Chapter 2(tu dien)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GTVT TP HỒ CHÍ MINH
KHOA ĐIỆN – ĐIỆN TỬ VIỄN THÔNG

§2: TỤ ĐIỆN

Ths. Chu Hồng Hải
ĐH GTVT TP HCM
GV Bộ Môn ĐTVT – Khoa Điện-ĐTVT
Email:
20/04/2016

1


Nội Dung

1.

Tổng quan.

2.

Đặc tính nạp xả của tụ điện.

3.

Phương pháp kiểm tra tụ điện

4.

Ứng dụng.

20/04/2016

2

Chương 2: Tụ Điện


1. Tổng Quan

►Là linh kiện thụ động được dùng rộng rãi trong mạch điện tử.
►Dùng trong mạch lọc nguồn, lọc nhiễu, truyền tín hiệu xoay chiều, mạch tạo dao động…

Cấu tạo

Khái niệm chung

Tổng Quan
Phân loại

Đọc trị số tụ

20/04/2016

3

Chương 2: Tụ Điện – Tống Quan


Cấu Tạo

Đơn vị Farah (F).

20/04/2016

4

Chương 2: Tụ Điện – Tống Quan


Khái niệm chung

➦ Điện dung:
➦ Điện áp làm việc
➦ Dòng điện rò

➦ Ghép tụ : nối tiếp
song song

➦ Chức năng : nạp xả - ngăn dòng DC
20/04/2016

5

Chương 2: Tụ Điện – Tống Quan


Phân Loại

Không phân cực

Tụ giấy
Tụ mica

Tụ màng giấy dẻo
Tụ gốm

Tụ tang

Phân cực

Tụ xoay

20/04/2016

6

Chương 2: Tụ Điện – Tống Quan


Cách đọc trị số tụ

‟ Tụ DC: ghi trực tiếp trên thân tụ
‾ Dấu cực
‾ Điện dung
‾ Điện áp làm việc
‟ Tụ giấy, tụ gốm, tụ màng mỏng
‾ Không ghi đơn vị, quy ước pF
47 x 10

‾ Cách tính :

vị là picô Fara) = 470nF = 0,47µF

1.Lấy hai chữ số đầu nhân với 10

20/04/2016

4

‾ Chữ K, J ở cuối chỉ sai số 5% hay 10% của tụ điện

  = 470000 pF (Lấy đơn

(Mũ số thứ 3 )

7

Chương 2: Tụ Điện – Tống Quan


Cách đọc…

2. Tụ giấy và tụ gốm còn có một cách ghi trị số khác là ghi theo số thập phân và lấy đơn vị là
MicroFara

20/04/2016

8

Ý nghĩ của giá trị điện áp

∞Ta thấy rằng bất kể tụ điện nào cũng được ghi trị số điện áp ngay sau giá trị điện
dung, đây chính là giá trị điện áp cực đại mà tụ chịu được, quá điện áp này tụ sẽ bị
nổ.

∞Khi lắp tụ vào trong một mạch điện có điện áp là U thì bao giờ người ta cũng lắp tụ
điện có giá trị điện áp Max cao gấp khoảng 1,4 lần.

∞Ví dụ mạch 12V phải lắp tụ 16V, mạch 24V phải lắp tụ 35V. vv...

20/04/2016

9


Đặc tính nạp xả của tụ

❖Tụ phóng điện :

❖Tụ nạp điện :

- K2 đóng, dòng điện từ (+) tụ-> bóng đèn

- K1 đóng, dòng điện từ U -> bóng

-> bóng đèn loé sáng.

đèn

- Tụ phóng hết điện

-> tụ -> bóng đèn loé sáng.

-> bóng đèn tắt.

-Tụ nạp đầy
-> dòng= 0
-> bóng đèn tắt.

↔ Nếu điện dung tụ càng lớn thì bóng đèn loé sáng càng lâu hay thời gian phóng
nạp càng lâu.

20/04/2016

10

Chương 2: Tụ Điện – Đặc Tính Nạp Xả


Mối quan hệ giữa U, I

Cho: i(t) = Im . sint

q(t) = C.u(t)

u
i

20/04/2016

t

11

Chương 2: Tụ Điện – Đặc Tính Nạp Xả


Đặc tính…

▪ Tụ nạp
▪

Công thức :

▪

Đặc tuyến nạp:

?

VDC

C

Vc(t)

Vc
VDC

0.99
0.86

▪ Tụ xả
▪

Công thức:

▪

Đặc tuyến xả:

20/04/2016

ic(t)

t

?

12

Chương 2: Tụ Điện – Đặc Tính Nạp Xả


Phương Pháp Kiểm Tra Tụ

⁂ Kiểm tra tụ giấy hoặc tụ gốm
❖

Tụ giấy và tụ gốm thường hỏng ở dạng bị dò rỉ hoặc bị
chập

❖

Khi đo tụ C1 ( Tụ tốt ) kim phóng lên 1 chút rồi trở về vị trí
cũ.

❖

Khi đo tụ C2 ( Tụ bị dò ) ta thấy kim lên lưng chừng thang
đo và dừng lại không trở về vị trí cũ.

❖

Khi đo tụ C3 ( Tụ bị chập ) ta thấy kim lên = 0 Ω và không
trở về

❖

Lưu ý:  Khi đo kiểm tra tụ giấy hoặc tụ gốm ta phải để đồng
hồ ở thang  x1KΩ hoặc x10KΩ, và phải đảo chiều kim đồng
hồ vài lần khi đo.

20/04/2016

13

Chương 2: Tụ Điện – PP Kiểm Tra Tụ

Kiểm Tra tụ…

⁂ Kiểm tra tụ hóa
❖

Tụ hoá ít khi bị rò hay bị chập như tụ giấy, nhưng chúng lại hay hỏng ở
dạng bị khô (khô hoá chất bên trong lớp điện môi) làm điện dung của tụ bị
giảm.

❖

Để kiểm tra tụ hoá C2 có trị số 100µF có bị giảm điện dung hay không, ta
dùng tụ C1 còn mới có cùng điện dung và đo so sánh.

❖

Để đồng hồ ở thang từ x1Ω đến x100Ω (điện dung càng lớn thì để thang
càng thấp)

❖

Đo vào hai tụ và so sánh độ phóng nạp , khi đo ta đảo chiều que đo vài lần.

❖

Nếu hai tụ phóng nạp bằng nhau là tụ cần kiểm tra còn tốt, ở trên ta thấy tụ
C2 phóng nạp kém hơn do đó tụ C2 ở trên đã bị khô.

❖

Trường hợp kim lên mà không trở về là tụ bị rò.

(Sẽ học ở thực hành tay nghề điện tử)

20/04/2016

14

Chương 2: Tụ Điện – PP Kiểm Tra Tụ


Ứng Dụng

✓Dẫn điện ở tần số cao
✓Nạp xả điện trong mạch lọc
VL

t

20/04/2016

15

Chương 2: Tụ Điện – Ứng Dụng


Cont.

❖Tụ điện trong mạch lọc nguồn

20/04/2016

❖Tụ điện trong mạch dao động đa hài tạo xung vuông

16