Phương pháp dạy học hiện đại: Dạy học theo dự án

1/. Dạy học dự án là gì?
Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức
hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được
người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế
họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện.


2/.Lý do cần sử dụng phương pháp dạy học dự án.

Do nhu cầu cao về kĩ
năng thích nghi trong
thời đại ngày nay.

- Kĩ năng phát hiện và giải quyết vấn đề.
- Kĩ năng suy nghĩ phán đoán; tư duy sáng tạo.
- Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin.
- Kĩ năng làm việc trong nhóm (quan hệ, hợp tác).
- Kĩ năng giao tiếp; kĩ năng lãnh đạo.
- Kĩ năng trình bày; kĩ năng sử dụng CNTT…


II/. Đặc điểm của dạy học dự án:

Có 3 đặc điểm chính

Định hướng

Định hướng

người học.

thực tiễn.

Định
hướng sản
phẩm


1/. Định hướng người học.
Kĩ năng

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

1970

1995

Suy nghĩ sáng tạo

7

7

Khả năng lãnh đạo

8

8

Nghe

5

5

Xác định mục tiêu.

9

9

Giao tiếp bằng lời.

4

4

Hợp tác.

10

1

Đọc.

3

13

Đầu óc tổ chức.

11

11

Tính toán.

2

12

Phát hiện và giải quyết vấn đề.

12

2

Viết.

1

10

Kĩ năng xã hội.

6

6

Phát tiển bản thân, nghề nghiệp.

13

3


2/.Định hướng thực tiễn.

- Trong quá trình thực hiện dự án, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thông qua
các hoạt động thực tiễn.
- Chủ đề của dự án luôn gắn liền với những tình huống của thực tiễn xã hội, với những nghề
nghiệp cụ thể, đời sống có thực…
- Người học phải đóng một vai trò nhất định khi thực hiện dự án.
- Các dự án học tập góp phần gắn liền nhà trường với thực tiễn đời sống xã hội, với địa phương,
với môi trường và có thể mang lại những tác động tích cực đối với xã hội.


3/.Định hướng sản phẩm.


Trong quá trình thực hiện dự án, người ta quan tâm nhiều đến các sản phẩm được tạo ra. Sản phẩm có thể là vật
chất, hoặc phi vật chất, một bản thiết kế hoặc một kế hoạch.



Các sản phẩm không chỉ là những thu hoạch thuần túy về lí thuyết mà trong đa số trường hợp, các dự án còn tạo ra
những sản phẩm vật chất mang tính xã hội.



Để có một sản phẩm tốt do người học tự làm, giáo viên phải khéo léo điều chỉnh dự án sao cho sản phẩm của dự án là
kết quả của quá trình thực hiện một công việc thực tế chứ không chỉ là trình bày lại các thông tin thu thập được



Giáo viên cùng với người học đánh giá sản phẩm dựa trên tính thực tế, tính hữu ích của sản phẩm và sự kết hợp làm
việc giữa các thành viên trong nhóm.



Những sản phẩm đem lại nhiều ích lợi đối với xã hội thường được đánh giá cao. Chúng có thể được công bố, giới thiệu
rộng rãi và đưa vào sử dụng trong thực tế.


III/. QUY TRÌNH XÂY DỰNG MỘT DỰ ÁN DẠY HỌC HÓA HỌC.


1/.Chọn đề tài và xác định mục đích của dự án.

•
•

Người học thảo luận nhóm, đề xuất, xác định đề tài.
 Dự án chứa đựng một nhiệm vụ cần giải quyết, phù
hợp với các em, trong đó có sự liên hệ nội dung học tập
với hoàn cảnh thực tiễn đời sống xã hội

•

Giáo viên cũng có thể giới thiệu một số hướng đề tài để người học lựa chọn.(Cần chú ý đến hứng thú của
HS).

•

HS phải có thái độ tích cực trong việc lựa chọn dự án và trách nhiệm với dự án đã lựa chọn.


2/.Xây dựng đề cương, kế hoạch thực hiện.

 Giáo viên hướng dẫn người học xác định mục đích, nhiệm vụ, cách tiến hành, kế hoạch thực hiện dự
án; xác định những công việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí…

 Xác định mục tiêu học tập cụ thể bằng cách dựa vào chuẩn kiến thức và kĩ năng của bài học/chương
trình, những kĩ năng tư duy bậc cao cần đạt được.

 Xây dựng các tiêu chí để đánh giá sản phẩm của dự án.
 Việc xây dựng đề cương cho một dự án là công việc hết sức quan trọng vì nó mang tính định hướng
hành động cho cả quá trình thực hiện, thu thập kết quả và đánh giá dự án.

3/.Thực hiện dự án.

o

Tìm và khai thác các nguồn thông tin.

o

Các thành viên trong nhóm thực hiện kế hoạch đã đề ra. Khi thực hiện dự án, các hoạt động
trí tuệ và hoạt động thực hành, thực tiễn xen kẽ và tác động qua lại với nhau; kết quả là tạo ra
sản phẩm của dự án.

o

Thời gian thực hiện dự án có thể kéo dài trong nhiều tuần, nhiều tháng và đòi hỏi nỗ lực rất
cao của mỗi thành viên.


4/. Thu thập kết quả và công bố sản phẩm



Kết quả thực hiện dự án có thể được viết dưới dạng dạng ấn phẩm (bản tin, báo, áp phích, thu hoạch, báo
cáo…) và có thể được trình bày trên Power Point, hoặc thiết kế thành trang Web…



Tất cả học viên cần được tạo điều kiện để trình bày kết quả cùng với kiến thức mới mà họ đã tích lũy thông
qua dự án (theo nhóm hoặc cá nhân).



Sản phẩm của dự án có thể được trình bày giữa
các nhóm người học, giới thiệu trước lớp, trong
trường hay ngoài xã hội.


5/.Đánh giá dự án.

-

Giáo viên đánh giá quá trình thực hiện và kết quả dự án dựa trên những sản phẩm thu được, tính khúc chiết và
hợp lý trong cách thức trình bày của các thành viên.Giáo viên hướng dẫn người học rút ra những kinh nghiệm
cho việc thực hiện các dự án tiếp theo.

- Các thành viên tự đánh giá.

-

Các nhóm đánh giá lẫn nhau.

- Kết quả dự án có thể được đánh giá từ bên ngoài.

MỘT SỐ TIÊU CHÍ ĐỂ ĐÁNH GIÁ DỰ ÁN:
• Những kiến thức, kĩ năng thu được sau dự án.
• Lượng kiến thức gắn với môn học trong dự án.
• Phù hợp với điều kiện thực tế.
• Phù hợp với năng lực người học.
• Áp dụng công nghệ thông tin.

• Sản phẩm có tính khoa học.
• Sản phẩm có tính thực tiễn, thiết thực.


IV/.Vai trò của giáo viên và học sinh trong dạy học dự án.

1/. Vai trò của GV:

 Từ nội dung bài học → hình thành ý tưởng dự án mang tính thực tiễn.
 Tạo vai cho HS trong dự án, làm cho vai của HS gắn với nội dung cần học (thiết kế các bài tập trong dự án cho
HS).

Trong suốt quá trình này, vai trò của GV là người hướng dẫn
(facilitator); người tham vấn (advisor); người huấn luyện (coach); người
bạn cùng học chứ không phải là “người cầm tay chỉ việc” cho HS.


2/.Vai trò của HS:


HS (nhóm) thực hiện dự án = thực hiện các vai được chỉ định.



HS tự lực triển khai dự án (quyết định cách tiếp cận vấn đề, tự hoạch định và tổ chức các hoạt động nhóm để
giải quyết vấn đề).



HS (nhóm) thu thập, xử lí thông tin từ nhiều nguồn theo vai đảm nhận → tích lũy kiến thức và nhiều giá trị

khác từ quá trình làm việc.



HS tập giải quyết các vấn đề có thật trong đời sống bằng những kĩ năng của “người lớn” như cộng tác và diễn
giải.

Bằng cách này mỗi bài học đều thật sự hấp dẫn đối với HS vì vấn đề mà các em đang giải quyết là vấn
đề có thực trong cuộc sống.


V/.Các lưu ý khi sử dụng phương pháp dạy học dự án.

 Không đơn thuần là “làm thí nghiệm” trong PTN mà dự án phải gắn với thực tiễn, thời sự, hấp dẫn HS.
 Nội dung dự án phải bám sát chương trình học và mang tính liên môn.
 HS phải đối mặt với thách thức của tình huống (mơ hồ, phức tạp, không tiên liệu trước được).
 Đảm bảo phát triển các kĩ năng (làm việc theo nhóm, giao tiếp, tư duy bậc cao, tự tổ chức, CNTT…) cho HS.
 Dự án có thể chỉ giới hạn trong phạm vi lớp học và có độ dài khoảng 1-2 tuần, hoặc có thể vượt ra ngoài phạm
vi lớp học và kéo dài trong suốt khóa học/năm học.


VI/.Ưu và nhược điểm của phương pháp
dạy học dự án.

1/. Ưu điểm của dạy học dự án.









Gắn lý thuyết với thực hành, có tính chất liên môn (Hóa học, Vật lý, Sinh học…)
Kích thích động cơ, hứng thú của người học.
Phát huy tính tự lực, tinh thần trách nhiệm của người học.
Phát triển khả năng sáng tạo.
Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc.
Phát triển năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề.
Học tập dựa trên dự án là học trong hành động, người học tích cực giành lấy kiến thức, tự giác rèn luyện các kĩ
năng cần thiết cho cuộc sống hiên đại.


VI/.Ưu và nhược điểm của phương pháp
dạy học dự án.
2/. Nhược điểm của dạy học dự án.

•
•
•

Đòi hỏi nhiều thời gian.
Không thể thay thế hoàn toàn dạy học thuyết trình.
Khoảng 20% chương trình Hóa học ở phổ thông có thể dạy theo phương pháp này.

VD: Polyme,ozon,xà phòng và chất tẩy rửa tổng hợp,nguyên tử và phân tử,nước, dầu mỏ, nitơ, photpho…

•
•

GV cần được tập huấn về phương pháp dạy học dự án.
Đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp.