Bài 34. Đa dạng và đặc điểm chung của các lớp Cá

TRƯỜNG THCS NHƠN THỌ
LỚP 7A1

GV: NGUYỄN THỊ HỒNG LỆ


KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy ghép các cặp ý tương ứng về chức năng của các hệ cơ
quan cá chép?
Các hệ cơ
quan
1. Hệ bài
tiết

Chức năng

Trả lời

a. Biến đổi thức ăn thành chất dinh
dưỡng để cơ thể hấp thụ

1+d

2. Hệ tuần
hoàn

b. Thực hiện sự trao đổi khí giữa cơ thể
và môi trường

2 +c

3. Hệ tiêu
hóa

c. Vận chuyển chất dinh dưỡng và oxi
đến cung cấp các cơ quan, đồng thời
chuyển chất bã và khí cacbonic để đào
thải

3+a

4. Hệ hô hấp d. Thải những chất cặn bã có hại ra
ngoài cơ thể

4 +b


Giới thiệu bài:
Cá là ĐVCXS hoàn toàn sống trong nước.
Cá có số lượng loài lớn nhất trong ngành
ĐVCXS. Chúng phân bố ở các môi trường
nước trên thế giới và đóng một vai trò quan
trọng trong tự nhiên và trong đời sống con
người


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của cá:
III. Vai trò của cá:

Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
1. Đa dạng về thành phần loài:


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
1. Đa dạng về thành phần loài:
Hoàn thành bảng sau:
Tên lớp
cá

Số loài

Cá sụn

Cá
xương

Đặc điểm để phân biệt

Môi trường Các đại
sống
diện

850

Bộ xương bằng chất
sụn, khe mang trần, da
nhám, miệng nằm ở
mặt bụng

Nước
mặn, nước
lợ

Cá
nhám,
cá đuối

24565

Bộ xương bằng chất
xương, da có vảy trơn,
mang có nắp che, miệng
nằm ở đầu mõm

Nước mặn, Cá
nước lợ,
vền, cá
nước ngọt chép


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
1. Đa dạng về thành phần loài:

? Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt lớp cá sụn với lớp
cá xương là gì?
Đáp án:
Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt lớp cá sụn với lớp cá
xương là:
- Lớp cá sụn: bộ xương bằng chất sụn
- Lớp cá xương: bộ xương bằng chất xương


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
1. Đa dạng về thành phần loài:
- Số lượng loài lớn
- Gồm hai lớp:
+ Lớp cá sụn: bộ xương bằng chất sụn
+ Lớp cá xương: bộ xương bằng chất xương


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:


2. Đa dạng về môi trường sống:

Hình 34.1
nhau

34.7: Những loài cá sống ở những điều kiện sống khác


2. Đa dạng về môi trường sống:
Đọc bảng sau, quan sát hình 34.1
34.7, thảo luận nhóm (4
phút) điền nội dung phù hợp vào ô trống của bảng
Bảng. Ảnh hưởng của điều kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá
Đặc điểm môi
trường

Đại
diện

Hình dạng
thân

1

Tầng mặt, thiếu
nơi ẩn náu

Cá
nhám

Thon
dài

Khỏe

Bình
thường

Bơi
nhanh

2

Tầng giữa và tầng
đáy, nơi ẩn náu
thường nhiều

Cá
chép

Tương
đối ngắn

Yếu

Bình
thường

Bơi
chậm

3

Trong những hốc
bùn đất ở đáy

Lươn

Rất dài

Rất yếu

Tiêu
biến

Bơi rất
kém

4

Trên mặt đáy biển

Cá
đuối

Dẹt,
mỏng

Rất yếu

To hoặc
nhỏ

Bơi kém

TT

Đặc điểm
khúc đuôi

Đặc điểm
vây chẵn

Khả năng di
chuyển


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
□ Những loài cá sống ở
tầng nước mặt, không
có nơi ẩn náu như cá
nhám, cá trích..., để
tránh kẻ thù tấn công,
chúng có mình thon
dài, khúc đuôi to, khỏe,
bơi nhanh.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:

□ Những loài cá
sống ở tầng giữa và
tầng đáy, có nhiều
chỗ ẩn náu như cá
vền, cá chép..., có
thân tương đối ngắn,
khúc đuôi yếu, bơi
chậm.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
□ Những loài cá
sống chui luồn ở đáy
bùn như lươn, cá
chạch..., có thân rất
dài, vây ngực và vây
bụng tiêu biến, khúc
đuôi nhỏ, bơi rất
kém.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
□ Những loài cá
sống ở đáy biển có

thân dẹt, mỏng, vây
ngực lớn (cá đuối),
nhỏ (cá bơn), khúc
đuôi nhỏ, bơi kém.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
□ Những loài cá sống ở đáy
sâu hàng nghìn mét, có ánh
sáng rất yếu hoặc không có
ánh sáng thì có mắt rất lớn để
tiếp thu ánh sáng yếu hoặc
mắt không phát triển, râu và
tua râu rất dài, một số loài có
cơ quan phát sáng ở đầu, mắt.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
? Điều kiện sống ảnh hưởng tới cấu tạo ngoài của
cá như thế nào?
Đáp án:

Cá sống trong những môi trường và trong những
điều kiện sống khác nhau thì có cấu tạo và tập tính

khác nhau.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
2. Đa dạng về môi trường sống:
Cá sống trong các môi trường ở những tầng
nước khác nhau, điều kiện sống khác nhau, nên
có cấu tạo và tập tính khác nhau.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống:
II. Đặc điểm chung của cá:


Tit 34 - Bi 34: S a dng v c im
chung ca cỏ
II. c im chung ca cỏ:
Hãy nêu đặc điểm chung của cá về: Môi tr
ờng sống, cơ quan di chuyển, hệ hô hấp, hệ
tuần hoàn, đặc điểm sinh sản và nhiệt độ
cơ thể.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
II. Đặc điểm chung của cá:

- Cá là động vật có xương sống thích nghi với đời
sống hoàn toàn ở nước.
- Bơi bằng vây.
- Hô hấp bằng mang.
- Tim hai ngăn, một vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ
thể là máu đỏ tươi.
- Thụ tinh ngoài.
- Là động vật biến nhiệt.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
III. Vai trò của cá:
Cá có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống con
người? Mỗi vai trò hãy lấy ví dụ để minh họa.


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
III. Vai trò của cá:
- Cung cấp thực phẩm
- Ví dụ: thịt cá, trứng cá, vây cá mập, nước mắm…


Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
III. Vai trò của cá:
- Cung cấp thực phẩm
- Ví dụ: thịt cá, trứng cá, vây cá mập, nước mắm…

Tiết 34 - Bài 34: Sự đa dạng và đặc điểm
chung của cá
III. Vai trò của cá:
- Nguyên liệu chế thuốc chữa bệnh
- Ví dụ: + Dầu gan cá nhám, cá
thu có nhiều vitamin A và D
điều trị một số bệnh
như khô mắt, bệnh còi
xương.
+ Chất tiết từ buồng trứng và nội
quan cá nóc được dùng để chế
thuốc chữa bệnh thần kinh,
sưng khớp và uốn ván.