CHƯƠNG III
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
A. SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT
BÀI 34 : SINH TRƯỞNG Ở THỰC VẬT
NỘI DUNG:
I- KHÁI NIỆM
II- SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
1- Các mô phân sinh
2- Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
III- CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG
I. KHÁI NIỆM:
Sinh trưởng của thực vật là gì?
Sinh trưởng của thực vật là
quá trình tăng lên về số
lượng, kích thước tế bào làm
cho cây lớn lên trong từng
giai đoạn tạo cơ quan sinh
dưỡng như rễ, thân , lá.
II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP:
1. Mô phân sinh:
Thảo luận nhóm:
Quan sát hình 34.1 SGK,
hoàn thành PHT số 1.
Khái niệm
Các loại
MPS
MPS
Loại cây
Vị trí
Chức năng
Chồi đỉnh chứa
MPS đỉnh
Tầng sinh mạch
Tầng sinh bần
MPS
bên
MPS đỉnh
trở thành
Ở cây gỗ, MPS bên
cành hoa
làm dày thân và rễ
Lá
non
Lông hút
Tầng phát sinh
MPS đỉnh rễ
Mắt
(MPS lóng)
lóng
Chóp rễ
A- MÔ PHÂN SINH BÊN XUẤT HIỆN Ở ĐỈNH THÂN VÀ
B - MÔ PHÂN SINH LÓNG ĐẢM BẢO CHO LÓNG SINH
ĐỈNH RỄ
TRƯỞNG DÀI RA
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Khái niệm MPS
Các loại MPS
Loại cây
Là nhóm các tế
MPS
1 lá mầm
bào chưa phân
đỉnh
2 lá mầm
Vị trí
Chức năng
Chồi đỉnh,nách,
Giúp thân,rễ tăng
đỉnh rễ.
chiều dài
hóa, duy trì được
khả năng nguyên
phân
Giúp thân,rễ tăng
MPS
2 lá mầm
Thân,rễ.
đường kính
bên
(
MPS
lóng
Các mắt(nơi
1 lá mầm
gắn lá)
Giúp tăng chiều dài
lóng,thân
Ở thực vật một lá mầm,nếu cắt bỏ mô phân sinh đỉnh thì thân cây có tiếp tục
dài ra được không?Tại sao?
Thân cây vẫn tiếp tục dài ra ngay cả khi mô phân sinh đỉnh bị cắt bỏ. Vì cây
dài ra là nhờ mô phân sinh lóng.
2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp:
Quan sát hình 34.2 và 34.3 SGK,thảo luận nhóm hoàn thành PHT số 2:
Tiêu chí
Khái niệm
Nguyên nhân – Cơ chế
Đối tượng
Sinh truởng sơ cấp
Sinh trưởng thứ cấp
2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
Chồi đỉnh
Sinh trưởng năm
Vảy chồi
nay
Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng
năm ngoái
Sinh trưởng thứ cấp
Sinh trưởng 2
năm về trước
a. Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng sơ cấp là gì ?
Sinh trưởng sơ cấp xảy ra ở loại
thực vật nào?
b. Sinh trưởng thứ cấp
Sinh trưởng thứ cấp
Sinh trưởng thứ cấp là
gì?
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Tiêu chí
Khái niệm
Nguyên nhân – Cơ chế
Đối tượng
Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng thứ cấp
Sinh trưởng của thân và rễ cây
Sinh trưởng theo chiều ngang
theo chiều dài
(chu vi) của thân và rễ
Do hoạt động của mô phân
Do hoạt động của mô phân
sinh đỉnh
sinh bên
Cây 1 lá mầm và phần thân non
của cây 2 lá mầm
Chỉ xảy ra ở cây 2 lá mầm
b. Sinh trưởng thứ cấp
Quan sát hình điền tên và nêu các
chức năng của các bộ phận đó ?
1
Gỗ lõi
Gỗ dác
2
Tầng phân sinh
3
bên
Mạch rây thứ cấp
4
Tầng sinh bần 5
Bần
6
b. Sinh trưởng thứ cấp
Sự tăng bề ngang
của cây nhờ hoạt
động của tầng nào?
- Tầng sinh vỏ làm cho vỏ dày lên
- Mô phân
sinh bên
- Tầng sinh mạch làm cho gỗ lớn lên
Vòng năm là gì?Vai trò của vòng năm trong lâm nghiệp và mặt
hàng gỗ?
+Các vòng đồng tâm với màu sáng và tối xen kẽ là vòng năm.
+Dựa vào vòng năm xác định tuổi cây,chất lượng gỗ tốt hay
xấu,già hay trẻ.
Dựa vào vòng gỗ xác định tuổi cây như thế nào?
Mỗi năm cây cho 1 vòng gỗ màu sáng(sinh trưởng vào mùa
mưa)và 1 vòng màu sẫm(sinh trưởng vào mùa khô)
III. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Nhân
Nhântố
tốbên
bêntrong
trong
Hoocmon
Di truyền
Sự sinh trưởngcủa
cây chịu tác động bởi những nhân
Nước
tố nào?
Nhiệt độ
Nhân
Nhântố
tốbên
bênngoài
ngoài
Ánh sáng
Phân bón
III. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Các nhân tố
Bên trong
Vai trò
Hoocmon
Di truyền
Nước
Nhiệt độ
Bên ngoài
Ánh sáng
Phân bón
Ví dụ
III. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Các nhân tố
Nước
Vai trò
Ví dụ
Hàm lượng nước thấp thì hạt không này mầm, cây
Tác động lên hầu hết các giai đoạn sinh trưởng
chịu hạn, cây ưa ẩm
Bên ngoài
Nhiệt độ
Là điều kiện sống quan trọng, quyết định sự
Cây lúa sinh trưởng tốt ở nhiệt độ 25 → 30 độ C,
nảy mầm và chồi
chậm dưới nhiệt độ 14 độ C
Ánh sáng
Phân bón
Ảnh hưởng đến sự tạo lá, rễ, hình thành chồi,
Thiếu ánh sáng cây mọc vóng lên và sinh
hoa, sự rụng lá
trưởng yếu.
Là nguồn cung cấp nguyên liệu cho cấu trúc tế
bào và các quá trình sinh lí trong cây
Thiếu Nitơ cây sinh trưởng yếu.
Sự hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng của thực vật được vận
dụng như thế nào trong trồng trọt?
Trồng cây đúng mùa vụ, khoảng cách, nhập nội giống, luân canh xen canh,
làm cỏ, tưới nước, bón phân thích hợp.
CÂU HỎI LUYỆN TẬP
1.Ở thực vật 2 lá mầm thân và rễ dài ra là hoạt động của:
A. Mô phân sinh đỉnh .
B. Mô phân sinh.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh cành.
2.Loại mô phân sinh chỉ có ở cây 2 lá mầm:
A. Mô phân sinh đỉnh thân.
B. Mô phân sinh bên.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh rễ.
3. Giải phẫu mặt cắt ngang thân sinh trưởng sơ cấp theo thứ tự từ ngoài
vào trong thân là:
A.Biểu bì ->vỏ->mạch rây sơ cấp ->tầng sinh mạch ->gỗ sơ cấp
->tủy.
B. Vỏ -> biểu bì -> mạch rây sơ cấp ->tầng sinh mạch ->gỗ sơ cấp
->tủy.
C. Biểu bì ->vỏ->tầng sinh mạch -> mạch rây sơ cấp -> gỗ sơ cấp
->tủy
D. Biểu bì -> vỏ -> gỗ sơ cấp -> tầng sinh mạch -> mạch rây sơ
cấp -> tủy
4. Mạch vận chuyển nước và ion khoáng thực sự của cây
nằm ở vùng:
A.
Gỗ lõi
B. Vỏ
C. Tầng phân sinh bên
D. Gỗ dác