Giáo án bài Bắc sơn

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

BẮC SƠN
Nguyễn Huy Tưởng
I. Mục tiều bài dạy
1. Kiến thức: Giúp hs nắm được nội dung ý nghĩa của đoạn trích hồi 4 vở kịch Bắc Sơn. Thấy
được nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc phân vai, phân tích xung đột kịch qua tình huống kịch, lời đối thoại
giữa các nhân vật.
3. Thái độ: Bồi dưỡng tình cảm yêu nước, tinh thần cách mạng cho học sinh.
II. Phương tiện thực hiện:
- Thầy: giáo án, sgk, tư liệu về nhà văn Nguyễn Huy Tưởng.
- Trò: vở ghi, vở soạn, sgk.
III. Cách thức tiến hành.
- Đọc phân vai, nêu vấn đề, phân tích, bình giảng
IV. Tiến trình bài dạy.
1. Tổ chức:
2. Kiểm tra: Tóm tắt truyện ngắn “Bến quê” của nguyễn Minh Châu? Nêu tình huống của truyện?
3. Bài mới

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

- Gv cho hs đọc phân vai: phù hợp với từng
nhân vật.

I. Đọc và tìm hiểu chú thích.

- Người dẫn chuyện

1. Đọc.

- Thái, Cửu, Thơm, Ngọc → Nhận xét.
Giới thiệu vài nét về tác giả?
- Nguyễn Huy Tưởng là nhà viết kịch nổi
tiếng.
Giới thiệu tác phẩm?

2. Chú thích.
* Tác giả:
- Nguyễn Huy Tưởng sinh 19/12/1960.
- Là nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Bắc sơn là vở kịch đầu tay của ông.

* Tác phẩm.
- “Bắc Sơn” là vở kịch đầu tay sau
CMT8, lấy đề tài từ cuộc khởi nghĩa
Bắc sơn 1940-1941 oai hùng và bi
tráng.

Kịch là thể loại như thế nào?

* Chú thích:

- Kịch là một trong ba loại hình văn học (tự
sự, trữ tình, kịch) thuộc loại hình sân khấu.

- Kịch.

- Phương thức thể hiện: đối thoại trực tiếp.
- Hành động nhân vật, qua lời người kể
chuyện kịch thể hiện đời sống qua mâu thuẫn
xung đột kịch.
- Thể loại: ca kịch, kịch thơ, kịch nói, hài
kịch, bi kịch.

Xác định kiểu văn bản và PTBĐ?

II. Tìm hiểu văn bản.

- Kịch, đối thoại.

1. Kiểu văn bản và PTBĐ.
- Kịch, đối thoại.

Xác định bố cục văn bản?

2. Bố cục: 3 lớp kịch.

- Lớp I: đối thoại: Thơm, Ngọc: Thơm nhận
ra bản chất Ngọc, cô đau xót ân hận.
- Lớp II: Thái Cửu: Hai cán bộ CM bị giặc
truy lùng, chạy vào nhà Thơm. Thơm quyết
định để 2 anh trốn trong nhà.
- Lớp III: Ngọc về nhà. Thơm giấu chồng, bộc
lộ tâm trạng mâu thuẫn. Ngọc tiếp tục chạy

theo bọn Pháp truy lùng chiến sĩ Bắc sơn.
Mâu thuẫn xung đột trong hồi 4 là gì?Giữa ai
với ai?
- Mâu thuẫn giữa ta và địch, giữa những cán
bộ, chiến sĩ CM và bọn giặc, mâu thuẫn

3. Phân tích:
a. Xung đột và hành động kịch:
- Mâu thuẫn:
+ Ta- địch


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

giữa...

+ Cán bộ CM- Pháp

Các mâu thuẫn nảy sinh phát triển trong hoàn
cảnh nào?

+ Gia đình: Thơm- Ngọc
+ Nội tâm: Thơm

- Cuộc khởi nghĩa thất bại, truy lùng, gắt gao - Các mâu thuẫn trên nảy sinh khi cuộc
các chiến sĩ: Thái Cửu lại trốn vào nhà Thơm, khởi nghĩa thất bại.
Ngọc (Ngọc là kẻ chỉ điểm)
4. Củng cố:
- Những mâu thuẫn xung đột trong hồi 4 của vở kịch là gì?
5. Hướng dẫn học bài:

- Đọc lại đoạn trích hồi 4 của vở kịch, giờ sau học tiếp

BẮC SƠN (tiếp)
Nguyễn Huy Tưởng
I. Mục tiều bài dạy
1. Kiến thức: Giúp hs nắm được nội dung ý nghĩa của đoạn trích hồi 4 vở kịch Bắc Sơn. Thấy
được nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc phân vai, phân tích xung đột kịch qua tình huống kịch, lời đối thoại
giữa các nhân vật.
3. Thái độ: Bồi dưỡng tình cảm yêu nước, tinh thần cách mạng cho học sinh.
II. Phương tiện thực hiện:
- Thầy: giáo án, sgk, tư liệu về nhà văn Nguyễn Huy Tưởng.
- Trò: vở ghi, vở soạn, sgk.
III. Cách thức tiến hành.
- Đọc phân vai, nêu vấn đề, phân tích, bình giảng
IV. Tiến trình bài dạy.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1. Tổ chức:
2. Kiểm tra: Tóm tắt truyện ngắn “Bến quê” của nguyễn Minh Châu? Nêu tình huống của truyện?
3. Bài mới

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV: Giới thiệu những nét chính về nhân vật
Thơm: là người dân tộc Tày, con gái cụ

Phương, chị ruột Sáng, vợ Ngọc đã quen cuộc
sống an nhàn, thích sắm sửa, ăn diện, vì thế
khi cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn nổ ra, cô vẫn thờ
ơ đứng ngoài cuộc, trong khi cha và em trai
đã trở thành những quấn chúng tích cực tham
gia. Nhưng Thơm vẫn chưa đánh mất bản tính
trung thực, lòng thương người, cô rất quý
trọng ông giáo Thái, một cán bộ cách mạng.
Cô rất đau xót khi biết chồng mình làm tay sai
cho giặc.

b. Diễn biến tâm trạng và hành động
của nhân vật Thơm.

Trong lớp kịch thứ II, Thơm được đặt trong
tình huống như thế nào?

+ Chết nỗi, hai ông bị chúng nó đuổi
phải không? Làm thế nào bây giờ? Tôi
không báo hai ông đâu. Tôi chết thì
chết, chứ tôi không báo hai ông đâu.
Nhưng làm thế nào để hai ông đi được
bây giờ?

- Thơm được đặt trong một tình huống
rất căng thẳng, đầy kịch tính: Thái, Cửu
- hai chiến sĩ cách mạng bị Pháp truy
lùng gắt gao chạy thẳng vào trước cửa
nhà cô, trong khi chồng cô- Ngọc lại đi
lung bắt các anh và bắt bất cứ lúc nào.

- Tình huống ấy buộc cô phỉa nhanh
chóng suy tính và có quyết định ngay:
cứu người hay bỏ mặc để hai người bị
rơi vào tay giặc thì lòng cô day dứt
không yên”

- Tâm trạng của Thơm: luống cuống,
lúng túng, hốt hoảng chưa nghĩ ra cách
cứu Thái, Cửu
- Hành động: chỉ vào buồng “Hai ông
đừng nói nữa, đừng đi đâu, hãy tạm vào
đây, may ra…” → hành động ngoan
ngoãn, mau lẹ, thân mật như người em
gái, kéo tay hai người, đẩy vào buồng
riêng với lời dặn kịp thời.
Tìm những chi tiết thể hiện tình huống khó xử → Thơm thoát ra khỏi trạng thái day
của Thơm?
dứt để đứng hẳn vào hàng ngũ quấn


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

+ Chết nỗi, hai ông bị chúng nó đuổi phải
không

Qua đó bộc lộ tâm trạng của cô ra sao?
- Luống cuống, lúng túng, hốt hoảng
Trong tình huống nguy hiểm ấy, Thơm đã
quyết định hành động như thế nào?

Em có nhận xét gì về hành động của Thơm
trong tình huống trên?

chúng có cảm tình với cách mạng, hành
động này không phải ngẫu nhiên tùy
hứng mà có nguyên nhân khách quan,
chủ quan rất hợp tình họp lí, lòng
thương người, long kính phục Thái, nhớ
đến cái chết của cha và em, nhận ra bộ
mặt thật của chồng.
- Trong tình huống nguy hiểm: Ngọc
bất chợt quay về nhà, Thơm buộc phải
tìm cách che mắt chồng, đóng kịch với
Ngọc để hắn không nghi ngờ “Chỉ
thương anh thằng Sáng vất vả, lo nghĩ
nhiều, người cứ hốc hác đi…” những
lời nói khôn khéo để Ngọc không phát
hiện ra. Mặt khác trò chuyện với Ngọc,
cô càng nhận thấy bộ mặt thâm thù của
y và cho rằng việc làm của mình là
đúng.
→ Qua sự chuyển biến của Thơm, tác
giả khái quát, khẳng định rằng: ngay cả
khi cách mạng gặp khó khăn, bị kẻ thù
đàn áp khốc liệt, cách mạng vẫn không
thể bị tiêu diệt. Nó vẫn tiềm tàng khả
năng thức tỉnh quần chúng, cả với
những người ở vị trí trung gian như
Thơm.
c. Các nhân vật khác

- Ngọc: chiều vợ nhưng lại tham địa vị,
Trong tình huống căng thẳng ấy, thái độ và lời quyền lực, tiền tài, cam tâm làm tay sai
nói của Thơm với Ngọc như thế nào khi hắn
cho Pháp, truy lung đánh úp quân khởi
bất chợt quay về nhà?
nghĩa, gián tiếp gây ra cái chết cho bố
- “Chỉ thương anh thằng Sáng vất vả, lo nghĩ vợ, em vợ…kẻ phản dân hại nước.
nhiều, người cứ hốc hác đi…”
- Thái và Cửu: hai chiến sĩ cách mạng
Qua sự chuyển biến của Thơm, tác giả muốn
nói lên điều gì?

- Khẳng định rằng: ngay cả khi cách mạng
gặp khó khăn, bị kẻ thù đàn áp khốc liệt, cách
mạng vẫn không thể bị tiêu diệt. Nó vẫn tiềm

dũng cảm, trung thành. Trong hoàn
cảnh nguy hiểm bị kẻ thù bắt vẫn sáng
suốt, bình tình, tranh thủ sự chuyển
biến, thức tỉnh và giúp đỡ quân chúng
nhân dân.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

tàng khả năng thức tỉnh quần chúng,

4. Tổng kết.

Ngọc là người như thế nào?

- Nguyễn Huy Tưởng đã xây dựng một
tình huống làm bộc lộ xung đột cơ bản
của vở kịch giữa lực lượng cách mạng
và kẻ thù; đồng thời thể hiện diễn biến
nội tâm của nhân vật Thơm- một cô gái
có chồng theo giặc, từ chỗ thờ ơ với
cách mạng, sợ liên lụy đến chỗ đứng
hẳn về phía cách mạng. Qua đó tác giả
khẳng định sức thuyết phục của chính
nghĩa cách mạng.

- Tham địa vị, quyền lực, tiền tài, cam tâm
làm tay sai cho Pháp
Thái, Cửu là hai nhân vật như thế nào?
- Sáng suốt, bình tĩnh
Qua phân tích, em hãy khái quát nội dung và
nghệ thuật hồi kịch?

- Hồi kịch thành công bởi nghệ thuật
xây dựng tình huống để bộc lộ xung
đột, tổ chức đối thoại, thể hiện tâm lí và
tính cách nhân vật.
4. Củng cố:
- Đọc phần ghi nhớ skg.
- Nhắc lại tình huống, xung đột của hồi kịch.
5. Hướng dẫn học bài.
- Về nhà đọc lại hồi kịch.
- Ôn tập các kiểu bài tập làm văn.