Bài 1. Sơ lược về mĩ thuật thời Trần (1226 - 1400)

Bài 1
Thường thức Mĩ thuật

I ~ VÀI NÉT VỀ BỐI CẢNH XÃ HỘI
II ~ VÀI NÉT VỀ MĨ THUẬT THỜI TRẦN
III ~ ĐẶC ĐIỂM MĨ THUẬT THỜI TRẦN

1) Một số nét về đặc điểm mĩ thuật thời Trần:
Mĩ thuật Việt Nam đã phát triển qua bao thời kỳ. Mỗi thời kỳ đều có nét đặc trưng
riêng, những bước phát triển mạnh mẽ trên cơ sở kế thừa, phát huy những giá trị
văn hóa của các thời kỳ trước để lại, đồng thời sáng tạo nó phù hợp với chặng
đường phát triển của mình. Trong đó mĩ thuật thời Trần được đánh giá là thời kỳ
phát triển mạnh mẽ của mĩ thuật Việt Nam với những biến đổi lớn lao, nhiều thành
tựu rực rỡ trong tất cả các lĩnh vực kiến trúc, điêu khắc, hội họa và nghệ thuật trang
trí đồ gốm. Mĩ thuật thời kỳ này đã chứa đựng trong mình một bề dày văn hóa sâu
sắc, có những đóng góp quan trọng trong kho tàng văn hóa truyền thống Việt Nam.


So sánh hình rồng thời Lý và thời Trần

Rồng thời Lý

Rồng thời Trần


=>

=> Sang đến đời Trần, hình tượng rồng có nhiều biến
đổi so với thời Lý, không còn mang nặng ý nghĩa mơ
ước nữa. Dạng chữ "S" dần dần mất đi hoặc biến

dạng, đồng thời xuất hiện thêm hai chi tiết là cặp
sừng và đôi tay được thể hiện ở những tư thế tự do
hơn, dáng hình thô hơn. Rồng thời Trần lượn khá
thoải mái với động tác dứt khoát, mạnh mẽ, cách
thể hiện không chịu những quy định khắt khe như
thời Lý.
Vảy lưng không tựa đầu vào nhau như rồng thời Lý
nhưng vẫn liền mạch, thể hiện từng chiếc, có dạng
răng cưa, nhọn hoặc từng chiếc vảy chia thành hai
tầng. Đầu rồng không có nhiều chi tiết phức tạp
như rồng thời Lý. Chân rồng ngắn hơn, những túm
lông ở khuỷu chân không bay ra theo một chiều
nhất định như rồng thời Lý mà lại bay lên phía
trước hoặc sau tùy thuộc vào khoảng trống trên
bức phù điêu. Mình rồng uốn 7 khúc; chân có 5
móng; có thêm sừng; mắt lồi ra (thể hiện tầm mắt
bao quát bốn cõi, miệng rồng bạnh to, nhe răng
nanh để thể hiến sự đe dọa). Miệng rồng há to
nhưng nhiều khi không đớp viên châu. Thân rồng
thường mập chắc, tư thế vươn về phía trước.


Một số Hình ảnh về đồ thủ công và trang trí của nhà Trần

Ấm gốm men ngà
thời Trần


Ấm hoa lam
thời Trần

Lọ men trắng
thời Trần

Thạp gốm hoa
nâu thời Trần

Thạp gốm hoa nâu thế
kỷ XIV, thời Trần

Lọ có nắp đậy thời Trần


Nhận xét về đồ thủ công, trang
trí thời Trần: Nét vẽ hoa văn
phóng khoáng, không gò bó
với đề tài chủ yếu là hoa sen,
hoa cúc cách điệu,...


Một số tượng nghệ thuật thời Trần

Tượng Rồng

Tượng đầu
chim phụng

Tượng đầu rồng

=> Tượng thời

Trần có kiểu
dáng tinh tế,
khỏe khoắn và
mạnh mẽ, chứng
tỏ tinh thần tự
hào dân tộc (ba
lần chiến thắng
quân
MôngNguyên
xâm
lược)


Một số công trình kiến trúc thời Trần:

Tháp chùa Phổ Minh
Tháp Bình Sơn


2) Tổng kết:
-Mĩ thuật thời Trần có vẻ đẹp khỏe khoắn, phóng
khoáng, biểu hiện được sức mạnh, lòng tự hào và tự
tôn của dân tộc. Yếu tố tạo nên nét đặc trưng đó là
tinh thần thượng võ được phát huy mạnh mẽ qua các
cuộc khánh chiến.
-Mĩ thuật thời Trần kế thừa tinh hoa của mĩ thuật thời
Lý nhưng dung dị, đôn hậu và chất phác hơn.
-Mĩ thuật thời Trần tiếp nhận được một số yếu tố nghệ
thuật của các nước láng giềng nên đã bổ sung, làm
giàu hơn cho nền nghệ thuật dân tộc.