Phân tích thông tin về WTO

T
PHÂN TÍCH THÔNG TIN V

TECHINmedia

WTO

Tháng 6/2006 Vi t Nam đã chính th c k t thúc vòng đàm phán song ph ng v i M . Trong
t ng lai g n, Vi t Nam s chính th c tr thành thành viên th 150 trong T ch c Th ng m i
th gi i (WTO).
Vi c Vi t Nam là thành viên chính th c c a WTO s tác đ ng l n đ n n n kinh t nói chung, h
th ng doanh nghi p Vi t Nam nói riêng. Tìm hi u thông tin v WTO, c ng nh nh ng thu n l i
và thách th c mà doanh nghi p Vi t Nam s đ ng đ u trong t ng lai là m t đòi h i c p
bách và chính đáng, vì v y trên các ph ng ti n thông tin đ i chúng trong n c và qu c t đã
cung c p nh ng thông tin này r t nhi u, có th nói là m t kh i l ng kh ng l . (Ví d : vào
website: http//www.google.com.vn v i khoá t "WTO" ngày 15/06/06 (4:39 pm) _ Sau 0,05
giây có kho ng 72.300.000 k t qu (trên toàn m ng l i); Sau 0,36 giây có 1.330.000 k t
qu (trên nh ng trang t n c Vi t Nam).
đi đ n m t b c tranh toàn c nh v WTO m t
cách th ng nh t, có h th ng và gi i h n b i m i yêu c u t ng cá nhân, doanh nghi p là m t
đi u khó th c hi n và m t r t nh u th i gian.
Phòng truy n thông c a công ty TECHIN (TECHINmedia) đã th c hi n nghiên c u: th ng kê
trong tháng 5/2006 s l ng các tin, bài vi t v WTO và quá trình gia nh p WTO c a Vi t Nam
trên 100 c quan ngôn lu n, truy n thông trong n c cho ra m t k t qu có t i 1.986 bài
báo vi t v WTO.
S bài gi i thi u v WTO là 122 (6,44%) tin, bài. S l ng không nhi u do WTO đã đ
bi t và gi i thi u t khi Vi t Nam b t đ u n p đ n xin gia nh p WTO (4-1-1995).

c

S l ng bài vi t v di n bi n quá trình Vi t nam gia nh p WTO (ch y u là phân tích quá

trình đàm phán song ph ng v i M ) trong tháng 5 v a qua có 747 (39,4%) tin, bài.
ng th i trong tháng 5 này có 778 (41,03%) tin, bài phân tích các m t thu n l i, khó kh n
c a Vi t Nam khi gia nh p WTO. ây là m t v n đ l n đang đ c c n c quan tâm.
Duy nh t ch có 1 (0,05%) bài có n i dung ph n đ i đàm phán song ph
đài phát thanh Vi t Nam. .

ng Vi t - M

trên

Nh ng bài vi t v tình tr ng kinh t c a các n c trong WTO, kinh nghi m đàm phán c a
nh ng n c gia nh p WTO trong th i đi m g n đây, s
nh h ng c a vi c gia nh p WTO t i
n n kinh t c a các n c này (tr c và sau khi gia nh p WTO) là 248 (13,08%) tin, bài.
t o thu n l i c ng nh ti t ki m th i gian cho Quý v trong vi c h th ng thông
tin v WTO, TECHINmedia đ a ra b c tranh toàn c nh v WTO và quá trình gia nh p
WTO c a Vi t Nam (Ngu n:T ng h p thông tin trên 1.000.000 website chính th ng)

Yêu c

u thông tin chi ti t và ý ki n đóng góp c a Quý v xin g i v :
Phòng truy n thông _ Công ty TECHIN
a ch : S 1/ ngách 3/560 Nguy n V n C , Long Biên, Hà N i
i n tho i: (84-04) 877 8980 Fax: (84-04) 877 8981
E.Mail:

1


B ng 1:

B ng th ng kê s

l

WTO

ng và t l

S

tin, bài trên 100 đ u báo

tin, bài

T l

Gi i thi u v WTO

122

6.44%

Phân tích quá trình đàm phán

747

39.40%

Phân tích thu n l i, thách th c

c a Vi t Nam khi gia nh p WTO

778

41.03%

Quan đi m b t đ ng v i WTO

1

0.05%

Qu c t v i WTO

248

13.08%

T ng s l n đ c p

1986

100%

2


B ng 2:

Danh sách 10 đ u báo có l ng tin, bài v

trong tháng 5/2006

Báo, website

S

WTO l n nh t

tin, bài

Tu i tr

57

24h.com.vn

55

Vnanet.com.vn

54

Vietnamnet.vn

48

Lao đ ng

45

Thanh niên

38

C ng phát tri n Vi t Nam

36

Th i báo kinh t Sài Gòn

35

Ti n phong

35

Ti n Giang

34

Bi u đ

2:

10 đ u báo có l

ng tin, bài v WTO l n nh t trong tháng
5/2006

3

WTO?
---------- June 2006 --------Researched by TECHINmedia with more than 10.000 Website.

4


S

l

cv

WTO

WTO: Tên vi t t t c a 3 ch
World Trade Organization.
Ngày thành l p: 1/1/1995
Tr s chính: Geneva, Th y S
Thành viên: 149 n c (tính đ n ngày
11/12/2005)
Ngân sách: 175 tri u francs Th y S ( cho
2006)
T ng giám đ c: Pascal Lamy
Ch c n ng chính:
- Qu n lý các hi p đ nh v th ng m i qu c t .
- Di n đàn cho các vòng đàm phán th ng m i.
- Gi i quy t các tranh ch p th ng m i.
- Giám sát các chính sách th ng m i

- Tr giúp v k thu t và đào t o cho các qu c
gia đang phát tri n.
- H p tác v i các t ch c qu c t khác.

website: http//www.wto.org
Contact the WTO Imformation Division
Rue de Lausanne 154, CH _ 1211 Geneva 21, Switzeland
Tel: (41-22) 739 5007 / 5190
Fax: (41-22) 739 5458
E-mail:
Contact WTO Publications
Rue de Lausanne 154, CH _ 1211 Geneva 21, Switzeland
Tel: (41-22) 739 5208 / 5308
Fax: (41-22) 739 5792
E-mail:

5


Môc lôc
8
1.
1. Các thành viên chính th c c a WTO……………………………………………………………………………………………………88

2. các n
2.
3.
3. S

9

c quan sát viên………………………………………………………………………………………………………………………

10
hi u bi t v WTO……………………………………………………………………………………………………………………………………….
3.1. M t s

vi t t t đ

nhóm t

3

cs

d ng th

ng xuyên trong WTO………………………………………………10
10

3.2. M c l c sách………………………………………………………………………………………………………………………..

4. M

8

12

i l i ích mà WTO mang l i………………………………………………………………………………………………………………………………… 15
16
4.1. Duy trì n n hoà bình…………………………………………………………………………………………………………………16

4.2. Gi i quy t nh ng mâu thu n th

17
ng m i mang tính xây d ng……………………………………………………17

4.3.M t h th ng vào quy t c h n là quy n l c, là cho cu c s ng tr nên d dàng h n cho t t m i ng
17
ng i………………………………………………………………………………………………………………………………. 17
4.4. T

do th

18
ng m i gi m chi phí cu c s ng……………………………………………………………………………………18

em đ n cho ng

4.5.
đ

i

i tiêu dùng nhi u s

l a ch n và vi ph m ch t l

ng r ng h n r t nhi u

19
ch n l a………………………………………………………………………………………………………………………….….19

4.6. Th

ng m i làm t ng thu nh p………………………………………………………………………………………………….19
19
19

4.7. Th

ng m i thúc đ y t ng tr

4.8.Nh ng nguyên t c c

ng kinh t , và đào t o vi c làm……………………………………………… 20

b n khi n h

th ng kinh t

ho t đ ng và hi u qu

h n và gi m b t chi phí 20

4.9. Th ng này giúp các qu c gia kh i nh ng quy n l i h n hep……………………………………………………………… 21

5. 10 quan đi m b t đ ng v WTO………………………………………………………………………………………………………………………..
23
5.1. WTO không ch cho các n
5.2. WTO không t

do hoá th

c ph i làm gì…………………………………………………………………………………….
23
ng m i b ng m i giá ………………………………………………………………………….
24

5.3. WTO không ch quan tâm l i ích th

ng m i mà c s

phát tri n…………………………………………………..
24

6


5.4. WTO không

u tiên l i ích th

5.5. WTO không áp đ t các n
s

cv

25
ng………………………………………………………….

ng m i h n b o v

môi tr

nh ng v n đ

an toàn l

nh

an toàn. Nh ng vi c chú tr ng đ n nh ng l i ích th

ng th c, s c kho

con ng

i và

26
ng m i không b ng m i giá……………………………

3 kho ng cách giàu nghèo ………………………………………………….
5.6. WTO không t o ra th t nghi p hay t ng
26
5.7. Các n

c nghèo không b y u th

5.8. WTO không ph i là công c
5.9. Các n

c y u có s

27
t i WTO……………………………………………………………………………………

c a các n

28
c giàu………………………………………………………………………………..

28
l a ch n, không b ép gia nh p WTO……………………………………………………………….

5.10. WTO mang tính dân ch ………………………………………………………………………………………………………………
28
28

6. Ti n trình gia nh p WTO c a Vi t Nam…………………………………………………………………………………………………………….

29
28

6.1 Nh ng n i dung c

b n:………………………………………………………………………………………………………

29

6.2. B ng so sánh, phân tích m i liên h c a các ngh a v trong Hi p đ nh Th ng m i Vi t _ M
(BTA) v i quá trình đàm phán gia nh p WTO, và (3) đi u ki n gia nh p WTO c a b n thành

viên m i nh t c a WTO (Macedonia, Armenia, ài Loan và Trung Qu c)……………………………....

31

7. N i dung chi ti t cam k t Vi t - M trong đàm phán gia nh p WTO………………………………………………… 42

7.1. L nh v c d ch v ……………………………………………………………………………………………………………………. 42

nh viên chính th c t i WTO
7.2. S n ph m nông nghi p……………………………………………………………………………………………………………
45
7.3. S n ph m công nghi p……………………………………………………………………………………………………………46

8.Thu n l i và thách th c khi Vi t Nam tr thành viên chính th c t i WTO………………………………….. 48

8.1. Ch s

n ng l c c nh tranh c p t nh Vi t Nam (PCI) n m 2006…………………………………………………

8.2. Nh ng c

h i và thách th c c a Vi t Nam khi gia nh p WTO……………………………………………………

8.2.1. Nh ng c

h i và thách th c m i cho s

phát tri n kinh t

48

48

c a Vi t Nam trong hoàn

c nh m i :…………………………………………………………………………………………………………………………………..50
8.2.2. Bi t t n d ng l i th

và đ i m t v i các thách th c Vi t nam nh t đ nh s

s m tr

thành thành

viên c a WTO:……………………………………………………………………………………………………………

1.

8.3. So sánh quy mô c a các n n kinh t ………………………………………………………………………………………..
8.4. Cái nhìn t ng quan v s phát tri n kinh t c a Vi t Nam và m t s n c thành viên trong
WTO………………………………………………………………………………………………………………………………….

Các thành viên chính th c c a WTO

7

52

54

55

1.

Các thành viên chính th c c a WTO
Ngu n: WTO

Albania 8 September
2000
Angola 23 November
1996
Antigua and Barbuda
1 January 1995
Argentina 1 January
1995
Armenia
5 February 2003
Australia 1 January
1995
Austria 1 January
1995
Bahrain, Kingdom of
1 January 1995
Bangladesh 1 January
1995
Barbados 1 January
1995
Belgium 1 January
1995
Belize 1 January 1995

Benin 22 February
1996
Bolivia 12 September
1995
Botswana 31 May
1995
Brazil 1 January 1995
Brunei Darussalam
1 January 1995
Bulgaria 1 December
1996
Burkina Faso 3 June
1995
Burundi 23 July 1995
Cambodia 13 October
2004
Cameroon
13 December 1995
Canada 1 January
1995
Central African
Republic 31 May 1995
Chad 19 October 1996
Chile 1 January 1995
China
11 December 2001
Colombia 30 April
1995
Congo 27 March 1997
Costa Rica 1 January

1995

Croatia 30 November Honduras 1 January
2000
1995
Cuba 20 April 1995
Hong Kong, China
Cyprus 30 July 1995
1 January 1995
Czech Republic
Hungary 1 January
1 January 1995
1995
Democratic Republic Iceland 1 January
of the Congo
1995
1 January 1997
India 1 January 1995
Denmark 1 January
Indonesia 1 January
1995
1995
Djibouti 31 May 1995 Ireland 1 January
Dominica 1 January
1995
1995
Israel 21 April 1995
Dominican Republic Italy 1 January 1995
9 March 1995
Jamaica 9 March 1995

Ecuador 21 January
Japan 1 January 1995
1996
Jordan 11 April 2000
Egypt 30 June 1995
Kenya 1 January 1995
El Salvador 7 May
Korea, Republic of
1995
1 January 1995
Estonia 13 November Kuwait 1 January
1999
1995
European
Kyrgyz Republic
Communities
20 December 1998
1 January 1995
Latvia 10 February
Fiji 14 January 1996
1999
Finland 1 January
Lesotho 31 May 1995
1995
Liechtenstein
Former Yugoslav
1 September 1995
Republic of
Lithuania 31 May
Macedonia (FYROM) 2001

4 April 2003
Luxembourg
France 1 January 1995 1 January 1995
Gabon 1 January 1995 Macao, China
The Gambia
1 January 1995
23 October 1996
Madagascar
Georgia 14 June 2000 17 November 1995
Germany 1 January
Malawi 31 May 1995
1995
Malaysia 1 January
Ghana 1 January 1995 1995
Greece 1 January
Maldives 31 May 1995
1995
Mali 31 May 1995
Grenada 22 February Malta 1 January 1995
1996
Mauritania 31 May
Guatemala 21 July
1995
1995
Mauritius 1 January
Guinea 25 October
1995
1995
Mexico 1 January
Guinea Bissau 31 May 1995

1995
Moldova 26 July 2001
Guyana 1 January
1995
Haiti 30 January 1996

Mongolia 29 January Senegal 1 January
1997
1995
Morocco 1 January
Sierra Leone 23 July
1995
1995
Mozambique
Singapore 1 January
26 August 1995
1995
Myanmar 1 January
Slovak Republic
1995
1 January 1995
Namibia 1 January
Slovenia 30 July 1995
1995
Solomon Islands
Nepal 23 April 2004
26 July 1996
Netherlands — For the South Africa
Kingdom in Europe and 1 January 1995
for the Netherlands

Spain 1 January 1995
Antilles 1 January 1995 Sri Lanka 1 January
New Zealand
1995
1 January 1995
Suriname 1 January
Nicaragua
1995
3 September 1995
Swaziland 1 January
Niger 13 December
1995
1996
Sweden 1 January
Nigeria 1 January
1995
1995
Switzerland 1 July
Norway 1 January
1995
1995
Chinese Taipei
Oman 9 November
1 January 2002
2000
Tanzania 1 January
Pakistan 1 January
1995
1995
Thailand 1 January

Panama 6 September 1995
1997
Togo 31 May 1995
Papua New Guinea
Trinidad and Tobago
9 June 1996
1 March 1995
Paraguay 1 January
Tunisia 29 March 1995
1995
Turkey 26 March 1995
Peru 1 January 1995 Uganda 1 January
Philippines 1 January 1995
1995
United Arab Emirates
Poland 1 July 1995
10 April 1996
Portugal 1 January
United Kingdom
1995
1 January 1995
Qatar 13 January 1996 United States of
Romania 1 January
America 1 January
1995
1995
Rwanda 22 May 1996 Uruguay 1 January
Saint Kitts and Nevis 1995
21 February 1996
Venezuela (Bolivarian

Saint Lucia 1 January Republic of) 1 January
1995
1995
Saint Vincent & the
Zambia 1 January
Grenadines 1 January 1995
1995
Zimbabwe 5 March
Saudi Arabia
1995
11 December 2005

8


2.

Các n

c quan sát viên

Afghanistan

Ethiopia

Samoa

Algeria

Holy See (Vatican)

Sao Tomé and
Principe

Andorra

Iran
Serbia

Azerbaijan

Iraq
Seychelles

Bahamas

Kazakhstan
Sudan

Belarus
Bhutan

Lao People's
Democratic
Republic

Tajikistan
Tonga

Bosnia and

Herzegovina

Lebanese Republic
Ukraine
Libya

Cape Verde

Uzbekistan
Montenegro

Equatorial Guinea

Vanuatu
Russian Federation
Viet Nam
Yemen

9


3.

S

hi u bi t v WTO

3.1. M t s nhóm t
xuyên trong WTO

vi t t t đ

cs

d ng th òng

ACP
(AD, A-D)
AFTA

African, Caribbean and Pacific Group (Lomé convention): Công

AMS

Aggregate measurement of support (agriculture): Bi n pháp h

APEC
ASEAN
ATC
CBD

Asia-Pacific Economic Cooperation: H p tác kinh t

CCC
CER
COMESA
CTD
CTE
CVD
DDA

DSB
DSU
EC
EFTA
EU
FAO
GATS
GATT
GSP
HS
ICITO
ILO
IMF
ITC
ITO
MEA
MERCOSUR
MFA

c Lome

Anti-dumping measures: Bi n pháp ch ng bán phá giá
ASEAN Free Trade Area: Khu v c m u d ch t

do ASEAN
tr

châu Á Thái Bình D

Association of Southeast Asian Nations: Hi p h i các qu c gia

Agreement on Textiles and Clothing: Hi p đ nh v
Convention on Biological Diversity: Công

cv

nông nghi p
ng

ông Nam Á

d t may và hàng may m c

nh ng bi n đ i sinh h c

(former) Customs Co-operation Council (now WCO): U ban h p tác v thu H i
Quan
[Australia New Zealand] Closer Economic Relations: Si t ch t m i quan h kinh t
g ng i
[Trade Agreement] (also ANCERTA)
Common Market for Eastern and Southern Africa: Th tr
Phi

ng chung Tây Âu và Nam

Committee on Trade and Development:

y ban th

ng m i và phát tri n

Committee on Trade and Environment:

y ban th

ng m i và môi tr

ng

Countervailing duty (subsidies): Chi phí cân b ng cho các s n ph m b o h
Doha Development Agenda: H i ngh phát tri n Doha
Dispute Settlement Body:

y ban gi i quy t tranh ch p

Dispute Settlement Understanding: Thi t l p s

hi u bi t gi a các bên tranh ch p

European Communities: C ng đ ng chung Châu Âu
European Free Trade Association: Hi p h i t

do th

ng m i Châu Âu

European Union (officially European Communities in WTO): Liên minh Châu Âu
Food and Agriculture Organization: T

ch c l

ng th c th

gi i

General Agreement on Trade in Services: Hi p đ nh chung v
v
General Agreement on Tariffs and Trade: Hi p đ nh chung v
th ng m i
Generalized System of Preferences: H

th ng

ch c lao đ ng th

International Trade Centre: Trung tâm th
International Trade Organization: T

xu t, nh p và

th ng mã s , mã v ch

Interim Commission for the International Trade Organization:
ch c th ng m i th gi i
International Monetary Fund: Qu ti n t

thu

ng m i và d ch

u đãi chung

Harmonized Commodity Description and Coding System: H

International Labour Organization: T

th

y ban t m th i c a t

gi i

qu c t
ng m i qu c t

ch c th

ng m i qu c t

Multilateral environmental agreement: Hi p đ nh chung v
ph ng
Southern Common Market: Th tr ng chung phía nam
Multifibre Arrangement (replaced by ATC): Hi p đ nh v

môi tr

ng h p tác đa

th c ph m

10

MFN
MTN
NAFTA
PSE
PSI
S&D, SDT
SAARC
SDR
SELA
SPS
TBT
TMB
TNC
TPRB
TPRM
TRIMs
TRIPS
UN
UNCTAD
UNDP
UNEP
UPOV
UR
VER
VRA
WCO
WIPO
WTO

Most-favoured-nation: Quy ch

t i hu

qu c

Multilateral trade negotiations: H i ngh đàm phán th
North American Free Trade Agreement: H i ngh t
Producer subsidy equivalent (agriculture): B o h

ng m i đa ph

do th

ng m i b c M

s n xu t nông nghi p

Pre-shipment inspection: Ki m duy t hàng hoá tr

c khi v n chuy n

Special and differential treatment (for developing countries)
S đ is
u đãi (đ i v i các n c đang phát tri n)
South Asian Association for Regional Cooperation: Hi p h i
khu v c
Special Drawing Rights (IMF): Qu ti n t
Latin American Economic System: H

ng

ông Nam Á v

h p tác

qu c t

th ng kinh t

M

la tinh

Sanitary and phytosanitary measures: Các bi n pháp v
Technical barriers to trade: Rào c n công ngh

th

sinh

ng m i

Textiles Monitoring Body: Ban gi m sát d t may
Trade Negotiations Committee:
Trade Policy Review Body:

y ban đàm phán th

ng m i

y ban duy t l i chính sách th

Trade Policy Review Mechanism: C

ch

ng m i

duy t l i chính sách th

ng m i

Trade-related investment measures: Các bi n pháp đ u t th ng m i liên quan
Trade-related aspects of intellectual property rights: Các l nh v c th ng m i v
quy n s h u trí tu
United Nations: T ch c liên h p qu c
UN Conference on Trade and Development: H i ngh c a liên h p qu c v
th ng m i và phát tri n
UN Development Programme: Ch ng trình phát tri n liên h p qu c

v nđ

UN Environment Programme: Ch ng trình môi tr ng liên h p qu c
International Union for the Protection of New Varieties of Plants: Liên hi p qu c t
b o v các gi ng cây trông m i
Uruguay Round: Vòng đàm phán Uruguay
Voluntary export restraint: H n ch

xu t kh u t

do

Voluntary restraint agreement: Hi p đ nh h n ch
World Customs Organization: T

ch c H i quan th

World Intellectual Property Organization: T
World Trade Organization: T

ch c th

ch c s

ng m i th

t

do
gi i
h u trí tu

th

gi i

gi i

11


3.2. M c l c sách:
Ch ng 1:.......................................................................….........................
N n t ng.....................................................................................................
1. T ch c th ng m i th gi i là gì?.................................................
Là m t con chim hay là m t chi c máy bay?.....................................
Ra đ i n m 1995, nh ng không h tr .............................................
2. Nguyên t c ho t đ ng c a t ch c ................................................
Th ng m i không s phân bi t đ i x .............................................
Th ng m i t do thông qua đàm phán……….......................…………....
D đoán: b ng liên k t và s thông thoáng…………................….....………
Thúc đ y c i cách kinh t và phát tr n……………….....................……………
Thúc đ y phát tri n và c i cách kinh t …………...........................…………
3. T ch c c a m r ng th ng m i……………………......................….
4. Th i gian ho t đ ng c a GATT t Havana đ n marrkesh…............
Hi p đ nh chung v giá c xu t nh p và th ng m i (GATT ho t đ ng
g n n a th p k ) ..........................................................................
Vòng đàm phán Tokyo: C i cách th ng m i đ u tiên.........................
GATT có thành công không………………………………....…............................
5. Vòng đàm phán Uruguay………………………....……………………….......
Vòng đàm phán khép l i các đàm phán khác ….......................……………
Chuy n gì s y ra v i GATT………………….................................………………
H u vòng đàm phán t i ch ng trình ngh s ..........................…………
Ch ng 2: …………………………………………………………….......................….....
Các hi p đ nh……………………………………........................…………………………
1. Cái nhìn toàn c nh: h ng d n lu t h ng h i…..............……………
Có 6 ph n chính……………………………...............…………………………………………
Các hi p đ nh b xung…………….............…………………………………………………

M t s s thay đ i c a hi p đ nh t i h i ngh Doha…….................………
2. Bi u giá xu t kh u: càng liên k t càng có nhi u thu n l i.............
Gi m thu xu t kh u ………………………………................……………………………
Các m i liên k t ch t ch h n……….......…………………………………………………
Nông nghi p …………………………………................………………………………………
3. Nông nghiêp: Th tr ng bình đ ng cho nông nghi p....................
Hi p đ nh v nông nghi p: nh ng đi u lu t m i và nh ng cam k t m i
Các n c kém phát tri n nh t ch a t túc đ c l ng th c…..………………
4. Các tiêu chu n và s an toàn th c ph m……………………………....…
Các s n ph m t th c ph m, đ ng v t, cây tr ng an toàn nh th
nào?...........................................................................................
Các quy t c và các tiêu chu n công ngh ………….......……………………………
5. D t may: ………………………………………………………………………….....
H p tác: Các s n ph m d t may đ u áp thu theo lu t thu GATT………
6. D ch v ………………………………………………………………………………..
Gi i thích c a hi p đ nh chung v th ng m i và m u d ch………......……
Công vi c hi n t i …………………………………………………………........……………….
7. S h u trí tu ……...........................…………………………………………
N n t ng tr thành h th ng lu t th ng m i ……………………………………
Quy t c c b n: C s qu c gia, quy ch t i hu qu c, và quy t c b o
v công b ng……...........................................................................
B o v th nào: B o v s h u trí tu và các quy t c c b n chung…….
Quy ch ép bu c: Nghiêm ng t nh ng công b ng……………………………...…
Chuy n đ i công ngh ……………………………………………….......………………………
S chuy n giao các hi p đ nh: 1,5 n m đ n 11 n m ho c h n………..……
8. Ch ng bán phá giá, ch ng b o h ………………………………………......
Ch ng các ho t đ ng bán phá giá………………...…………………………………………
Các bi n pháp b o h hàng hoá và cân b ng giá….........………………………
B o v : b o v hàng nh p kh u……………………………………………..………………
9. Không có hàng rào thu quan: thamnh ng……………....………………

Gi y phép nh p kh u: Các th t c rõ ràng…………………..…………………………
Quy t c đánh giá hàng hoá tai c a kh u h i quan………….………………………
Thanh tra tr c khi v n chuy n: Ki m tra k l ng hàng nh p kh u……
Quy t c v ngu n g c xu t s …………………………………………………………………
Các bi n pháp đ u t : Gi m các nguyên t c th ng m i b bóp méo……
10. Các hi p đ nh l i nhu n m i………………………......…………………….
Th ng m i bình đ ng trong l nh v c máy bay dân s ….....…………………
Các th t c m r ng c nh tranh…………………………............………………………
Hi p đ nh v hàng tiêu dùng và th t đ ng v t: Hoàn thành 1997........…

12

9
9
9
9
10
11
11
12
12
13
13
14
16
16
17
18
20
20

21
22
23
23
23
23
24
24
25
25
25
26
27
27
30
31
31
32
33
33
36
36
39
42
42
43
43
46
46
47

48
48
49
51
53
53
53
54
54
55
56
56
56
57


11. Các chính sách th ng m i duy t l i: đ m b o s thông thoáng
Ch ng 3:…………………………………………………………………………………………
Gi i quy t tranh ch p ………………………………………………………………………..
1. S đóng góp duy nh t………………………………………………………….…
Các quy t c: Công b ng h p lý, nhanh chóng, đôi bên cùng có l i.......
Các tranh ch p đ c gi i quy t nh th nào?………………...........……………
S kêu g i………………………………………………………………….....………………………..
Lu t gi i quy t tranh ch p đã đ c phê chu n: Ti p đ n s là gì?…...…
2. Ti n trình……………………………………………...........………………………
3. L ch làm vi c c th ……………....………………………………………………
Ch ng 4: ……………………………………………………………………………….....……
Lu t c t gi m và nh ng lu t m i…………………………………………...……………
1. Ch ngh a khu v c: b n hay thù………………………………………………
Hi p đ nh v th ng m i khu v c …………………………………..………………………

2. Môi tr ng: M i quan tâm c th ………………….........…………………
U ban: B máy ch u trách nhi m…………………………………….........……………
WTO và hi p đ nh v môi tr ng: Liên quan v i nhau nh th nào?……
Tranh ch p : Nên gi i quy t đâu………………………...........………………………
Tranh ch p t i WTO v tôm và rùa ……………………………..................………
Tranh ch p t i GATT v cá h i và cá voi……………….......…………………………
Nhãn hàng: t t n u không có s phân bi t đ i x …….........................
S thông thoáng…………………………………………………………………….......………….
Các danh m c hàng hoá c m: Hàng có ch t đ c hoá h c………………………
T do hoá và phát tri n b n v ng …........................……………………………
S h u trí tu và d ch v ………………………………..................................…
3.
u t , c nh tranh, th t c và gi m hoá các th t c .................…
u t và c nh tranh: WTO có vai trò th nào?……..................……………
S thông thoáng h ng t i quy t c đa ph ng ………………..........…………
T o thu n l i th ng m i ………………………………………………...........……………
4.Th ng m i đi n t ………………………………………………...........……..
5.Tiêu chu n ch t l ng lao đ ng v n đ nhi u tranh cãi…...........…
Th ng m i và quy n c a ng i lao đ ng……………………........………........
Ch ng5:………………………………………………..........…………………………………
Ch ng trình ngh s Doha…………………………..............…………………………
Các đi u lu t và m i quan tâm liên quan đ n quá trình th c thi...........
Nông nghi p ................................................................................
D ch v ........................................................................................
Th tr ng cho các lo i s n ph m không ph i là nông s n...................
Các khía c nh th ng m i c a quy n s h u trí tu ...........................
M i quan h gi a th ng m i và đ u t ............................................
M i t ng quan gi a chính sách th ng m i và c nh tranh..................
S thông thoáng trong các th t c ..................................................
T o thu n l i th ng m i ...............................................................

Lu t WTO: ch ng phá giá và b o h .................................................
Lu t WTO: v các hi p đ nh th ng m i...........................................
Gi i quy t tranh ch p b ng s hi u bi t............................................
Th ng m i và môi tr ng..............................................................
Th ng m i đi n t .......................................................................
Các ngành kinh t nh ...................................................................
Th ng m i, n n n và tài chính......................................................
Th ng m i và s chuy n đ i công ngh .........................................
H p tác k thu t và công su t xây d ng .........................................
Các n c thu c th gi i th ba .......................................................
Các bi n pháp đ i x đ c bi t và khác bi t........................................
Cancun 2003, H ng Kông 2005.......................................................
Ch ng 6……………………………………………………………………...........…………
Nhóm các n c đang phát tri n…………………………………………...........………
1. Cái nhìn toàn c nh………………………………………………………............
Các hi p đ nh: Thêm th i gian, có thêm nhi u gi i h n m i…………………
S h tr h p pháp: Ban th ký………………………………………………...……………
Các n c thu c th gi i th ba: Nh ng t p trung đ c bi t……….……..…..
Hi p đ nh t i Geneva vô cùng quan tr ng nh ng không d th c hi n
cho các qu c gia............................................................................
2. Các U ban :……….......................................................................…
U ban Th ng m i và Phát tri n…………………………………...........…………….
Ti u ban v nh ng v n đ c a các n c th ba…………………...............…
Các u ban ch ng trình nghi s Doha………………………..............……………
3. H p tác k thu t WTO…………..……………………….............……………

13

58
59

59
59
59
60
61
61
63
64
66
66
67
67
69
69
69
70
71
73
74
74
75
75
75
76
76
77
77
78
79
79

80
80
80
83
84
85
86
87
88
89
89
90
90
91
91
93
93
93
93
94
95
95
96
97
97
97
97
98
98
98

100
100
100
100
101


ào t o, h i th o, h i ngh ………………………………......................……………
4. M t s v n đ n y sinh……………..…………................................……
Tham gia t ch c: Các c h i và thách th c………………....………………………
S xói mòn các u đãi……………………………………….………....................……
Kh n ng thích ng…………………………………………………………………....……………
Ch ng 7……………………………………………………………………......……………….
H th ng t ch c…………………………………………………………........……………
1. WTO thu c v ai………………………………………………....…….…………
Ban quy n l c nh t: H i ngh B tr ng…………………......……………………….
Ban th hai:
iH i
ng giám sát……………………….....…………………………
Ban th ba: H i
ng thu c các l nh v c khác………….……………………………
Ban th t : Ti u ban tr c thu c
iH i
ng………...........…………………
Cu i cùng là đoàn th ký………………………………...………………………………………
2. T cách h i viên, các đ ng minh và các th t c hành chính…....…
Làm th nào đ tr thành h i viên WTO:….................…….…………….……
WTO đ i di n cho chúng tôi……………………………......…...……………………………
WTO đ i diên cho ………………………………………………........……………………………
Ban th ký WTO và v n đ ngân sách………………….….........……………………

3. Ban th ký…..…………………………………………………......………………
4. Các chính sách đ c bi t………………………..…..........……………………
H tr s chuy n ti p c a các ngành công nghi p………...................……
H tr đ c bi t cho xu t kh u: Trung tâm th ng m i qu c t …....………
Các chính sách kinh t toàn c u………………………………………………………………
S thông thoáng(1): Luôn kh ng đ nh các lu t l ………………………....………
S thông thoáng(2): Luôn kh ng đ nh tính c ng đ ng…..………………………

101
102
102
103
103
104
104
104
104
105
107
107
107
109
109
110
110
111
112
113
113
113

114
114
114

ây là m c l c m t cu n sách nh gi i thi u khái quát, nh ng đ y
đ v quá trình hình thành, nguyên t c ho t đ ng và s phát tri n T
ch c th ng m i th gi i _ WTO: (Quý v có yêu c u thông tin chi ti t
t ng ph n b ng ti ng Vi t, xin g i v : )_ngu n


14


4.

M

i l i ích mà WTO mang l i
Ngu n: WTO

Ti n t trong túi chúng ta và hàng hóa, d ch v mà chúng ta s d ng s đ n
t m t th gi i bình n. WTO _ là m t t ch c mang l i vô vàn l i ích cho
nh ng thành viên c a nó, có r t nhi u l i ích d dàng nh n ra và c ng r t
nhi u l i ích không th đ nh l ng.
Th gi i là m t s ph c t p _ ây là ph n r t v n t t, gi i thi u khái
quát tính ch t ph c t p c a h th ng th ng m i toàn c u và tính
ch t n ng đ ng c a WTO. WTO không yêu c u m i vi c ph i hoàn h o.
Các n c c n đàm phán k l ng tr c khi quy t đ nh tham gia vào t ch c
này. Các thành viên có th đóng góp ý ki n đ c i cách liên t c các lu t l
c a WTO.

WTO c ng không c n m i thành viên đ ng thu n v i t t c các lu t l c a t
ch c. Lý do quan tr ng nh t đ tham gia WTO b i đó là h i ngh c a các qu c
gia, tranh lu n v nh ng đi u lu t th ng m i khác nhau.

Tóm t t 10 l i ích c a WTO:
1. Thúc đ y hoà bình
2. Tranh lu n luôn mang tính xây d ng
3. Lu t l t o thu n l i cho phát tri n
4. Th ng m i t do gi m b t chi phí
5. em l i s l a ch n v s n ph m và ch t l ng
6. Làm t ng thu nh p
7. Thúc đ y kinh t phát tri n
8. em l i cu c s ng t t đ p h n v c b n
9. B o v các qu c gia tr c nh ng l i ích đ i kháng
10. Thúc đ y t t vi c đi u hành qu c gia

**********

15


4.1. Duy trì n n hoà bình
WTO xây d ng n n hoà bình qu c t nghe nh m t s c ng đi u và r t xa
v i nh ng n u hi u đ c lý do t i sao thì ch c ch n r ng chúng ta đã hi u
đ c các ho t đ ng c a t ch c này.
Hai nguyên t c c b n c a WTO là hoà bình và gi i quy t tranh ch p mang
tính xây d ng giúp cho th ng m i phát tri n, t o ra s t ng c ng h p tác
và tin t ng l n nhau gi a các qu c gia thành viên.
Trong l ch s đã x y ra r t nhi u tranh ch p th ng m i d n đ n chi n tranh,
đi n hình là nh ng n m 1930, đ b o v n n s n xu t trong n c, các qu c

gia đã c nh tranh gay g t b ng cách th t ch t hàng rào thu quan và tr đ a
nh ng rào c n t các n c khác. i u này làm s t gi m ni m tin gi a các
qu c gia và càng làm cho cu c đ i suy thoái tr nên t i t , góp ph n làm
bùng n chi n tranh th gi i l n th II (CTTG II).
Sau CTTG II không th đ l p l i s c ng th ng th ng m i nh trong th i k
sau ti n chi n, đã có hai gi i pháp cho s phát tri n đ c đ a ra:
V i châu Âu: H p tác đ
(EU)

phát tri n ngành than, thép và kim lo i

V i th gi i:T o ra hi p đ nh chung v
(GATT)

thu

quan và m u d ch

C hai gi i pháp trên đ u r t thành công và ngày nay đ c m r ng, m t tr
thành Liên minh châu Âu và m t tr thành T ch c Th ng m i Th gi i.
H th ng GATT/WTO ho t đ ng ra sao?
H th ng GATT/ WTO là m t ch th ki n t o ni m tin quan tr ng. Cu c
chi n th ng m i c a nh ng n m 1930 là b ng ch ng cho th y r ng ch
ngh a b o h n n công nghi p s n xu t trong n c, đã ph i ch u h u qu th
nào khi nh n chìm các qu c gia vào tình c nh khó kh n đ cu i cùng không
có k th ng ng i b i, t t c cùng thua thi t.
Cái nhìn thi n c n c a nh ng ng i thu c ch ngh a b o h là ch ng l i nh p
kh u là l i ích t i cao, nh ng quan đi m này ph t l ph n ng c a các qu c
gia khác. Th c t , cho th y s tr đ a l n nhau t các qu c gia, đã làm m t
đi tính t do th ng m i và t o ra s sa l y vào các r c r i kinh t nghiêm

tr ng.
Ni m tin là chìa khoá giúp ta tránh đ c cái vi n c nh đó. M t khi các n c
có s tin t ng l n nhau thì h s không t ng c ng hàng rào thu quan và
s n sàng h p tác. WTO đóng vai trò s ng còn trong vi c t o ra và c ng c
ni m tin đó.
c bi t là nh ng cu c th ng l ng đ a đ n nh ng tho thu n
trên c s nh t trí ý ki n và t p trung vào vi c tuân th các nguyên t c.

16


4.2. Gi i quy t nh ng mâu thu n th
tính xây d ng

ng m i mang

Do th ng m i luôn m r ng v quy mô, s l ng s n ph m đ c trao đ i
và s l ng các n c, các công ty tham gia th ng m i, nên n y sinh nhi u
tranh ch p th ng m i. WTO gi i quy t t t c nh ng v n đ theo ph ng
châm hoà bình và xây d ng.
Càng nhi u m i quan h th ng m i càng n y sinh nhi u tranh cãi. N u
không có s giúp đ t các t ch c nh WTO thì s d n đ n xung đ t nh ng
xung đ t nghiêm tr ng. M t trong nh ng nguyên t c c a WTO là các thành
viên có ngh a v ph i đ a nh ng tranh ch p c a mình t i WTO mà không
đ c gi i quy t song ph ng. Th t c gi i quy t c a WTO là t p trung h ng
vào các nguyên t c. M t khi nguyên t c đ c thi t l p, các n c ph i n l c
tuân th nguyên t c đó, và sau đó có th tái th ng l ng v các nguyên
t c, ch không ph i là tuyên chi n v i nhau. G n 300 tranh ch p đã đ c
đ a ra gi i quy t WTO k t khi t ch c này thành l p.
WTO/GATT s không gi i quy t nh ng c ng th ng v v n đ th ng m i

đang t ng gi a các qu c gia mà khép l i các v n đ đó và giúp h gi i quy t.
ó c ng là lý do mà các t ch c này phát tri n l n m nh nh ngày nay các
n c đ u đ t ni m tin vào t ch c này
Xung đ t gi a các qu c gia có th r t gay g t nh ng WTO/GATT luôn h ng
t i m c tiêu tho hi p và cam k t đàm phán.

4.3. M t h th ng d a vào quy t c h n là quy n l c,
làm cho cu c s ng tr lên d dàng h n cho t t c m i
ng i
WTO không t o ra s bình đ ng cho t t c các qu c gia, nh ng nó giúp gi m
b t m t s b t bình đ ng, giúp các qu c gia nh có ti ng nói h n.
ng th i
c ng gi i thoát cho các n c l n kh i s ph c t p trong vi c tho thu n các
hi p đ nh th ng m i v i các đ i tác c a mình.
Các quy t đ nh c a WTO d a vào ý ki n nh t trí c a đa s . Các thành viên
th o lu n sau đó s đ c thông qua h i đ ng. Các n c s ph i th c thi các
tho thu n đó, các n c giàu c ng nh n c nghèo đ u có th b ch t v n
n u h vi ph m m t hi p
c, và h có quy n ch t v n các n c khác trong
quy trình gi i quy t tranh ch p c a WTO. Thi u m t c ch đa ph ng ki u
h th ng WTO, các n c m nh h n s càng đ c t do đ n ph ng áp đ t ý
mu n c a mình cho các n c y u h n. Các n c l n h n c ng đ c h ng
nh ng l i ích t ng x ng. Các c ng qu c kinh t có th s d ng di n đàn
duy nh t c a WTO đ th ng l ng v i t t c hay v i h u h t các đ i tác
th ng m i c a h cùng m t lúc. Trên th c t , có riêng m t h th ng nguyên
t c áp d ng v i t t c các n c thành viên, đi u đó đã đ n gi n hoá r t nhi u
toàn b c ch th ng m i.

17

4.4. T

do th

ng m i làm gi m chi phí cu c s ng

Chúng ta đ u là khách hàng, các chính sách th ng m i làm nh
giá hàng hoá chúng ta mua nh là: đ đ c, các thi t b c n thi
hàng sa x và nhi u th khác n a. Ch ngh a b o h t o nên s đ
giúp các n c gi m b t các rào c n th ng m i qua đàm phán.
làm gi m chi phí cho quá trình s n xu t và đ ng nhiên là giá c
c ng gi m, chi phí cu c s ng th p. Sau đây là m t s tác đ ng:
Th c

nr

h ng đ n
t, các m t
t đ . WTO
i u đó s
hàng hoá

h n

Vi c b o h ngành nông nghi p trong n c làm cho m c chi tr th c ph m
c a m t gia đình b n ng i t ng thêm kho ng 1.500 USD/1 n m Liên Minh
Châu Âu (1997), t ng ng v i 51% thu th c ph m Nh t (1995), và b ng
ba t USD cho chi phí rau qu c a ng i M (1988).
àm phán th ng m i trong nông nghi p là m t v n đ ph c t p khi n các

n c v n đang tranh cãi v vai trò c a các chính sách trong hàng lo t các
v n đ v an toàn th c ph m và v sinh môi tr ng. Các thành viên WTO s
c t gi m các ngành đ c b o h và các rào c n th ng m i gây c n tr .
Qu n áo r

h n

Nh ng n m 80 do nh ng h n ch nh p kh u, giá c c a hàng may m c và
v i vóc t ng 58%. Ng i tiêu dùng Anh ph i tr thêm 500 tri u GPB/n m.
Ng i Canada ph i tr thêm 780 tri u CAD, ng i Úc ph i tr thêm 300 tri u
AUD. Các chi phí đó v n không gi m k t cu i nh ng n m 80 và đ u n m
90. WTO ti n hành c i cách m nh m ngành d t may th i h n hoàn thành
vào n m 2005, vi c c t gi m nh ng h n ch đó mang l i các s n ph m nh p
kh u giá r , ch t l ng cao. Chi phí gi m s mang l i 23 t USD cho n n kinh
t th gi i trong đó 12,3 t USD cho n n kinh t M , 0.8 t USD cho n n kinh
t Canada, 2,2 t USD cho n n kinh t c a Liên Minh Châu Âu, 8 t USD cho
các n c đang phát tri n.
M ts

m t hàng khác c ng gi m

Nh ng n m 1980, khi M h n ch l ng ô tô xu t kh u t Nh t, giá xe t ng
lên 41% g n g p đôi giá bình quân. H n ch nh p kh u là nh m b o v vi c
làm cho ng i lao đ ng M nh ng l i d n t i giá ôtô t ng cao, l ng ôtô bán
ra ít, đó l i là lý do làm nhi u ng i lao đ ng b m t vi c. N u hi n nay, các
n c v n gi nguyên m c h n ng ch đó thì ng i Úc ph i tr thêm 2,900
AUD cho m t chi c xe h i. N m 1995 do các hàng rào thu quan mà hàng
tiêu dùng Châu  ph i tr thêm 472 tri u USD cho thu nh p kh u. M t
trong nh ng m c đích c a h i ngh Doha xoay quanh v n đ c t gi m thu
nh p cho m t s s n ph m công nghi p. Ông Robert Stern, ông Alan

Reardroff và Drasilla Brown d đoán r ng v i m c c t gi m 1/3 thu nh p
kh u thì s làm t ng thu nh p cho các n c đang phát tri n kho ng 52 t
USD.

18


D ch v
T do th ng m i trong d ch v đi n tho i mang l i phí cu c g i r h n 4%
m t n m
các n c đang phát tri n và 2% các n c phát tri n. S c nh
tranh d ch v đi n tho i c a các công ty th c p Trung Qu c gi m 30% giá
tr cu c g i và Ghana gi m 50%.
Có 8 v n đ th ng m i đ c th o lu n t i h i ngh bàn tròn Doha, trong l ch
s ch a bao gi có s c t gi m m nh các hàng rào thu quan nh hi n nay.
N u các hàng rào thu quan ti p t c đ c c t gi m ng i tiêu dùng càng có
l i.

4.5. em đ n cho ng i tiêu dùng nhi u s l a ch n
và ph m vi ch t l ng r ng h n r t nhi u đ l a ch n
Hi n nay, chúng ta có th có đ c t t c các hàng hoá b i chúng ta có th
nh p kh u chúng. Nh p kh u cho phép chúng ta có nhi u l a ch n h n - c
hàng hoá và d ch v l n ph m vi ch t l ng. Th m chí ch t l ng hàng hoá
có th đ c c i ti n nh s c nh tranh v i hàng nh p kh u. Có thêm nhi u
s l a ch n là câu h i không đ n gi n, có 2 v n đ , m t là ng i tiêu dùng
mua hàng thành ph m c a n c ngoài, hai là nh p kh u các nguyên li u, linh
ki n, thi t b ph c v cho s n xu t trong n c.
S m r ng c a các lo i hàng hoá và d ch v s n xu t trong n c cùng v i
vi c áp d ng hàng lo t các công ngh m i, làm cho các thi t b đi n tho i di
đ ng tr nên ph bi n, các d ch v này phát tri n t ng v t, th m chí ngay t i

n c không h s n xu t ra nh ng thi t b này. ôi khi s thành công c a các
s n ph m và d ch v nh p kh u các th tr ng trong n c đã t o s c nh
tranh, t ng s l a ch n các nhãn hi u hàng hoá cho khách hàng, và thúc đ y
s t ng tr ng hàng hoá, d ch v trong n c t t h n.
N u th ng m i cho phép chúng ta nh p kh u nhi u h n, thì nó c ng cho
phép chúng ta xu t kh u nhi u h n, thu nh p c a chúng ta s t ng và có
thêm nhi u s l a ch n.

4.6. Th

ng m i làm t ng thu nh p

Gi m b t rào c n th ng m i cho phép th ng m i phát tri n, đem l i s
t ng tr ng thu nh p cho qu c gia và cho ng i dân.
WTO
c tính r ng h i ngh Th ng m i t i Uruguay n m 1994 mang l i t
109 - 510 t USD cho n n kinh t th gi i.
c tính c t gi m thu nh p kh u
trong nông nghi p, s n xu t và d ch v xu ng 1/3 đã t o ra đi u ki n thúc
đ y n n kinh t th gi i t ng kho ng 613 t USD quy mô t ng ng n n kinh
t Canada. Liên minh châu Âu
c tính r ng kho ng th i gian t 1989-1993
doanh thu c a khu v c này t ng t 1-1,5%. Th ng m i c ng đ t ra nhi u
thách th c cho các nhà s n xu t trong n c ph i đ i m t v i s c nh tranh
c a hàng nh p kh u. Nh ng th c t r ng có ngu n thu nh p b sung có

19


ngh a là s n có nhi u ngu n l c đ các chính ph tái phân ph i l i nhu n t

nh ng ng i đ c l i nhi u nh t, ch ng h n đ giúp các công ty và công
nhân thích ng b ng cách t ng n ng su t và nâng cao n ng l c c nh tranh
h n trong l nh v c mà h đã và đang làm, ho c b ng cách chuy n sang các
ho t đ ng m i.

4.7. Th ng m i thúc đ y t ng tr
vi c làm

ng kinh t , và t o

Th ng m i t o ra nhi u vi c làm, th c t cho th y có ít hàng rào thu quan
s t o nhi u c h i t t cho công n vi c làm. B c tranh toàn c nh này r t
ph c t p do nhi u nhân t tuy nhiên, ch ngh a b o h không ph i là cách
gi i quy t v n đ vi c làm.
Th c t ta có th th y rõ r ng th ng m i thúc đ y t ng tr ng và t ng
tr ng t o ra vi c làm, khi th ng m i m r ng m t s ngành ngh s b m t
đi.
Có 2 lu n đi m đ

c ch ra:

1. Th nh t, s có nh ng nhân t khác xu t hi n. Ch ng h n, ti n b công
ngh c ng có tác đ ng m nh đ n vi c làm và n ng su t lao đ ng, làm l i cho
m t s lo i công vi c song l i làm t n th ng m t s khác.
2.Th ng m i phát tri n làm t ng thu nh p.T ng thu nh p t c nh tranh
nh p kh u không có ngh a là t o ra nhi u vi c làm cho nh ng công nhân
trình đ kém. V n đ vi c làm
các n c không gi ng nhau. Th i gian tìm
vi c làm c a công nhân trong cùng đi u ki n các n c khác nhau s khác
nhau.

Th c t cho th y n c nào bi t n m ch t l y c h i thì s t o nhi u thu n l i
c tính r ng th tr ng t
cho cho ng i lao đ ng. U ban liên minh châu Âu
cung t c p s t o ra ít vi c làm h n so v i th tr ng h p tác.

4.8. Nh ng nguyên t c c b n khi n h th ng kinh t
ho t đ ng và hi u qu h n và gi m b t chi phí
Nh ng thu n l i do WTO mang l i khó có th tóm t t b ng s li u nh ng
chúng r t quan tr ng. WTO t o thu n l i cho các giao d ch th ng m i và cho
các doanh nghi p s n xu t hàng hoá và d ch v .
Th ng m i cho phép th c hi n phân công lao đ ng gi a các n c. Nó giúp
s d ng m t cách phù h p và hi u qu các ngu n l c vào s n xu t. WTO còn
làm đ c nhi u h n th , nó giúp cho th ng m i các n c ho t đ ng hi u
qu h n và gi m chi phí nh duy trì các quy t c quý báu.
N u chính ph công b s áp d ng đ t m c phí nh p kh u t các n c nh
nhau áp d ng lu t nh p kh u gi ng nhau cho các lo i s n ph m mà không

20


c n bi t chúng đ c xu t t đâu trong n c hay ngoài n
gi n g p b i. Ngu n cung c p tr nên s n và r h n.
Ph

c, m i vi c s đ n

ng châm ho t đ ng c a WTO bao g m:
1. S minh b ch: thông tin rõ ràng v
đ nh

các chính sách, nguyên t c, qui

2.

i u ki n th ng m i bình đ ng: Nh ng cam k t c t gi m các hàng
rào th ng m i và làm t ng kh n ng ti p c n các th tr ng c a m t
s n c cho các n c khác có s ràng bu c pháp lý.

3.

n gi n hoá và chu n hoá th t c h i quan, xoá b tình tr ng quan
liêu, t p trung hoá c s d li u thông tin và các bi n pháp khác đ c
thi t l p nh m đ n gi n hoá th ng m i theo ph ng châm "kích thích
th ng m i".

T t c nh ng nguyên t c này làm cho th ng m i tr nên đ n gi n
h n, gi m chi phí cho các nhà s n xu t, t ng ni m tin vào t ng lai.
i l i, đi u đó c ng có ngh a là có nhi u vi c làm h n, ng i tiêu
dùng có hàng hoá và d ch v t t h n.

4.9. H th ng này giúp các qu c gia kh i nh ng quy n
l ih nh p
H th ng GATT/WTO phát tri n trong n a cu i c a th k XX giúp cho các
n c có m t nhãn quan cân b ng h n v chính sách th ng m i. Các chính
ph v ng vàng h n trong vi c t b o v mình tránh kh i nh ng v n đ ng
ngoài hành lang c a nh ng nhóm có quy n l i h p hòi b ng vi c t p trung
vào nh ng cân đ i vì l i ích c a t t c m i ng i trong n n kinh t .
M t trong nh ng bài h c c a ch ngh a b o h n i b t trong nh ng th p niên
đ u th k XX là có th gây ra thi t h i khi nh ng quy n l i c c b h p hòi
nh h ng chính tr . K t qu c a m t chính sách ngày càng

chi m u th v
th t ch t đã d n đ n m t cu c chi n tranh th ng m i trong đó không có
ng i th ng ch toàn k b i. Các n c ph i c n đ n v trang đ ch ng l i s c
ép c a nh ng nhóm quy n l i h p hòi, và h th ng th ng m i WTO có th
giúp đ c đi u này.
H th ng GATT/WTO bao trùm m t ph m vi r t r ng. Vì v y, n u trong m t
cu c th ng l ng th ng m i GATT/WTO có m t nhóm l y áp l c v n đ ng
chính ph c a mình ph i h là m t tr ng h p đ c bi t c n đ c b o h thì
chính ph đó có th ch ng l i s c ép b o h này b ng cách l p lu n r ng
chính ph c n ph i có m t tho thu n trên ph m vi r ng đ b o đ m r ng
m i khu v c trong n n kinh t đ u có l i.

21


4.10. WTO thúc đ y các chính ph

ho t đ ng t t h n

Theo các nguyên t c c a WTO, khi đã có cam k t t do hoá m t khu v c
th ng m i nào đó, thì khó có th đ o ng c đ c. Các nguyên t c c ng
không khuy n khích nh ng chính sách thi u th n tr ng.
i v i gi i kinh
doanh, đi u này có ngh a là đ ch c ch n cao h n và rõ ràng h n v các đi u
ki n th ng m i.
i v i các chính ph , đi u này th ng đ ng ngh a v i k
lu t t t.
Các cam k t bao g m nh ng cam k t không sa vào nh ng chính sách thi u
th n tr ng. Ch ngh a b o h nhìn chung không ph i là m t gi i pháp khôn
ngoan b i nh ng thi t h i do nó gây ra trong n c và trên tr ng qu c t .

Nh ng hàng rào th ng m i đ c bi t gây thêm thi t h i vì chúng t o c h i
cho tham nh ng và nh ng mô hình chính ph x u xa khác.
M t lo i rào c n th ng m i mà các nguyên t c c a WTO c g ng gi i quy t
là h n ng ch. Do h n ng ch h n ch cung nên đ y giá c t ng lên m t cách
gi t o, đ ng th i t o ra m t s l i nhu n l n khác th ng. Các nhà kinh t
g i đó là "thu h n ng ch". L i nhu n này có th đ c dùng đ gây nh
h ng đ i v i các chính sách, vì c ng có nhi u ti n h n đ th c hi n các cu c
v n đ ng ngoài hành lang. Nói cách khác, h n ng ch là m t bi n pháp h n
ch th ng m i đ c bi t t i t . Thông qua các nguyên t c c a WTO các chính
ph đã nh t trí r ng h không khuy n khích s d ng h n ng ch.Tuy nhiên,
nhi u lo i h n ng ch khác nhau v n đ c áp d ng
h u h t các n c, và
nhi u chính ph l p lu n r ng h n ng ch r t c n thi t. Song h b các hi p
đ nh c a WTO ràng bu c và có nh ng cam k t gi m b t hay lo i b nhi u lo i
h n ng ch, đ c bi t là đ i v i ngành d t.
Nhi u l nh v c khác c a các hi p đ nh WTO c ng có th
tham nh ng và chính ph x u xa.

giúp gi m b t t

M t v n đ WTO c n c g ng gi i quy t đó là gi y phép xu t nh p c nh do
th t c này mà giá c đã t ng làm nh h ng đ n các chính sách ti n t . Th
t c xu t nh p c nh đã h n ch r t nhi u s phát tri n nên nhi u n c đã
đ ng tình v i quy t c c a WTO. Các n c có quá nhi u lo i gi y phép c n suy
xét cái gì th c s c n thi t theo nh ng quy đ nh chung c a WTO. M t s hi p
đ nh trong WTO còn có th giúp các n c gi m s phá s n và qu n lý kém.
S minh b ch, các tiêu chí rõ ràng h n v các quy đ nh đ i v i s an toàn và
chu n m c c a s n ph m, và s không phân bi t đ i x c ng giúp gi m b t
tình tr ng gian d i và vi c ra quy t đ nh mang tính đ c đoán. Th c s các
chính ph đã dùng WTO nh là m t s c ép bên ngoài đáng đ c hoan

nghênh đ i v i các chính sách c a h .

22


5.

10 quan đi m b t đ ng v

WTO
Ngu n: WTO

Vi c tranh lu n s ch ng bao gi có h i k t. Khi m i ng i có nh ng nhìn
nh n trái ng c nhau v tri n v ng và khó kh n c a h th ng th ng m i đa
ph ng c a WTO. M t trong s nh ng lý do quan tr ng nh t đ duy trì WTO
là vi c thi t l p m t di n đàn đ các n c thu h p b t đ ng trong các v n đ
th ng m i. M i cá nhân c ng có th gián ti p tham gia thông qua chính ph
c a mình.
i u quan tr ng là vi c tranh lu n ph i d a trên hi u bi t v nguyên t c ho t
đ ng c a h th ng này. Sau đây là 10 tóm t t v nh ng b t đ ng c b n:

10 b t đ ng chung v

WTO

1. WTO áp đ t chính sách.
2. WTO h ng t i t do hoá th ng m i b ng m i giá.
3. WTO u tiên l i ích th ng m i h n s phát tri n.
4. WTO u tiên l i ích th ng m i h n v n đ môi tr ng.
5. WTO u tiên l i ích th ng m i h n s c kho và an ninh.

6. WTO gây th t nghi p, làm đói nghèo.
7. Các n c nh b lép v trong WTO.
8. WTO là công c c a các n c gi u.
9. Các n c nghèo b ép gia nh p WTO.
10. WTO không dân ch .

WTO có ph i là công c đ c đoán c a các n c giàu m nh không?
Nó có làm m t vi c làm, ph t l các m i quan tâm v s c kho , môi
tr ng và s phát tri n không? Ch c ch n là không. Nh ng ch trích
WTO th ng d a vào nh ng b t đ ng c b n v cách th c ho t đ ng
c a WTO.

23


5.1. WTO không ch cho các n

c ph i làm gì

WTO không ch cho các n c cách x lý các chính sách th ng m i c a mình.
Mà nó là t ch c các n c thành viên t v n hành. i u đó có ngh a là: lu t
l c a WTO là nh ng cam k t do chính các n c đàm phán. Lu t l do Qu c
h i các n c phê chu n và t nguy n gia nh p WTO. Nói cách khác các n c
gia nh p WTO mang tính dân ch và có trách nhi m.
Trong tr ng h p có s tranh ch p, khi n c này có tác đ ng nh h ng t i
chính sách n c khác và đ c đ a ra WTO. Ban gi i quy t tranh ch p s vào
cu c (ban này g m t t c các thành viên). Thông th ng ban này gi i quy t
thông qua các đi u tra k l ng c a các chuyên gia hay các b n báo cáo có
tính thuy t ph c. Ph m vi gi i quy t c ng h n ch , đ n gi n ch là m t phán
quy t hay s gi i thích bên nào vi ph m cam k t c a WTO, nh ng nguyên

t c mà h ph i tuân th . Khách quan mà nói, WTO không áp đ t các n c
ch p thu n hay t b m t chính sách nào đó. B i v y, đ n gi n ban th ký
ch cung c p cho WTO và các thành viên v m t k thu t và qu n lý.

5.2. WTO không t

do hoá th

ng m i b ng m i giá

Các n c t đàm phán v i nhau vi c cho, nh n, yêu c u hay đ ngh giúp đ .
M t trong s các nguyên t c c a WTO là các n c ph i gi m rào c n th ng
m i c a mình, cho phép th ng m i v n hành t do h n. Nh ng rào c n
gi m th p m c nào và m c đ đàm phán ph thu c vào vi c h mu n đ t
đ c gì t n c kia và ng c l i. Các cam k t đó s có hi u l c v i c hai
bên.
WTO có vai trò cung c p di n đàn cho các n c t do đàm phán nh ng trong
gi i h n lu t l . Các đi u lu t cho phép gi m rào c n t ng b c đ các nhà
s n xu t trong n c có th đi u ch nh. Các nhà s n xu t c ng có các đi u
kho n có l i, đây là các tình hu ng mà các n c đang phát tri n ph i đ ng
đ u. H c ng ph i cho bi t khi nào c n chính ph b o v và b ng cách nào.
Ví d : V vi c hàng nh p kh u có giá c th p do có s không công b ng b i
s b o h hay tr giá. V n đ là c n s công b ng trong th ng m i.
T do th ng m i quan tr ng nh ng các nguyên t c c a WTO còn quan tr ng
h n. ó là không có s phân bi t đ i x , các đi u ki n th ng m i n đ nh,d
hi u và minh b ch.

24

5.3. WTO không ch quan tâm l i ích th
s phát tri n

ng m i mà c

R t nhi u các ngh đ nh c a WTO th hi n s coi tr ng l i ích phát tri n. C
b n WTO t do th ng m i đ thúc đ y t ng tr ng kinh t và h tr phát
tri n. Th ng m i và phát tri n có quan h t ng h .
Các n c đang phát tri n có tho mãn v i WTO không là v n đ còn đang
tranh cãi. Nói v y không có ngh a WTO không đem l i đi u gì cho h . Có r t
nhi u các đi u kho n có l i cho các n c đang phát tri n. Các n c đang
phát tri n đ c phép có nhi u th i gian h n đ áp d ng các đi u kho n trong
các ngh đ nh c a WTO. Các n c ch m phát tri n đ c đ i x đ c bi t bao
g m c s mi n gi m thu . Các nhu c u phát tri n có th đ c s d ng đ
bi n minh cho các hành đ ng mà th ng không đ c phép trong các cu c
đàm phán. Tháng 11 n m 2001 có r t nhi u v n đ đ c đ a ra bàn th o t i
H i ngh b tr ng Doha mà các n c đang phát tri n mu n theo đu i.

5.4. WTO không
môi tr ng

u tiên l i ích th

ng m i h n b o v

Có r t nhi u các đi u kho n cho th y s quan tâm đ c bi t t i môi tr ng.
Ngay s m đ u cam k t thành l p WTO t i Marrakesh đã bao g m các m c
tiêu s d ng h p lý các ngu n tài nguyên, phát tri n b n v ng và b o v môi
tr ng c a th gi i. Nó đ c ghi r t rõ trong các đi u kho n quan tr ng nh t
là các đi u kho n b o h (nh đi u 20 c a ngh đ nh chung v thu th ng

m i). i u kho n này cho phép các n c hành đ ng đ b o v con ng i,
đ ng th c v t hay s c kho và b o t n các ngu n tài nguyên thiên nhiên quý
hi m. Các đi u kho n quan tâm t i môi tr ng th hi n r t rõ, cho phép h
tr b o v môi tr ng. Các m c tiêu môi tr ng đ c quy đ nh r t rõ trong
các ngh đ nh c a WTO đ gi i quy t các v n đ tiêu chu n s n ph m, an
toàn th c ph m và s b o v s h u trí tu …
WTO c ng giúp các n c tính toán s d ng tài nguyên m t cách có hi u qu ,
tránh lãng phí. Các n c thành viên có th đ a ra các bi n pháp b o v các
loài có nguy c tuy t ch ng c ng nh môi tr ng theo nhi u cách. Khuy n
khích ban hành l nh c m các s n ph m có ch t khoáng Ami ng trong lòng
đ t. ây là s
u tiên v n đ s c kho và s an toàn h n l i ích th ng m i.
i u quan tr ng trong các đi u lu t c a WTO là các bi n pháp b o v môi
tr ng không đ c b t công. Nh h không đ c phân bi t đ i x , d dãi v i
các nhà s n xu t c a mình mà gây khó kh n hàng hoá, d ch v n c khác.
i u quan tr ng này c ng đã đ c thi t l p trong vi c gi i quy t tranh ch p
g n đây v tôm, rùa và tr c đó là khí đ t.
M t v n đ c ng quan tr ng là WTO không có nhi m v nh m t c quan
môi tr ng mà đó là trách nhi m c a các c quan môi tr ng và các công
c qu c t . Hi n nay không còn mâu thu n gi a các ngh đ nh c a WTO v i
các ngh đ nh môi tr ng qu c t .

25