Bài 16. Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

HÀ
NỘI

HẢI PHÒNG

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI MÔN LỊCH SỬ
VINH

NGHÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO MỸ ĐỨC
ĐÀ NẴNG

Giáo viên thực hiện: Lê Quang Thắng
NHA
TRANG

Năm học: 2013-2014
TP HCM


KIÓM TRA BµI Cò
1. Thời Trần sử dụng loại chữ nào sau đây?
a. Chữ Nôm
b. Chữ Hán
c. Chữ Hán và chữ Nôm

d. Chữ Quốc ngữ

2.Tác phẩm “HỊCH TƯỚNG SĨ” nổi tiếng của tác giả nào?

a. Trần Quang Khải

b. Lý Thường Kiệt
c. Trương Hán Siêu
d. Trần Hưng Đạo


“ Ta
thường tới
bữa quên
ăn, nửa
đêm vỗ
gối. ruột
đau như
cắt…”

Đắp đê thời Trần
Vua sau
Trần
chiến
Tháitranh
Tông

Sau các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên, tình hình kinh tế xã hội thời Trần đạt nhiều thành tựu rực rỡ và đóng góp cho sự phát triển đất nước.
Nhưng đến cuối thế kỉ XIV – nhà Trần sa sút nghiêm trọng và tạo tiền đề cho triều đại
mới lên thay. Vậy biểu hiện của sự suy sụp ấy là gì? Những nguyên nhân nào dân đến
sự suy sụp đó của nhà Trần? Hôm nay chúng ta học bài 16 :Sự suy yếu của nhà Trần


Tiết 31

Bài 16

Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV
I. Tình hình kinh tế xã
Vào nửa sau thế kỉ XIV, có 9
hội
lần vỡ đê, lụt lớn. Nhiều năm vừa bị
1 . Tình hình kinh tế
hạn vừa bị lụt, có hơn 10 nạn đói
lớn.

Nguyễn Phi Khanh đỗ Thái học
sinh thời Trần, đã mô tả tình cảnh
của dân chúng lúc bấy giờ nh sau :
Ruộng lúa ngàn rặm đỏ nh
cháy
Đồng quê than vãn trông vào
đâu ?
Lới chài quan lại còn vơ vét
Qua đoạn
t liệu
thấy
Máu
thịt trên,
nhânem
dân
cạn nửa
rồi cảnh của
tình

nhân dân ta cuối thế kỉ XIV nh
thế
? của nhân dân đặc
Đờinào
sống

biệt là nông dân cực khổ ,
đói kém
T : 0978 056 611


Tiết 31

Bài 16
kỉ XIV Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế
I- Tình hình kinh tế xã
Theo em thì
hội
1 . Tình hình kinh tế

nguyên nhân
nào dẫn đến
tình trạng đời
sống nhân dân
bấp bênh cực
khổ nh vậy ?
- Vua quan ăn chơi sa đoạ
không quan tâm đến sản
xuất và đời sống nhân
dân.

- Vơng hầu, quý tộc, địa
chủ chiếm nhiều ruộng
đất, tăng cờng bóc lột nhân
dân, đặc biệt là nô tì,
nông nô.


Tuần 15; Tiết 31

Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV
I. Tình hình kinh tế xã
hội
1. Tình hình kinh tế
- Na cui th k XIV kinh t
suy sp
+ Nhiu nm b v ờ,l lt,
mt mựa úi kộm.
+ Nụng dõn phi bỏn rung
t, v con v bin thnh nụ tỡ.
+ Rung t cụng lng xó b
ln chim.

Nêu nhận xét
về hỡnh
tình
Tỡnh
kinhhình

t cui th
kkinh
XIV nútế
cú tỏc
ng
nớc
tan
xó hi
nh thế
th nokỷ
?
vào
cuối
XIV so với thời
kỳ sau chiến
tranh? Tại sao?

Tng quc triu Trn l Trn Nguyờn ỏn
mi ngy no cũn vui mng tht lờn Trm
h mng ca cnh thnh giu thỡ nay ó bun
ru vit lờn my cõu th:
Nm nay hố hn, thu nc to.
M thi nc khụ hi bit bao
c sỏch triu trang m bt lc,
Bc u xin ph ni thng dõn


TiÕt 31

Bµi 16

Sù SUY sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ

XIV
I. T×nh h×nh kinh tÕ – x·
héi
1. T×nh h×nh kinh tÕ
- Kinh tÕ suy sôp.
2 . T×nh h×nh x· héi

TrÇn Dô T«ng(1336-1369)


Tiết 31

Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV
I. Tình hình kinh tế xã
1. hội
Tình hình kinh tế

2 . Tình hình xã hội
a. Đời sống các tầng
lớp
- Vua quan, quý tộc nhà
Trần:
Ăn chơi xa đọa, lũng
đoạn triều chính

Vua buông tuồng ăn chơi vô
độnghiện rợu, mê đàn hát, xa
xỉ làm cung điện nguy nga,
lãng phí tiền của, hoang dâm
chơi bời: món gì Dụ Tông cũng
mắc! Cơ nghiệp nhà trần sao
khỏi suy đợc?
(Khâm định việt sử thông
giám cơng mục)
Trần Khánh D nói: Tớng là
Qua
đoạn thông tin trên,em
chim ng, dân là vịt, lấy vịt
thấychim
đờing có
sống
nuôi
gì làcủa
lạ vua

quan, quý tộc nhà Trần cuối
thế
XIV
thế
-Vuakỷ
Trần
ănnh
chơi
vônào?
độ, xa xỉ,

không quan tâm đến nhân
dân
- Quan lại, vơng hầu quý tộc


XIV

Bµi 16
Sù SUY sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ

Hội cung
hè, ănđiện
chơiđền đài
Xây dựng


Bµi 16
Sù suy sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ
XIV

Quan lại ăn chơi sa đọa
Quan lại cậy quyền thế ức hiếp, vơ vét của nhân dân


Tiết 31

Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV

I. Tình hình kinh tế xã
1. hội
Tình hình kinh tế

2 . Tình hình xã hội
a. Đời sống các tầng
lớp
- Vua quan, quý tộc nhà
Trần:
Ăn chơi xa đọa, lũng
đoạn triều chính

Trc tỡnh cnh Vua , quan nh vy
Thầy giáo Chu Văn An đã có việc
làm gì gây chấn động triều
Trần lúc bấy giờ?
Dõng s lờn vua ũi chộm 7 nnh thn,
nhng D Tụng khụng nghe. ễng ó xin
treo m t quan.
Em có suy nghĩ gì về thái
độ và việc làm của Thầy
giáo Chu Văn An?

-G k cng phộp nc, Khụng mng n
danh li cỏ nhõn , lo cho an nguy ca xó
tc ...


Hình ảnh tượng và đền thờ
Chu Văn An

TiÕt 31

Bµi 16
Sù SUY sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ

XIV
I. T×nh h×nh kinh tÕ x·
1. héi
T×nh h×nh kinh tÕ
2 . T×nh h×nh x· héi
a. §êi sèng c¸c tÇng
líp

Là học sinh Thủ đô chúng ta tự hào là
quê hương của Thầy giáo Chu Văn An .
Vậy các em có trách nhiệm gì trong việc
bảo vệ , tôn tạo , giữ gìn các di tích lịch sử
văn hóa ?

Chu Văn An (1292 - 1370) người làng
Văn Thôn, huyện Thanh Đàm (nay là
huyện Thanh Trì-Hà Nội) 


Tiết 31

Bài 16
kỉ XIV Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế

I. Tình hình kinh tế ? Cỏc th lc bờn
Em
hóy
cho bit s kin lch s
xã
ngoi nc i Vit
1. hội
Tình hình kinh tế
sy racúnm
ý 1369?
gỡ? Nh Trn

2 . Tình hình xã hội

ó i phú ra sao ?

a. Đời sống các tầng
- Vua quan , quý tộc nhà
lớp
Trần: Ăn chơi sa đoạ,lũng
đoạn
chính
+ Nm triều
1369 Trn
D Tụng cht,
Dng Nht L lờn nm quyn. Nh
Trn cng suy sp hn
- Cham pa thỡ xõm lc , Nh Minh yờu
sỏch,Nh Trn thỡ bt lc

Ti sao Dng Nht L lờn ngụi nh
Trn cng suy sp hn?

Trong điều kiện đó, đời sống
nhân dân ta ra sao ?
T : 0978 056 611


Bµi 16
Sù sụp sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ
XIV

Nhân dân phải phiêu tán khắp nơi
Nông dân
dựng
Cảnhbịlụtđilộiphu
, đê xây
vỡ mất
hết cung điện
Cảnh
lội , mất
đê vỡmùa
mất hết
Hạnlụthán


Tiết 31

Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV
I. Tình hình kinh tế xã
hội
1. Tình hình kinh tế
- Kinh tế suy sụp.
2 . Tình hình xã hội
a. Đời sống các tầng
lớp
+ Vua quan , quý tộc
nhà Trần: ăn chơi sa
đoạ.
+ Các tầng lớp nhân dân:
ngày càng khổ cực

b . Cỏc cuc khi ngha tiờu
biu

? Tc s ỏp
bc búc lt n
cựng cc nụng
dõn v nụ tỡ ó
cú hnh ng gỡ ?

- i sng nhõn dõn ngy cng kh

cc, H b ỏp bc búc lt nng n->
Mõu thun xó hi ngy cng sõu sc.
-> nụng dõn ni dy u tranh mnh
m.

-õy chớnh l nguyờn nhõn dn ti
cỏc cuc khi ngha nụng dõn nụ tỡ .


Lợc đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV

1399-1340
Khởi nghĩa của
Nguyễn NH cái

Sn tõy
1390
Khởi nghĩa của
Phạm s ôn

1344-1360
Khởi nghĩa
của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của
nguyễn Thanh,
Nguyễn Kỵ

v


• * Hoạt động nhóm
Qua lược đồ hoàn thành từng cuộc khởi nghĩa nông
dân nửa cuối thế kỉ XIV theo mẫu sau:
Thêi

gian

Nhó
m
1

13441460

Nhó
m
Nhóm
2

1379
1390

3
Nhóm
4

13991400

Ngêi
l·nh
®¹o

§Þa
bµn
ho¹t
®éng

TT


Thời
gian

Ngời lãnh đạo

Địa bàn
hoạt động

Kết quả

1

13441460

Ngô Bệ

Hải Dơng

Bị đàn
áp

2

1379

Nguyễn

Thanh,
Nguyễn Kỵ

Thanh Hoá

Bị thất
bại

3

1390

Phạm S Ôn

Hà Tây
( H Ni )

Bị đàn
áp

4

13991400

Nguyễn Nhữ
Cái

STT

Sơn Tây

Bị thất
(H Ni),
bại
Vĩnh
Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối
Phúc ,
thế kỉ XIV
Tuyên
Quang


Tiết 31

Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ

XIV
I. Tình hình kinh tế - xã
hội
1. Tình hình kinh tế

2 . Tình hình xã hội
a. Đời sống các tầng
lớp
- Vua quan, quý tộc nhà
Trần: ăn chơi sa đoạ, lũng
Năm 1369
Dụ Tông chết, D
đoạn
triềuTrần

chính
ơng Nhật Lễ lên nắm quyền. Nhà
Trần
suylớp
sụpnhân
hơn dân:
- Cáccàng
tầng
ngày càng
b. Các
cuộc khởi nghĩa
khổ
cực
tiêu
biểu
- Ngô
Bệ (1344- 1360)
- Nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ (1379)
- Phạm S Ôn (1390)
- Nguyễn Nhữ Cái (1399-1400)


Lợc đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV

1399-1340
Khởi nghĩa của
Nguyễn NH cái

Sn tõy
1390

Khởi nghĩa của
Phạm s ôn

1344-1360
Khởi nghĩa
của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của
nguyễn Thanh,
Nguyễn Kỵ

vTheo

dõi lợc đồ và bảng thống kê trên em có nhận
xét gì về địa bàn hoạt động, lực lợng tham gia,
thời gian, kết quả của các cuộc khởi nghĩa trên?


• *Nhận xét:
•
+Thời gian: nửa cuối thế kỉ XIV.
•
+ Địa bàn : hoạt động: diễn ra rộng khắp, ở những khu
vực trung tâm ở đồng bằng Bắc Bộ.
•
+Thành phần chủ yếu: là nông dân, nông nô và nô tì.
Mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ, chưa có sự liờn kết, thống
nhất,...
•
+ Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa đều bị đàn áp và thất

bại.
• => Đã chứng tỏ nhà Trần đang lâm vào tình trạng mất ổn
định, nguy cơ sụp đổ là không thể tránh khỏi.


TiÕt 31

XIV

Bµi 16
Sù SUY sôp cña nhµ TrÇn cuèi thÕ kØ

-Qua các cuộc khởi nghĩa của
Nông dân và nô tì cuối thế kỷ
XIV em thấy trong cuộc đấu
tranh cuối thế kỷ XIV ở Hà Nội
đã có phong trào đấu tranh nào
nổ ra , địa điểm ở đâu trên đất
Hà Nội ?
-Năm 1390 Khởi nghĩa của Phạm
Như Ôn nổ ra ở Quốc Oai- Hà Tây (
Hà Nội ) ,
-Năm 1399- 1400 khởi nghĩa của
Nguyễn Nhữ Cái nổ ra ở Sơn Tây
( Hà Nội ).


•
•

Liên hệ ngày nay

- Quán triệt quan điểm, tư tưởng của Đảng và Nhà nước ta:
Lấy “ dân” là gốc; “ Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra”.
•
- Bảo vệ đê điều, chăm lo công tác thuỷ lợi, khuyến nông.
Xoá bỏ, miễn giảm thuế Nông nghiệp, quan tâm đến vùng
miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Làm tốt công tác
xóa đói giảm nghèo.
•
- Vận dụng tư tưởng củaTrần Quốc Tuấn : Khoan thư sức
dân, để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước; của
Nguyễn Trãi: Nơi thâm sâu, cùng cốc không có tiếng oán hờn.
•
- Ở trường: phát động phong trào thi đua hai tốt: Thực hiện
tốt quy chế dân chủ , xây dựng trường học thân thiện , học
sinh tích cực , quan tâm chăm lo đến điều kiện dạy và học .


Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Tình hình kinh tế

Tình hình xã hội

Nhà nớc
Nhiều
không
Tô thuế

năm
quan tâm
hà khắc,
mất
mùa,
đến s.xuất,
nặng nề.
đói
kém.
đời sống
nhân dân

Vua quan
Quý tộc
ăn chơi
Bùng nổ
Đời sống
sa đọa.
các cuộc
nhân dân
Kỉ cơng
khởi
cực khổ.
phép nớc
nghĩa.
rối loạn.

=> Kinh tế suy thoái trầm trọng. => Xã hội rối loạn nghiêm trọng.

Nhà Trần suy sụp.