Bài 40. Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát

SINH HỌC 7


LỚP BÒ SÁT


TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT

I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT:

Trên thế giới có khoảng 6500 loài bò sát. Ở Việt Nam đã phát hiện 271 loài. Chúng có da khô, vảy sừng
bao bọc và sinh sản trên cạn. Bò sát hiện nay được xếp bốn bộ: bộ Đầu Mỏ ⃰ , bộ Có Vảy ( chủ yếu gồm
những loài sống ở cạn), bộ Cá Sấu ( sống vừa ở nước vừa ở cạn ) và bộ Rùa gồm một một số rùa cạn,
một số loài rùa nước ngọt ( sống vừa ở nước vừa ở cạn ), ba ba sống chủ yếu ở nước ngọt, rùa biển
sống chủ yếu ở biển.


BỘ ĐẦU MỎ

NHÔNG TÂN TÂY LAN


BỘ CÓ VẢY

Thằn lằn Agama đầu đỏ

Có chi, màng nhĩ rõ

Thằn lằn cá sấu

Thằn lằn bay đốm

BỘ CÓ VẢY

Thằn lằn bóng

Có chi, màng nhĩ rõ

Thạch sùng

Tê tê


BỘ CÓ VẢY

Rắn cạp Nia

Không có chi, không có màng nhĩ

Rắn cạp nong

Rắn lục

Rắn hoa


BỘ CÓ VẢY

Rắn hổ mang

Không có chi, không có màng nhĩ

Rắn mai gầm

Rắn ráo

Trăn


BỘ CÁ SẤU

Cá sấu Xiêm

Cá sấu nước mặn

Cá sấu mõm nhọn


BỘ CÁ SẤU

Cá sấu Cuba

Cá sấu sông Nile

Cá sấu Ấn Độ


BỘ RÙA

Rùa đầu to

Rùa hộp trán vàng

Rùa bốn mắt


BỘ RÙA

Ba ba

Đồi mồi

Rùa mai mềm


Lớp Bò sát

I. Đa dạng của Bò sát

Da khô, có vảy sừng, sinh sản trên cạn

Hàm có răng, không có mai và yếm

Hàm không có răng, có mai và yếm

Hàm ngắn, có răng nhỏ mọc trên hàm. Trứng có

Hàm rất dài, có nhiều răng lớn, nhọn sắc, mọc trong lỗ chân răng.

màng dai bao bọc

Trứng có vỏ đá vôi bao bọc

Bộ Có vảy

Có chi, màng nhĩ rõ

Thằn lằn bóng

Bộ Cá sấu

Bộ Rùa

Cá sấu Xiêm

Rùa núi vàng

Không có chi, không có màng nhĩ

Rắn ráo

Hình 40.1


Quan sát hình 40.1 nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài đặc trưng phân biệt ba bộ thường gặp trong lớp Bò sát và hoàn thành bảng sau:

Tên bộ

Tên đại diện

Bộ Có vảy

Thằn lắn bóng
Rắn ráo

Bộ Cá sấu

Cá sấu Xiêm

Bộ Rùa

Rùa núi vàng

Mai và yếm

Hàm răng

Vỏ trứng

Môi trường sống


Quan sát hình 40.1 nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài đặc trưng phân biệt ba bộ thường gặp trong lớp Bò sát và hoàn thành bảng sau:

Tên bộ

Tên đại diện

Mai và yếm

Hàm răng

Vỏ trứng

Môi trường sống

Bộ Có

Thằn lắn bóng

Không có

Hàm ngắn, có răng nhỏ mọc trên hàm

Vỏ dai

Ở cạn

vảy

Rắn ráo

Bộ Cá

Cá sấu Xiêm

Không có

Hàm rất dài, có nhiều răng lớn, nhọn

Vỏ đá vôi

Vừa ở nước, vừa ở

sắt, mọc trong lỗ chân răng.

sấu

Bộ Rùa

Rùa núi vàng

Có

Hàm ngắn, không có răng

cạn

Vỏ đá vôi

Vừa ở nước, vừa ở
cạn


TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT

I. ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT:

- Lớp Bò sát rất đa dạng, có khoảng 6500 loài được chia làm 4 bộ: bộ Đầu mỏ, bộ Có vảy,
bộ Cá sấu, bộ Rùa.

- Chúng có lối sống và môi trường sống phong phú.


TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG:

1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long:

Tổ tiên của bò sát được hình thành cách đây
khoảng 280 – 230 triệu năm

Tổ tiên của bò sát được hình
thành vào thời gian nào?


TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG:

1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long:

-

Điều kiện sống thuận lợi, chưa có kẻ thù.
Cấu tạo cơ thể phù hợp với môi trường sống.

Nguyên nhân dẫn đến sự phồn
thịnh ở Thời đại Khủng long?

Khủng long ngự trị trên cạn
1. Khủng long sấm: nặng khoảng 70 tấn, dài 22m, cao 12m.

Khủng long sấm


Khủng long ngự trị trên cạn
2. Khủng long bạo chúa: dài 10cm, có răng, chi trước ngắn, vuốt sắc nhọn chuyên ăn thịt động vật ở cạn, là loài khủng long dữ nhất của Thời
đại Khủng long

Khủng long bạo chúa


Khủng long ngự trị trên cạn
3. Khủng long cổ dài: cổ dài, thân dài tới 27m.

Khủng long cổ dài


Khủng long ngự trị trên không:
4. Khủng long cánh: cánh có cấu tạo như cánh dơi, biết bay và lượn, chi sau yếu, ăn cá.

Khủng long cánh


Khủng long ngự trị môi trường biển:
5. Khủng long cá: dài tới 14m, chi có dạng vây cá, bơi giỏi, ăn cá, mực, bạch tuộc.

Khủng long cá

TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG:

1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long:


TIẾT 42 – BÀI 40: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT
II. CÁC LOÀI KHỦNG LONG:

1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long:

-

Sự ra đời: cách đây khoảng 280 – 230 triệu năm.
Thời đại phồn thịnh: Thời đại Bò sát hoặc Thời đại Khủng long.
Nguyên nhân:
+ Điều kiện sống thuận lợi, chưa có kẻ thù.
+ Cấu tạo cơ thể phù hợp với môi trường sống.