Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

CHƯƠNG III:
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
A- SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở
THỰC VẬT


BÀI 34:
SINH TRƯỞNG Ở THỰC VẬT


NỘI DUNG
I. KHÁ NIỆM
II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH
TRƯỞNG THỨ CẤP
1. Các mô phân sinh.
2. Sinh trưởng sơ cấp.
3. Sinh trưởng thứ cấp.
4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng.


I. KHÁ NIỆM
Sinh trưởng của thực vật là gì?
-

Sinh trưởng của thực
vật là quá trình tăng về
kích thước (chiều dài, bề
mặt, thể tích) của cơ thể
do tăng số lượng và kích
thước của tế bào.

I. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH
TRƯỞNG THỨ CẤP
1. Các mô phân sinh


Chồi đỉnh chứa
MPS đỉnh

Tầng sinh mạch
Tầng sinh bần

MPS
bên

Ở cây gỗ, MPS bên
làm dày thân và rễ

MPS đỉnh
trở thành
cành hoa
Lá
non

Lông hút

MPS đỉnh rễ

Tầng phát sinh

(MPS lóng)

Mắt
lóng

Chóp rễ

A- MÔ PHÂN SINH ĐỈNH XUẤT
HIỆN Ở ĐỈNH THÂN VÀ ĐỈNH RỄ.

B - MÔ PHÂN SINH LÓNG ĐẢM
BẢO CHO LÓNG SINH TRƯỞNG
DÀI RA.


Khá niệm
MPS
Là nhóm các
tế bào chưa
phân hóa,
duy trì được
khả năng
nguyên phân.

Các loại
MPS

Loại cây

Vị trí

MPS
đỉnh

1 lá mầm Chồi đỉnh,
nách,
2 lá mầm
chồi rễ

MPS
bên

2 lá mầm

Thân, rễ

1 lá mầm

Các mắt
(nơi gắn
lá)

MPS
lóng

Chức năng
Giúp thân,
rễ tăng
Chiều dài
Giúp thân,

rễ tăng
đường kính
Giúp tăng
chiều dài
lóng thân


*

Ở thực vật một lá mầm, nếu cắt bỏ mô
phân sinh đỉnh thì thân cây có tiếp tục dài
ra được không? Tại sao?

=>

Trả lời: Thân cây vẫn tiếp tục dài ra ngay cả khi
mô phân sinh đỉnh bị cắt bỏ. Vì cây dài ra là nhờ
mô phân sinh lóng.


II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH
TRƯỞNG THỨ CẤP
2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.


2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.
Chồi đỉnh

Sinh
trưởng

năm nay

Vảy chồi

Sinh trưởng sơ cấp
Sinh
trưởng
năm ngoái

Sinh
trưởng 2
năm về
trước

Sinh trưởng thứ cấp


A, Sinh trưởng sơ cấp.
•

Sinh trưởng sơ cấp là sinh trưởng của thân và rễ
theo chiều dài do hoạt động của mô phân sinh
đỉnh.

•

Xảy ra ở đa số cây một lá mầm và phần thân non
của cây hai lá mầm.

B, Sinh trưởng thứ cấp.

Sinh trưởng thứ
cấp

Sinh trưởng thứ cấp là gì ?


B, Sinh trưởng thứ cấp.
•

Sinh trưởng thứ cấp của cây thân gỗ là do mô phân
sinh bên hoạt động tạo ra.

•

Sinh trưởng thứ cấp tạo ra

gỗ lõi.
gỗ dác.
vỏ.


B, Sinh trưởng thứ cấp.


Quan sát hình, điền tên và nêu các chức
năng của các bộ phận đó?

B, Sinh trưởng thứ cấp.

Gỗ lõi
(ròng)
Gỗ dác

1
2

Tầng phân sinh bên

3
4

Mạch rây thứ cấp
Tầng sinh bần

Bần

5
6


B, Sinh trưởng thứ cấp.

Mô phân
sinh bên

Tầng sinh vỏ làm
cho vỏ dày lên.

Tầng sinh mạch
làm cho gỗ lớn
Lên.


So sánh sinh trưởng sơ cấp và thứ cấp ở cây thân gỗ:
Tiêu chí

Sinh trưởng sơ
cấp

Sinh trưởng thứ cấp

Khái niệm

Sinh trưởng theo
chiều dài (hoặc
cao)
của thân, rễ.

Sinh trưởng theo chiều
ngang (chu vi) của
thân và rễ.

Nguyên nhân
– cơ chế

Do hoạt động của
mô phân sinh

đỉnh.

Do hoạt động của mô
phân sinh bên.

Đối tượng

Cây một lá mầm
và phần thân
non
của cây 2 lá mầm.

Cây hai lá mầm.


3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

Hoocmôn
Nhân tố bên trong
Di truyền


3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Nhiệt độ
Nước
Nhân tố bên ngoài

Ánh sáng
Ôxi
Muối khoáng

3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Các nhân tố
Bên
trong

Hoocmôn
Di truyền
Nhiệt độ

Bên
ngoài

Nước
Ánh sáng
Ôxi
Muối khoáng

Vai trò

Ví dụ


3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Các nhân tố

Bên
trong

Vai trò

- Kích thích sự
Hoocmôn sinh trưởng.
- Kìm hãm sự
sinh trưởng.

Ví dụ
- Auxin,
giberelin
- Axit abxixic,
phenol

- Cây tre sinh
- Quyết định đặc
trưởng nhanh
Di truyền điểm, thời gian
- Lim sinh rưởng
sinh trưởng.
chậm


3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Vai trò

Các nhân tố
-

Nhiệt độ
Nước

Bên
ngoài

Ánh sáng
Ôxi

Muối khoáng

-

Là điều kiện sống
quan trọng quyết
định sự nảy mầm
và chồi.

Tác động lên hầu
hết các giai đoạn
sinh trưởng.

- Ảnh hưởng đến sự
tạo lá, rễ, hình
thành chồi, hoa, sự
rụng lá.

Ví dụ
- Cây ngô sinh trưởng
chậm ở 10-37oC, sinh
trưởng nhanh ở 3744oC…
- Hàm lượng nước thấp
thì hạt không nảy

mầm, cây chịu hạn,
cây ưa ẩm…
- Cây mọc trong bóng
tối thì mọc vóng lên,
còn cây ở ngoài sáng
thì mọc chậm lại.

- Rất cần cho sự sinh
trưởng của thực vật.

- Nồng độ ôxi giảm xuống
dưới 5% thì sinh trưởng bị
ức chế…

- Là nguồn cung cấp
nguyên liệu cho cấu
trúc TB và các quá
trình sinh lí trong
cây.

- Thiếu Nitơ sinh
trưởng của cây bị
ức chế, hoặc có thể
bị chết…


*

Sự hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố bên
ngoài đến sự sinh trưởng của thực vật được vận

dụng như thế nào trong trồng trọt?

⇒

Trả lời: Trồng cây đúng mùa vụ, nhập nội giống,
luân canh xen canh, làm cỏ, tưới nước, bón phân
thích hợp.


Em có biết?
*

Trúc sáo (phyllostachys pubescens) là 1
trong những loài thực vật sinh trưởng
nhanh nhất. Thân cây này có thể sinh
trưởng hơn 1m/ngày.