Bài 5. Châu Phi và khu vực Mĩ Latinh (Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX)

1. Ch©u phi
a)Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên:
Là một lục địa rộng lớn, giàu tài
nguyên là một trong những cái
nôi của nhân loại

ý

T©y

p

Lưîc ®å c¸c quèc gia ch©u
Phi



Quá trình xâm lợc
châu Phi của Thực
dân Phơng Tây
diễn ra nh thế nào
( Thời gian xâm lợc,
thời gian hoàn
thành) ?

quá trình xâm
chiếm mới đợc đẩy
mạnh khi nào ? Vì
sao ?

5

b. Quá trình đế quốc
xâm lợc và phân chia
-châu
Từ giữaPhi,
thế kỷ
XIXquả.
thực dân Ph
Hậu
ơng Tây bắt đầu xâm lợc

- Những năm 70, 80 thế
kỷ XIX các nớc Phơng
Tây đua nhau xâu xé
châu Phi.


Quan sát lợc đồ dới đây, kết hợp
bảng số liệu bên cạnh nhận xét
việc phân chia châu phi giữa các
cờng quốc đầu thế kỷ XX nh
thế nào ?

ý

Tây

p

A
A
đ

độcưlập

A

b b
đ
ỉ
thổ
thổ

Bảng thống kê số liệu phân
chia đất đai giữa các nớc
đế quốc ở châu Phi

Đế quốc

Anh
Pháp

Diện tích
đất đai
35%
30%

ý
đức

Bỉ
Bồ Đào Nha

8%
7,5%
7,5%
6,5%

Các nớc
5,5%
khác
-Đầu thế kỷ XX việc
phân chia thuộc địa
p
giữa các nớc đế quốc
ượcưđồưthuộcưđịaưcủaưcácưnướcưđếưquốcưởư
châuưPhiưcuốiưthếưkỷưXIXưđầuưthếưkỷưXX ở Châu Phi căn bản
đ

6

A

p


Theo dõi bảng số liệu dới đây
nhận xét hậu quả chính sách
thống trị của chủ nghĩa thực dân
ở châu Phi ?

Bảng thống kê : Hậu quả chính sách cai
trị của chủ nghĩa thực dân ở Châu Phi
Đấtư - ở Angiêri 90% đất đai thuộc chủ
đai đồn điền
ngời Pháp
- ở Kênia nhân dân phải cho thuê 4,5
triệu ha ruộng đất trong 999 năm
Dâ - Năm 1908 xứ Công gô thuộc Bỉ là 20
nư
triệu
số
ngời, sau 4 năm bị cai trị ( 1911) chỉ
còn 8,5 triệu ngời.
-Xứ Công gô thuộc Pháp có những bộ
tộc có 40.000 ngời, sau 2 năm còn lại
20.000 ngời, nhiều bộ tộc khác không
còn lấy 1 ngời.
- Năm 1904 dân số xứ Hôtennô là
20nghìn ngời sau 7 năm bị đô hộ
7

Hậu quả: nhân dân
đứng
trớc đói khổ, bệnh
tật, diệt vong =>
Mâu thuẫn xã hội gay
gắt


c/ Phong trào đấu tranh của nhân dân

Thờiư
Phongưtràoưđấuưtranh
Kếtưquả
Châu
Phi.
gian
1830ư Cuộc đấu tranh của áp
đếnư encađe
1847

Pháp mất nhiều thập niên mới
chinh phục đợc mảnh đất
này

1879ư
đếnư
1882

1882 thất bại

ở Ai Cập Atmet Arabi lãnh
đạo phong trào Ai cập
trẻ

1882ư Muhamet Atmét lãnh đạo
Phong trào bị đàn áp đẫm
đếnư nhân dân Xu đăng
máu
1898 chống thực dân Anh
Căn

cứ bảng
thống
1889
Nhân
dân êtiôpia kháng
1896 Italia thất bại. Êtiôpia
kê trên, kếtchiến
hợp SGK
chống Nhận
thực xét
dânchungcùng với Libêria là những nớc
em có nhận
xét gì
Italia
châu
giữ trào đều thất
-Kết quả: Hầu hết
cácPhi
phong
về phong trào đấu
đợc độc lập cuối thế kỷ XIX
bại
tranh chống CNTD ở
đầu XX
-ý nghĩa: thể hiện tinh thần yêu nớc
Châu Phi ? (Kết
quả, ý nghĩa,
-Nguyên nhân thất bại: Lực lợng chênh lệch,
nguyên nhân thất
trình độ tổ chức thấp, cha có giai cấp tiên

8 bại, lực lợng tham


Căn cứ lợc đồ,và những kiến
thức đã học giới thiệu khái quát
về khu vực Mĩ la tinh ?Vì sao
lại gọi khu vực này là Mĩ la tinh
? Nguyên nhân vì sao t bản
phơng tây xâm lợc Mĩ la
tinh?

2. Khu vực Mĩ la tinh
a. Khái quát:
- Vị trí địa lý
- Điều kiện tự
nhiên
- C dân
- Kinh tế

9

Mĩ la tinh cuối thế kỷ


S¶n­xuÊt­mÝa­®­ưêng

10

S¶n­phÈm­Ng«

Ho¹t­®éng­­trao­®æi­cña­


Đầu thế kỷ XIX Mĩ la tinh
là thuộc địa chủ yếu của
thực dân nào ?

Em có nhận xét gì
về chính sách thống
trị của chủ nghĩa
thực dân ở Mĩ la
tinh ? Hậu quả của các
chính sách trên ?

11

b. Chế độ thực dân ở
Mĩ
la thế
tinh:kỷ XIX đa số các nớc
- Đầu
Mĩ la tinh l thuộc địa của
Tây ban Nha, bồ Đào Nha.
- Chính sách cai trị :
+ chiếm đất lập đồn điền.
+ tàn sát dồn đuổi ngời dân
bản địa
+ Đa nô lệ da đen từ Châu
Phi sang bóc lột sức lao động

Mâu thuẫn xã hội
gay gắt


c. Phong trào đấu tranh
Thời
gian
Cuối thế
kỷ XVIII
20 năm
đầu
thế kỷ
XX

Phong trào
1791 Ha -i ti

1804 giành thắng lợi, trở
thành nớc cộng hoà da đen
đầu tiên ở Nam Mĩ

Phong trào
đấu tranh
sôi nổi,
quyết liệt ở
các quốc gia
Mĩ la tinh

Các quốc gia độc lập ra đời
1811: Paragoay

1816: Achentina
1821: Mêxicô, Pêru
1822: Brazin
1828: Urugoay
Nhận xét chung:
1830: Côlômbia, Êcuađo

Nhận xét của
em về phong
trào giải phóng
dân tộc ở khu
vực Mĩ la tinh?
12

Kết quả

- Diễn ra sôi nổi quyết liệt liên tục

- Kết quả: Hầu hết các quốc gia giành độc
lập ( hình thức)


d. Chính sách bành tr
ớng của Mĩ
Các chính sách bành trớng
của Mĩ ở khu vực mĩ la
tinh ? Nhận xét mục đích
cuối cùng của Mĩ ?

+ 1823 đa ra học thuyết

châu mĩ của ngời Châu
Mĩ.
+ 1889 Tổ chức Liên mĩ
đợc thành lập

Quá trình du nhập của t
bản
Phơng Tây đã làm Mĩ la
tinh thay đổi nh thế
nào ? Ngợc lại ?

13

+ 1898 gây chiến hất
cẳng Tây Ban Nha khỏi Mĩ
la tinh
+ Đầu thế kỷ XX thực hiện
chính sách cái gậy lớn ,
Mục đích: biến khu vực
ngoại giao đồng đôla
Mĩ la tinh thành sân sau
để thiết lập nền thống
trị độc quyền của Mĩ.


Củng cố
1. Khái quát: Vị trí, điều kiện tự nhiên, lịch sử văn
hoá, kinh tế xã hội, c dân. => Nguyên nhân bị
các nớc thực dân Phơng Tây xâm lợc.
2. Quá trình xâm lợc của t bản phơng Tây,

hậu quả.
3. Nét chính các cuộc đấu tranh : thời gian, quy
mô, lực lợng tham gia, kết quả, ý nghĩa, nguyên
nhân thất bại (Châu Phi)
4. Chính sách bành trớng của Mĩ ở khu vực mĩ la
tinh

14