Bài 45. Dây thần kinh tủy

Kiểm tra bài cũ:
Nêu Cấu tạo của tủy sống?
- Cấu tạo ngoài của tủy sống:
+ Nằm trong ống xương sống từ đốt
sống cổ I đến đốt thắt lưng II
+ Có dạng hình trụ, dài khoảng 50cm
+ Có hai chỗ phình là phần phình cổ và
phần phình thắt lưng
+ Màng tủy có 3 lớp: màng cứng, màng
nhện, màng nuôi
- Cấu tạo trong của tủy sống:
+ Chất xám: nằm trong có hình cánh bướm.
+ Chất trắng: nằm ngoài, bao quanh chất
xám


HỆ THẦN KINH

TK TRUNG ƯƠNG

NÃO BỘ TỦY SỐNG

TK NGOẠI BIÊN

DÂY TK

HẠCH TK


BÀI 45

DÂY THẦN KINH TỦY


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:
I. CẤU TẠO CỦA DÂY THẦN KINH TỦY

II- CHỨC NĂNG CỦA DÂY THẦN KINH TỦY


I. Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
Xem hình, cho biết có bao nhiêu đôi dây thần kinh tuỷ?

Đốt sống
cổ I
Tuỷ sống

Dây thần
Kinh tuỷ
Đốt sống
Thắt lưng II


I. Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
Mỗi dây thần kinh tuỷ gồm mấy loại rễ tuỷ?
Dây TK tuỷ được hình thành trong cột sống sẽ chui ra ngoài
Dây
kinhgiữa
tuỷ các

được
ở đâu?
quathần
các khe
đốthình
sốngthành
và nhập
lại thành dây TK tuỷ.

Hình 45-1. Các rễ tuỷ


Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
Rễ sau
Rễ sau

Rễ trước

Da

Cơ
B. Cung phản xạ
sinh dưỡng

Sơ đồ: Cung phản xạ vận động


Tủy
sống
Dây thần

kinh tủy

Đĩa đệm
đốt
sống


Bài tập: Điền các cụm từ sau vào các vị trí thích hợp:

I. Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ

hướng tâm

dây pha

31

li tâm

Có…….. đôi dây thần kinh tuỷ. Dây
thần kinh tuỷ do các bó sợi thần
(2)
kinh………… . (cảm giác) và các bó sợi
( 3)
thần kinh …………
(vận động) nhập lại
nối với tuỷ sống qua rễ trước và rễ sau
(4)
.
Dây thần kinh tuỷ là………….

( 1)


I. Cấu tạo dây thần kinh tủy
-Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ.

-Mỗi Dây thần kinh tuỷ được nối với tuỷ sống
gồm 2 rễ:
+Rễ trước (rễ vận động) gồm các bó sợi ly tâm.
+Rễ sau (rễ cảm giác) gồm các bó sợi hướng
tâm.
-Các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt sống nhập lại
thành dây thần kinh tuỷ.


II. Chức Năng của dây thần kinh tủy
Tieán haønh thí
Thí nghiệm
nghieäm:
1.Kích thích
bằng HCl 1%
chi sau bên phải

ĐK thí nghiệm

Kết quả TN

Rễ trước bên
phải bị cắt

Chi đó không
co (chân phải)
nhưng co chi
sau bên trái và
cả 2 chi trước

Từ kết quả thí nghiêm 1, em có thể
rút ra được kết luận gì về chức
năng của rễ trước ?
Thí nghieäm 1
HCL 1%


Thí nghiệm 1: Cắt đứt rễ trước
Dùng HCl 1% kích thích vào chi
sau bên phải Ếch: chân phải Ếch
không co, nhưng co chi sau bên
trái và cả 2 chi trước.

Cắt Rễ trước

Từ kết quả thí nghiêm 1, em có thể
rút ra được kết luận gì về chức năng
của rễ trước ?
Rễ trước là rễ vận động dẫn truyền các xung TK (ly tâm) từ trung
ương (tuỷ) ra cơ quan phản ứng (cơ).


II. Chức Năng của dây thần kinh tủy
Tieán haønh thí

Thí nghiệm
nghieäm:
1.Kích thích
bằng HCl 1%
chi sau bên phải

2.Kích thích
bằng HCl 1%
chi sau bên trái

ĐK thí nghiệm

Kết quả TN

Rễ trước bên
phải bị cắt

Chi đó không
co (chân phải)
nhưng co chi
sau bên trái và
cả 2 chi trước

Rễ sau bên trái
bị cắt

Không chi nào
co cả

Từ kết quả thí nghiêm 2, em có thể

rút ra được kết luận gì về chức
năng của rễ sau ?
Thí nghieäm 2
HCL 1%


Thí nghiệm 2: Cắt đứt rễ sau

Cắt rễ sau

Dùng HCl 1% kích thích vào chi
sau của Ếch: Ếch không co chân
nào.

Từ kết quả thí nghiêm 2, em có thể
rút ra được kết luận gì về chức năng
của rễ sau ?
Rễ sau là rễ cảm giác dẫn truyền các xung TK (hướng tâm) từ các thụ quan (da)
vào Trung ương (tuỷ)


II. Chức năng của dây thần kinh tuỷ
-Rễ trước là rễ vận động dẫn truyền các xung TK (ly tâm)
từ trung ương (tuỷ) ra cơ quan phản ứng (cơ).
-Rễ sau là rễ cảm giác dẫn truyền các xung TK (hướng tâm)
từ các thụ quan (da) vào Trung ương (tuỷ)


-Như vậy dây TK tuỷ còn gọi là gì?
-Vì sao nói dây TK tuỷ là dây pha? Có chức năng gì?

Như vậy dây TK tuỷ là dây pha gồm 2 loại sợi: sợi TK cảm giác (hướng
tâm) và TK vận động (ly tâm), có chức năng dẫn truyền xung TK theo 2
chiều: từ ngoại biên vào trung khu và từ trung khu ra ngoại biên.

Hình 45-3. Các rễ tuỷ


II. Chức năng của dây thần kinh tuỷ
-Rễ trước là rễ vận động dẫn truyền các xung TK (ly tâm)
từ trung ương (tuỷ) ra cơ quan phản ứng (cơ).
-Rễ sau là rễ cảm giác dẫn truyền các xung TK (hướng tâm)
từ các thụ quan (da) vào Trung ương (tuỷ)
-Như vậy dây TK tuỷ là dây pha: dẫn truyền xung thần kinh
theo hai chiều.


I. Cấu tạo dây thần kinh tủy
-Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ
-Mỗi dây TK tuỷ được nối với tuỷ sống gồm 2 rễ:
+Rễ trước (rễ vận động) gồm các bó sợi ly tâm
+Rễ sau (rễ cảm giác) gồm các bó sợi hướng tâm
-các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt nhập lại thành dây thần kinh tuỷ

II. Chức năng của dây thần kinh tuỷ
-Rễ trước là rễ vận động dẫn truyền các xung TK (ly tâm) từ
trung ương (tuỷ) ra cơ quan phản ứng (cơ).
-Rễ sau là rễ cảm giác dẫn truyền các xung TK (hướng tâm) từ
các thụ quan (da) vào Trung ương (tuỷ)
-Như vậy dây TK tuỷ là dây pha: dẫn truyền xung thần kinh theo
hai chiều.

Điền các cụm từ thích hợp vào chỗ trống:
31
Dây pha

Hướng tâm
Cảm giác

Li tâm
Vận động

( 1) đôi dây thần kinh tuỷ là các ……………g
(2)
1. Có……..
ồm có
( 3)
các bó sợi thần kinh………………….(
Cảm giác) và các
(4)
bó sợi thần kinh …………………….(
Vận động) được nối
với tuỷ qua rễ trước và rễ sau
2. Dây thần kinh tuỷ thuộc loại dây pha, tức vừa dẫn
(6)
truyền xung thần kinh …………………….
vừa dẫn truyền
(7)
xung thần kinh ……………………………

2) Trên một con ếch đã mổ để nghiên cứu rễ
tủy, em Quang vô ý thúc mũi kéo làm đứt
một số rễ. Bằng cách nào em có thể phát hiện
được rễ nào còn, rễ nào mất?
Kích thích mạnh lần lượt vào các chi:
+ Nếu không gây co chi nào => Rễ sau ( rễ cảm
giác ) chi đó bị đứt
+ Nếu chi nào co => Rễ trước ( rễ vận động) vẫn
còn
+ Nếu chi đó không co, các chi khác co => Rễ
trước ( Rễ vận động) của chi đó đứt


Hướng dẫn về nhà:
- Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài;
- Xem trước bài 46: Trụ não, tiểu não, não
trung gian;
- Sưu tầm một số tư liệu có liên quan đến não bộ.
Tìm hiểu tại sao ở người say rượu lại có hiện
tượng đi lảo đảo, “chân nam đá chân chiêu”.