Bài 25. Máy điện xoay chiều ba pha. Máy biến áp ba pha

CHÀO MỪNG THẦY CÔ TỚI DỰ GIỜ MÔN
CÔNG NGHỆ
GV TRẦN VĂN CẢNH – TRƯỜNG THPT HỒNG QUANG – YÊN BÁI


KIỂM TRA BÀI CŨ

KIỂM TRA BÀI CŨ

BÀI MỚI

CÂU 1: Vẽ sơ đồ mạch điện 3 pha :
Trường hợp Nguồn và tải nối hình sao có dây trung tính
(Đáp án)
CÂU 2: Em hãy nêu mối quan hệ giữa đại lượng dây và pha
trong các cách nối sao và tam giác
(Đáp án)


KIỂM TRA BÀI CŨ

CÂU 1: Sơ đồ mạch điện 3 pha trường hợp Nguồn và tải nối hình
sao có dây trung tính

IA

A
eA

Up

O
eC

B

IC

O
’

Ud
Io

eB

C

A

B

C

IB

Trở về


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ

CÂU 2: Mối quan hệ giữa đại lượng dây và pha trong các cách
nối sao và tam giác

•Khi nối tam giác

•Khi nối hình sao

Id = I p

I d = 3I p
Ud = U p

U d = 3U p

VD: Một máy phát ba pha có: UP=220V
 Nếu nối hình sao ta có:

UP=220V, Ud=380V

 Nếu nối hình tam giác ta có:

UP=Ud= 220V
Trở về


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI

I Mục tiêu bài học
Mục tiêu:
Sau bài học sinh nắm được
 khái niệm, phân loại và công dụng của máy điện 3 pha.
 công dụng, cấu tạo, cách nối dây và nguyên lý làm việc máy biến
áp 3 pha.


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ CÔNG DỤNG
CỦA MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
1.Khái niệm: (Hãy quan sát một số hình dưới đây)

1.Khái niệm

Quạt trần

Bóng điện

Máy phát điện

Động cơ 3 pha

Máy bơm

Máy biến áp 3 pha


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ CÔNG DỤNG
CỦA MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
1.Khái niệm
Là máy điện làm việc với dòng điện xoay chiều ba pha,sự làm việc
của chúng dựa trên nguyên lý của hiện tượng cảm ứng điện từ và lực
điện từ
2.Phân loại và công dụng
* Em có nhận xét gì đặc điểm làm việc của 2 máy điện 3 pha dưới
đây? (sự chuyển động khi làm việc)

Cc

CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ CÔNG DỤNG
CỦA MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
2.Phân loại và công dụng
Máy điện tĩnh

Chia làm hai loại
Máy phát điện
Máy điện quay
Động cơ điện
Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ CÔNG DỤNG
CỦA MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
2.Phân loại và công dụng
Máy điện tĩnh Dùng biến đổi thông số dòng
điệnVd: máy biến áp , máy
biến dòng
Chia làm hai loại
Máy phát điện
Máy điện quay
Động cơ điện

là nguồn cấp điện
cho tải.
là nguồn động lực
cho các máy móc,
thiết bị.


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ CÔNG DỤNG
CỦA MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
2.Phân loại và công dụng
Một số máy điện xoay chiều 3 pha thông dụng


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
1. Khái niệm và công dụng
a. Khái niệm
Khái niệm máy biến áp xoay chiều 1 pha?

Là máy điện tĩnh, dùng biến đổi điện áp xoay chiều 1 pha ( từ
diện áp này sang điện áp khác) nhưng vẫn giữu nguyên tần số

II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

Khái niệm máy biến áp xoay chiều 3 pha?

Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và công dụng
a. Khái niệm
Là máy điện tĩnh, dùng biến đổi điện áp của hệ thống nguồn
điện xoay chiều 3 pha nhưng vẫn giữu nguyên tần số
Máy biến áp có điện áp vào lớn hơn điện áp ra gọi là máy biến áp
loại gì?
Máy biến áp hạ áp
Máy biến áp có điện áp vào nhỏ hơn điện áp ra gọi là máy biến áp
loại gì?
Máy biến áp tăng áp

Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
1. Khái niệm và công dụng
b. Công dụng
Quan sát một số hình ảnh sau? Và hãy nêu công dụng của máy
biến áp 3 pha mà em biết?


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
1. Khái niệm và công dụng
b. Công dụng
được sử dụng chủ yếu trong hệ thống truyền tải và phân phối điện
năng, trong mạng điện xí nghiệp công nghiệp.trong phòng thí
nghiệm( máy biến áp ba pha tự ngẫu)
Thông tin bổ xung

Trên thế giới, máy biến áp loại 220kV hiện nay có khoảng 20
nước chế tạo, còn loại 500kV có khoảng 12 nước (tính cả Việt
Nam). Đây là máy biến áp “siêu cao áp”, về kết cấu rất phức tạp,
đòi hỏi trình độ công nghệ cao. Máy biến áp 500kV “made in
Vietnam” có giá thành 118 tỉ đồng (trước đây giá nhập khoảng
150 tỉ) sẽ được lắp đặt tại trạm Nho Quan – Ninh Bình.. So với
các máy của châu Âu, giá máy có thể giảm khoảng 10%.


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
1. Khái niệm và công dụng
b. Công dụng
Thông tin bổ xung
Chiếc máy biến áp 500kV đầu tiên được chế tạo ở Đông Nam Á

được thử nghiệm thành công và đưa đi lắp đặt và vận hành. Ít ai
ngờ, người khai sinh ra nó lại là một phụ nữ Việt Nam nhỏ bé: anh
hùng lao động, kỹ sư Nguyễn Thị Nguyệt (công ty cổ phần chế tạo
thiết bị điện Ðông Anh).


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
1. Khái niệm và công dụng
b. Công dụng
Thông tin bổ xung

II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

Thêm

CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
2. Cấu tạo

I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo

Nhìn vào các hình trên cùng với nội dung tham khảo SGk em hãy
cho biết máy biến áp 3 pha gồm mấy phần? Là những phần nào?


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
2. Cấu tạo
Gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn
1. Dây quấn cao áp bên
ngoài.
2. Dây quấn hạ áp bên
trong.
3. Trụ từ bọc cách điện.
4. Gông từ.

Em hãy cho biết đâu là lõi thép đâu là dây quấn?


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
2. Cấu tạo
Gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn
a.Lõi thép:
Có 3 trụ để quấn dây (trụ từ) và gông từ để khép kín mạch từ . Lõi
thép làm bằng các lá thép kĩ thuật điện, hai mặt có phủ sơn cách
điệnvà ghép thành hình trụ

Tại sao lõi thép lại phải ghép từ các lá thép kĩ thuật điện?

Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
2. Cấu tạo
Gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn
b. Dây quấn:
Là dây điện từ (dây đồng) bọc cách điện được quấn quanh trụ từ của
lõi thép
Có những loại dây quấn nào?
Dây quấn sơ cấp: Là ba dây quấn nhận điện vào : AX, BY, CZ
Dây quấn thứ cấp: là ba dây quấn đưa điện ra
: ax, by, cz
B
A
C

X
x

Y
y

Z
z
c

Cc

b
a
Vậy máy biến áp ba pha có thể có những cách đấu dây như thế nào?


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA

2. Cấu tạo
Kí hiệu của máy biến áp 3 pha:
A
C
B
•
•
•
Cuộn sơ cấp

II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn

X

Y

Z

x

y

z

Đầu cuộn dây : A, B, C

Cuối cuộn dây : X, Y, Z
Lõi thép
Cuối cuộn dây :x, y, z
Cuộn thứ cấp

a

•

b

•

c

•

Đầu cuộn dây : a, b, c


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
2. Cấu tạo
c.Sơ đồ đấu dây

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng

B

A

A

C

C

B

A

B

C

II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng

2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn
c.Sơ đồ đấu dây

X
x

o

a

Y
y

b

Nối sao_ sao có dây
trung tính

Z
z

c

x

a

X

y

Y

Z

X
x

z

b

Nối sao _tam giác

c

a

Z
Y
y z

b

c

0

Nối tam giác _ sao có dây

trung tính

Ở các máy biến áp cấp điện cho các hộ tiêu thụ dây quấn thứ
cấp thường nối hình sao có dây trung tính. Vì sao?

Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn
c.Sơ đồ đấu dây
3. Nguyên lý làm
việc

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
3. Nguyên lý làm việc
Máy biến áp làm việc dựa trên nguyên lý nào?
Dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ
Công thức tính hệ số biến áp của MBA 1 pha ?
Nếu ta gọi: N1, N2 là số vòng dây mỗi pha của cuộn sơ
cấp và thứ cấp VàU1,U2 lần lượt là điện áp sơ cấp và thứ
cấp của MBA
Hệ số biến áp của MBA 1 pha:

U1

K=

N1
=

U2

N2
Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI
I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn
c.Sơ đồ đấu dây
3. Nguyên lý làm
việc

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
3. Nguyên lý làm việc
Máy biến áp ba pha có cách cách đấu dây khác nhau nên có :
Hệ số biến áp pha:

Kp

Hệ số biến áp dây:
Hệ số biến áp pha
Up1
N1
=
Kp =
Up2
N2

Trong đó:

Kd

Up1,Up2: điện áp pha sơ,
thứ cấp

Hệ số biến áp dây
Kd =

Ud1
Ud2

Trong đó:
Ud1,Ud2: điện áp dây sơ,
thứ cấp

N1,N2: số vòng dây sơ,
thứ cấp
Tính hệ số biến áp Kd, Kp cho từng sơ đồ đấu dây?

Cc


CHƯƠNG 6 MÁY ĐIỆN BA PHA
Tiết 27
BÀI 25 : MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA – MÁY BIẾN ÁP BA PHA

KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI MỚI

I.KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI..

1.Khái niệm
2. Phân loại và công
dụng
II.MÁY BIẾN ÁP BA PHA

1. Khái niệm và
công dụng
2. Cấu tạo
a. Lõi thép
b,. Dây quấn
c.Sơ đồ đấu dây
3. Nguyên lý làm
việc

II. MÁY BIẾN ÁP BA PHA
3. Nguyên lý làm việc
a. Trường hợp 1: Máy biến áp nối sao - sao có dây tr.tính. (Y/Yo)
Cuộn sơ cấp nối sao: Ud1 =
Cuộn thứ cấp nối sao: Ud2 =

3Up1

Kd

=

Ud2

=

3Up1
3Up2

=

B•

C•

3Up2

Nên ta có:

Ud1

A•

Up1
Up2

= Kp

X

Y

Z

x

y

z

•a

•b

•c

•0
Cc