Bài 60. Sao Thiên hà

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Ngắm nhìn bầu trời ban đêm chúng ta sẽ thấy dải Ngân Hà mờ
ảo, rất nhiều những ngôi sao lấp lánh. Có những sao rất sáng
ta có thể nhìn thấy trực tiếp bằng mắt, nhưng có những sao ta
phải nhìn qua kính thiên văn mới thấy.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Thiên hà NGC2997
Năm ánh sáng là một đơn vị đo khoảng cách trong thiên văn. Nó bằng
quãng đường mà ánh sáng truyền đi được trong một năm.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Sao là một khối khí nóng
sáng, giống như Mặt Trời
Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Sao mới: Là sao có độ sáng tăng lên hàng ngàn,
hàng vạn hoặc hàng triệu lần sau đó giảm từ từ.
Sao biến quang: Là sao có độ sáng thay đổi. Có 2
loại:
Sao biến quang do che khuất là một hệ sao đôi( Gồm sao chính
và sao vệ tinh), mỗi sao có độ sáng không đổi, nhưng do sao vệ tinh
chuyển động quanh sao chính, nên khi quan sát trong mặt phẳng
chuyển động của sao vệ tinh, thì lần lượt sao vệ tinh che khuất sao

chính hoặc bị khuất sau sao chính. Vì vậy độ sáng tổng hợp mà ta
thu được sẽ biến thiên theo chu kì
Sao biến quang do nén dãn có độ sáng thay đổi thực sự
theo một chu kì xác định

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Sao Nơtron: được cấu tạo bởi các hạt nơtron với
mật độ cực lớn
Punxan: là lõi sao nơtron bán kính 10km, tự quay
với tốc độ có thể tới 640 vòng/s và phát ra sóng
điện từ mạnh, có dạng từng xung sáng
Lỗ đen: là một thiên thể được tiên đoán bởi
lí thuyết, cũng được cấu tạo bởi các
Nơtron.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Trên bầu trời, ta còn thấy có những “đám mây
sáng”, gọi là tinh vân. Đó là các đám bụi khổng lồ
được rọi sáng bởi các ngôi sao ở gần đó, hoặc là
các đám khí bị ion hóa được phóng ra từ một sao
mới hay sao siêu mới.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Ở trung tâm tinh vân, nơi mật độ cao nhất, một ngôi sao

nguyên thủy được tạo thành. Vì mới “ra đời”, sao chưa
nóng lên chỉ phát ra bức xạ ở miền hồng ngoại.
Sao tiếp tục co lại và nóng dần (trong lòng sao bắt đầu
xảy ra phản ứng nhiệt hạch), trở thành một ngôi sao
sáng tỏ.


Lỗ đen là một thiên thể được tiên đoán bởi lí
thuyết, cũng được cấu tạo bởi các nơtron,
có trường hấp dẫn lớn đến nỗi thu hút mọi
vật thể, kể cả ánh sáng.


Các sao tồn tại trong vũ trụ thành những hệ thống tương
đối độc lập với nhau. Hệ thống sao gồm nhiều loại sao và
tinh vân gọi là thiên hà.

“Sông ngân” mà chúng ta nhìn thấy chỉ là hình
chiếu của Thiên Hà trên vòm trời, như một dải
sáng trải ra trên bầu trời đêm.


Thiên hà xoắn ốc
• Loại thiên hà này chiếm khoảng 60% trong tổng
số các thiên hà đã quan sát được, kí hiệu: S.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


•

Loại thiên hà này chiếm khoảng 15% trong số các thiên hà đã
quan sát được, kí hiệu E.
Mức độ thuôn dài của loại thiên hà này được kí hiệu bởi các số từ
0 - 7 (tròn nhất là E0)

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


• Loại thiên hà này chiếm khoảng 20% trong số các thiên
hà đã quan sát được, kí hiệu SO.
Đây là loại thiên hà trung gian giữa thiên hà elip và thiên
hà xoắn. Chúng gồm nhiều sao già, có một bầu trung
tâm và đĩa gồm các sao tre phía ngoài nhưng không có
sự xuất hiện các cánh tay sáng.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


• Loại thiên hà này chiếm khoảng 3%, kí hiệu Ir
Thiên hà này có dạng không xác định, thường giống như
một đám các sao nhỏ, quay quanh một tâm chung
nhưng lại có thể có nhiều tâm tạo sao.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Thiên Hà của chúng ta là loại thiên hà xoắn ốc, có
đường kính khoảng 100 nghìn năm ánh sáng và có
khối lượng bằng khoảng 150 tỉ khối lượng Mặt trời.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Ngay ở trung tâm Thiên Hà có một nguồn phát xạ hồng
ngoại và cũng là nguồn phát xạ sóng vô tuyến điện;
nguồn này phát ra năng lượng tương đương với độ sáng
của chừng 20 triệu ngôi sao như Mặt Trời và phóng ra
một luồng gió mạnh.

Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn


Sao – Thiªn Hµ – Nhãm 2 – 12A2 – THPT Chuyªn