Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

CHƯƠNG III
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

A. SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT


NỘI DUNG:

I- KHÁI NIỆM
II- SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP

1- Các mô phân sinh
2- Sinh trưởng sơ cấp
3- Sinh trưởng thứ cấp
4- Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng


Quan sát hình ảnh dưới đây và cho
biết cây đậu có sự biến đổi như thế
nào?


I. KHÁI NIỆM:
Sinh trưởng của thực vật là gì?

Sinh trưởng của thực vật là
quá trình tăng về kích
thước(chiều dài,bề mặt,thể
tích)của cơ thể do tăng số
lượng và kích thước tế bào.

Mô phân sinh là gì?

Mô phân sinh là nhóm
các tế bào chưa phân hóa,
duy trì được khả năng
nguyên phân


II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP:
1. Mô phân sinh:

Thảo luận nhóm:
Quan sát hình 34.1 SGK,
hoàn thành PHT số 1.

Loại

MPS

MPS

MPS

MPS

Đỉnh

Bên

Lóng


Chồi đỉnh chứa
MPS đỉnh

Tầng sinh mạch
Tầng sinh bần

MPS
bên

MPS đỉnh
trở thành

Ở cây gỗ, MPS bên

cành hoa

làm dày thân và rễ
Lá
non
Lông hút

Tầng phát sinh
MPS đỉnh rễ

Mắt

(MPS lóng)

lóng

Chóp rễ

A- MÔ PHÂN SINH BÊN XUẤT HIỆN Ở ĐỈNH THÂN VÀ

B - MÔ PHÂN SINH LÓNG ĐẢM BẢO CHO LÓNG SINH

ĐỈNH RỄ

TRƯỞNG DÀI RA


Loại

MPS

MPS

MPS

MPS

Đỉnh

Bên

Lóng

Cây 2 lá mầm

Cây 1 lá mầm

Loại thực vật

Cây 1 lá mầm và 2 lá
mầm

Vị trí

Tại đỉnh chồi, đỉnh rễ

Tầng sinh bần, tầng Giữa các lóng nằm ở
sinh mạch của thân, rễ

Chức năng

Kéo dài ngọn

các mắt

Tăng độ dày của thân Làm cho lóng dài ra
và rễ


Ở thực vật một lá mầm,nếu cắt bỏ mô phân sinh đỉnh thì thân cây có tiếp tục
dài ra được không?Tại sao?

Thân cây vẫn tiếp tục dài ra ngay cả khi mô phân sinh đỉnh bị cắt bỏ. Vì cây
dài ra là nhờ mô phân sinh lóng.

II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP Ở THỰC VẬT

Thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập:
Vị trí
Nguồn gốc
So sánh sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp:

Kết quả

Dạng cây

Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng thứ
cấp

Đỉnh thân, đỉnh

Do hoạt động của

rễ

mô phân sinh đỉnh.

Miền xa đỉnh ngọn.

Do hoạt động của mô
phân sinh bên.

Thân, rễ dài ra.

Có ở cây 2 lá mầm, cây
1 lá mầm.

Thân, rễ to theo bề Thường có ở cây Hạt trần
ngang.

và cây 2 lá mầm sống
nhiều năm


2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp

Chồi đỉnh

Sinh trưởng năm

Vảy chồi

nay

Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng
năm ngoái

Sinh trưởng thứ cấp
Sinh trưởng 2

năm về trước


a. Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng sơ cấp là gì ?

- Sinh trưởng sơ cấp là hình thức sinh trưởng làm cho cây lớn lên và cao lên do sự phân chia tế bào
mô phân sinh đỉnh.

Sinh trưởng sơ cấp xảy ra ở loại

- Xảy ra ở đa số cây một lá mầm và phần thân non của cây hai lá mầm.
thực vật nào?


b. Sinh trưởng thứ cấp

Sinh trưởng thứ cấp

Sinhtrưởng
trưởng thứ
là gì?thân cây to ra do sự phân chia tế
- Sinh trưởng thứ cấp là hình thức sinh
làmcấpcho

bào của mô phân sinh bên.

b. Sinh trưởng thứ cấp

Quan sát hình điền tên và nêu các
chức năng của các bộ phận đó ?

1
Gỗ lõi

Gỗ dác
2

Tầng phân sinh
3
bên
Mạch rây thứ cấp

4

Tầng sinh bần 5
Bần
6


b. Sinh trưởng thứ cấp

Sự tăng bề ngang của
cây nhờ hoạt động của
tầng nào?

- Tầng sinh vỏ làm cho vỏ dày lên

- Mô phân

sinh bên
- Tầng sinh mạch làm cho gỗ lớn lên


Vòng năm là gì?Vai trò của vòng năm trong lâm nghiệp và mặt
hàng gỗ?

+Các vòng đồng tâm với màu sáng và tối xen kẽ là vòng năm.
+Dựa vào vòng năm xác định tuổi cây,chất lượng gỗ tốt hay
xấu,già hay trẻ.

Dựa vào vòng gỗ xác định tuổi cây như thế nào?

Mỗi năm cây cho 1 vòng gỗ màu sáng(sinh trưởng vào mùa
mưa)và 1 vòng màu sẫm(sinh trưởng vào mùa khô)


3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

Nhân
Nhântốtốbên
bêntrong
trong

Hoocmon

Di truyền

Sự sinh trưởngcủa
cây chịu tác động bởi những nhân

Nước

tố nào?

Nhiệt độ

Nhân
Nhântố
tốbên
bênngoài
ngoài

Ánh sáng

Phân bón


4. Nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

Các nhân tố

Bên trong

Vai trò

Hoocmon
Di truyền

Nước

Nhiệt độ
Bên ngoài
Ánh sáng

Phân bón

Ví dụ


3 Nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

Các nhân tố

Vai trò

Hoocmôn
Bên trong

-Kích thích sinh trưởng

Ví dụ

-Auxin,giberelin

-Kìm hãm sự sinh trưởng
-Axit abxixic, phenol

Di truyền

Quyết định đặc điểm, thời gian

Cây tre sinh trưởng nhanh, cây lim

sinh trưởng

sinh trưởng chậm


3. Nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

Các nhân tố

Nước

Vai trò

Ví dụ

Hàm lượng nước thấp thì hạt không này mầm, cây
Tác động lên hầu hết các giai đoạn sinh trưởng

chịu hạn, cây ưa ẩm

Bên ngoài
Nhiệt độ

Là điều kiện sống quan trọng, quyết định sự

Cây lúa sinh trưởng tốt ở nhiệt độ 25 → 30 độ C,

nảy mầm và chồi

chậm dưới nhiệt độ 14 độ C

Ánh sáng

Phân bón

Ảnh hưởng đến sự tạo lá, rễ, hình thành chồi,

Thiếu ánh sáng cây mọc vóng lên và sinh

hoa, sự rụng lá

trưởng yếu.

Là nguồn cung cấp nguyên liệu cho cấu trúc tế
bào và các quá trình sinh lí trong cây

Thiếu Nitơ cây sinh trưởng yếu.


Sự hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng của thực vật được vận
dụng như thế nào trong trồng trọt?

Trồng cây đúng mùa vụ, nhập nội giống, luân canh xen canh, làm cỏ, tưới
nước, bón phân thích hợp.

CÂU HỎI LUYỆN TẬP

1.Ở thực vật 2 lá mầm thân và rễ dài ra là hoạt động của:
A. Mô phân sinh đỉnh .
B. Mô phân sinh.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh cành.

2.Loại mô phân sinh chỉ có ở cây 2 lá mầm:
A. Mô phân sinh đỉnh thân.
B. Mô phân sinh bên.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh rễ.


3. Khi bị vết chấn thương ở thân, cây 2 lá mầm liền lại được còn cây dừa
thì không liền lại được vì:

A. Do cây 2 lá mầm sinh trưởng sơ cấp nhanh hơn.
B. Do cây 2 lá mầm sinh trưởng thứ cấp nhanh hơn.
C. Do cây dừa không có mô phân sinh bên nên không có sinh trưởng
thứ cấp.
D. A và B đúng


4. Mạch vận chuyển nước và ion khoáng thực sự của cây
nằm ở vùng:

A.

Gỗ lõi

B. Vỏ
C. Tầng phân sinh bên
D. Gỗ dác


BÀI TẬP VỀ NHÀ

-Học và làm bài tập cuối bài trong SGK(Tr138)
-Đọc phần em có biết.
- Chuẩn bị cho bài học sau: (Đọc trước bài mới )
Hãy phân biệt Hoocmor thực vật theo bảng sau:

Tên Hoocmor

Nơi sinh ra

Tác động sinh lý

Ứng dụng