Bài 24. Tiêu hóa và các cơ quan tiêu hóa

GV: Nguyễn Thị Mai Hương
Trường THCS Tiến Thắng – Mê Linh – Hà nội
Năm học 2016 - 2017


Nạn đói năm Ất Dậu 1945 là một
thảm họa xảy ra tại Miền Bắc Việt Nam
trong khoảng từ tháng
10/1944 đến tháng 5/1945
làm khoảng từ 400.000 đến 2 triệu
người dân chết đói



Các chất có trong
I. Thức
ănăn
và sự tiêu hoá :
thức
Gluxit
Các
chất
hữu
cơ

Lipit
Prơtêin
Axitnuclêic
Vitamin

Các Muối Khống

chất
Nước
vơ cơ

Các chất
hấp thụ được
Đường đơn

Hoạt động
tiêu hóa

Axit béo và glyxêrin
Axit amin
Các thành phần
của nuclêơtit
Vitamin

Hoạt
động
hấp
thụ

Muối khống
Nước

Hình 24.1.Sơ đồ khái qt về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của q trình tiêu hóa


HOẠT ĐỘNG NHÓM ĐÔI (5 phút)

Quan sát hình 24-1 trả lời các câu hỏi trong ▼(79):
1. Chất nào trong thức ăn không bị biến đổi về
mặt hóa học trong quá trình tiêu hóa?
2. Chất nào trong thức ăn bị biến đổi về mặt hóa
học trong quá trình tiêu hóa?
3. Dự đoán quá trình tiêu hóa gồm những hoạt
động nào?


Sơ đồ khái quát về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của quá trình tiêu hóa

Hoạt
động
tiêu
hóa

Theo các em sơ đồ trên đúng hay sai? vì sao?


Các chất có trong
I. Thức
ănăn
và sự tiêu hoá :
thức
Gluxit
Các
chất
hữu
cơ

Lipit
Prơtêin
Axitnuclêic
Vitamin

Các Muối Khống
chất
Nước
vơ cơ

Các chất
hấp thụ được
Đường đơn

Hoạt động
tiêu hóa

Axit béo và glyxêrin
Axit amin
Các thành phần
của nuclêơtit
Vitamin

Hoạt
động
hấp
thụ

Muối khống
Nước

Hình 24.1.Sơ đồ khái qt về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của q trình tiêu hóa

1. Chất trong thức ăn khơng bị biến đổi về mặt hóa học trong q trình
Vitamin, muối khống, nước
tiêu hóa:
2. Chất trong thức ăn bị biến đổi về mặt hóa học trong q trình tiêu
hóa:
Gluxit, lipit, prơtêin, axit nuclêic
3. Dự đốn những hoạt động trong q trình tiêu hóa


Tiêu hóa thức ăn

Ăn

Biến đổi lí học
Tiết dịch tiêu hóa

Biến đổi
hóa học

Hấp thụ
chất dinh
dưỡng

Thải phân

Đẩy các chất trong ống tiêu hóa
Hình 22.4.Sơ đồ khái quát về các hoạt động của quá trình tiêu hóa

 Hoạt động tiêu hóa nào quan trọng nhất?
→ Hoạt động tiêu hóa thức ăn và hoạt động
hấp thụ chất dinh dưỡng.


Các chất có trong
I. Thức
ănăn
và sự tiêu hoá :
thức
Gluxit
Các
chất
hữu
cơ

Lipit
Prơtêin

Các chất
hấp thụ được
Đường đơn

Hoạt động
tiêu hóa

Axitnuclêic
Vitamin

Các Muối Khống
chất
Nước
vơ cơ

Axit béo và glyxêrin
Axit amin
Các thành phần
của nuclêơtit
Vitamin

Hoạt
động
hấp
thụ

Muối khống
Nước

Hình 24.1.Sơ đồ khái qt về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của q trình tiêu hóa

Tiêu hóa là gì?
Tiêu hóa biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng mà
cơ thể có thể hấp thụ được và thải phân


Vai trò của tiêu hóa đối với cơ thể?

Kết quả của quá trình tiêu hóa là tạo ra chất dinh
dưỡng đó là các hợp chất hữu cơ :

+ Nguồn chất hữu cơ đưa tới tế bào bị phân
giải giải phóng năng lượng cung cấp cho mọi hoạt
động sống của tế bào và cơ thể.
+ Nguồn chất hữu cơ là nguyên liệu xây dựng
các tế bào mới thay thế những tế bào già đã chết và
giúp cơ thể lớn lên

Khi cơ thể thiếu chất dinh dưỡng sẽ gây ra hậu quả
gì?


Để cơ
thể
khỏe
mạnh,
phát
triển
cân
đối,
khi ăn
uống
cần
lưu ý
điều
gì?


EM CÓ BIẾT?
TÁC HẠI CỦA VIỆC LƯỜI ĂN RAU XANH
1. Giảm khả năng miễn dịch

Trái cây và rau quả giàu các thành phần chống oxy hóa
(vitamin C, beta-carotene). Nếu cơ thể không được cung cấp
đủ lượng chất này sẽ làm giảm miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị
bệnh.
2. Táo bón và các vấn đề tiêu hoá
Không cung cấp đủ lượng xenlulozơ (chất xơ) trong rau
xanh sẽ làm giảm kích thích nhu động ruột dẫn đến táo bón.
Phân tích tụ trong ruột quá lâu sẽ sản sinh chất độc hại.
3. Nguy cơ bị ung thư
Chất chống oxy hóa có rất nhiều trong những loại rau nhiều
vitamin C, E và beta carotene như cà rốt, rau cải, mùng tơi…
Những chất này giúp bảo vệ cơ thể chống lại ung thư trong
tương lai bằng cách tương tác và ngăn ngừa các gốc tự do làm
tổn hại đến cấu trúc tế bào.



Theo báo Vietnamnet (13/11/2015)
4 thực phẩm mẹ Việt cho con ăn hại hơn thuốc độc
1. Bim Bim: Trong bim bim chứa khá chiều chất gây ung thư là
acrylamide.
2. Khoai tây chiên: Chất acrylamide hình thành trong nhiều loại
thực phẩm khi chúng được làm nóng trên 120 độ C. Chúng hình
thành trong khoai tây chiên là nhiều nhất. Dù là khoai tây chiên ở
nhà hay ở ngoài cửa hàng ăn uống đều có chứa chất này.
3. Bánh ngọt: Khi nướng ở nhiệt độ cao, sản sinh ra chất gây ung
thư. Hơn nữa, bánh ngọt cũng chứa rất nhiều đường tinh chế - loại
đường có xu hướng làm tăng vọt mức insulin và thúc đẩy sự phát
triển của các tế bào ung thư.
4. Xúc xích: Các loại thịt chế biến kiểu xúc xích, thịt xông khói có

chứa một thành phần gây ung thư là tiền thân của natri nitrit . Theo
một nghiên cứu của đại học Hawaii trên gần 200.000 người trong 7
năm qua, những người tiêu thụ nhiều xúc xích và các loại thịt tương
tự có 67% tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy hơn những người khác.


BT 1 : Điền chú thích các cơ quan trong hệ tiêu hóa vào hình sau:

(1)

(2)
(3)
(4)

(6)

(5)

(7)
(9)
(11)
(12)

(8)

(14)

(10)
(13)

BT 2 : Liệt kê các cơ quan trong ống tiêu hóa và tuyến tiêu hóa vào bảng 24 (sgk)

Các cơ quan trong ống tiêu hóa (A)

Các tuyến tiêu hóa (B)


Chia lớp thành 2 đội chơi. Thảo luận đội hoàn thành các bài tập.
Mỗi đội cử 2 đại diện báo cáo kết quả
BT1- Đội 1: hoàn thành các chú thích 1, 6, 7, 9, 11, 12, 14
- Đội 2: hoàn thành các chú thích 2, 3, 4, 5, 8, 10, 13
BT2:- Đội 1 hoàn thành cột A
- Đội 2 hoàn thành cột B
* Tiêu chí:
- Bài tập 1: mỗi chú thích đúng được 1 điểm (tối đa mỗi đội đạt 7 điểm)
- Bài tập 2 : Xác định đúng các cơ quan trong ống tiêu hóa được 10
điểm. Xác định đúng các tuyến tiêu hóa được 10 điểm. (nếu xác định
sai 1 cơ quan hay 1 tuyến trừ 1 điểm)
- Tổng điểm tối đa mỗi đội là 17 điểm
Lưu ý: nếu các đội hoàn thành sai thì các thành viên của cả 2 đội có
quyền tiếp tục hoàn thành và có thưởng (1 tràng pháo tay)


ĐÁP ÁN BÀI TẬP 1
(1) khoang miệng

Họng

(2)

Các tuyến nước bọt (3)
Thực quản

(6)
(7)

Gan
Túi mật

(9)

Tụy

Tá tràng

(11) Ruột già
(12) Ruột thừa
(14)

Dạ dày có
các tuyến vị

Hậu môn

(4)

(5)

(8)
(10)

Ruột non có
các tuyến ruột
Ruột thẳng

(13)


ĐÁP ÁN BÀI TẬP 2
Các cơ quan
trong ống
tiêu hóa (A)

Các tuyến
tiêu hóa (B)

- Miệng

- Tuyến nước bọt

- Họng (hầu)
- Thực quản

- Tuyến gan
(túi mật)

- Dạ dày

- Tuyến vị

- Ruột (ruột non, - Tuyến ruột
ruột già,
ruột thẳng) - Tuyến tụy
- Hậu môn


Câu hỏi: Cơ quan rộng nhất trong ống tiêu hóa là gì? Hãy chỉ trên
hình bộ phận đó.


Câu hỏi: Cơ quan dài nhất trong ống tiêu hóa là gì? Hãy chỉ trên
hình bộ phận đó.


Câu hỏi: Cơ quan nào trong ống tiêu hóa có hình chữ U ngược?
Hãy chỉ trên hình bộ phận đó.


Câu hỏi:
Đau bụng
bên phải,
phía dưới
và có cảm
giác buồn
nôn, co
chân phải
thì đau
thêm. Xác
định là đau
bộ phận

nào ? Hãy
chỉ trên
hình bộ
phận đó.


HÃY XÁC ĐỊNH TÊN CÁC CƠ QUAN TIÊU HÓA
TRONG NHỮNG TRƯỜNG HỢP SAU
1. Đau bụng bên trái kèm theo ợ
hơi, ợ chua, đau thay đổi khi đói
và khi no…
Dạ dày
2. Đau bụng vùng hạ sườn phải
kèm theo vàng da, vàng mắt…
Gan, túi mật
3. Đau bụng vùng quanh rốn
Rối loạn tiêu hóa,
đại tràng co thắt



Chúc mừng bạn!

Đây
Tên
Tên
Bộ
Một
một
là

Đây
phận
Một
một
một
Tuyến
loại
cơlà
loại
quan
chất
không
hoạt
cơtuyến
tiêu
quan
chất
trong
hữu
động
hóa
còn
tiêu
dài
vô
khoang
cơdiễn
chức
có
cơ

chủ
hóa
nhất
có
ở
miệng
ra
yếu
năng
có
trong
sau
trong
ở
hoạt
tiêu
giúp
ống
động
ta cảm
tiêu
tiêu
hóa
có
hóa
thức
trong
giác
hóa.(7)
ở

khoang
thức
cơthòt,
ăn(10)
về
thể
thành
miệng.(12)
ăn.(6)
vò
cá
người.(8)
thức
dạ
(7) dày(7)
ăn.(4)
1
1
H A P T H U
2

3

4
5
6
7
8

9

T U Y E N V I
T U Y E N N U O C B O T
L U O I
P R O T E I N
T H U C Q U A N
R U O T T H U A
R U O T N O N
MU O I K H O AN G

2
3
4
5
6
7
8
9