NÂNG CAO NĂNG lực CẠNH TRANH của NGÂN HÀNG TMCP đại tín

MỤC LỤC

MỤC LỤC.........................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG BIỂU...............................................................................ii
STT iii
Số hiệu bảng.....................................................................................................iii
Tên bảng..........................................................................................................iii
Trang................................................................................................................iii
1

iii

Bảng 2.1...........................................................................................................iii
Các chỉ tiêu hoạt động của Trustbank giai đoạn 2008 - 2011..........................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
2

iii

Bảng 2.2...........................................................................................................iii
Vốn chủ sở hữu của Trustbank giai đoạn 2007 - 2011....................................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
3

iii

Bảng 2.3...........................................................................................................iii
Vốn chủ sở hữu của 25 ngân hàng hàng đầu thế giới năm 2011.....................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
4

v

Bảng 2.4.............................................................................................................v
Tăng vốn cổ phần của 06 NHTM CP lớn trong giai đoạn 2011-2012..............v


Error: Reference source not found...................................................................v
5

v

Bảng 2.5.............................................................................................................v
Các NHTM trong nước có sở hữu vốn của đối tác nước ngoài........................v
Error: Reference source not found...................................................................v
6

v

Bảng 2.6.............................................................................................................v
Phân loại nợ của Trustbank năm 2009-2010....................................................v
Error: Reference source not found...................................................................v
Bảng 2.7...........................................................................................................vii
Các chỉ tiêu tài chính của TB giai đoạn 2006-2011.........................................vii
40

vii

7

vii

Bảng 2.8...........................................................................................................vii
Chỉ tiêu về khả năng thanh khoản của Trustbank.........................................vii
Error: Reference source not found.................................................................vii
8

vii

Bảng 2.9...........................................................................................................vii
Cơ cấu trình độ chuyên môn của Trustbank..................................................vii
Error: Reference source not found.................................................................vii
9

vii

Bảng 3.1...........................................................................................................vii
Bốn mảng hiệu quả công việc.........................................................................vii


Error: Reference source not found.................................................................vii
10

viii

Bảng 3.2..........................................................................................................viii
Năng lực hành vi và kiến thức tổng quát.......................................................viii
64

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

ACB

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu

2
3
4
5

ATM
CAR
DN
DV

Máy rút tiền tự động
Hệ số an toàn vốn
Doanh nghiệp
Dịch vụ

6

GDĐB

Giao dịch đảm bảo

7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22

HĐQT
KD
KH
PGD
MHB
NH
NHNN
NHTM

POS
SP
SXKD
TCTD
TMCP
TD
TB
TP

Hội đồng quản trị
Kinh doanh
Khách hàng
Phòng giao dịch
Ngân hàng phát triển nhà Đồng bằng sông cửu long
Ngân hàng
Ngân hàng Nhà nước
Ngân hàng thương mại
Máy chấp nhận thanh toán thẻ
Sản phẩm
Sản xuất kinh doanh
Tổ chức tín dụng
Thương mại cổ phần
Tín dụng
Trustbank – Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Tín
Thành phố

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU

ii


STT

1

Số hiệu
bảng

Bảng 2.1

2

Bảng 2.2

3

Bảng 2.3

Tên bảng

Các chỉ tiêu hoạt động của Trustbank giai đoạn
2008 - 2011

Vốn chủ sở hữu của Trustbank giai đoạn 2007 2011

Vốn chủ sở hữu của 25 ngân hàng hàng đầu thế
giới năm 2011

iii

Trang
Error:
Re
fer
en
ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d
Error:
Re
fer
en
ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d

Error:
Re
fer
en


ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d

iv


4

Bảng 2.4

Tăng vốn cổ phần của 06 NHTM CP lớn trong
giai đoạn 2011-2012

5

Bảng 2.5

Các NHTM trong nước có sở hữu vốn của đối tác
nước ngoài

6

Bảng 2.6

Phân loại nợ của Trustbank năm 2009-2010

v

Error:
Re
fer
en
ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d

Error:
Re
fer
en

ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d
Error:
Re
fer
en
ce
so


ur
ce
no
t
fo
un
d

vi


Bảng 2.7

7

Bảng 2.8

Các chỉ tiêu tài chính của TB giai đoạn 2006-2011

40

Chỉ tiêu về khả năng thanh khoản của Trustbank

Error:
Re
fer
en
ce
so
ur
ce
no
t
fo
un
d
Error:
Re
fer
en
ce
so
ur

ce
no
t
fo
un
d

8

Bảng 2.9

Cơ cấu trình độ chuyên môn của Trustbank

9

Bảng 3.1

Bốn mảng hiệu quả công việc

vii

Error:
Re
fer
en
ce
so


ur

ce
no
t
fo
un
d
10

Bảng 3.2

Năng lực hành vi và kiến thức tổng quát

64

MỤC LỤC.........................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG BIỂU...............................................................................ii
STT iii
Số hiệu bảng.....................................................................................................iii
Tên bảng..........................................................................................................iii
Trang................................................................................................................iii
1

iii

Bảng 2.1...........................................................................................................iii
Các chỉ tiêu hoạt động của Trustbank giai đoạn 2008 - 2011..........................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
2

iii

Bảng 2.2...........................................................................................................iii
Vốn chủ sở hữu của Trustbank giai đoạn 2007 - 2011....................................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
3

iii

Bảng 2.3...........................................................................................................iii

viii


Vốn chủ sở hữu của 25 ngân hàng hàng đầu thế giới năm 2011.....................iii
Error: Reference source not found..................................................................iii
4

v

Bảng 2.4.............................................................................................................v
Tăng vốn cổ phần của 06 NHTM CP lớn trong giai đoạn 2011-2012..............v
Error: Reference source not found...................................................................v
5

v

Bảng 2.5.............................................................................................................v
Các NHTM trong nước có sở hữu vốn của đối tác nước ngoài........................v
Error: Reference source not found...................................................................v
6

v

Bảng 2.6.............................................................................................................v
Phân loại nợ của Trustbank năm 2009-2010....................................................v
Error: Reference source not found...................................................................v
Bảng 2.7...........................................................................................................vii
Các chỉ tiêu tài chính của TB giai đoạn 2006-2011.........................................vii
40

vii

7

vii

Bảng 2.8...........................................................................................................vii
Chỉ tiêu về khả năng thanh khoản của Trustbank.........................................vii
Error: Reference source not found.................................................................vii
8

vii

Bảng 2.9...........................................................................................................vii

ix


Cơ cấu trình độ chuyên môn của Trustbank..................................................vii
Error: Reference source not found.................................................................vii

9

vii

Bảng 3.1...........................................................................................................vii
Bốn mảng hiệu quả công việc.........................................................................vii
Error: Reference source not found.................................................................vii
10

viii

Bảng 3.2..........................................................................................................viii
Năng lực hành vi và kiến thức tổng quát.......................................................viii
64

viii

STT

Số hiệu hình vẽ

1

Hình 1.1

Tên hình vẽ

Hệ thống chỉ tiêu phản ánh năng lực cạnh
tranh của NHTM

x

Trang

17


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tồn tại và phát triển luôn là mục tiêu số một của bất kỳ doanh nghiệp
nào, hơn nữa trong hoàn cảnh suy thoái kinh tế như hiện nay, các doanh
nghiệp đang đối mặt với câu hỏi: làm thế nào để tồn tại và phát triển? Ngân
hàng là một doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ, nên áp lực và sự cạnh tranh giữa
các ngân hàng còn gay gắt và quyết liệt hơn. Vì vậy, nâng cao năng lực cạnh
tranh là câu trả lời giúp giải quyết vấn đề sống còn của mỗi ngân hàng.
Ngân hàng TMCP Đại Tín(Trustbank) được thành lập vào năm 1989
với xuất phát điểm là một ngân hàng TMCP nông thôn. Là một ngân hàng
nhỏ(vốn điều lệ đạt 3000 tỷ năm 2010) với bộ máy quản lý nhỏ gọn, áp dụng
được các công nghệ mới tuy nhiên, các dịch vụ của ngân hàng chưa đa dạng,
khả năng thanh khoản còn thấp, trình độ quản lý chưa cao….
Năng lực cạnh tranh là một tổng thể của nhiều yếu tố, như vốn, hoạt
động nghiên cứu thị trường và lựa chọn thị trường mục tiêu, chiến lược kinh
doanh, chiến lược phân phối, năng lực quản lý và điều hành, nghiên cứu và
phát triển sản phẩm mới, trình độ công nghệ, trình độ nhân lực... Các yếu tố
này liên quan mật thiết đến nhau, và điều quan trọng để nâng cao năng lực
cạnh tranh chính là khả năng tìm ra và đầu tư vào những yếu tố có vai trò then
chốt giúp thúc đẩy năng lực cạnh tranh của Ngân hàng.
Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn đề tài: “NÂNG CAO NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI TÍN”. Hy vọng với những

kiến thức thực tế trong quá trình làm việc tại Ngân hàng và những kiến thức
nghiên cứu sẽ góp phần giải quyết các vấn đề cấp thiết đang đặt ra đối với
Ngân hàng Đại Tín trong hoạt động kinh doanh ở giai đoạn hiện nay và sắp tới.

1


2. Tình hình nghiên cứu
Theo Michael E. Porter, cha đẻ của lý thuyết cạnh tranh hiện đại, cạnh
tranh không phải là cung cấp cái tốt nhất mà là tạo ra sự khác biệt. Vì cái tốt
nhất không phải người tiêu dùng nào cũng có thể mua được, do tốt nhất
thường là nhiều tiền nhất. Do đó nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của ngân
hàng đã có rất nhiều đề tài như:
Phan Thế Bình (2010), “Một số giải pháp nhằm nâng cao năng cao lực
cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển trong xu thế hội nhập đã đưa
ra một số giải pháp như tăng năng suất và giảm chi phí, chuyên nghiệp về
dịch vụ và chăm sóc khách hàng sau bán hàng nhằm tăng năng lực cạnh tranh
của ngân hàng BIDV. Hoặc, Nguyễn Hiền Ánh (2011) “Nâng cao năng lực
cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Đông Á” đã đề xuất những giải pháp về đổi
mới công nghệ, tăng năng lực quản lý, quảng bá thương hiệu và sáng tạo dịch
vụ mới.
Ngoài ra, là vấn đề cấp thiết với mỗi ngân hàng nên cũng có nhiều hội thảo
bàn về vấn đề này như: “Chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh
nghiệp”, “Nâng cao năng lực cạnh tranh bằng việc tuân thủ luật sở hữu trí tuệ và
các luật liên quan”, “nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua tái cơ cấu”…
Qua các đề tài đã nghiên cứu và các hội thảo đã chỉ ra được các yếu tố
ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng và đưa ra giải pháp nhằm
nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng. Tuy nhiên, hoàn cảnh mỗi ngân
hàng là khác nhau với cấu trúc và định hướng kinh doanh cũng khác nhau, tại
ngân hàng TMCP Đại Tín chưa có một nghiên cứu cụ thể nào nhằm đánh giá

và đưa ra đề xuất tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng. Vì vậy việc nghiên
cứu vấn đề này có ý nghĩa hết sức cần thiết về cả mặt lý thuyết và thực tiễn.
Do vậy, tác giả chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng
TMCP Đại Tín” nhằm nghiên cứu các vấn đề:

2


- Nghiên cứu chung về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
- Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Đại Tín
- Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích
Mục đích nghiên cứu của đề tài là: Đề xuất các giải pháp nâng cao năng
lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Đại Tín
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu một cách khoa học cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh
của ngân hàng thương mại.
Tìm hiểu và phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đại
Tín, phân tích các cơ hội, thách thức và khả năng cạnh tranh của Ngân hàng
Đưa ra các đề xuất, giải pháp góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh
của Ngân hàng Đại Tín
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Năng lực cạnh tranh của ngân hàng
TMCP Đại Tín
4.2 Phạm vi nghiên cứu
Đề tài thực hiện nghiên cứu các số liệu, tình hình hoạt động của ngân
hàng TMCP Đại Tín trong 3 năm từ 2009 đến 2011.
5. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả đã sử dụng phương pháp thống
kê, so sánh, phân tích, để xác định bản chất của vấn đề cần nghiên cứu từ đó
đưa ra các biện pháp, đề xuất giải quyết vấn đề.
6. Những đóng góp mới của luận văn
Đề tài được nghiên cứu với mong muốn có những đóng góp sau:

3


Đề tài hệ thống hoá những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực
cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường. Đề tài đã tập trung xây dựng các tiêu
chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần. Theo đó
các tiêu chí được lựa chọn theo mức độ quan trọng là: năng lực tài chính,
năng lực công nghệ, nguồn nhân lực, năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức, khả
năng đa dạng hoá và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ…
Phân tích, đánh giá đầy đủ thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân
hàng TMCP Đại Tín theo các tiêu chí đã lựa chọn
Qua phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Đại
Tín , luận văn sẽ đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao năng lực
cạnh tranh của Ngân hàng.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề chung về năng lực cạnh tranh của ngân hàng
thương mại
Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Đại Tín
Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng
TMCP Đại Tín

4

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Khái niệm về ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại (NHTM) là tổ chức kinh doanh tiền tệ tín dụng
có vị trí quan trọng nhất trong nền kinh tế thị trường ở các nước. Có nhiều
khái niệm khác nhau về ngân hàng thương mại:
Theo Pháp lệnh Ngân hàng năm 1990 của Việt Nam: Ngân hàng
thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà nghiệp vụ thường xuyên và
chủ yếu là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng
số tiền đó để cho vay, chiết khấu và làm phương tiện thanh toán.
Theo luật các tổ chức tín dụng Việt Nam có hiệu lực vào tháng 10 năm
1998: “Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan”.[Khoản 2
Điều 20]
Nghị định của Chính phủ số 49/2001NĐ-CP ngày 12/09/2000 định
nghĩa: “Ngân hàng thương mại là ngân hàng được thực hiện toàn bộ hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu
lợi nhuận, góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế của nhà nước”[Khoản 2
Điều 1]
Từ nhiều định nghĩa khác nhau về ngân hàng thương mại, có thể hiểu
một cách ngắn gọn lại là: Ngân hàng thương mại là một định chế tài chính
kinh doanh tiền tệ thông qua các hình thức cơ bản là nhận tiền gửi của khách
hàng nhằm đầu tư hoặc cho vay lại, ngoài ra ngân hàng thương mại cũng cung
cấp nhiều loại hình dịch vụ nhằm thoả mãn nhu cầu của khách hàng như:
chuyển tiền, bảo lãnh, …
5

1.1.1 Lịch sử ra đời
Ngân hàng bắt nguồn từ một công việc rất đơn giản là giữ những đồ vật
quý cho những người chủ sở hữu, tránh gây mất mát. Đổi lại, người chủ sở
hữu phải trả cho người giữ một khoản tiền công. Khi công việc này mang lại
nhiều lợi ích cho những người gửi, các đồ vật cần gửi ngày càng đa dạng hơn,
và đại diện cho các vật có giá trị như vậy là tiền, dần dần, ngân hàng là nơi
giữ tiền cho những người giữ tiền. Khi xã hội phát triển, thương mại phát triển,
nhu cầu về tiền ngày càng lớn, tức là phát sinh nhu cầu vay tiền ngày càng lớn
trong xã hội. Khi nắm trong tay một lượng tiền, những người giữ tiền nảy ra nhu
cầu cho vay số tiền đó, vì lượng tiền trong tay họ không bao giờ bị đòi cùng một
thời gian, tức là có độ chênh lệch lượng tiền cần gửi là lượng tiền cần rút của
người chủ sở hữu. Từ đó phát sinh nghiệp vụ đầu tiên nhưng cơ bản nhất của
ngân hàng nói chung, đó là huy động vốn và cho vay vốn.
1.1.2 Quá trình phát triển
Từ thế kỷ XV đến nay, ngành ngân hàng đã trải qua những bước tiến
dài và góp nhiều phát minh vĩ đại vào lịch sử phát triển của loài người. Có thể
chia thành 3 giai đoạn phát triển như sau:
Giai đoạn 1: Từ thế kỷ XV đến cuối XVIII
Hoạt động của giai đoạn này có những đặc trưng sau:
Các ngân hàng hoạt động độc lập chưa tạo một hệ thống chịu sự ràng
buộc và phụ thuộc lẫn nhau
Chức năng hoạt động của mỗi ngân hàng giống nhau, gồm nhận ký thác
của khách hàng, chiết khấu và cho vay, phát hành giấy bạc vào lưu thông,
thực hiện các dịch vụ khác như chuyển tiển và đổi tiền…
Giai đoạn 2: Từ cuối thế kỷ XVIII đến XX
Mọi ngân hàng đều phát hành giấy bạc ngân hàng làm cản trở quá trình
phát triển của nền kinh tế, vì vậy từ đầu thế kỷ XIX, nghiệp vụ này được giao
cho một số ngân hàng lớn và về sau tập trung vào một ngân hàng duy nhất gọi
là ngân hàng phát hành, các ngân hàng còn lại chuyển thành ngân hàng
thương mại.

6


Giai đoạn 3: Từ đầu thế kỷ XX đến nay
Ngân hàng phát hành vẫn thuộc sở hữu tư nhân không cho nhà nước
can thiệp thường xuyên vào các hoạt động kinh tế thông qua các tác động của
nền kinh tế, các nước đã quốc hữu hoá hàng loạt các ngân hàng phát hành từ
sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1929 đến năm 1933. Khái niệm ngân hàng
trung ương đã thay thế ngân hàng phát hành với chức năng rộng hơn ngoài
nghiệp vụ phát hành và quản lý nhà nước về tiền tệ, góp phần thúc đẩy quá
trình phát triển tăng trưởng kinh tế.
1.1.3 Hoạt động của ngân hàng thương mại
Chương III của Luật tổ chức tín dụng nêu ra các hoạt động của tổ chức
tín dụng, trong đó chủ yếu là ngân hàng thương mại, bao gồm:
1.1.3.1 Nghiệp vụ tài sản nợ và vốn của ngân hàng
Đây là nghiệp vụ khởi đầu tạo điều kiện cho sự phát triển ngân hàng về
sau, khi NHTM đã hình thành và ổn định, các nghiệp vụ của nó được xen kẽ
lẫn nhau trong suốt quá trình hoạt động.
- Nghiệp vụ phát hành giấy tờ có giá: các NHTM thường sử dụng
nghiệp vụ này để thu hút các khoản vốn có tính dài hạn nhằm đảm bảo khả
năng đầu tư các khoản vốn dài hạn của ngân hàng vào nền kinh tế. Ngoài ra,
nghiệp vụ này còn giúp các ngân hàng thương mại tăng cường tính ổn định
vốn trong hoạt động kinh doanh của mình.
- Nghiệp vụ đi vay: Sau khi sử dụng hết vốn, nhưng vẫn chưa đáp ứng
được nhu cầu vay vốn của khách hàng hoặc phải đáp ứng nhu cầu thanh toán
và chi trả của khách hàng, các NHTM có thể đi vay các NHTW, các NHTM
khác, vay ở thị trường tiền tệ, vay các tổ chức kinh tế nước ngoài,…Vốn đi
vay chỉ chiếm một tỷ trọng có thể chấp nhận được trong kết cấu nguồn vốn,
nhưng nó rất cần thiết và có vị trí quan trọng để đảm bảo cho ngân hàng hoạt

động kinh doanh một cách bình thường.
- Nghiệp vụ huy động vốn: Ngân hàng thương mại được huy động vốn
dưới các hình thức sau:
+ Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới

7


hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác
+ Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy
động vốn của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.
+ Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và của
tổ chức tín dụng nước ngoài.
+ Vay vốn ngắn hạn của ngân hàng Nhà nước.
+ Các hình thức huy động vốn khác theo quy định của ngân hàng Nhà nước
Ngoài ra các ngân hàng còn huy động vốn dưới hình thức uỷ thác hay
đại lý cho các tổ chức cá nhân. Nhờ vào uy tín và nghiệp vụ của mình, các
ngân hàng thường được các tổ chức hoặc cá nhân uỷ thác thực hiện thanh toán
tiền hoặc giải ngân vốn, làm đại lý khác.
1.1.3.2 Nghiệp vụ tài sản có
- Nghiệp vụ ngân quỹ: Để thực hiện được các dịch vụ thanh toán giữa
các doanh nghiệp thông qua ngân hàng, ngân hàng thương mại được mở các tài
khoản cho khách hàng trong và ngoài nước. Để thực hiện thanh toán giữa các
ngân hàng với nhau thông qua ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại
phải mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng Nhà nước nơi ngân hàng thương mại
đặt trụ sở chính và duy trì tại đó số dư tiền gửi dự trữ bắt buộc theo quy định.
Để đảm bảo khả năng thanh toán của mình, các Ngân hàng thường
phải thực hiện nghiêm chỉnh các quy định mang tính pháp luật về đảm bảo
khả năng thanh toán của Ngân hàng trung ương như: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc,…
Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ của ngân hàng thương mại bao

gồm các hoạt động sau:
. Cung cấp các phương tiện thanh toán
. Thực hiện các dịch vụ thanh toán trong nước cho khách hàng
. Thực hiện dịch vụ thu hộ và chi hộ
. Thực hiện các dịch vụ thanh toán khác theo quy định của ngân hàng
Nhà nước
. Thực hiện dịch vụ thanh toán quốc tế khi được ngân hàng Nhà nước
cho phép
. Thực hiện dịch vụ thu và phát tiền mặt cho khách hàng
. Tổ chức hệ thống thanh toán nội bộ và tham gia hệ thống thanh toán

8


liên ngân hàng trong nước
. Tham gia hệ thống thanh toán quốc tế khi được ngân hàng Nhà nước
cho phép
Mặc dù khoản vốn dùng cho nghiệp vụ này của Ngân hàng mang lại lợi
nhuận thấp hoặc không mang lại lợi nhuận nhưng nó lại giúp ngân hàng
không bị mất khả năng thanh toán khi khách hàng gửi tiền hoặc rút tiền trước
hạn, cũng như đảm bảo an toàn chung về hoạt động của từng ngân hàng
thương mại.
- Nghiệp vụ tín dụng: Ngân hàng thương mại được cấp tín dụng cho tổ
chức, cá nhân dưới các hình thức cho vay, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ
có giá khác, bảo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định
của ngân hàng Nhà nước. Trong các hoạt động cấp tín dụng, cho vay là hoạt
động quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn nhất.
Nghiệp vụ cho vay là nghiệp vụ mang lại lợi nhuận chính cho các ngân
hàng. Nghiệp vụ này rất đa dạng về hình thức và phức tạp về nội dung. Ngân hàng
thương mại được cho các tổ chức, cá nhân vay vốn dưới các hình thức sau:

+ Cho vay ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ và đời sống.
+ Cho vay trung hạn, dài hạn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống.
Nghiệp vụ này mang tính rủi ro cao do chịu nhiều yếu tố tác động như:
kinh tế, chính trị, điều kiện tự nhiên…
Bảo lãnh: Ngân hàng thương mại được bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh
toán, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh đấu thầu và các hình thức bảo
lãnh ngân hàng khác bằng uy tín và bằng khả năng tài chính của mình đối với
người nhận bảo lãnh. Mức bảo lãnh đối với một khách hàng và tổng mức bảo
lãnh của một ngân hàng thương mại không được vượt quá tỷ lệ so với vốn tự
có của ngân hàng thương mại.
Chiết khấu: Ngân hàng thương mại được chiết khấu thương phiếu
và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác đối với tổ chức, cá nhân và có thể tái

9


chiết khấu các thương phiếu và giấy tờ có giá khác đối với các tổ chức tín
dụng khác.
Cho thuê tài chính: Ngân hàng thương mại được hoạt động cho thuê tài
chính nhưng phải thành lập công ty cho thuê tài chính riêng. Việc thành lập, tổ
chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính thực hiện theo nghị định của
Chính phủ về tổ chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính.
1.1.3.3 Nghiệp vụ kinh doanh khác
Để giảm rủi ro trong hoạt động, các ngân hàng thương mại phải thực hiện
đa dạng hoá sản phẩm của mình như:
Góp vốn và mua cổ phần: Ngân hàng thương mại được dung vốn điều lệ và
quỹ dự trữ để góp vốn, mua cổ phần của các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng
khác trong nước theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, ngân hàng thương mại còn

được góp vốn, mua cổ phần và liên doanh với ngân hàng nước ngoài để thành lập
ngân hàng liên doanh.
Tham gia thị trường tiền tệ: Ngân hàng thương mại được tham gia thị
trường tiền tệ, theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, thông qua các hình thức
mua bán các công cụ của thị trường tiền tệ.
Kinh doanh ngoại hối: Ngân hàng thương mại được phép trực tiếp kinh
doanh hoặc thành lập công ty trực thuộc để kinh doanh ngoại hối và vàng trên thị
trường trong nước và thị trường quốc tế.
Ủy thác và nhận ủy thác: Ngân hàng thương mại được ủy thác hoặc nhận
ủy thác làm đại lý trong các lĩnh vực liên quan đến hoạt động ngân hàng, kể cả
việc quản lý tài sản, vốn đầu tư của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo hợp
đồng ủy thác, đại lý.
Cung ứng dịch vụ bảo hiểm: Ngân hàng thương mại được cung ứng dịch
vụ bảo hiểm, được thành lập công ty trực thuộc hoặc liên doanh để kinh doanh
bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
Tư vấn tài chính: Ngân hàng thương mại được cung ứng các dịch vụ tư vấn
10


tài chính, tiền tệ cho khách hàng dưới hình thức tư vấn trực tiếp hoặc thành lập
công ty tư vấn trực thuộc ngân hàng
Bảo quản vật quý giá: Ngân hàng thương mại được thực hiện dịch vụ bảo
quản vật quý, giấy tờ có giá, cho thuê tủ két, cầm đồ và các dịch vụ khác có liên
quan theo quy định của pháp luật.
Tóm lại: các nghiệp vụ của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị
trường vô cùng phong phú và phức tạp, chúng có mối quan hệ mật thiết với
nhau. Nghiệp vụ tài sản nợ quyết định đến quy mô và phạm vi hoạt động của
nghiệp vụ tài sản có. Mỗi nghiệp vụ đều là tiền đề, điều kiện để duy trì và
phát triển các nghiệp vụ khác.
Tuy vậy trong các nghiệp vụ của ngân hàng thương mại thì nghiệp vụ

tín dụng vẫn là nghiệp vụ quan trọng nhất, là nghiệp vụ sinh lời chủ yếu,
quyết định đến kết quả kinh doanh của ngân hàng.
Đi đôi với việc phát triển hoạt động của nghiệp vụ tín dụng thì những
khó khăn mà ngân hàng gặp phải ngày càng nhiều và phức tạp. Để tăng cường
chất lượng tín dụng, các ngân hàng thương mại phải thường xuyên đánh giá
rủi ro trong các hoạt động tín dụng của mình.
1.2 Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
Theo K.Marx: “Cạnh tranh là sự ganh đua, đấu tranh gay gắt giữa các
nhà tư bản nhằm dành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu
dùng hàng hóa để thu được lợi nhuận siêu ngạch”. Nghiên cứu sâu về sản xuất
hàng hóa tư bản chủ nghĩa và cạnh tranh tư bản chủ nghĩa Marx đã phát hiện
ra quy luật cơ bản của cạnh tranh tư bản chủ nghĩa là quy luật điều chỉnh tỷ
suất lợi nhuận bình quân và qua đó hình thành nên hệ thống giá thị trường.
Theo từ điển kinh doanh(xuất bản năm 1992 ở Anh) thì cạnh tranh
trong cơ chế thị trường được định nghĩa là: “Sự ganh đua, sự kình địch giữa
các nhà kinh doanh nhằm giành tài nguyên sản xuất cùng một loại hàng hóa
về phía mình”
11


Theo từ điển Bách khoa Việt nam(tập 1), cạnh tranh (trong kinh doanh)
là hoạt động tranh đua giữa những người sản xuất hàng hóa, giữa các thương
nhân, nhà kinh doanh trong nền kinh tế thị trường, chi phối quan hệ cung cầu,
nhằm giành các điều kiện sản xuất, tiêu thụ thị trường có lợi nhất.
Hai nhà kinh tế học Mỹ P.A Samuelson và W.D Nordhaus trong cuốn
kinh tế học(xuất bản lần thứ 12) cho rằng: cạnh tranh là sự kình địch giữa các
doanh nghiệp cạnh tranh với nhau để giành khách hàng hoặc thị trường.
Từ các định nghĩa trên, có thể hiểu đầy đủ về cạnh tranh như sau:
Thứ nhất, khi nói đến cạnh tranh là nói đến sự ganh đua nhằm giành lấy
chiến thắng của nhiều chủ thể cùng tham dự.

Thứ hai, mục đích trực tiếp của cạnh tranh là một đối tượng cụ thể nào
đó mà các bên đều muốn giành giật (một cơ hội, một sản phẩm, một dự án…)
một loạt điều kiện có lợi (một thị trường, một khách hàng…) mục đích cuối
cùng là kiếm được lợi nhuận cao.
Thứ ba, cạnh tranh diễn ra trong một môi trường cụ thể, có các ràng
buộc chung mà các bên tham gia phải tuân thủ như: đặc điểm sản phẩm, thị
trường, các điều kiện pháp lý, các thông lệ kinh doanh…
Thứ tư, trong quá trình cạnh tranh các chủ thể tham gia cạnh tranh có
thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau: cạnh tranh bằng đặc tính và chất
lượng sản phẩm, cạnh tranh bằng giá bán sản phẩm(chính sách định giá thấp;
định giá cao; ổn định giá; định giá theo thị trường; chính sách phân biệt giá;
bán phá giá); cạnh tranh bằng nghệ thuật tiêu thụ sản phẩm(tổ chức các kênh
tiêu thụ); cạnh tranh nhờ dịch vụ bán hàng tốt; cạnh tranh thông qua hình
thức thanh toán..
Như vậy, khái niệm về cạnh tranh có thể tóm tắt ngắn gọn như sau:
“Cạnh tranh là quan hệ kinh tế mà ở đó các chủ thể kinh tế ganh đua nhau tìm
mọi biện pháp để đạt mục tiêu kinh tế của mình, thông thường là chiếm lĩnh
thị trường, giành lấy khách hàng cũng như các điều kiện sản xuất , thị trường
có lợi nhất. Mục đích cuối cùng của các chủ thể kinh tế trong quá trình cạnh

12