Bài 40. Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát

Câu hỏi: Trình bày rõ những đặc điểm cấu tạo trong
của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn?
Cấu tạo trong

Đặc điểm cấu tạo

Bộ xươngGồm xương đầu, xương thân và
xương chi
Cơ
quan
dinh
dưỡn
g

Tiêu- hoá
Ruột già có khả năng hấp thụ lại nước.
Hô -hấp
Phổi có nhiều vách ngăn.
Tâm thất có vách hụt, máu nuôi cơ thể
Tuần -hoàn
ít pha trộn.
Bài- tiết
Thận sau có khả năng hấp thụ lại nước.

Thần kinh và giác- quan
Tương đối phát triển:
+ Màng nhĩ nằm trong hốc tai.
+ Mắt có mi và tuyến lệ.

Quan sát các hình
ảnhloài
sau,động
các em
nêu tên
các nào
loài?động vật?
Những
vật hãy
này thuộc
ngành

CÁ SẤU XIÊM

TĂC KÈ HOA

RẮN RÁO

THẰN LẰN BÓNG

RÙA BIỂN

TRĂN


I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT
• Trên
giới
loàiđộng
bò

Em cóthế
nhận
xétcó
gì khoảng
về số loài6500
của các
sát. ở Việtvật
Nam
đãlớp
phát
thuộc
bòhiện
sát? 271 loài,
chúng có da khô,vảy sừng bao bọc và
Bòsản
sát rất
đacạn.
dạngBò
về loài
khoảng
sinh
trên
sát có
hiện
nay được
6500 loài
xếp 4 bộ: bộ đầu mỏ, bộ có vảy( chủ yếu
gồm những loài sống ở cạn), bộ cá sấu(
sống vừa ở nước vừa ở cạn) và bộ rùa
gồm một số loài rùa cạn, mộ số loài rùa

nước ngọt ( sống vừa ở nước vừa ở
cạn), baba sống chủ yếu ở nước ngọt,
rùa biển sống chủ yếu ở biển.


I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT

Quan sát
sơ đồ sau

LỚP BÒ SÁT
(Da khô, có vảy sừng, sinh sản trên cạn

Hàm có răng, không có mai và yếm
Hàm ngắn, có răng
nhỏ, mọc trên hàm.
Trứng có màng dai
bao bọc

Hàm rất dài, có nhiều răng
lớn,nhọn sắc, mọc trong lỗ
chân răng.Trứng có vỏ
đá vôi bao bọc

Bộ Có vảy
Có chi,
màng nhĩ rõ

Hàm không có răng, có mai và yếm

Bộ Cá sấu

Bộ Rùa

Không có chi,
không có màng nhĩ

Thằn lằn bóng

Rắn ráo

Cá sấu Xiêm

Rùa núi vàng


• Lớp bò sát gồm mấy bộ? Kể tên các bộ đó?

-Chia làm 4 bộ:
+ Bộ Có vảy.
+ Bộ Cá sấu.
+ Bộ Rùa.
+ Bộ Đầu mỏ.


I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT
Quan sát tranh, đọc thông tin SGK trang 130,
hoàn thành bảng sau:
Tên bộ

Đặc điểm cấu tạo
Mai và yếm

Bộ có vảy

Không có

Bộ cá sấu
Không có

Bộ rùa

Có

Hàm và răng
Hàm ngắn,
răng nhỏ mọc
trên hàm
Hàm dài, răng
lớn, mọc trong
lỗ chân răng
Hàm
không có răng

Vỏ trứng
Trứng có
màng dai
Có vỏ
đá vôi
Vỏ đá vôi

I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT
Nhận
xétloài
vềlớn
môi(6500
trường
sống của các
- Số
lượng
loài),sống
chia và
làmlối
4 bộ:
Có
lối
sống
và
môi
trường
sống
phong
phú.
Sự
đa
dạng
của
bò
sát

thể
hiện
ở
những
điểm nào?
thuộc lớp bò sát.
+động
Bộ Cóvật
vảy.
+ Bộ Cá sấu.
+ Bộ Rùa.
+ Bộ Đầu mỏ.
- Có lối sống và môi trường sống phong phú.


II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG
1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long.

Đọc thông tin SGK trang 131 trả lời các câu hỏi sau:
1. Nguyên nhân sự phồn thịnh của khủng long ở thời kì này?

- Do điều kiện sống thuận lợi, chưa có kẻ thù
2. Nêu đặc điểm của các loài khủng long thích nghi
với đời sống của chúng?
-Ở

cạn: Chi sau khoẻ, chi trước ngắn.
- Trên không : có cánh như cánh dơi, chi sau yếu.
- Dưới nước: chi có dạng vây bơi.

I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT
- Số lượng loài lớn (6500 loài), chia làm 4 bộ:
+ Bộ Có vảy.
+ Bộ Cá sấu.
+ Bộ Rùa.
+ Bộ Đầu mỏ.

- Có lối sống và môi trường sống phong phú.

II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG
1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long.
- Bò sát cổBò
hình
đây khoảng 280 – 230 triệu năm
sátthành
ra đờicách
khi nào?


II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG
1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long.
2. Sự diệt vong của khủng long. (SGK)
Giải thích tại sao khủng long bị tiêu diệt còn những
loài bò sát cỡ nhỏ vẫn tồn tại và sống sót cho đến
ngày nay?

- Khủng long bị tiêu diệt vì:
+ Do cạnh tranh với chim, thú.
+ Ảnh hưởng của khí hậu và thiên tai.

- Bò sát cỡ nhỏ vẫn tồn tại vì:
+ Cơ thể nhỏ, dễ tìm nơi trú ẩn.
+ Yêu cầu về thức ăn ít.
+ Trứng nhỏ an toàn hơn.


III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Dựa vào những kiến thức đã học, hãy nêu đặc điểm chung của bò
sát về môi trường sống, đặc điểm cấu tạo ngoài và trong?

CÁ SẤU XIÊM

THẰN LẰN CÁ SẤU

RẮN RÁO

THẰN LẰN BAY ĐỐM

RÙA BIỂN

TRĂN


I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT.
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG.

III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG.

* Bò sát là ĐVCXS thích nghi hoàn toàn đời
sống ở cạn:

- Da khô, có vảy sừng.
- Chi yếu có vuốt sắc.
- Cổ dài, màng nhĩ nằm trong hốc tai
- Phổi có nhiều vách ngăn.
- Tim có vách hụt ngăn tâm thất, máu pha đi nuôi
cơ thể.
- Có cơ quan giao phối,thụ tinh trong, trứng có vỏ
bao bọc, giàu noãn hoàng.
- Là động vật biến nhiệt.


I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG

III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
IV. VAI TRÒ

1. Ích
Nêulợi:
lợi ích của bò sát ? Cho ví dụ?
- Có ích cho nông nghiệp.
- Có giá trị thực phẩm.
- Làm dược phẩm.
- Làm sản phẩm mỹ nghệ.
2. Tác hại:
Nêu tác hại của bò sát ? Cho ví dụ?
- Gây độc cho người.


Bò sát có 3 bộ phổ biến: bộ Có vảy, bộ Rùa

và bộ Cá sấu. Tổ tiên bò sát được xuất hiện
cách đây khoảng 280 – 230 triệu năm. Thời gian
phồn thịnh nhất là thời đại Khủng long.Bò sát
là động vật có xương sống thích nghi hoàn toàn
với đời sống ở cạn: da khô, vảy sừng khô, cổ dài,
màng nhĩ nằm trong hốc tai , chi yếu có vuốt sắc,
phổi có nhiều vách ngăn, tim có vách hụt ngăn
tâm thất (trừ cá sấu), máu đi nuôi cơ thể vẫn là
máu pha, là động vật biến nhiệt. Có cơ quan
giao phối, thụ tinh trong; trứng có màng dai
hoặc vỏ đá vôi bao bọc, giàu noãn hoàng


?

ÊU V Á CH
N H I Ề
C Ổ
CO
Ó
V V Á C
BÔ
Ộ C Á S
SỰ Đ A D Ạ

.

.

.

N G ĂN
D A
À I
H H Ụ T
Ấ
ÂU
N
NG

1. Phổi của thằn lằn có đặc điểm cấu tạo
như thế nào để thích nghi với đời sống ở
cạn?
2. Đặc điểm cấu tạo ngoài nào của bò sát giúp
nó phát huy vai trò các giác quan nằm trên đầu?
3. Tâm thất bò sát có đặc điểm gì mà máu
ít bị pha trộn?
4. Trong lớp bò sát bộ nào có răng lớn, nhọn
sắc, mọc trong lỗ chân răng?
5. Số loài, môi trường sống và lối sống của bò
sát nói lên điều gì?


 Học và trả lời các câu hỏi cuối
bài SGK trang 133.
 Đọc mục “Em có biết” SGK
trang 133.
 Soạn bài 41.
 Tìm hiểu đời sống của chim bồ
câu.

THẰN
LẰN
LẰN
KỲ
BAY
ĐUÔI
ĐÀ
ĐỐM
XANH
THẰN
LẰN
CÁ
SẤU
THẰNTHẰN
LẰN
BÓNG
CHÂN
NGẮN
KỲCẠCH
NHÔNG
THẠCH
TẮC
KÈ
SÙNG
HOA
MÍ

RẮN
HOA
TRĂN
RẮN HỔ
RẮN
RẮN
MANG
GIUN
RÁO
LỤC
RẮN
BIỂN


CÁ
SẤU
CUBA
CÁ
SẤU
ẤN
ĐỘ
CÁ
NƯỚC
MẶN
CÁSẤU
SẤU
MÕM
SÔNG
NHỌN
NILE

CÁ
SẤU
MŨI
DÀI
CÁ
SẤU
XIÊM


RÙA
NÚI
VÀNG
RÙA
ĐẦU
TO
BA
BA
ĐỒI
NAM
MỒI
BỘ
RÙA
BỐN
MẮT
RÙA HỘP
TRÁN
VÀNG


BỘ ĐẦU MỎ (NHÔNG TÂN TÂY LAN)