặc bi t, Pháp phải ban b tình trạng khẩn cấp, lần đầu tiên
kể từ năm 1961.
2.3. Đánh giá quá trình EU giải quyết vấn đề Hồi giáo
2.3.1. Đối với vấn đề hội nhập của cộng đồng Hồi giáo
2.3.1.1. Cấp độ Liên minh, th nh ông ủ E l á qu gi th nh
vi n đ th ng nhất đượ những nội dung chính ủ ti n trình hội nhập,
đáng hú ý l vi xá định hội nhập phải đ n từ h i phí v hội nhập

kinh t đóng v i trò then h t. Hạn h ủ E l hính sá h hội nhập
hủ y u thuộ về trá h nhi m ủ á nướ th nh vi n v hư đư r
đượ hính sá h hội nhập hung. guy n nhân ủ hạn h l do: tại
EU, song song với quá trình nhất thể hó
o độ l quá trình qu gi
hó
o độ; á qu gi E theo thể h th tụ n n hư hú trọng
v i trò tôn giáo trong đời s ng ộng đồng Hồi giáo; người dân E
nhận thứ họ l dân tộ ó nền văn hó đồng nhất (Kitô giáo) nên khó
hấp nhận những luồng văn hó “lạ”.
2.3.1.2. Cấp độ quốc gia, tại Pháp, thành công đượ ghi nhận tr n
vi tr o quyền ông dân ho người Hồi giáo, th nh lập Hội đồng
Hồi giáo Pháp, giúp ông dân Pháp phần lớn vẫn giữ thái độ tí h ự
với người Hồi giáo; hạn h l tính hất th tụ ó phần khắt khe ủ
Pháp l m ho người Hồi giáo ảm thấy bị phân bi t đ i xử. ại Đứ ,
th nh ông lớn nhất l ộng đồng Hồi giáo tại Đứ đóng góp rất tí h
ự ho nền kinh t Đứ , th m gi t t á lớp giáo dụ d nh ho họ;


18
hạn h l hủ nghĩ đ văn hó Đứ ưu ti n ho tính đ dạng m
không quan tâm thỏ đáng tới tính th ng nhất.
2.3.2. Đối với vấn đề chống chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan
2.3.2.1. Cấp độ Liên minh, th nh ông l á nướ E đ đo n k t
trong vi đư r đề xuất ho hính sá h hung ũng như giải pháp
tình th ; tiêu di t được nhiều thủ phạm tấn ông v ngăn hặn được
nhiều âm mưu khủng b . Hạn ch là sự chồng chéo về thẩm quyền
trong ơ h và chính sách ch ng khủng b của EU, thể ch tư pháp
và ngành tình báo còn nhiều bất cập, bất đồng trong vi c hợp tác với
th giới Hồi giáo. Nguyên nhân của hạn ch là do: tính chất phức tạp

của cuộc chi n ch ng khủng b đòi hỏi phải có sự ph i hợp của các
hính sá h đ i nội v đ i ngoại; nhiều nước không chịu từ bỏ vấn đề
“ hủ quyền qu gi ” n n không mu n chia sẻ thông tin tình báo.
2.3.2.2. Cấp độ quốc gia, cả Đứ v Pháp đều thành công trong vi c
bắt giữ được nhiều nghi can khủng b v ngăn hặn được những âm
mưu khủng b ti p theo, ngăn hặn các chi n binh thánh chi n nước
ngoài cung cấp tài chính cho những phần tử cự đo n trong nước. Về
hạn ch , Pháp vẫn ti p tục thất bại trong vi ngăn hặn các cuộc
khủng b (tuy có những thành tựu đạt được nhất định). Nước Pháp
hư hú trọng rằng cuộc chi n ch ng khủng b Hồi giáo cự đo n
thực chất là cuộc chi n về mặt tư tưởng và lý luận củ nước này.
ướ Đứ ũng thi u sự đồng bộ và nhất quán giữ á ơ qu n
trong cuộc chi n ch ng khủng b .
Tiểu kết chƣơng 2
Trong chương 2, luận án đi sâu phân tí h quá trình E giải quy t vấn
đề Hồi giáo tr n h i phương di n: Trên phương diện hội nhập của
cộng đồng Hồi giáo, cho đ n n y, E vẫn hư đư r một hính
sá h hội nhập hung. hính sá h hội nhập hủ y u thuộ về trá h
nhi m ủ á nướ th nh vi n hơn l trá h nhi m ủ E . Về thự
tiễn triển kh i hính sá h, E hư thật sự qu n tâm tới v i trò ủ


19
tôn giáo trong vi định hình ti n trình hội nhập v mong mu n họ
theo giá trị hâu Âu hơn l qu n tâm đ n văn hó ri ng ủ họ. Trên
phương diện chống khủng bố Hồi giáo cực đoan, hính sá h h ng
khủng b li n tụ đượ bổ sung, sử đổi để đáp ứng tình hình. uy
nhiên, trong hính sá h ũng thể hi n sự hồng héo về thẩm quyền
v sự hư th ng nhất giữ á nướ th nh vi n. hự tiễn triển kh i
hính sá h òn nhiều vấn đề như sự hợp tá y u kém giữ á ơ

qu n tình báo; sự bất ập ủ thể h tư pháp; sự bất đồng trong
chi n lượ hợp tá với á nướ Hồi giáo.
CHƢƠNG 3: TRIỂN VỌNG EU GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ
HỒI GIÁO ĐẾN NĂM 2030 VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ
3.1. Cơ sở dự báo
3.1.1. Sự phát triển của chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan
trên thế giới. hủ nghĩ khủng b nói hung v hủ nghĩ khủng b
Hồi giáo nói ri ng đượ dự báo ng y ng ho nh h nh kh li t, m n
rợ v t n bạo hơn. ừ hoạt động ó hương trình, ó tính toán s ng k u
gọi á phần tử ự đo n h nh động đơn lẻ, sử dụng á vật dụng
thông thường gây sát thương o. hững kẻ khủng b không ngừng
“thánh hó ” h tư tưởng v hủ trương xây dựng một “biểu tượng
tinh thần khủng b ” to n ầu.
3.1.2. Triển vọng giải quyết khủng bố Hồi giáo cực đoan trên
thế giới. uộ hi n h ng khủng b Hồi giáo ự đo n tr n th giới
sẽ òn nhiều khó khăn v diễn bi n ng y ng phứ tạp do: những kẻ
khủng b Hồi giáo ự đo n ng y ng phát triển “ hủ nghĩ khủng b
mạng”; phần tử khủng b Hồi giáo “ on sói đơn độ ” len lỏi khắp nơi
tr n th giới, phát động á uộ tấn ông liều h t; hủ nghĩ Hồi giáo
ự đo n ng y ng tá động mạnh v o th nh ni n, thậm hí l trẻ em
những tầng lớp dễ bị tổn thương v khó định hướng nhất.


20
3.1.3. Xu hướng phát triển của cộng đồng Hồi giáo tại EU. ới
năm 2030, cấu trú ủ ộng đồng Hồi giáo sẽ ó những th y đổi lớn
do sự gi tăng ủ giới trẻ trong ộng đồng n y. h m v o đó, những
người Hồi giáo mới nhập ư v o E kể từ s u uộ khủng hoảng di
ư tỵ nạn ũng sẽ góp phần l m th y đổi ụ di n ủ ộng đồng n y
tại i n minh. Xu hướng ự đo n hó ủ một bộ phận ộng đồng

Hồi giáo tại E ũng đượ ho l đáng lo ngại v ó thể sẽ gi tăng
bởi ngo i những nguy n nhân nội sinh như thất nghi p, bị gạt r
ngo i lề x hội òn ó những nguy n nhân ngoại sinh như sự lôi kéo
v t i trợ, hứ hẹn ủ I .
3.1.4. Khả năng đoàn kết và thay đổi của EU sau Brexit. Khả năng
đo n k t ủ E s u Brexit sẽ ảnh hưởng đ n quá trình giải quy t
vấn đề Hồi giáo ủ E . uy nhi n, khả năng đo n k t ủ E s u
Brexit không mấy khả qu n l do những h lụy không mong mu n m
Brexit để lại. Đó l Brexit ó thể tạo hi u ứng domino khi n á qu
gi khá ũng mu n trưng ầu dân ý rời khỏi E . Brexit đ góp phần
làm cho xu th dân tộ v hủ nghĩ ly kh i trỗi dậy, ùng với nó l xu
th ho i nghi hâu Âu gi tăng.
3.1.5. Quá trình can dự của EU tại các nước Hồi giáo. Vi
n dự
ủ E tại á nướ Hồi giáo đặ bi t l những nướ Hồi giáo ở
rung Đông v hâu Phi sẽ tạo một ái ớ “ hính đáng” ho những
kẻ khủng b Hồi giáo tấn ông v o hâu Âu v sẽ ảnh hưởng đ n
triển vọng ủ quá trình giải quy t vấn đề Hồi giáo ở E . uy nhi n,
một s nướ E lại ó xu hướng n dự sâu hơn v o uộ hi n tại
Xyri v những bất ổn hính trị ở á nướ Hồi giáo khá s u h ng
loạt vụ khủng b đẫm máu từ năm 2015 đ n n y tại E .
3.2. Xu hƣớng tác động của vấn đề Hồi giáo đối với chính trị EU
đến năm 2030
Trên phương diện cố kết cộng đồng, triển vọng của vi c gắn k t này


21
không mấy khả quan do vấn đề hội nhập của cộng đồng này khó giải
quy t tri t để. Sự chia rẽ trong xã hội EU khi nhìn nhận về cộng đồng
này càng thêm sâu sắ hơn bởi vi gi tăng khủng b Hồi giáo cự đo n

và bởi á đảng cánh hữu tại EU ngày càng tận dụng t t vấn đề Hồi giáo
để tranh cử. Bên cạnh đó, E hư được chuẩn bị đầy đủ về mặt tư
tưởng để hội nhập với các cộng đồng Hồi giáo bên ngoài khi họ đ n sinh
s ng tại châu Âu sau cuộc khủng hoảng di ư – tỵ nạn.
Trên phương diện thực hiện chủ nghĩa thế tục, triển vọng của vi c
thực hi n chủ nghĩ th tụ đ i với cộng đồng Hồi giáo tại EU sẽ ti p tục
khó khăn vì vấn đề n y được coi là khác bi t ơ bản nhất đ i với cả hai
cộng đồng. EU không bao giờ từ bỏ các nguyên lý th tục của họ. Trong
khi, đ i với cộng đồng Hồi giáo từ trong lịch sử của cộng đồng ho đ n
nay, tôn giáo là toàn bộ phương á h s ng của họ.
Trên phương diện đảm bảo an ninh, khủng b Hồi giáo cự đo n sẽ
ti p tục tạo nên những thách thức an ninh tại EU. Thứ nhất, người dân
EU sẽ ti p tục cảm thấy bất an khi luôn thường trự nguy ơ về khủng
b do những kẻ Hồi giáo cự đo n ti n hành. Thứ hai, s lượng người
thi t mạng trong các vụ khủng b Hồi giáo cự đo n tuy hư đạt tới
mứ o như á vụ khủng b năm 2004, 2005 nhưng đ ng ó xu hướng
tăng dần. Thứ ba, khủng b Hồi giáo cự đo n ti p tục tạo nên thách
thứ đ i với vi đảm bảo an ninh củ á nước Schengen.
Trên phương diện thay đổi hệ thống chính trị, triển vọng của
những đảng cực hữu ó tư tưởng đề cao chủ nghĩ dân tộc và bài nhập
ư, đặc bi t là bài Hồi giáo sẽ khá sáng sủa. Thậm chí, những đảng này
còn có thể thách thức vị th củ á đảng truyền th ng đ ng ầm quyền
của EU. Sự thoái trào củ á đảng cánh tả sẽ ti p tục ti p diễn khi
những vấn đề nhập ư, khủng b Hồi giáo cự đo n vẫn ti p tục là vấn
đề nhức nh i v á đảng n y không đư r được giải pháp hi u quả.


22
3.3. Triển vọng giải quyết vấn đề Hồi giáo tại EU đến năm 2030
3.3.1. Đối với việc hội nhập của cộng đồng Hồi giáo. B kị h bản

hội nhập ủ ộng đồng Hồi giáo đượ tính tới l : (1) xung đột tôn
giáo – x hội; (2) tồn tại “song song”, tá h bi t; (3) hội nhập tôn giáo
– x hội trong E . rong b kị h bản, kị h bản s h i ó khả năng
diễn r
o hơn do đặ điểm s ng trong những vùng dường như hỉ
dành ri ng ho ộng đồng Hồi giáo n n khả năng ộng đồng n y hội
nhập to n di n v o dòng hảy x hội E dường như òn rất hạn h .
go i r , ộng đồng n y lại trung th nh tuy t đ i với đứ tin v giá trị
ủ Hồi giáo n n ũng l m ho quá trình hội nhập diễn r hậm hơn.
Đ n năm 2030, ó lẽ Pháp l nướ ó ít triển vọng nhất trong vi hội
nhập ộng đồng Hồi giáo bởi nướ Pháp sẽ không b o giờ từ bỏ nguy n
tắ th tụ - nguy n tắ đ vô tình l m ho ộng đồng Hồi giáo tại Pháp
ó ảm giá bị phân bi t đ i xử. ại Đứ , quá trình hội nhập người Hồi
giáo trong thời gi n tới sẽ khó khăn hơn do nướ n y ó đông người Hồi
giáo mới xin ư trú qu on đường nhập ư – tỵ nạn v sự nổi l n mạnh
mẽ ủ á đảng ự hữu theo tư tưởng b i nhập ư.
3.3.2. Đối với việc chống khủng bố Hồi giáo cực đoan. B kị h bản
đ i với vi
h ng khủng b Hồi giáo ó thể xảy r l : (1) hủ nghĩ
khủng b Hồi giáo ự đo n sẽ suy y u, thậm hí bị đẩy lùi ho n to n;
(2) hủ nghĩ khủng b Hồi giáo ự đo n ti p tụ diễn r với tần suất
như hi n trạng; (3) hủ nghĩ khủng b Hồi giáo ự đo n l n rộng,
thậm hí vượt ngo i kiểm soát. rong b kị h bản, kị h bản s h i ó
khả năng diễn r
o hơn. rong b i ảnh đ n năm 2030, kinh t ủ
E đượ dự báo sẽ gặp khó khăn khi nh r khỏi E l m mất đi
nguồn hỗ trợ to lớn ho E , khủng hoảng nợ ông sẽ ó thể l n rộng,
hư kể một s nướ ó tư tưởng rời khỏi E …. E sẽ phải ti p tụ
hứng ki n những vụ khủng b đâu đó tại á th nh ph lớn bởi những
người Hồi giáo thất nghi p, bất m n với x hội. ong hủ nghĩ khủng

23
b ủ những kẻ Hồi giáo ự đo n tại E khó ó thể l n rộng mạnh
mẽ tại E bởi E l một trung tâm quyền lự lớn, ó đủ sứ mạnh
ứng v sứ mạnh mềm để ngăn hặn hủ nghĩ khủng b .
Đ n năm 2030, tại nướ Đứ , vấn đề hội nhập ủ ộng đồng Hồi
giáo diễn r t t hơn n n vi ngăn ngừ v h ng khủng b Hồi giáo
ự đo n diễn r hi u quả hơn. rong khi đó, vi hội nhập ủ ộng
đồng Hồi giáo tại Pháp lại khó khăn hơn do đặ điểm th tụ ó phần
“ ứng rắn” ủ Pháp n n triển vọng giải quy t vấn đề khủng b Hồi
giáo ự đo n sẽ gi n n n hơn.
3.4. Một số khuyến nghị đối với việc EU giải quyết vấn đề Hồi
giáo: (1) trên phương diện kinh tế, tạo điều ki n cho cộng đồng Hồi
giáo ó ơ hội c ng hi n về mặt kinh t cho xã hội thay vì xa lánh và
kỳ thị với họ; (2) trên phương diện chính trị – xã hội, EU cần thực
hi n khoan dung tôn giáo và tôn trọng sự khác bi t, coi trọng vi c
ngăn hặn tư tưởng Hồi giáo cự đo n, tranh thủ những người Hồi
giáo chân chính; (3) trên phương diện giáo dục, EU cần chú trọng
vi c giáo dục tôn giáo, khuy n khí h người Hồi giáo diễn giải Kinh
sách phù hợp với b i cảnh xã hội đương đại; (4) trên phương diện
nhập cư và can dự vào các nước Hồi giáo, EU cần hợp tác với các
nước thứ b để giải quy t vấn đề nhập ư từ g c; kiểm soát các xung
đột qu c t sát với biên giới của EU, đặc bi t l á xung đột ở khu
vực Bắc Phi – rung Đông; (5) trên phương diện truyền thông,
chính sách truyền thông về Hồi giáo cần tôn trọng sự thật, tránh sự
thiên l ch, quy chụp.
Tiểu kết chƣơng 3
hương 3 đ n u triển vọng E giải quy t á vấn đề Hồi giáo đ n
năm 2030 như s u: Đối với việc hội nhập của cộng đồng Hồi giáo

trong thời gian tới, E sẽ phải đ i mặt với nhiều thá h thứ hơn khi
khủng b Hồi giáo ự đo n đ ng trở th nh nỗi ám ảnh ng y ng lớn